Postępowanie z pacjentką w wieku menopauzalnym w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Violetta Skrzypulec-Plinta, Anna Antosik-Wójcińska

Przybliżamy temat diagnostyki zaburzeń hormonalnych i wspominamy, jakie trudności można napotkać przy wprowadzaniu hormonalnej terapii menopauzy. Nie zawsze wprowadzenie leczenia hormonalnego jest możliwe lub wskazane. Istnieje wiele sytuacji, w których nie decydujemy się na ten krok; rezygnacja z hormonalnej terapii menopauzy nie oznacza jednak, że ignorujemy objawy i trudności doświadczane przez pacjentkę. Okres okołomenopauzalny jest czasem, gdy powinniśmy zachować szczególną czujność odnośnie do możliwości wystąpienia u pacjentek objawów depresyjnych. W tym kontekście podkreślamy rolę lekarza rodzinnego we wczesnym wykrywaniu i leczeniu depresji. Towarzyszące menopauzie objawy ze sfery psychicznej mogą w wielu przypadkach być skutecznie leczone w warunkach praktyki lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Czasem wdrożenie leczenia farmakologicznego może w szybki sposób poprawić samopoczucie i komfort funkcjonowania pacjentek.

Syndrom poszpitalny - jak mu zapobiegać?

Karolina Karabin, Bartosz J. Sapilak

W trakcie pobytu w szpitalu pacjent jest narażony na mnogość stresorów: niedobór snu, niską aktywność fizyczną, nieodpowiednie żywienie, stres psychiczny i fizyczny, które zaburzają homeostazę i powodują obciążanie allostatyczne organizmu. W konsekwencji dochodzi do osłabienia pacjenta i wystąpienia niekorzystnych zdarzeń zdrowotnych, co naraża go na pojawienie się syndromu poszpitalnego i ponowną hospitalizację. Kluczowe znaczenie w prewencji ponownej hospitalizacji mają czynniki związane ze stylem życia: żywienie zapewniające odpowiednią podaż białka oraz aktywność fizyczna, pozwalają one na odbudowanie utraconej masy mięśniowej i przywrócenie zaburzonej homeostazy po pobycie w szpitalu. Podczas rekonwalescencji niezbędne może także okazać się zastosowanie doustnych preparatów odżywczych.

Jak żyć, Panie Doktorze? Psyche

Daniel Śliż, Artur Mamcarz

Czy szybciej, mocniej, tu i teraz, a może powoli i oczekując? Samemu – w oderwaniu – czy może z Bogiem? Kochać innych czy siebie? Czy kierować się zdrowiem swoim, czy zdrowiem planety? Balansować między pracą a życiem czy może integrować i spajać? Żyć dla siebie czy dzieci? Po co i dokąd? To tylko wybrane pytania, na które odpowiadamy swoimi decyzjami. Wybieramy codziennym zatroskaniem o swoje zdrowie, dostrzeganiem swoich emocji, podążaniem tam, gdzie i z kim chcemy być, częściej jednak w zupełnym oderwaniu od siebie dryfujemy niesieni przez prądy codziennej rutyny. W tej części autorami są: Janusz Sytnik- Czetwertyński, Maja Herman, Mateusz Banaszkiewicz, Łukasz Święcicki, Adam Skowron, Bartosz Łoza, Marcin Wełnicki, Maja Herman, Daniel Śliż, Andrzej Jabłoński, Mateusz Banaszkiewicz, Paweł Gużyński, Piotr Krakowiak i Michał Bloch.

Dieta w okresie menopauzy

Aleksandra Cichocka

Autorka, uznana ekspertka w dziedzinie dietetyki i popularyzatorka zdrowego żywienia, w przyjazny sposób przedstawia, jakie zasady diety wdrożyć w okresie premenopauzy i menopauzy, aby zapobiec odkładaniu się tkanki tłuszczowej i dzięki temu uchronić się przed wieloma chorobami, takimi jak m.in.: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, choroba wieńcowa czy osteoporoza. Wskazuje, jakie składniki odżywcze są niezwykle istotne w diecie w tym szczególnym czasie, a jakich należy unikać, oraz jakie zmiany w stylu życia warto wdrożyć. Przedstawia także przykładowe jadłospisy na cały tydzień.

Leczenie chorego z zespołem objawów, a nie diagnoz - możliwości citalopramu

Anna Gładka, Joanna Rymaszewska

Citalopram to lek przeciwdepresyjny z grupy SSRI, który jest szeroko stosowany w depresji, zaburzeniach lękowych i problemach ze snem. Jego wysoka skuteczność w połączeniu z korzystnym profilem tolerancji sprawia, że może być stosowany u pacjentów starszych. W takich sytuacjach należy jednak pamiętać o dostosowaniu dawki do stanu pacjenta i unikaniu interakcji z innymi lekami często stosowanymi w tej grupie chorych. W pracy przedstawiono dwa opisy przypadków zastosowania citalopramu u chorych w trudnych sytuacjach diagnostycznych.

Najnowsze doniesienia naukowe dotyczące właściwości i klinicznego zastosowania rosuwastatyny

Emil Brociek , Krzysztof Ozierański

Statyny stanowią fundament terapii zarówno w prewencji pierwotnej, jak i wtórnej chorób sercowo-naczyniowych związanych z miażdżycą. Rosuwastatyna, należąca do tzw. silnych statyn, od lat uznawana w międzynarodowych wytycznych za substancję efektywnie modyfikującą parametry gospodarki lipidowej, stanowi jedną z preferowanych opcji terapeutycznych dla pacjentów wymagających intensywnej terapii statynami, np. po ostrym zespole wieńcowym lub z cukrzycą i wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym. W niniejszym artykule przeanalizowano najnowsze doniesienia naukowe, które uwidaczniają cechy potencjalnie wyróżniające rosuwastatynę na tle innych przedstawicieli tej grupy leków. Należą do nich przede wszystkim silniejsze obniżenie wartości LDL-C we krwi oraz lepszy profil bezpieczeństwa terapii względem atorwastatyny. Ponadto dane z dotychczasowych badań wskazują na bardziej efektywną modyfikację parametrów stanu zapalnego u pacjentów przyjmujących rosuwastatynę.

Bupropion jako lek pierwszego wyboru w monoterapii oraz uzupełnienie terapii nieprzynoszących remisji całkowitych - z perspektywy psychiatry praktyka

Marlena Sokół-Szawłowska

W pracy zaprezentowano opisy przypadków zastosowania bupropionu w leczeniu zaburzeń depresyjnych przebiegających w skomplikowany sposób. W pierwszym przypadku była ona powiązana z wieloletnią chorobą afektywną dwubiegunową z cechami sezonowości, w drugim zaś miała charakter nawracający i była związana z przejściem na emeryturę. W obu przypadkach zastosowanie bupropionu było bezpieczne i skuteczne.

Ból ostry i przewlekły w chorobach układu ruchu

Robert Rupiński

Choroby układu ruchu związane są zawsze z występowaniem dolegliwości bólowych. Stąd walka z bólem stanowi podstawowe zadanie lekarzy, do których trafiają pacjenci ze schorzeniami stawów i mięśni. Opanowanie dolegliwości bólowych opiera się umiejętnym stosowaniu terapii przeciwbólowych, ale również, a czasemi przed wszystkim, na wdrożeniu odpowiedniego leczenia przyczynowego. Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla lekarzy rodzinnych. Autor ma jednak nadzieję, że w razie potrzeby znajdą w niej przydatne informacje również lekarze innych specjalności - reumatolodzy, ortopedzi i neurolodzy.

Redukcja wahań ciśnienia za pomocą molekuły telmisartanu, w szczególności w kombinacji z antagonistą kanału wapniowego

Maria Łukasiewicz, Artur Mamcarz

Na nadciśnienie tętnicze choruje 1,28 mld osób, a jego powikłania powodują 10 mln zgonów rocznie. Skuteczna terapia hipotensyjna stanowi więc jedno z priorytetowych zadań ochrony zdrowia. Osiągnięcie dobrej kontroli ciśnienia tętniczego zależy od wielu czynników, ale jednym z podstawowych jest zastosowanie maksymalnie skutecznego leczenia w jak najprostszym schemacie. Amlodipina w połączeniu z telmisartanem w formie preparatu złożonego, poprzez wysoki indeks gładkości, pozwala osiągnąć zadowalający efekt hipotensyjny utrzymujący się przez 24 h w przypadku przyjmowania raz dziennie. Połączenie to jest również dobrą alternatywą dla obciążonych kardiologicznie pacjentów, którzy nie mogą stosować inhibitorów konwertazy angiotensyny, oraz dla osób w wieku podeszłym, zwłaszcza po udarze mózgu.

Pikosiarczan sodu czy glikol polietylenowy w przygotowaniu przed planową kolonoskopią w warunkach ambulatoryjnych? Przegląd systematyczny oraz metaanaliza

Michał F. Kamiński

Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie oraz omówienie metaanalizy 16 randomizowanych badań dotyczących porównania skuteczności dwóch środków farmakologicznych (pikosiarczanu sodu z cytrynianem magnezu [SPMC] lub glikolu polietylenowego [PEG]) stosowanych w przygotowaniu jelit przed planowaną kolonoskopią wykonywanych w warunkach ambulatoryjnych u dorosłych pacjentów. Wyniki analizy wykazały przewagę SPMC nad PEG pod względem stopnia oczyszczenia jelita, tolerancji pacjenta oraz częstości występowania działań niepożądanych. Nie wykazano różnic między PEG a SPMC w zakresie wykrywalności polipów i gruczolaków.

Evidence based medicine. 44 pytania i odpowiedzi

Krzysztof J. Filipiak, Marcin Grabowski

  Evidence Based Medicine na przykładzie badań z lekami hipolipemizującymi - 44 pytania i odpowiedzi jest podstawowym, miejscami wręcz studenckim omówieniem głównych zagadnień związanych z medycyną opartą na dowodach (EBM). Autorzy, odpowiadając na 44 pytania o podstawowe tematy dotyczące EBM, podają przykłady zaczerpnięte z przeprowadzonych w ostatnich latach badań z zastosowaniem leków hipolipemizujących - jedną z najintensywniej badanych grup leków kardiologicznych.

Rehabilitacja kardiologiczna

Marek Kuch, Maciej Janiszewski, Artur Mamcarz

Podręcznik poświęcony jest rehabilitacji kardiologicznej, a powodem jego napisania był niedobór opracowań poświęconych tej tematyce, jak również szybki rozwój wiedzy kardiologicznej, wymagającej regularnej aktualizacji. Rehabiltacja jest integralną częścią opieki nad pacjentem ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Nawet najnowocześniejsze formy leczenia nie przyniosą pacjentowi pełni korzyści, jeśli nie zostaną uzupełnione kompleksową rehabilitacją. Znamienne jest określenie "kompleksowa", bo obecnie rehabilitacja to nie tylko odpowiednio programowana aktywność fizyczna, ale całokształt działań prozdrowotnych mających ułatwić choremu powrót do pełnego zdrowia i funkcjonowania w społeczeństwie. Dlatego też prowadzenie rehabilitacji kardiologicznej wymaga znajomości specyfiki schorzeń układu krążenia - od prewencji, poprzez diagnostykę, do leczenia. Opracowanie jest zarówno przydatne dla fizjoterapeutów, jak i studentów wszystkich kierunków medycznych oraz dla lekarzy zajmujących się w codziennej praktyce rehabilitacją kardiologiczną.

Korzyści z zastosowania telmisartanu

Ewa Galewicz , Jacek Lewandowski

Nadciśnienie tętnicze jest schorzeniem cywilizacyjnym szeroko rozpowszechnionym na całym świecie. Prowadzi do groźnych powikłań narządowych, a samo nadciśnienie i jego powikłania stanowią najczęstszą przyczynę hospitalizacji oraz zgonów. Zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego antagoniści receptora angiotensyny II należą do głównych grup leków wykorzystywanych w terapii nadciśnienia tętniczego. Telmisartan jest skutecznym i dobrze tolerowanym lekiem hipotensyjnym, wykazującym szereg korzyści klinicznych. Cechuje się wyjątkowym profilem farmakokinetycznym w porównaniu z innymi sartanami. Ponadto jako jedyny lek z tej grupy ma rejestrację do stosowania w profilaktyce incydentów naczyniowo-sercowych u pacjentów z grup podwyższonego ryzyka sercowo-naczyniowego. Telmisartan stanowi ważną alternatywę dla inhibitorów konwertazy angiotensyny, z udowodnioną, podobną skutecznością przy niższym odsetku działań niepożądanych.

10 powodów, dla których warto stosować bisoprolol

Paweł Balsam

B-adrenolityki to bardzo często stosowana grupa leków wśród chorych z niewydolnością serca, nadciśnieniem tętniczym czy zaburzeniami rytmu serca. Wśród nich najczęściej stosowany jest bisoprolol, co wynika z jego skuteczności hipotensyjnej, w obniżaniu tętna, a także - co najważniejsze - z redukowania ryzyka sercowo-naczyniowego, w tym ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny u chorych z niewydolnością serca ze zredukowaną frakcją wyrzutową. W artykule zawarto najważniejsze powody, poparte wynikami badań klinicznych, dla których warto sięgać po bisoprolol.

Filmoterapia.Opis przypadku

Olga Łoza

Filmoterapia jest częścią arteterapii, ta zaś stanowi formę psychoterapii (psychoterapii przez sztukę). Filmoterapia współczesna została zaproponowana stosunkowo niedawno, w  latach 90. XX w., przez  Berg-Cross, Jennings oraz Baruch [1]. Jednocześnie o filmoterapii można mówić w każdym przypadku świadomego wykorzystania filmu jako narzędzia korzystnej zmiany psychoemocjonalnej, czyli praktycznie od powstania filmu jako zjawiska. Arteterapia jest platformą/medium do nawiązania współpracy terapeutycznej z pacjentem poprzez jego zaangażowanie w przeżycie artystyczne oraz uruchomienia kreatywnych procesów psychicznych. Proces terapeutyczny osadzony w środowisku wolnej ekspresji pozwala na osiągnięcie wglądu oraz bezpiecznej konfrontacji ze zdarzeniami zewnętrznymi i przeżyciami wewnętrznymi. Siła przemiany pod wpływem interwencji arteterapeutycznej może być szczególnie znacząca, kiedy pacjent przechodzi od fazy zaostrzenia do remisji. Pozwala wówczas na zbudowanie „nowego otwarcia” – ułatwienia pacjentowi odnalezienia się w pochorobowej rzeczywistości. Mówiąc jeszcze bardziej esencjonalnie, filmoterapia wykorzystuje fenomen utożsamienia się z akcją filmu. Proces ten sprawia wrażenie powrotu do bezpośredniego modelowania postaw i zachowań.

Zastosowanie pregabaliny u chorej z przewlekłym bólem neuropatycznym po zabiegu onkologicznym - opis przypadku

Magdalena Kocot-Kępska

Przewlekły ból po zabiegu chirurgicznym to częste jatrogenne powikłanie i następstwo leczenia operacyjnego choroby nowotworowej. Ryzyko rozwoju przewlekłego bólu po zabiegu chirurgicznym zależy od rodzaju zabiegu chirurgicznego, jego rozległości, ale także od czynników leżących po stronie pacjenta. Ból neuropatyczny może występować u 50% chorych z przewlekłym bólem po zabiegu chirurgicznym i może być leczony jedynie objawowo, czyli można stosować zarówno farmakoterapię, jak i metody niefarmakologiczne. Rekomendowane preparaty to leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne, topikalne oraz analgetyki opioidowe. Leki te udowodniły swoją skuteczność w populacji pacjentów z bólem neuropatycznym niezwiązanym z terapią nowotworu, ale nadal brak jest dobrych jakościowo badań oceniających ich skuteczność u chorych z przewlekłym bólem po onkologicznych zabiegach chirurgicznych.