Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu

Łukasz Jach

Książka podejmuje problematykę wysokiego poziomu zainteresowania oraz szacunku, jakimi we współczesnym świecie cieszą się przekazy o tematyce naukowej. W poszczególnych rozdziałach kwestia ta poddawana jest interdyscyplinarnym analizom, uwzględniającym m.in. kontekst popkulturowy, metodologiczny, społeczny i psychologiczny. Punkt kulminacyjny rozprawy stanowi prezentacja koncepcji silnie scjentystycznego światopoglądu (określonego mianem scjentoteizmu) oraz jego psychologicznych podstaw i korelatów. Książka adresowana jest do psychologów i przedstawicieli innych dyscyplin społecznych, a także wszystkich osób zainteresowanych tematyką wpływu nauki, naukowców i najnowszych odkryć naukowych na funkcjonowanie jednostki i społeczeństwa.   Recenzja książki ukazała się: na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 3 (208) marzec 2016; w czasopiśmie „Forum Akademickie” nr 3/2016, s. 69 (Mariusz Karwowski: Wiedza na ołtarze!). Artykuł o książce ukazał się w czasopiśmie „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 10 (240) lipiec–wrzesień 2016, s. 14–15 (Maria Sztuka: Dlaczego jedni ufają naukowcom, a inni mają ich za kuglarzy?, artykuł dostępny pod adresem: http://gazeta.us.edu.pl/node/283913).

Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś

Tomasz Gęsina, Wioletta Wilczek

Książka Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś powstała z inspiracji światem kuchni, dostarczającym nieustannych wrażeń zmysłowych. Większość opublikowanych artykułów, zamieszczonych w monografii, została wygłoszona podczas konferencji naukowej „Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś” (Katowice, 9 maja 2017 r.), natomiast niektóre powstały w wyniku ożywionych dyskusji nad zaprezentowanymi wystąpieniami i zainteresowaniem tematyką kuchenną. Inicjatywa wydarzenia została podjęta przez Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej we współpracy z Katedrą Międzynarodowych Studiów Polskich oraz Szkołą Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorzy artykułów podjęli różnorodną problematykę związaną z tym zagadnieniem w ujęciu historycznym i współczesnym. Ważnym aspektem badań była także kuchnia narodowa i regionalna. Wymienione kręgi tematyczne stały się podstawą do wydzielenia trzech części niniejszej pracy. W pierwszej z nich - Kulinaria przeszłości - dawna kuchnia w języku i tekście - znalazły się prace poświęcone analizom dawnej leksyki i tekstów (najstarsza polska książka kulinarna Compendium ferculorum autorstwa Stanisława Czernieckiego, zestawiona ze współczesnymi publikacjami o tematyce kulinarnej; leksyka związana z nazwami dawnych naczyń i narzędzi kuchennych; analiza dzieła De herba vetonica Antoniusza Muzy, łączącego w sobie wątki z kilku dziedzin: kuchni, religii i medycyny). W drugiej części - Nowoczesność i tradycja - współczesne odsłony kulinarne – znajdują się cztery teksty podejmujące różnorodne funkcjonowania sfery kulinarnej w różnych przestrzeniach (recepcja kuchni włoskiej w najnowszej literaturze polskiej; przestrzeń telewizyjna i ewoluujący w jej obrębie gatunek poradnika kulinarnego; przekształcenia gatunku przepisu na podstawie dwóch przykładowych tekstów, oddzielonych ponad stuletnim czasem powstania: przepisu pochodzącego z Uniwersalnej książki kucharskiej Marii Ochorowicz-Monatowej tekstu zawartego w książce autorstwa Kingi Paruzel Nie…zwykła kuchnia, bo każdy jest inny; porównanie zróżnicowanych czasowo wydań znanej książki kucharskiej Kuchnia polska (z roku 1959 oraz wersji późniejszych – z roku 1985 i 1993). Z kolei artykuły zebrane w części trzeciej - Smaki świata i bliskiej okolicy - kuchnie narodowe i regionalne - łączy tematyka sygnalizowana tytułem działu, powstała z chęci charakterystyki sfery kulinarnej łączącej ludność zamieszkującą dane państwo lub region (kuchnia gruzińska, kirgiska oraz śląska). Artykuły zgromadzone w tej książce, pomimo iż wykorzystują często odmienne założenia metodologiczne, potwierdzają, że tematyka kulinarna stanowi impuls inspiracji badawczych. Poczynione analizy i obserwacje prezentują bogaty materiał źródłowy, świadcząc tym samym o niezmiennie istotnej roli sztuki przyrządzania potraw w życiu człowieka. Złożoność i różnorodność podjętej problematyki przekonuje o możliwości dalszych, wieloaspektowych badań nad kuchnią w języku, literaturze czy kulturze. Publikacja skierowana jest do badaczy, zajmującymi się zagadnieniami kulinarnymi z różnych perspektyw, a także do studentów kulturoznawstwa, filologii, antropologii, zainteresowanych tematyką kuchni. Książka stanowi również ciekawy przewodnik po świecie kuchni – od czasów najdawniejszych do tych współczesnych.

Hefajstion: "O metrach"

tłum. Anna Szczepaniak

Przełożyła, wstępem i komentarzem opatrzyła Anna Szczepaniak O metrach (Enchejridion) autorstwa aleksandryjskiego gramatyka Hefajstiona (II w. n.e.) jest jedynym napisanym w antyku greckim traktatem poświęconym metryce, który zachował się do czasów współczesnych. Od chwili powstania po dzień dzisiejszy uznawany jest za jedno z najważniejszych źródeł poznania antycznej (nadal wszak stosowanej) terminologii i analiz metrycznych, a jego autor przez wieki cieszył się niezaprzeczalnym autorytetem. Autorka przedstawia pierwsze na gruncie polskim i trzecie na świecie (po dwóch angielskich) tłumaczenie całego traktatu, opatrzone szczegółowym komentarzem poruszanych przez Hefajstiona zagadnień oraz paralelnymi wypowiedziami innych badaczy antycznych i scholiastów. Książka adresowana jest zarówno do specjalistów z zakresu antycznych metrów greckich, jak i studentów filologii klasycznej oraz czytelników niebędących filologami klasycznymi, którzy mogą być zainteresowani źródłami współczesnej terminologii i aparatu metrycznego.

Humour and Translation in Children's Literature. A Cognitive Linguistic Approach

Sylwia Klos

Seria: Interdisciplinary Humour Research (1), ISSN 2719-8235   Niniejsza monografia przedstawia propozycję tłumaczenia humoru w literaturze dziecięcej opartą na teorii przestrzeni mentalnych i integracji pojęciowej (Gilles Fauconnier, Mark Turner). Model integracji pojęciowej został wykorzystany jako wzór do tworzenia map mentalnych służących do wizualizacji elementów istotnych w procesie tłumaczenia, które należy brać pod uwagę, aby tekst docelowy był możliwie jak najbardziej wiernym odzwierciedleniem tekstu źródłowego, zarówno pod względem semantycznym jak i fonetycznym, z jednoczesnym uwzględnieniem referencji do wiedzy ogólnej na temat tłumaczonego dzieła. Punktem wyjściowym procedury tłumaczeniowej jest teoria skopos (Hans. J. Vermeer, Katharina Reiss, Christiane Nord) wskazująca na konieczność określenia celu tłumaczenia oraz grupy odbiorców tekstu docelowego przed przystąpieniem do tłumaczenia oraz w trakcie realizacji poszczególnych zadań tłumaczeniowych. W przypadku tłumaczenia literatury dziecięcej, a w szczególności tekstów humorystycznych (gry słowne), tłumacz – ekspert powinien posiadać oraz wykorzystywać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej (Bruno Bettelheim, Jean Piaget, Paul McGhee), aby świadomie podejmować decyzje tłumaczeniowe uwzględniające zdolność rozpoznawania elementów humorystycznych przez dzieci w różnym wieku z nastawieniem na wywołanie odpowiedniego efektu u odbiorcy. Procedura odnosi się również do metody opartej na pojęciu dominanty semantycznej (Stanisław Barańczak) określającej które elementy tekstu i/lub wyrazu – warstwa semantyczna i/lub fonetyczna - należy bezwzględnie zachować w tłumaczeniu, aby zostało ono uznane jako wierne oryginałowi. Mapy mentalne przedstawiają analizę gier słownych w Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carroll’a,  języka Bardzo Fajnego Olbrzyma stworzonego przez Roalda Dahla w BFO oraz imion bohaterów serii Koszmarny Karolek Francesci Simon wraz z ich tłumaczeniami na język polski oraz język portugalski w wersji europejskiej i brazylijskiej. Publikacja skierowana jest do językoznawców zajmujących się kognitywnymi aspektami tłumaczenia humoru, powinna zainteresować również przekładoznawców, kulturoznawców, psychologów oraz badaczy literatury dziecięcej. Ponadto może służyć pomocą tłumaczom podczas pracy nad przekładem humoru, ze szczególnym uwzględnieniem gier słownych.

Język Artystyczny. T. 17: Obrzeża, marginesy, rudymenty...

Red. Artur Rejter

Kilka tematów znalazło wyraz monografii. Można wśród nich między innymi wskazać następujące: kwestia pogranicza w piśmiennictwie artystycznym, kulturowe zjawiska marginalne oraz ich manifestacje w literaturze, główny nurt a/i nisza, różnie pojmowana nie/normatywność, przenikanie, kolażowość, mgławicowość gatunków, stylów, dyskursów, przemiany kategorii podmiotowości (np. posthumanizm, transhumanizm). Wszystko to można postrzegać jako pozostałości, resztki, odpadki jako nową perspektywę opisu świata, wyraz licznych przeobrażeń systemowych języka, stylu, dyskursu artystycznego.

Sarmackie theatrum. T. 4: Studia o literaturze i książce dawnej

red. Mariola Jarczykowa, Renarda Ocieczek

To już czwarty tom wydawnictwa Zakładu Historii Literatury Baroku i Dawnej Książki, który stanowi kontynuację poprzednich. Książka jest pracą zbiorową i zawiera 11 rozpraw historycznoliterackich, głównie z zakresu literatury i kultury staropolskiej. Tom otwiera obszerny wstęp prof. dr hab. Renardy Ocieczek, w którym przypomniana została historia powstania Zakładu oraz dotychczasowe dokonania jego pracowników. Wśród zamieszczonych tekstów znalazły się artykuły poświęcone różnorodnej tematyce, zgodnej z zainteresowaniami naukowymi autorów. I tak w tomie znajdują się teksty poświęcone m.in. spuściźnie Łukasza Górnickiego (Anna Sitkowa), tłumaczeniom Franciszka Zabłockiego (Bożena Mazurkowa), domniemanej twórczości Olbrychta Karmanowskiego (Janusz Ziembiński). Sporo miejsca zajmują rozprawy koncentrujące się wokół eposów rycerskich – Jerozolimy wyzwolonej w tłumaczeniu Dionizego Piotrowskiego (Monika Kucharczyk), Wojny chocimskiej (Renarda Ocieczkowa), Obleżenia Jasnej Góry Częstochowskiej (Monika Kulig, Joanna Chybiorz). Zagadnienie epiki heroicznej, a dokładnie motywów szpiegowskich, zostało przedstawione przez Renatę Rybę. O motywie spotkania Kupidyna i Śmierci, obecnym w literaturze staropolskiej pisze Marzena Walińska, natomiast w rozprawie Marioli Jarczykowej odnajdujemy szczegółowy opis oprawy pogrzebu Jerzego Radziwiłła. Sarmackie theatrum tradycyjnie już jest propozycją dla szerokiego (i różnorodnego) grona odbiorców, które zainteresowane jest obecnością sarmatyzmu w literaturze i sztuce staropolskiej.

Contemporary Family - Comparative Perspective

red. Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz, Grzegorz Libor

Głównym celem książki jest przedstawienie przemian, jakie zachodzą w różnych formach rodziny w perspektywie porównawczej. Zainteresowanie rodziną jest obecnie niezwykle żywe i powszechne. W dobie intensywnych przemian rodzina jako podstawowa cząstka społeczna podlega różnym zmianom od preferowanych i zaimplementowanych modeli życia rodzinnego do relacji w rodzinie. Dlatego redaktorzy książki postanowili zaprosić naukowców z różnych części Europy, aby mogli przedstawić wyniki swoich badań. Od ogólnych tendencji po analizę poszczególnych przypadków książka jest odpowiedzią na potrzebę szerszego spojrzenia na zmiany zachodzące w życiu rodzinnym.

Tax cancellation: A comparative analysis

Piotr Buława

Niniejsza książka przedstawia instytucję umorzenia zobowiązań podatkowych w porządkach prawnych: Polski, Niemiec, Republiki Czeskiej i Anglii w szerokim kontekście prawa podatkowego oraz prawa upadłościowego. Monografia koncentruje się na trzech formach umorzenia zobowiązań podatkowych: umorzeniu administracyjnym, oddłużeniu i układzie. Przeprowadzona analiza jest oparta na komparatystyce prawnej, która umożliwia wyjście poza utarte schematy badawcze i dostarcza nowej perspektywy dla lepszego poznania instytucji umorzenia zobowiązań podatkowych. Pomimo istotnych różnic pomiędzy analizowanymi porządkami prawnymi, omawiane w książce problemy mają charakter uniwersalny.

Nowocześni i nowoczesne. Konstelacje wyobraźni

Paweł Majerski

Autora interesuje stan „nienasycenia” – w ucieczce przed twórczą stabilizacją, więzieniem schematu, w pragnieniu nieustannego bycia „przed”, nigdy w anihilującym indywidualność szeregu. W wymiarze nadrzędnym ów stan oznacza poszukiwanie rozwiązań estetycznych i etycznych w potyczkach ze światem materialnym naszej współczesności, wytyczanie ścieżek w ukrytych pasażach wyobraźni i tworzenie własnych, gotowych do przełamywania, form wyrazu. Wybrani pisarze (Tytus Czyżewski, Tadeusz Peiper, Mila Elin, Stanisław Grędziński, Lech Piwowar, Tadeusz Gajcy, Tymoteusz Karpowicz, Krystyna Miłobędzka, Andrzej Falkiewicz, Józef Bujnowski) chcieli być artystami nowej epoki, którzy podejmują, oczywiście „na własny rachunek”, problemy odwieczne i uniwersalne: pytają o Boga, byt, granice poznania; tworzą nadrealne transkody lub generują ekwiwalenty, poszukują śladów epifanijnych, niekiedy wybierają ścieżki ideologicznego zaangażowania, mierzą się z migotliwością i niepewnością znakowej obecności. Nowocześni i nowoczesne… są opowieścią o wyobraźni, wyborach nie tylko estetycznych, konieczności powoływania do istnienia wiersza, który wciąga słowa w wirówkę mnożonych sensów, znaczeń, semantycznych batalii. Z przekonaniem o wartości eksperymentu.

Wielkie tematy literatury amerykańskiej. T. 5: Podróże, wędrówki, włóczęgi

red. Teresa Pyzik, Agnieszka Woźniakowska

Artykuły zebrane w tomie można podzielić ze względu na dwa podejścia do tematyki podróży. Pierwsze to omawianie podróży znanych pisarzy i analiza ich dzienników podróży. Znalazły się tu teksty m.in. o podróżach w Europie Hawthorne’a, Jamesa i Twaina oraz o ich postrzeganiu Anglii i Włoch, wędrówkach Steinbecka, artykuły o Antin i o zapiskach Sheparda. Druga grupa artykułów koncentruje się wokół wędrówek i podróży bohaterów w utworach literackich.

W sieci i w matni społecznej

red. Piotr Skudrzyk, red. Małgorzata Suchacka, red. Marek S. Szczepański

Przedstawiona książka stanowi zbiór ośmiu artykułów o zróżnicowanej tematyce skoncentrowanej jednakże na fenomenie sieci. Rosnąca popularność pojęcia sieci w publicystyce i naukach społecznych związana jest nie tylko z powszechną komputeryzacją i gęstniejącą siecią internetową, lecz także ze swego rodzaju matnią, która nas oplata, krępuje i wysysa siły. Sama „sieć” nie jest jednak nowym pojęciem i z tego chociażby powodu jest to jedno z zasadniczych pojęć socjologicznych. Autorzy mając pełną świadomość braku możliwości przedstawienia pełnych analiz problemów teoretycznych związanych z zagadnieniem „sieci”, zdecydowali się dokonać wyboru najciekawszych zagadnień będących w centrum zainteresowań pracowników Zakładu Socjologii Rozwoju. Badania, w których uczestniczą – chociaż pozornie różnorodne – łączy właśnie zagadnienie sieci relacji międzyludzkich w różnych obszarach. Całość pracy obejmuje zagadnienia sieci jako zjawiska kulturowego, sieci w mieście, gospodarce oraz sieci przemocy.

Linguarum Silva. T. 5: Słowo - wartość - jakość w języku i w tekście

red. Barbara Mitrenga

Piąty tom „Linguarum Silva” zatytułowany Słowo – wartość – jakość w języku i tekście (2016) zawiera on dziesięć artykułów młodych polskich badaczy, zainteresowanych różnymi aspektami języka w ujęciu diachronicznym oraz synchronicznym, nadto odwołujących się w swoich językowych dociekaniach do zróżnicowanych chronologicznie, stylistycznie i funkcjonalnie tekstów, oraz jeden artykuł podejmujący zagadnienie języka z perspektywy neurolingwistyki. Choć artykuły są różnorodne tematycznie i metodologicznie, to jednak łączą je liczne odniesienia do tytułowych pojęć „słowo”, „wartość”, „jakość”, wykorzystanie w analizie materiału leksykograficznego (dawnego lub współczesnego) i/lub konkretnych tekstów pisanych lub mówionych (XVI-wiecznych Ewangelii, literatury opartej na motywie danse macabre, wypowiedzi kabaretowych, konferencji religijnych, wypowiedzi wyborczych, reklam). W poszczególnych artykułach Autorzy omawiają znaczenia wybranych słów (m.in. rzecz, chrapota, newralgiczny), wskazują na różnorodne określenia jakościowe i cechy kogoś lub czegoś (na przykład złodzieja, człowieka niewierzącego, upersonifikowanej Śmierci), odwołują się do wartości i wartościowania (w opisie stereotypu rodziny, w skeczach kabaretowych, w kampaniach wyborczych czy społecznych). Opublikowane w tomie artykuły świadczą o szerokim spektrum zagadnień poruszanych na łamach „Linguarum Silva”, potwierdzają także różnorodność zainteresowań badawczych Autorów, chcących podzielić się z czytelnikami swoimi naukowymi pasjami. Niniejsza publikacja będzie ciekawą lekturą zarówno dla humanistów – zwłaszcza dla językoznawców – jak i dla szerszego grona osób zainteresowanych różnorodnymi aspektami dawnej i współczesnej polszczyzny.

Słowiańskie formuły nowoczesności - ideały i iluzje przemiany. Studia dedykowane Profesor Barbarze Czapik-Lityńskiej

red. Lech Miodyński

Refleksja zawarta w tekstach umieszczonych w tomie dotyczy kategorii nowoczesności – jej historycznej zmienności, afirmacji i także dewaluacji. Podejmuje problematykę zawieszenia kultur oraz literatur południo- i zachodniowosłowiańskich między wartościami konserwatyzmu / tradycjonalizmu i utopijnej wiary w zbawczy postęp, jak i wyjątkowej roli jaką kategoria ta odegrała w artystycznych ruchach awangardowych oraz rozmaitych konfliktach generacyjnych – szczególnie w XX wieku. Nawiązuje też przy tym bezpośrednio do różnorodnych programów przemiany form zbiorowej świadomości, projektów ideologicznych i konkretnych poetyk. Praca adresowana jest do odbiorców zainteresowanych mechanizmami modernizacji form wyrazu w literaturze i sztuce narodów południowo- i zachodniosłowiańskich oraz ideowym zapleczem zjawisk przewartościowujących rozumienie postępu w  kulturze.

Polska Ludowa w edukacji historycznej

Maciej Fic

Praca stanowi połączenie rozważań teoretycznych i propozycji praktycznych rozwiązań, dotyczących okresu Polski Ludowej, przydatnych w procesie szkolnej i pozaszkolnej edukacji historycznej. W tomie przedstawiono sposób wykorzystania różnorakich środków dydaktycznych, których świadome i poprawne stosowanie jest niezbędne w procesie nauczania-uczenia się (anegdoty, filmu dokumentalnego, filmu fabularnego, fotografii, muzyki popularnej, plakatu i prasy). Zaproponowano również istotną dla kształcenia umiejętności historycznych metodę oral history oraz zaoferowano zapoznanie się z propozycjami działań szeregu instytucji, które dokumentują miniony okres (Archiwum Historii Mówionej, Ośrodka Karta i Domu Spotkań z Historią w Warszawie, Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku w Radzionkowie, Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności, Instytut Pamięci Narodowej). Tom powinien okazać się szczególnie przydatny dla nauczycieli i studentów historii, ale także osób zajmujących się popularyzacją nauki w ramach tak popularnej ostatnio formuły public history.   Maciej Fic, historyk (dr hab.), dydaktyk i popularyzator wiedzy historycznej. Pracownik Zakładu Metodologii, Dydaktyki i Kultury Historycznej Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prowadzi badania z zakresu historii Polski XX wieku (ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska); problematyki kształcenia i popularyzacji wiedzy historycznej oraz historii kultury, nauki i oświaty w XX wieku. Rzeczoznawca podręcznikowy przy MEN, ekspert Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego przy CKE. Za działalność naukową nagrodzony m.in. w Konkursie im. Klemensa Szaniawskiego przez Fundację Stefana Batorego oraz Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk w Warszawie. Wybrane publikacje: Wilhelm Szewczyk (1916–1991) – śląski polityk i działacz społeczny (Katowice 2007); Jan Kustos (1893–1932) – separatysta czy autonomista górnośląski? (Katowice 2010); Edmund Osmańczyk – działacz społeczny i polityczny, (Katowice 2010); Między nauką a propagandą. Śląski Instytut Naukowy im. Jacka Koraszewskiego w Katowicach (1957–1992) (Katowice 2014) [autor]; Przerwana droga do niepodległości. Stan wojenny 13 XII 1981 – 22 VII 1983. Świadomość – edukacja – kultura (Toruń 2012); Jak 9 z „Wujka”. Górnośląski glosariusz Polski Ludowej (Bielsko-Biała 2016) [współautor]. [maj 2018]

Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 8

red. Wioletta Wilczek

Ósmy tom serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej (Katowice, 7 XI 2018). Autorzy zgromadzonych w tomie artykułów przedmiotem oglądu badawczego uczynili różnorodne zagadnienia historycznojęzykowe, przede wszystkim: opis leksyki dawnej i współczesnej zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; problemy nominacji w historii polszczyzny; konceptualizację pojęć w języku i kulturze. Zróżnicowanie kręgów tematycznych stało się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części (Od historii do współczesności – ciągłość zmienność, inspiracje; Od słowa do znaczenia – etymologia, przemiany, warianty; Od znaku do tekstu – składnia, gatunki, funkcje), ukazujące szerokie spektrum naukowych zainteresowań badaczy.

Estetyka obrazu filmowego. Szkice badawcze

Jerzy Łukaszewicz

Estetyka obrazu filmowego. Szkice badawcze są próbą odsłonięcia i rekonstrukcji ezoterycznej osobliwości obrazu filmowego czyli jakości wartości estetycznych. Poruszamy się na wielu płaszczyznach badawczych i warto zadać pytanie, czy klarowne zdefiniowanie jakości wartości estetycznych obrazu filmowego jest możliwe? Chodzi tu o sformułowanie "prezentującej naoczności" obrazu filmowego. Które osobliwości obrazu filmowego są źródłowe, a które w świadomości percepcyjnej odbiorcy prezentują się jako "obecne" czyli jako przedmioty poznania? Źródłowość poznania jest osadzona jako przyczyna - bodziec - zdarzenia ekranowego, który manifestuje się w poszukującej myśli odbiorcy dzieła filmowego. Filozoficzne źródła tej osobliwości leżą gdzieś w głębi metafizycznych przestrzeni, jednak są one najbardziej zakryte, a jednocześnie postrzegalne.