O języku i stylu "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza. Studia nad tekstem

Aleksander Wilkoń

Praca Aleksandra Wilkonia należy do typu rozpraw stylistyczno-językowych. Nawiązuje do rozpraw monograficznych wywodzących się z europejskiego nurtu badań strukturalistów i wprowadza nowoczesne metody analiz i interpretacji tekstów artystycznych.

Postawa twórcza a hierarchia wartości młodego pokolenia

Magdalena Kleszcz

Zagadnienia dotyczące współzależności systemu aksjologicznego z postawą twórczą młodzieży gimnazjalnej i licealnej to obszar interesujący zarówno w ujęciu teoretycznym, jak i praktycznym. Prezentowana praca wpisuje się w powszechnie aprobowany interdyscyplinarny nurt ujmowania i badania zagadnień dotyczących hierarchizowania wartości wśród uzdolnionej twórczo młodzieży. Autorka skupia się na ustaleniu zależności pomiędzy postawą twórczą a preferencją określonych wartości, ze szczególnym uwzględnieniem różnic w preferencji wartości ostatecznych i instrumentalnych w zależności od poziomu przejawianej postawy twórczej. Zarysowana we wstępie tematyka jest odzwierciedleniem potrzeby uzasadnienia wyboru tego właśnie tematu, który niewątpliwie mieści się w sferze zainteresowań reprezentantów nauk społecznych. Publikacja przygotowana z myślą o nauczycielach pedagogach, wychowawcach, a także osobach pracujących z uczniem uzdolnionym twórczo może stanowić również pomoc dla osób poszukujących informacji na temat mechanizmów wyboru wartości przez młodzież w wieku dorastania.

Utrata i żałoba. Teoria i praktyka

red. Anita Gałuszka, Renata Kleszcz-Szczyrba

„Umieranie, śmierć, żałoba i osierocenie to zagadnienia o charakterze uniwersalnym, poruszane w  obrębie wielu dyscyplin naukowych, wśród których psychologia,  antropologia,  filozofia,  a  także  kultura  i sztuka  poświęcają  im szczególną uwagę. Silna tendencja do tabuizacji tematyki śmierci, umierania i żałoby obliguje środowiska naukowe do bardziej uważnego zajmowania się nią, wbrew obowiązującym trendom i modom. Dysocjowanie się od tematów wywołujących trudne emocje, które jest domeną współczesnego człowieka, każe nauce, zupełnie paradoksalnie, asocjować się z nimi, poznawać i zgłębiać. Współczesny człowiek zdaje się żyć tak, jak gdyby śmierci nie było, jakby go nie dotyczyła, a przynajmniej stanowiła zjawisko tak odległe, że niezasługujące na głębszą uwagę. Równocześnie, zupełnie przewrotnie, jest ona (śmierć) wszechobecna w przekazach medialnych,  stanowiąc  gwarancję  wzrostu  poczytności  czy  oglądalności.  To zastanawiające, że potrzeba dzisiaj „debatować” o żałobie (na forum społecznym i     naukowym), zamiast pozwalać jej „wybrzmieć” (w psychice jednostki). Każda strata, jeśli stanowiła wartość dla tego, który traci, wymaga okresu adaptacji do niej. Proces żałoby wyznacza rytm tej adaptacji. Każda śmierć osoby bliskiej i każda żałoba po śmierci osoby bliskiej rozgrywają się jednocześnie na kilku płaszczyznach: wewnątrzpsychicznej, związanej z przeżywaniem żalu po  stracie;  interpersonalnej,  związanej  z dynamiką  wsparcia  i pomocy;  kulturowej, związanej z rozumieniem śmierci, rytuałami pożegnania, miejscami pamięci, itp. W monografii każda z tych płaszczyzn zostaje w mniejszym lub większym stopniu wypełniona. Pierwsza część monografii nawiązuje do psychologii i filozofii śmierci, druga traktuje o śmierci w kulturze i sztuce, w trzeciej poruszane są zagadnienia diagnozy i pomocy psychologicznej w sytuacji straty, a  czwarta skupia się na bardzo specyficznej stracie (prenatalnej i perinatalnej), którą społeczeństwo dopiero uczy się konstruktywnie przeżywać. Autorzy  poszczególnych  rozdziałów  reprezentują  różne  dziedziny  nauki i  praktyki, dzięki czemu monografia prezentuje obraz utraty i żałoby niezwykle bogaty i zróżnicowany. Oddając do Państwa rąk niniejsze opracowanie, żywimy nadzieję, że stanie się ono źródłem pogłębionej refleksji na temat umierania, śmierci i żałoby. Mamy nadzieję, że będzie to refleksja daleka od współczesnych tendencji, które zapraszają do „psychologicznej ucieczki” od tematyki śmierci. Wszak śmierć od zawsze była i na zawsze pozostanie częścią życia...” (Wstęp)

Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku

red. Przemysław Czapliński, Renata Makarska, Marta Tomczok

Tom „Poetyka migracji” poświęcony jest zjawisku końca emigracji i skupia się na ostatniej polskiej fali emigranckiej – lat 80. XX wieku. Kolejne rozdziały dokumentują teoretyczne dyskusje nad pojęciami emigracji, postemigracji, migracji i pamięci. Do badanych zagadnień należą polemika z tradycją emigracji oraz kondycja (e)migranta. Literatura ostatniej fali emigracji prezentuje różne typy nowego bohatera: to m.in. wysiedlony, azylant i gastarbeiter. Jednym z centralnych zjawisk opisywanych w książce jest twórczość polskich (i pochodzących z Polski) autorów żyjących w Niemczech. Obok takich nazwisk jak Janusz Rudnicki, Dariusz Muszer, Natasza Goerke, Krzysztof Niewrzęda i Artur Becker mowa tu również o przedstawicielach tzw. pokolenia Podolskiego (Magdalena Felixa, Paulina Schulz). „Poetyka migracji” jest wspólnym polsko-niemieckim projektem naukowym i wydawniczym, to pierwsza tak szeroka publikacja na temat literatury „emigracji solidarnościowej”. W wersji niemieckiej ukazała się jako „Polnische Literatur in Bewegung. Die Exilwelle der 1980er Jahre” w 2013 roku w wydawnictwie transcript. Publikacja adresowana jest głównie do polonistów i germanistów, ale również do szerokiego grona czytelników zainteresowanych tematem (e)migracji.

W poszukiwaniu "dobrego życia". U filozoficznych podstaw głównych orientacji politycznego myślenia. Wyd. 2

Wojciech Kaute

Książka Wojciecha Kautego pod tytułem W poszukiwaniu „dobrego życia”. U filozoficznych podstaw głównych orientacji politycznego myślenia jest pracą z zakresu historii idei politycznych. Autor podejmuje w niej, wykorzystując termin wprowadzony przez Arystotelesa, fundamentalne dla humanistyki zagadnienie: czym jest „dobre życie” i jak rzutuje ono na kształt państwa. To kluczowe zagadnienie poddane jest analizom, prowadzonym od greckich narodzin namysłu nad człowiekiem i polityką aż po refleksję doby współczesnej. Analizy te, ugruntowane w ontyczno-epistemicznych podstawach zachodniego myślenia, ukazują czytelnikowi całą głębię ewolucji poglądów na temat człowieka i jego miejsca w strukturze świata, roli jednostki oraz koncepcji państwa i prawa. Ogromną zaletą książki Wojciecha Kautego jest oryginalne, autorskie, ujęcie całokształtu analiz. Autor prowadzi czytelnika tropem własnych interpretacji. Dzięki temu praca staje się niezwykle intrygującą i inspirującą próbą syntetycznego ujęcia europejskiej historii idei politycznych. Książka adresowana jest przede wszystkim do filozofów polityki oraz do historyków doktryn politycznych i myśli politycznej. Nie ulega jednak wątpliwości, że fundamentalność podjętego zagadnienia czyni ją niezwykle wartościową dla każdego humanisty.

Legendy Ajnów z czwartej ręki

oprac. Aleksandra Dębińska, Sviatlana Rohach, red. Agnieszka Tambor, Jolanta Tambor

Seria: Świat po polsku (1), ISSN 2956-4468   Głównym celem publikacji jest przedstawienie legend Ajnów, grupy etnicznej zamieszkującej obecnie japońską wyspę Hokkaido. Legendy zostały przetłumaczone z języka rosyjskiego na język polski przez Sviatłanę Rohach. Aby odpowiednio przekazać ich sens, niezwykle istotnym elementem publikacji stał się kontekst etniczny oraz społeczny Ajnów. Zbiór stanowi kolejną próbę przybliżenia czytelnikowi nadzwyczaj atrakcyjnej, egzotycznej kultury dalekowschodniej, a zarazem postaci wybitnego polskiego badacza i odkrywcy – Bronisława Piłsudskiego, zasłużonego dla światowych badań etnicznych i etnograficznych.

Edukacja humanistyczna V4 dla klimatu. Rozpoznania - dobre praktyki - rekomendacje / The V4 Humanities Education for the Climate. Diagnoses - Best Practices - Recommendations

Red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, Maria Wacławek, Zuzana Obertová, współpr. Ivana Dobrotová, ...

Publikacja jest efektem współpracy badaczy oraz nauczycieli z Polski, Czech, Słowacji i Węgier w ramach projektu "Edukacja humanistyczna V4 dla klimatu. Rozpoznania - dobre praktyki - rekomendacje" (VF 22020071), koordynowanego przez Interdyscyplinarne Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Publikacja przybliża problematykę zmian klimatycznych oraz ideę przeformułowania zadań współczesnej humanistyki w krajach V4 i na świecie. Artykuły podejmują zagadnienia związane z interdyscyplinarną perspektywą w akademickiej i szkolnej edukacji proekologicznej oraz prezentują szeroką przestrzeń jej realizacji: od teorii ekodydaktyki - uniwersyteckiej i szkolnej, przez badania edukacyjne, koncepcje nauczania, ekotransformacje w edukacji, nowe metodologie, aż po przykłady dobrych praktyk (w postaci scenariuszy lekcji, ekoaktywności czy prezentacji realizowanych projektów). Publikacja jest kierowana do środowisk uniwersyteckich i szkolnych, badaczy, dydaktyków i nauczycieli zainteresowanych interdyscyplinarną humanistyczną edukacją proekologiczną.

Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego

red. Dorota Łobos-Kotowska

Praca zbiorowa nt. „Współczesne problemy prawa rolnego i żywnościowego” jest efektem przemyśleń studentów i doktorantów zainteresowanych problematyką prawa rolnego nad aktualnym stanem ustawodawstwa prawnorolnego. Ujęcie problematyki jest bardzo współczesne a artykuły zabrane w publikacji wskazują na zmianę paradygmatu prawa rolnego. Tradycyjnie było ono ujmowane jako prawo regulujące zasady wykorzystania gruntu rolnego do produkcji rolnej. Obecnie sfera zainteresowania tej gałęzi prawa uległa zasadniczemu poszerzeniu i obejmuje raczej zagospodarowanie przestrzeni rolniczej. Trend ten znalazł odzwierciedlenie w problematyce objętej publikacją. Autorzy poszczególnych prac oprócz klasycznej problematyki prawnorolnej podejmują także zagadnienia ochrony środowiska na obszarach wiejskich, przedsiębiorczości rolnej, wspierania rozwoju obszarów wiejskich czy bezpieczeństwa żywności. Stanowi to potwierdzenie zmian, jakie w ostatnim okresie zaszły we Wspólnej Polityce Rolnej, której cele są definiowane przez wspieranie konkurencyjności rolnictwa, zapewnienie zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi i klimatem oraz osiąganie zrównoważonego rozwoju terytorialnego wiejskich gospodarek i społeczności. Publikacja skierowana jest do prawników agrarystów, studentów prawa, ale także do sędziów sądów powszechnych i sądów administracyjnych, pracowników organów administracji rolnej oraz adwokatów i radców prawnych zainteresowanych problematyką.

Filmowe cuda i sztuczki magiczne. Szkice z archeologii kina

Justyna Hanna Budzik

Praca składa się z dwóch części: szkiców analityczno-intepretacyjnych oraz appendiksu dydaktycznego. Autorka podejmuje się tropienia i odkrywania we współczesnych filmach „medialnych cudów”, za które uważa przede wszystkim ślady „starych” mediów, niegdyś fascynujących i pobudzających wyobraźnię: zabawek optycznych, pokazów fantasmagorii, filmów trikowych i fantastycznych, automatów i mechanicznych zabawek. Badania prowadzone przez autorkę wpisują się w nurt archeologii mediów oraz Nowej Historii Kina. Szkice dotyczą filmów z szeroko rozumianej sfery popularnej, takich jak: Oz Wielki i Potężny Sama Raimiego, Hugo i jego wynalazek Martina Scorsese czy Babadook Jennifer Kent. Przyjęta perspektywa badawcza sprzyja dostrzeganiu w analizowanych obrazach licznych treści autotematycznych. Appendiks dydaktyczny, skierowany przede wszystkim do nauczycieli i wykładowców pracujących w dziedzinie edukacji filmowej z odbiorcami w różnym wieku, zawiera pomysły na konkretne ćwiczenia, inspirowane filmowym seansem. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie: „Forum Akademickie” nr 12/2015, s. 71 (Marek Misiak: Magicy kina) „Nowe Książki” 12/2015, s. 52–53 (Tomasz Jopkiewicz: Tęsknota za baśnią)

De-Shamed. Feminist Strategies of Transgression: The Case of Lorna Crozier's Poetry

Zuzanna Szatanik

Książka Zuzanny Szatanik poświęcona jest strategiom wykraczania poza doświadczenie wstydu, które stanowi nieodłączny komponent wytworzonego przez kulturę zachodnią konstruktu „kobiety”. Rozważania teoretyczne, dotyczące wstydu jako wykorzystywanego przez dyskursy androcentryczne zjawiska kulturowego, autorka ilustruje swoimi analizami wybranych wierszy współczesnej kanadyjskiej poetki Lorny Crozier. Część teoretyczna De-shamed… lokuje się na pograniczu studiów feministycznych i psychologicznych studiów nad afektem (tzw. psychologii wstydu). Trzeci z obecnych w pracy teoretycznych dyskursów wywodzi się z pojęcia „kanadyjskości”, czy też kanadyjskiej tożsamości, przez wielu badaczy łączonego również z teorią queer. Zawarte w rozdziałach interpretacyjnych rozważania, które ilustrują zastosowanie pojęcia kobiecego wstydu w praktyce analitycznej, prowadzą do konkluzji o możliwej zmianie istniejących teorii feministycznych lub uzupełnieniu ich o stanowisko nowe. Feministyczna teoria wstydu, której zręby buduje niniejsza praca, stanowi propozycję nieco innego niż dotąd spojrzenia na główny obiekt badań studiów feministycznych – kobietę i relacje, w jakie wchodzi ona we współczesnym świecie.

Starość w dzielnicy poprzemysłowego miasta. Studium na przykładzie "starych" Bogucic

Jolanta Klimczak, Dorota Nowalska-Kapuścik

Przeprowadzone przez Autorki badania dotyczące sytuacji osób starszych w jednej z poprzemysłowych dzielnic miasta Katowice pokazały, że stopień zaspokojenia poszczególnych potrzeb jest zróżnicowany w zależności od ich rodzaju, stąd, pomimo podejmowanych przez jednostki organizacyjne, pozarządowe oraz inne instytucje działań na rzecz środowiska senioralnego, kryterium deficytu w sferze kontaktów międzyludzkich i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym nie zawsze zostaje spełnione.

Podstawy geografii usług

Franciszek Kłosowski

Monografia Podstawy geografii usług złożona jest z dwu części – teoretycznej i praktycznej. W części teoretycznej, na którą składają się trzy rozdziały, rozpatrywane są definicje, klasyfikacje i cechy usług, mierniki i wskaźniki wykorzystywane w badaniach usług, ich jakość, koncepcje teoretyczne dotyczące usług, czynniki rozwoju i lokalizacji usług oraz ich finansowanie. Z kolei część empiryczna, dotycząca usług w Polsce, składa się z sześciu rozdziałów, obejmujących historię rozwoju usług na świecie i w Polsce, strukturę własnościową usług, poziom, rozmieszczenie i strukturę usług w Polsce w 2019 r., usługi w przestrzeni miasta oraz e-usługi. Ostatni rozdział stanowi podsumowanie pracy.

Między "sensus catholicus" a "uchrześcijanionym nacjonalizmem". Sztuka Kościoła rzymskokatolickiego na Górnym Śląsku wobec dyskursów narodowych

Jerzy Gorzelik

Książka podejmuje zaniedbywany dotąd temat przenikania do katolickich przestrzeni sakralnych wątków nacjonalistycznych i utrwalania w sztuce kościelnej katolicko-narodowych dyskursów. Polem badań jest Górny Śląsk – obszar rywalizacji zwolenników różnych programów tożsamościowych. Autor ukazuje, jak od początków XX w. do czasów współczesnych elity Kościoła, wspierane przez artystów i władze publiczne, wykorzystywały sztukę do budowy narodów i innych wspólnot wyobrażonych. Ponadto analizuje programy ikonograficzne i narracje, kojarząc tematy i motywy z mitami, symbolami i konstruktami historiozoficznymi. Książka daje obraz dylematów, przed którymi stanęli katolicy w dobie intensywnych procesów narodotwórczych.

Elementy enzymologii i biochemii białek. Skrypt dla studentów biologii i biotechnologii

Danuta Wojcieszyńska, Urszula Guzik

Prezentowany skrypt jest przeznaczony dla studentów biologii, biotechnologii i innych kierunków pokrewnych, którym z założenia ma ułatwić przygotowanie do ćwiczeń, zaznajomienie się z podstawowymi metodami stosowanymi w enzymologii oraz wykonanie odpowiednich doświadczeń. Podręcznik został podzielony na trzy części, z których każda obejmuje: wstęp teoretyczny, stosowane podczas zajęć materiały i odczynniki, opis przebiegu doświadczeń oraz sposób opracowania uzyskanych wyników. Podana na zakończenie każdej części literatura źródłowa umożliwia czytelnikowi samodzielne zaplanowanie badań oraz bardziej wnikliwą analizę wyników. Skrypt zawiera informacje na temat izolacji i oczyszczania 1,2-dioksygenazy katecholowej oraz charakterystykę tego enzymu, badania kinetyki reakcji enzymatycznych, w tym wyznaczenie optymalnych warunków reakcji enzymatycznej, wyznaczenie stałych kinetycznych reakcji oraz określenie wpływu inhibitorów na przebieg reakcji enzymatycznej. Omawia również metody immobilizacji enzymów, a także wpływ immobilizacji na aktywność enzymów.

Language Fossilization in the Advanced Learners of Polish as a FL: Focus on Problems and Possible Solutions

Marzena Wysocka-Narewska

Publikacja porusza problem fosylizacji języka u zaawansowanych użytkowników języka polskiego jako obcego. Zbadane są trudności (przejawy fosylizacji), z jakimi borykają się obcokrajowcy zarówno w mowie, jak i w piśmie, zasugerowane przyczyny istniejących problemów, a także sugestie zmian i form pracy nad językiem polskim.

Nemezjan w kręgu antycznej tradycji łowieckiej

Anna Kucz, Edyta Gryksa

Celem monografii jest przedstawienie postaci kartagińskiego poety Nemezjana i zagadnień związanych z jego dziełem Cynegetica. Zachowany do dnia dzisiejszego passus wspomnianego dzieła, liczący 325 wersów, stanowi ważne kompendium na temat łowiectwa w czasach antycznych. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców: filologów klasycznych, historyków, przyrodników, osób zainteresowanych tematyką łowiectwa oraz hodowli psów i koni w starożytności.