Renesans metforminy

Artur Mamcarz, Wiesława B. Duda-Król

Publikacja poświęcona jest metforminie, leku który skutecznie leczy hiperglikemię, ma działanie metaboliczne, zmniejsza insulinooporność i znakomicie sprawdza się w farmakoterapii chorych z zespołem metabolicznym

Skojarzona farmakoterapia lerkanidypiną w wybranych sytuacjach klinicznych

Jacek Lewandowski, Jakub Strzelczyk, Ewa Galewicz-Lubaczewska

Farmakoterapia nadciśnienia tętniczego ma na celu nie tylko redukcję ciśnienia krwi, ale także wpływ na inne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Kompleksowe podejście terapeutyczne jest kluczowe dla obniżania ogólnego ryzyka zgonu. Leczenie nadciśnienia tętniczego opiera się na modyfikacji stylu życia oraz farmakoterapii. Obecnie według standardów zalecana jest farmakologiczna terapia złożona (czyli składająca się z więcej niż jednego leku), zwłaszcza u pacjentów z dodatkowymi czynnikami ryzyka. Badania wskazują, że u wielu chorych na cukrzycę lub przewlekłą chorobę nerek osiągnięcie zalecanych wartości ciśnienia często wymaga zastosowania co najmniej trzech leków hipotensyjnych. U pacjentów z zaburzeniami psychiatrycznymi, m.in. depresją, konieczne jest całościowe podejście kliniczne i adekwatna farmakoterapia zaburzeń nastroju oraz chorób internistycznych.

Kaszel w codziennej praktyce klinicznej

Marta Dąbrowska, Katarzyna Białek-Gosk, Elżbieta Magdalena Grabczak, Katarzyna Krenke

W niniejszym podręczniku staraliśmy się przedstawić aktualną i praktyczną wiedzę dotyczącą znaczenia i patomechanizmu kaszlu zarówno jako fizjologicznego odruchu obronnego, jak i dokuczliwego objawu, który znacznie upośledza jakość życia pacjentów. Kaszel ostry, związany najczęściej z infekcjami układu oddechowego, jest bardzo częstą przyczyną konsultacji lekarskich zarówno u dzieci, jak i dorosłych. I chociaż w większości przypadków kaszel ostry ma charakter przemijający i samoograniczający się, to pacjenci wielokrotnie samodzielnie stosują wiele leków mukoaktywnych lub przeciwkaszlowych, a czasem ich nadużywają. W tej książce zostały szczegółowo przedstawione dostępne leki mukoaktywne i przeciwkaszlowe, ze szczególnym uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań do ich stosowania. Z kolei przewlekły kaszel dotyczy mniejszej grupy chorych, ale zazwyczaj stanowi dla nich dokuczliwy problem i skłania do częstych wizyt u lekarzy wielu specjalności: pediatrów, lekarzy rodzinnych, internistów, pulmonologów, alergologów, otolaryngologów czy gastroenterologów. Pomimo licznych konsultacji, badań i prób leczenia u części pacjentów z przewlekłym kaszlem nie udaje się uzyskać jego redukcji lub ustąpienia, a przyczyny niepowodzeń upatruje się w nadwrażliwości odruchu kaszlu. Przewlekły, oporny na leczenie kaszel w bardzo istotny sposób pogarsza jakość życia chorych, a jednocześnie stanowi szczególnie duży problem kliniczny dla lekarzy. W niniejszej książce staraliśmy się przedstawić aktualną wiedzę na temat możliwości leczenia tej trudnej podgrupy pacjentów. Mamy nadzieję, że podręcznik ten pomoże Państwu w podejmowaniu codziennych decyzji i przyczyni się do poprawy jakości leczenia chorych z kaszlem zarówno ostrym, jak i przewlekłym.

Wenlafaksyna i duloksetyna. Doświadczenia terapeutyczne w praktyce lekarza specjalisty

Łukasz Święcicki, Małgorzata Malec-Milewska, Justyna Sobolewska-Nowak, Piotr Gałecki, ...

Poradnik składa się z trzech artykułów. W pierwszym omówiono skuteczność leków przeciwdepresyjnych. Autor szczegółowo opisuje pozycję kliniczną wenlafaksyny i duloksetyny. Prezentuje także porównanie tych leków pod względem ich skuteczności i tolerancji. Skuteczność wenlafaksyny i duloksetyny jest porównywalna. Wyniki niektórych badań wskazują, że duloksetyna to lek lepiej tolerowany. Drugi artykuł koncentruje się na lekach przeciwdepresyjnych wykazujących liczne działania farmakologiczne, które w efekcie poprawiają efektywność w terapii bólu, zwłaszcza tego trudnego do leczenia, jakim jest ból neuropatyczny. Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami leki przeciwdepresyjne obok gabapentyny i pregabaliny plasują się na I linii obrony w leczeniu bólu neuropatycznego. Łagodzą również współistniejące z bólem zespoły, takie jak lęk i depresja. W terapii lekami z tej grupy stosuje się głównie inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny. Leki z tej grupy dostępne w Polsce to duloksetyna i wenlafaksyna. Trzeci artykuł mówi o tym, że leki z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny są od wielu lat dostępne na polskim rynku. To wenlafaksyna i duloksetyna. Może się wydawać, że substancje te można stosować zamiennie, jednak lata praktycznego zastosowania oraz badania udowodniły, że występują między nimi różnice. Kolejną ich ciekawą cechą jest zmiana działania zależnie od dawki. W artykule zaprezentowano kilka przypadków klinicznych pacjentów, u których leczenie wenlafaksyną i duloksetyną przyniosło poprawę stanu zdrowia. Pokazują one mnogość zastosowań tych preparatów.

Depresje u osób młodych

Filip Rybakowski

Podręcznik Depresje u osób młodych. Przyczyny, diagnoza, leczenie stanowi cenne uzupełnienie najnowszych informacji na temat występowania zespołu depresyjnego u osób młodych. Autorzy przedstawiają szczegółową specyfikę depresji u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych. W recenzowanej publikacji możemy znaleźć m.in. dane statystyczne dotyczące rozpowszechnienia zaburzeń depresyjnych i prób samobójczych, informacje na temat objawów charakterystycznych dla depresji w tym wieku (różniących się od tych występujących u osób dorosłych), podłoża neurobiologicznego występowania depresji. Bardzo istotne i ciekawe są rozdziały traktujące o różnych metodach leczenia. Niezwykle cenne informacje dotyczą nie tylko farmakoterapii, ale też pozafarmakologicznych metod leczenia, takich jak psychoterapia czy zajęcia sportowe.

Postępowanie w nowotworowym bólu przebijającym

Agnieszka Sękowska, Małgorzata Malec-Milewska

Monografia "Postępowanie w nowotworowym bólu przebijającym" to pierwsze zwarte dzieło wydane w języku polskim poświęcone w całości problematyce bólu przebijającego u chorych na nowotwory. Znajomość problematyki bólu przewlekłego, w tym bólu przebijającego (epizodycznego), jest niezbędna wśród lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów, psychologów i innych osób wchodzących w skład zespołów interdyscyplinarnych opiekujących się chorymi na nowotwory. W monografii omówiono ogólne zasady leczenia bólu u pacjentów z nowotworami, charakterystykę bólu przebijającego z uwzględnieniem oceny klinicznej, jego cechy, epidemiologię, patomechanizm, podział oraz różnicowanie z bólem podstawowym. Książkę w istotnym stopniu wzbogacają przedstawione najczęściej stosowane narzędzia do oceny bólu, algorytmy postępowania terapeutycznego, tabele z uwzględnieniem dawkowania leków przeciwbólowych. Ze względu na bardzo wysokie walory edukacyjne monografii z pełnym przekonaniem polecam podręcznik personelowi medycznemu jednostek medycyny bólu i opieki paliatywnej, a także wszystkim klinicystom i pielęgniarkom opiekującym się chorymi na nowotwory.

Teleporady u pacjentów z niewydolnością serca. Poradnik dla pacjentów

Dorota Ochijewicz, Agnieszka Kapłon Cieślicka

Teleporada (telewizyta, porada telemedyczna) może być udzielona zarówno w formie rozmowy telefonicznej (przez telefon stacjonarny lub komórkowy), jak i poprzez połączenie wideo (przez komputer lub smartfon). Teleporada stanowi pełnoprawne świadczenie medyczne tak jak standardowa wizyta u lekarza, tzn. w trakcie teleporady obowiązują te same zasady co w trakcie zwykłej wizyty (np. zasada poufności przekazywanych informacji), a na jej zakończenie pacjent otrzymuje zalecenia (np. dotyczące leczenia czy konieczności wykonania dodatkowych badań). W trakcie teleporady lekarz może wystawić e-receptę, e-skierowanie lub e-zwolnienie. W niektórych sytuacjach może zadecydować o konieczności przeprowadzenia standardowej wizyty osobistej. W poradniku przedstawiono kilka wskazówek dla pacjentów korzystających z teleporady.

Powody, dla których warto stosować metotreksat w formie iniekcji podskórnej w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów

Piotr Ligocki

Metotreksat jest podstawowym lekiem stosowanym w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. Obecnie lekarz może wybrać pomiędzy postacią preparatu podawaną doustnie lub podskórnie. W artykule podkreślono cechy, którymi pozytywnie wyróżnia się postać podskórna leku. W szczególności zwrócono uwagę na jego biodostępność.

Z pamiętnika Psychiatry

Łukasz Święcicki

W felietonie Pan Profesor snuje błyskotliwe, chwilami humorystyczne rozważania na temat roli psychiatry we współczesnym systemie opieki zdrowotnej. Podkreśla znaczenie komunikacji lekarza z pacjentem w procesie leczenia, do której to predysponowany jest głównie lekarz psychiatra. To świetna, zmuszająca do refleksji lektura dla lekarzy różnych specjalności, podkreślająca wagę holistycznego podejścia do pacjenta, dzięki temu bowiem możemy liczyć na satysfakcjonujące rezultaty leczenia. Całości dopełnia atrakcyjna szata graficzna.    

Indywidualizacja terapii niewydolności serca z obniżoną frakcją wyrzutową w zależności od fenotypu pacjenta

Aleksandra Nitka, Jacek Lewandowski

Niewydolność serca jest poważnym problemem klinicznym, a częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem. Chorzy na niewydolność serca są bardzo heterogenną grupą pod względem podstawowych wskaźników klinicznych, takich jak: objawy przewodnienia, ciśnienie tętnicze, częstość akcji serca, obecność migotania przedsionków, upośledzenie funkcji nerek oraz obecność zaburzeń elektrolitowych. Różne fenotypy kliniczne pacjentów powinny skłaniać do indywidualnego spojrzenia na optymalizację leczenia niewydolności serca. Antagoniści aldosteronu, w tym spironolakton, stanowią fundament leczenia chorych z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową. Zwolnienie częstotliwości rytmu serca pod wpływem iwabradyny jest korzystne u określonych chorych z niewydolnością serca.

4 profile pacjentów, u których wybieram pantoprazol

Maria Janiak

Na rynku farmaceutycznym spośród olbrzymiej grupy inhibitorów pompy protonowej nadal wybierany przez lekarzy jest pantoprazol. Przedstawiono 4 profile pacjentów, u których warto wybrać w leczeniu pantoprazol.

4 przypadki kliniczne chorych, u których warto rozważyć zastosowanie połączenia chondroityny z glukozaminą

Witold Tłustochowicz, Małgorzata Tłustochowicz

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest przewlekłą dolegliwością dotykającą głównie osób starszych. Podstawowa forma postępowania to stosowanie farmakoterapii przeciwbólowej, zgodnej z zasadami drabiny analgetycznej. Inną, nadal kontrowersyjną metodą jest podawanie preparatów z grupy objawowych wolno działających leków dla choroby zwyrodnieniowej, których podstawową zaletą jest to, że są praktycznie pozbawione toksyczności. Niedawny przegląd publikacji dotyczących stosowania tej grupy leków wykazał, iż najsilniejsze działanie modyfikujące ma połączenie glukozaminy z chondroityną, synergistycznie zmieniających metabolizm chrząstki stawowej. W niniejszym artykule prezentujemy cztery przypadki, w których zastosowanie połączenia glukozaminy z chondroityną okazało się skuteczne.

Psychiatria pod krawatem

Dominika Dudek, Joanna Rymaszewska

Czy mężczyźni chorują inaczej? Co powoduje, że szybciej umierają? Na czym polega specyfika ich zaburzeń psychicznych? Jakie są typowe reakcje na hasło "choroba mężczyzny"? Na ogół przecież często przytacza się opinię, że mężczyzna nie choruje, ale od razu umiera. To pytania, na które znajdziemy odpowiedzi dzięki lekturze tej książki. Siedemnaścioro wspaniałych profesjonalistów z właściwą im lekkością pióra opisało w niej różne sfery życia mężczyzn i obserwowane u nich dolegliwości.

Badania przesiewowe noworodków w kierunku rdzeniowego zaniku mięśni w Polsce

Monika Gos, Mariusz Ołtarzewski, Anna Lemska, Katarzyna Kotulska-Jóźwiak, ...

Rdzeniowy zanik mięśni (SMA, spinal muscular atrophy) to choroba neurodegeneracyjna, w której przebiegu dochodzi do zaniku neuronów ruchowych rdzenia kręgowego i pnia mózgu. Efekt tego stanowią zanik włókien mięśniowych i osłabienie siły mięśniowej, co prowadzi (według historii naturalnej) w połowie przypadków do niewydolności oddechowej, a nawet śmierci. Ciężka postać choroby (SMA-I), określana w literaturze również jako choroba Werdniga-Hoffmanna, dotyczy niemowląt i małych dzieci, które wskutek osłabienia siły mięśniowej nie nabywają zdolności do samodzielnego chodzenia i siadania. U nielicznych pacjentów niewydolność oddechowa i uogólniona wiotkość mogą się pojawić od razu po urodzeniu. Ten typ SMA opisywany jest jako SMA-0 lub postać wrodzona rdzeniowego zaniku mięśni. W typie II choroby objawy kliniczne pojawiają się później, dzieci początkowo osiągają rozwojowe kamienie milowe i nabywają zdolność samodzielnego siedzenia, jednak wskutek osłabienia siły mięśniowej nie nabędą zdolności samodzielnego chodzenia. Będą także wymagać stałej pomocy osób trzecich w codziennym życiu. Pomoc ta, chociaż w mniejszym zakresie, jest również niezbędna w przypadku pacjentów z SMA III (określanym także jako choroba Kugelberga-Welander), u których regres funkcji motorycznych pojawia się po opanowaniu zdolności do samodzielnego chodzenia. Jeśli tego typu objawy dotyczą osób dorosłych, mówimy o SMA typu IV lub postaci dorosłej SMA. Bez względu na formę SMA jest chorobą o stale progresującym przebiegu. Rdzeniowy zanik mięśni to jedna z częściej występujących chorób rzadkich. Szacuje się, że częstość jej występowania wynosi 1/6000-1/10000 żywych urodzeń. W Polsce oszacowano, iż choroba występuje z częstością ok. 1/7000 żywych urodzeń, co oznacza, że każdego roku rodzi się ok. 50 noworodków z rdzeniowym zanikiem mięśni.

Zgaga - czym, kiedy i jak złagodzić?

Dorota Waśko-Czopnik

Jednym z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów schorzeń jest zgaga - pieczenie i palenie wzdłuż przełyku. Stanowi ona jeden z głównych objawów choroby refluksowej przełyku, ale może pojawiać się także incydentalnie. W zależności od częstości występowania dolegliwości, czasu ich trwania oraz nasilenia proponowane jest odmienne postępowanie, które ma na celu szybkie łagodzenie zgagi, gojenie potencjalnych zmian zapalnych przełyku lub doraźne zniesienie odczucia pieczenia w przełyku, jeśli nie występuje ono często lub stale, a tylko w określonych sytuacjach, np. po błędach dietetycznych. Samoleczenie pacjentów powinno być ograniczone do 2 tygodni, a przy najmniejszych wątpliwościach czy przy występowaniu objawów alarmowych zawsze należy wykonać badania dodatkowe. Leczenie inhibitorami pompy protonowej powinno być ograniczone do 4-8 tygodni, w razie niepowodzenia pacjent również powinien być skierowany do specjalisty. Doraźne stosowanie famotydyny, alkinianów i alginianów może być skuteczne przy objawach epizodycznych.

10 powodów, dla których warto stosować telmisartan i telmisartan z hydrochlorotiazydem w terapii nadciśnienia tętniczego

Paweł Balsam

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego podstawą terapii hipotensyjnej jest blokowanie układu renina-angiotensyna-aldosteron za pomocą sartanów lub inhibitorów enzymu konwertującego angiotensynę. Do tych grup leków dołącza się antagonistę kanałów wapniowych bądź diuretyk tiazydowy. Taka terapia pozwala osiągnąć kontrolę ciśnienia tętniczego u ok. 60% pacjentów. W poniższym artykule zostanie omówione połączenie oparte na telmisartanie, leku o bardzo długim czasie działania, bardzo korzystnym profilu metabolicznym i wysokiej tolerancji.