Dermatologia - wybrane przypadki kliniczne

Roman Nowicki, Aleksandra Wilkowska

  Istnieje uzasadniony pogląd, iż dermatologia jest trudną specjalnością nauk medycznych, dziedziny w znaczącym stopniu wielokierunkowej, wymagającej uwzględniania najnowszych, przełomowych odkryć, m.in. z zakresu biologii molekularnej, immunogenetyki, immunologii, onkologii, terapii miejscowej i ogólnej. Jak dotąd tradycyjne podręczniki nie zawsze były w stanie sprostać oczekiwaniom związanym ze współczesnym nauczaniem dermatologii. Dotkliwą lukę w tym zakresie z pewnością wypełni niniejsze repetytorium pod redakcją prof. dr. hab. n. med. Romana Nowickiego i dr n. med. Aleksandry Wilkowskiej, przygotowane z udziałem zespołu pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Gdańskiego Uniwesytetu Medycznego. Praca zawiera 94 szczególnie interesujące i nieczęsto obserwowane przypadki chorób skóry. Każdy z nich został przedstawiony w sposób bardzo staranny, klarowny i skondensowany, a także wzbogacony o kolorowe zdjęcia kliniczne (w publikacji znajduje się łącznie blisko 300 fotografii), co niewątpliwie ułatwi przyswojenie rozległej wiedzy. Należy pogratulować Redaktorom i Autorom opracowania przydatnego nie tylko dla dermatologów, lecz także dla lekarzy wielu innych specjalności oraz studentów przygotowujących się do egzaminu z dermatologii.

Komentarz do artykułu Kane\'a i wsp. Effect of Long-Acting Injectable Antipsychotics vs Usual Care on Time to First Hospitalization in Early-Phase Schizophrenia: A Randomized Clinical Trial

Adam Wichniak

Kane i wsp. udowodnili, że stosowanie arypiprazolu w postaci iniekcji o długim działaniu zmniejsza ryzyko hospitalizacji o 44%. W grupie pacjentów leczonych iniekcjami o długim działaniu co najmniej jedna hospitalizacja w okresie obserwacji wystąpiła u 22% osób, w grupie otrzymującej leczenie standardowe - u 36% osób. Oznacza to, że w grupie 7 pacjentów ochroniła ona przed hospitalizacją o jedną osobę niż leczenie standardowe.

Przewód pokarmowy a COVID-19 ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń czynnościowych - obserwacje po 2 latach pandemii

Karolina Radwan, Piotr Radwan

Infekcje SARS-CoV-2 często przebiegają z  symptomami gastroenterologicznymi, co stanowi duże wyzwanie terapeutyczne. W  świetle ponad 2-letnich doświadczeń z  pandemią wiadomo również, że po przechorowaniu objawowego COVID-19 i wyeliminowaniu wirusa znacznie wzrasta ryzyko rozwoju zespołu post-COVID, którego dominujący element mogą stanowić zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Obserwuje się także wyraźną tendencję do istotnego zaostrzania symptomów zespołu jelita nadwrażliwego i dyspepsji czynnościowej zdiagnozowanych w okresie przedpandemicznym. Ważny filar opieki nad pacjentami ambulatoryjnymi stanowi telemedycyna zorientowana na rzetelny wywiad z uwzględnieniem ewentualnych objawów alarmujących. W leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego w dobie pandemii zaleca się leki o  udowodnionej skuteczności i  wysokim profilu bezpieczeństwa, w tym leki spazmolityczne i prokinetyki.

Terapia skojarzona mirabegronem z tamsulosyną w leczeniu pęcherza nadaktywnego u mężczyzn z objawami z dolnych dróg moczowych

Tomasz Wiatr, Piotr Chłosta

Mężczyznom z objawami z dolnych dróg moczowych (LUTS, lower urinary tract symptoms) leczonym a-blokerami mogą towarzyszyć symptomy nadaktywnego pęcherza moczowego (OAB, overactive bladder), co wymaga dodatkowego stosowania leków antymuskarynowych. Mirabegron (agonista receptora B3-adrenergicznego) jest alternatywną terapią uzupełniającą, skuteczniejszą od placebo pod względem poprawy objawów OAB i lepiej tolerowaną. Zaobserwowano, że skojarzone leczenie tamsulosyną z mirabegronem wpływa korzystnie na średnią objętość wydalonego moczu, epizodów parć naglących w ciągu doby oraz liczbę mikcji. W przypadku tamsulosyny w skojarzeniu z placebo obserwowano wyższy ogólny odsetek zdarzeń niepożądanych zaistniałych w trakcie leczenia niż w przypadku tamsulosyny z mirabegronem. Wyniki badania PLUS ujawniają przydatność terapii mirabegronem z tamsulosyną w leczeniu mężczyzn z powodu łagodnego powiększenia gruczołu krokowego, u których wystąpiły jednocześnie objawy nadaktywności pęcherza moczowego. Badanie MATCH potwierdziło, że terapia skojarzona przez 12 tygodni u mężczyzn z symptomami LUTS i OAB ma wyższą skuteczność niż placebo i była dobrze tolerowana.

Bóle głowy - przypadki kliniczne

Izabela Domitrz

Publikacja jest nowoczesną pracą zbiorową ujmującą problemy diagnostyczne i po części terapeutyczne bólów głowy w sposób wielowątkowy i interdyscyplinarny. Książka prezentuje głównie objawowe bóle głowy, często imitujące samoistne bóle głowy. Wśród autorów znajdują się neurolodzy, okuliści, laryngolodzy, pediatrzy, lekarze medycyny rodzinnej, co stwarza bardzo szeroką perspektywę oglądu problemu tak powszechnego jak ból głowy. Omówiono szeroki panel jednostek chorobowych, w których objawem naczelnym lub istotnie towarzyszącym jest ból głowy [...] Poszczególne rozdziały, napisane przystępnym, komunikatywnym językiem, prezentują aspekty praktyczno-kliniczne, skupiając się na diagnostyce, w tym różnicowej, a także, co bardzo istotne, na terapii [...] Książka jest cenną publikacją rynkową i niezwykle przydatnym narzędziem dla lekarzy wielu specjalności głównie w diagnostyce, a częściowo również w terapii pacjenta z bólem głowy.

Częstość rytmu serca

Jacek Lewandowski, Artur Mamcarz

Częstość rytmu serca (...) to pozycja wyjątkowa. Podręcznik dla lekarzy praktyków stanowi unikalne opracowanie prezentujące przegląd aktualnej wiedzy na temat sposobu kontroli i optymalnych wartości docelowych częstości rytmu serca w wybranyxch jednostkach chorobowych. Autorzy nie tylko przedstawiają rozproszone dotychczas informacje w oparciu o fakty i obowiązujace zalecenia towarzystw naukowych, lecz także umiejętnie uwzględniają własne doświadczenia, konfrontując je z obserwacjami innych lekarzy. Redaktorzy, wybitni i doświadczeni klinicyści, dołożyli starań, dzięki którym otrzymują Państwo wartościowy,na wysokim poziomie naukowym i świetny pod względem dydaktycznym podręcznik, opracowany z myślą o przydatności w codziennej pracy zawodowej. Z pewnością wypełni on lukę w krajowym piśmiennictwie dotyczącym optymalnej kontroli rytmu serca, powszechnie uznawanej za istotny czynnik ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych.

CHORY NA NOWOTWÓR interakcje analgetyków i leków stosowanych w terapii objawów współtowarzyszących

Jarosław Woroń

U chorego na nowotwór, szczególnie w okresie terminalnym, zachodzące zmiany w farmakokinetyce leków predysponują do występowania niekorzystnych interakcji pomiędzy jednocześnie stosowanymi lekami. Pacjent w terminalnym okresie choroby przyjmuje ponad 5 leków w sposób przewlekły, co stanowi kolejny czynnik ryzyka wystąpienia niekorzystnych interakcji, jakie mogą zachodzić pomiędzy przyjmowanymi przez niego lekami oraz lekami i suplementami diety. Z uwagi na wieloobjawowość, jaka wystpęuje u pacjenta z nowotworem, leczący go lekarz jest zmuszony do stosowania jednocześnie wielu leków, które mogą indukować między sobą niekorzystne interakcje, a te z kolei są źródłem nowych objawów.

Zakażenia układu oddechowego o etiologii atypowej

Adam J. Sybilski

Częstość występowania infekcji dróg oddechowych, zwłaszcza zapaleń płuc, o etiologii atypowej znacznie wzrasta. Najczęściej atypowe zapalenie płuc jest powodowane przez bakterie Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae. Jedynym rezerwuarem tych atypowych bakterii jest człowiek. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z osobą chorą lub ozdrowieńcem. Zapalenie płuc o etiologii Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae najczęściej dotyczy dzieci bez współistniejących chorób i ma zazwyczaj łagodny przebieg, natomiast większość pacjentów z infekcją wywołaną przez Legionella wymaga leczenia na oddziałach intensywnej terapii. Symptomy infekcji mykoplazmatycznej mogą być bardzo różne - od łagodnych, pochodzących z górnych dróg oddechowych, po zapalenie płuc i objawy pozapłucne. Infekcja jest często niedodiagnozowana, a pacjenci zwykle nie szukają pomocy lekarskiej. Chlamydiowe zapalenie płuc w większości przypadków przebiega łagodnie, jest podobne do zapalenia mykoplazmatycznego i ma tendencję do samowyleczenia. Lekami z wyboru w leczeniu atypowego zapalenia płuc są makrolidy, a z uwagi na najlepszy compliance u dzieci - azytromycyna.

Pacjent z nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami metabolicznymi i łagodnym przerostem stercza w gabinecie lekarza POZ - rola doksazosyny

Anna Nowak, Joanna Jarosz-Popek, Marek Postuła

W ostatnich latach wyzwaniem stało się leczenie pacjentów z zespołem metabolicznym, który jest czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Obiecującym kierunkiem badań w kontekście chorych z łagodnym przerostem gruczołu krokowego oraz zespołem metabolicznym okazała się doksazosyna - selektywny antagonista receptorów alfa-adrenergicznych. Jej plejotropowe działanie przyczynia się do redukcji wskaźników zespołu metabolicznego. Wyniki badań klinicznych pozwalają na skonstruowanie obiecującej, wysoce skuteczniej, a przede wszystkim bezpiecznej terapii dla tej grupy pacjentów.

Bezpieczeństwo kardiologiczne stosowania etorykoksybu

Paweł Balsam

Etorykoksyb jest wysoce selektywnym inhibitorem cyklooksygenazy 2 wskazanym w łagodzeniu objawów zapalenia stawów i kości, reumatoidalnego zapalenia stawów oraz bólu i oznak zapalenia związanego z ostrym zapaleniem stawów dnawym. Selektywne niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak etorykoksyb, powstały w wyniku wysiłków zaprojektowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które poprzez mechanizm oszczędzający aktywność cyklooksygenazy 1 zmniejszałyby ryzyko działań niepożądanych w postaci toksyczności żołądkowo-jelitowej. W niniejszej pracy przedstawiono dwa przypadki kliniczne ilustrujące miejsce etorykoksybu w terapii choroby zwyrodnieniowej stawów i reumatoidalnego zapalenia stawów ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa kardiologicznego.

Opieka nad osobą z otępieniem. Porady i ćwiczenia usprawniające pamięć

Tadeusz Parnowski

Poradnik Profesora Tadeusza Parnowskiego, przeznaczony dla opiekunów osób z otępieniem, składa się z dwóch części. Pierwsza omawia trudne zachowania chorego i możliwe reakcje, wskazuje, jak wzorcowo komunikować się z chorym, zawiera także szereg cennych wskazówek dotyczących codziennej opieki nad chorym. Druga część składa się z różnorodnych ćwiczeń-łamigłówek przeznaczonych dla chorego, których zadaniem jest usprawnienie funkcji poznawczych.

Charakterystyka i zastosowanie kliniczne dydrogesteronu - Stanowisko Grupy Ekspertów

Sebastian Kwiatkowski, Piotr Sieroszewski, Jarosław Kalinka, Tomasz Paszkowski, ...

Dydrogesteron został wprowadzony na rynek w 1961 r. i obecnie jest dostępny w ponad 100 krajach na całym świecie. Charakteryzuje się on dobrą biodostępnością i stabilnością metaboliczną, a także brakiem właściwości estrogenowych, androgenowych oraz mineralokortykoidowych i dobrym profilem bezpieczeństwa, dzięki czemu w wielu przypadkach klinicznych stanowi dobrą alternatywę dla innych progestagenów. Znajduje on zastosowanie w licznych wskazaniach ginekologiczno-położniczych, w tym w zaburzeniach wpływających na miesiączkę i ciążę, oraz w hormonalnej terapii menopauzalnej. W niniejszym dokumencie przedstawiono stanowisko Grupy Ekspertów na temat możliwości stosowania dydrogesteronu w praktyce klinicznej. Przeprowadzono narracyjny przegląd bazy literaturowej, skupiając się na kwestii skuteczności i bezpieczeństwa dydrogesteronu stosowanego w: nieprawidłowych krwawieniach z macicy, bolesnym miesiączkowaniu, zespole napięcia przedmiesiączkowego, wtórnym braku miesiączki, leczeniu poronienia zagrażającego i nawracającego, niepłodności związanej z niewydolnością ciałka żółtego, endometriozie oraz w hormonalnej terapii menopauzalnej. Zidentyfikowane dowody naukowe potwierdzają, że stosowanie dydrogesteronu w wielu sytuacjach klinicznych może być korzystne, a profil bezpieczeństwa leku jest bardzo dobry. Szerokie wykorzystanie dydrogesteronu w praktyce ginekologiczno-położniczej niewątpliwie jest zasadne, choć niezbędne są dalsze badania randomizowane, które bezsprzecznie potwierdzą skuteczność leku we wszystkich wskazaniach.

Co kardiolog chciałby przekazać na temat sitagliptyny?

Krzysztof Ozierański , Emil Brociek

Pacjenci z cukrzycą są narażeni na rozwój wielonarządowych komplikacji, z których szczególnie poważne zagrożenie stanowią powikłania sercowo-naczyniowe, należą do nich m.in.: ostre i przewlekłe zespoły wieńcowe, incydenty naczyniowo-mózgowe, przewlekła choroba nerek czy kardiomiopatia cukrzycowa. Z tego powodu prawidłowa kontrola glikemii u pacjentów z cukrzycą powinna być priorytetem. Sitagliptyna, przedstawiciel grupy inhibitorów dipeptydylopeptydazy 4, stanowi ważną opcję terapeutyczną dla pacjentów z cukrzycą typu 2, w tym ze współistniejącymi chorobami sercowo-naczyniowymi. Sitagliptyna wywołuje efekt kardioprotekcyjny poprzez kontrolę glikemii, a tym samym redukcję włóknienia i przerostu mięśnia sercowego, oraz poprzez poprawę gospodarki lipidowej. Lek ten odznacza się szczególnie korzystnym profilem bezpieczeństwa dzięki niskiemu ryzyku hipoglikemii oraz innych działań niepożądanych (w tym brakowi przyrostu masy ciała oraz istotnych interakcji lekowych). Co ważne, badanie TECOS potwierdziło bezpieczeństwo sitagliptyny u pacjentów obciążonych chorobami sercowo-naczyniowymi.

Komunikacja w opiece medycznej

Marta Makara-Studzińska

Książka porusza zarówno zagadnienia ogólne - np. znaczenie komunikacji zawodowej w relacji lekarz-pacjent, potrzeby pacjenta - jak i szczegółowe, dotyczące zasad i specyfiki kontaktu z określonymi grupami pacjentów. Autorzy posługują się czytelnymi i pomocnymi schematami przy omawianiu kontaktu z różnymi grupami pacjentów, takimi jak: dzieci, osoby starsze, chorzy psychicznie, osoby w kryzysie samobójczym i doznające przemocy, pacjenci niepełnosprawni, przewlekle chorzy, w tym pacjenci onkologiczni. Publikacja dostarcza wielu praktycznych porad i wytycznych oraz użytecznych wskazówek, jak krok po kroku budować profesjonalnie relację z pacjentem w określonych sytuacjach problemowych. Książka poszerza rozumienie zjawiska dialogu z pacjentem przez specjalistów i czytelników nieposiadających rozleglej wiedzy psychologicznej.

Strategie leczenia jaskry

Marek Rękas

Ostatnie lata przyniosły wiele sukcesów w terapii zachowawczej oraz nowych możliwości chirurgicznego leczenia jaskry, które wymagają przybliżenia i zrozumienia. Tego zadania podjęli się autorzy z dwóch znanych ośrodków klinicznych zajmujących się diagnostyką i leczeniem tej choroby. Szczegółowo omówili oni dostępne grupy leków obniżających ciśnienie wewnątrzgałkowe. Sporo uwagi poświęcili także wykorzystaniu różnych technik leczenia energią laserową, jak również przedstawili szeroki wachlarz technik zabiegowych. Każdy z zabiegów został szczegółowo omówiony. Autorzy zawarli w monografii także cenne uwagi wynikające z bardzo dużego doświadczenia klinicznego. Oprócz ciekawych opisów w książce znajdziemy też bogatą dokumentację fotograficzną. Jestem przekonany, że monografia spotka się z bardzo dużym zainteresowaniem.

Racekadotryl w leczeniu ostrej biegunki u dzieci: co mówią dane naukowe?

Hanna Szajewska

Ostra biegunka infekcyjna, czyli nieżyt żołądkowo-jelitowy (gastroenterocolitis), pozostaje jedną z częstych chorób wieku dziecięcego. Odwodnienie w  przebiegu ostrej biegunki jest najczęstszym i jednym z najpoważniejszych powikłań. Podstawę leczenia stanowi więc stosowanie doustnych płynów nawadniających (lub nawadnianie dożylne, w zależności od stopnia odwodnienia). Doustne płyny nawadniające nie wpływają jednak na czas trwania i nasilenie biegunki, stąd zainteresowanie farmakoterapią. Racekadotryl jest lekiem o działaniu antysekrecyjnym, który wywiera działanie poprzez hamowanie enkefalinaz. W artykule omówiono aktualne dane dotyczące roli racekadotrylu w leczeniu ostrej biegunki u dzieci.