Kilka mniej i bardziej znanych faktów o dydrogesteronie

Paweł Miotła

Dydrogesteron został wprowadzony do lecznictwa na początku lat 60. XX w. Doczekał się wielu badań potwierdzających swoją skuteczność w licznych wskazaniach, m.in. poronieniu zagrażającym lub nawykowym, dolegliwościach związanych z menstruacją, w leczeniu bezpłodności, objawach endometriozy i terapii hormonalnej objawów menopauzy. Mimo tak dużej ilości informacji wokół tego leku narosło wiele niesprawdzonych przekonań skutkujących nieuzasadnionym ograniczaniem jego stosowania. W niniejszej pracy zostaną one przeanalizowane i zweryfikowane.

Meloksykam vs diklofenak w reumatologii

Katarzyna Sikorska-Siudek

Niesteroidowe leki przeciwzapalne stosowane w chorobach reumatycznych mają zmniejszać nasilenie bólu i reakcji zapalnej. Pacjent powinien je przyjmować przewlekle, dlatego wybrany preparat powinien charakteryzować się nie tylko skutecznością, ale także bezpieczeństwem. Obecnie w praktyce stosowane są preparaty nieselektywne i preferencyjne inhibitory COX-2. W pracy na przykładzie diklofenaku (lek nieselektywny) i meloksykamu (inhibitor COX-2) porównano skuteczność przeciwzapalną i przeciwbólową obu grup.

Komentarz do artykułu Kane\'a i wsp. Effect of Long-Acting Injectable Antipsychotics vs Usual Care on Time to First Hospitalization in Early-Phase Schizophrenia: A Randomized Clinical Trial

Adam Wichniak

Kane i wsp. udowodnili, że stosowanie arypiprazolu w postaci iniekcji o długim działaniu zmniejsza ryzyko hospitalizacji o 44%. W grupie pacjentów leczonych iniekcjami o długim działaniu co najmniej jedna hospitalizacja w okresie obserwacji wystąpiła u 22% osób, w grupie otrzymującej leczenie standardowe - u 36% osób. Oznacza to, że w grupie 7 pacjentów ochroniła ona przed hospitalizacją o jedną osobę niż leczenie standardowe.

Zastosowanie ASU w terapii choroby zwyrodnieniowej stawów

Robert Rupiński , Maria Rell-Bakalarska

Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) związana jest z występowaniem przewlekłych dolegliwości bólowych oraz stanowi jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności na świecie. W ostatnich latach nastąpiła zmiana w rozumieniu patogenezy ChZS - z choroby "ze zużycia" na schorzenie o podłożu zapalnym. Mieszanina niezmydlających się frakcji olejów awokado i soi (ASU), jeden z objawowych wolno działających leków w ChZS (SYSADOA), moduluje odpowiedź zapalną i może spowalniać degradację chrząstki. Działanie chondroprotekcyjne odbywa się poprzez hamowanie czynników zapalnych, przede wszystkim interleukin (IL-1, IL-6) i czynnika martwicy nowotworów (TNF). Klinicznym efektem terapii ASU jest redukcja bólu i sztywności, poprawa ruchomości stawów, co przekłada się na zmniejszenie dawki leków przeciwbólowych. ASU wykazało skuteczność w badaniach dotyczących zmian zwyrodnieniowych stawów kolanowych, biodrowych oraz rąk.

Dobezylan wapnia jako przykład alternatywnego i skutecznego leczenia objawów przewlekłej choroby żylnej

Andrzej Wojtak

Kieszonkowe wydanie książeczki powstało z myślą o wszystkich lekarzach zainteresowanych tematyką przewlekłej choroby żylnej, którzy poszukują aktualnych, praktycznych informacji z tego zakresu ze szczególnym podkreśleniem roli dobezylanu wapnia w jej leczeniu. Dobezylan wapnia należy do leków o najszerszym spektrum działania spośród leków wenoaktywnych. Stosuje się go w leczeniu objawów przewlekłej choroby żylnej, a także wielu innych chorób. W trakcie terapii dobezylanem wapnia obserwuje się poprawę jakości życia oraz opóźnienie postępu przewlekłej choroby żylnej. Może wywoływać rzadkie działania niepożądane. W książeczce zebrane zostały twarde dane naukowe i zasady leczenia w taki sposób, aby przekazywane treści były czytelne i przydatne dla lekarzy praktyków. Zakres zagadnień zebranych w tym dziele oraz przedstawiony ich praktyczny wymiar z pewnością zainteresuje wszystkich lekarzy z dziedziny chirurgii naczyniowej, angiologii, chirurgii ogólnej oraz medycyny rodzinnej, a także młodych adeptów sztuki lekarskiej.

Chory na nowotwór interakcje analgetyków i leków stosowanych w terapii objawów współtowarzyszących

Jarosław Woroń

U chorego na nowotwór, szczególnie w okresie terminalnym, zachodzące zmiany w farmakokinetyce leków predysponują do występowania niekorzystnych interakcji pomiędzy jednocześnie stosowanymi lekami. Pacjent w terminalnym okresie choroby przyjmuje ponad 5 leków w sposób przewlekły, co stanowi kolejny czynnik ryzyka wystąpienia niekorzystnych interakcji, jakie mogą zachodzić pomiędzy przyjmowanymi przez niego lekami oraz lekami i suplementami diety. Z uwagi na wieloobjawowość, jaka wystpęuje u pacjenta z nowotworem, leczący go lekarz jest zmuszony do stosowania jednocześnie wielu leków, które mogą indukować między sobą niekorzystne interakcje, a te z kolei są źródłem nowych objawów.

Zespół metaboliczny

Artur Mamcarz

Zbiorowe opracowanie problemu, na który składają się hiperinsulinemia, insulinooporność, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia i choroba wieńcowa. Teksty stanowiące opracowanie napisane zostały z uwzględnieniem najnowszych i najważniejszych odkryć przez naukowców, farmakologów i klinicystów różnych specjalności. Dzięki temu czytelnicy będą mieli możliwość spojrzenia na zespół metaboliczny z wielu perspektyw: diabetologicznej, kardiologicznej, hipertensjologicznej. Nakreśliła je czołówka polskich autorytetów danych dyscyplin. W pracy nie zabrakło także spojrzenia gastrologów, nefrologów, endokrynologów, specjalistów medycyny rodzinnej, chirurgów i ginekologów. Głos w sprawie zespołu metabolicznego zabrali także specjaliści od genetyki i farmakologii klinicznej, prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej.

POZornie niePOZorny problem - zakażenia układu moczowego w gabinecie POZ

Anna Adamska-Wełnicka

Stwierdzenie zakażenia układu moczowego jest jedną z najczęstszych sytuacji w gabinecie lekarza POZ, w której zaleca się antybiotyk. W niniejszym artykule omówiono grupy chorych, u których w oparciu o aktualne doniesienia zastosowanie znajduje znana od wielu lat fosfomycyna. Przedstawiono także możliwości zastosowania tego antybiotyku w sytuacji zakażeń układu moczowego patogenami wielolekoopornymi.

Dieta w cukrzycy typu 2

Aleksandra Cichocka

W poradniku przedstawiono dietę zalecaną w cukrzycy typu 2 uwzględniającą jednocześnie profilaktykę miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych. Zaproponowane jadłospisy pokazują, jak komponować posiłki, aby obniżyć ich indeks glikemiczny, jakiego dokonywać wyboru produktów i technik kulinarnych w celu obniżenia IG, jakie produkty wykorzystywać, aby dieta zawierała mało nasyconych kwasów tłuszczowych,a dużo antyoksydantów i błonnika. Podpowiadają, jak urozmaicać posiłki, jak zwiększyć spożycie warzyw, również strączkowych oraz ryb (zwłaszcza tłustych morskich), jak wkomponować do potraw fermentowane napoje mleczne, czyli jogurt, kefir i maślankę, a także włączyć orzechy i nasiona oraz zioła i przyprawy (zamiast soli), Jadłospisy te są przykładem, jak sprawić, aby dieta w cukrzycy, również ta o obniżonej kaloryczności, była smaczna i atrakcyjna. Jeśli masz nadwagę, zwiększ aktywność fizyczną i zastosuj dietę o obniżonej kaloryczności. Lekarz doradzi Ci, która z zaproponowanych diet jest dla Ciebie wskazana.

Porównanie klasyfikacji ICD-10 i ICD-11 - analiza wybranych kategorii w psychiatrii, alergologii, pulmonologii i kardiologii

Agata Szulc, Iwona Poziomkowska-Gęsicka, Kamila Błudnicka-Wojtuń, Monika Gawałko, ...

Pierwszym systemem, który został ukształtowany tak, aby nadawał się do raportowania zachorowalności był ICD-6, opublikowany w 1949 r. Następnie pojawiły się jego uaktualnienia w latach 1955 (ICD-7), 1965 (ICD-8a) i 1975 (ICD-9). Prace nad IDC-10 rozpoczęły się w 1983 r., a sam system został zatwierdzony przez 43. Zgromadzenie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 1990 r. ICD-10 pozostawała aktualna do 1 stycznia 2022 r., kiedy to zastąpiła ją ICD-11. O najnowszej, 11. aktualizacji Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11) wiemy więcej od 4 lat, ponieważ opublikowano ją już 18 czerwca 2018 r., jednak oficjalnie weszła w życie 1 stycznia 2022 r. Prace nad nią trwały od ponad dekady i zaowocowały zupełnie nowym systemem. Najbardziej rzucającą się w oczy zmianą jest zupełnie nowy system kodowania, jednak jest on tylko pochodną głębszych zmian mających podstawy w najnowszej wiedzy medycznej. Przede wszystkim w ICD-11 uwzględniono aż 55 000 unikalnych kodów urazów, chorób i przyczyn zgonu, stanowi to olbrzymi skok w porównaniu z ICD-10, gdzie takich kodów było 14 400. Szerokie konsultacje doprowadziły do powstania 10 000 propozycji zmian. Kody ICD-11 obejmują teraz także okoliczności wpływające na zdrowie i bardziej szczegółowy opis poszczególnych typów danych jednostek chorobowych. Obecnie w Polsce trwają prace nad przygotowaniem polskiego tłumaczenia oraz wdrożeniem nowego systemu. Prowadzi je Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP) we współpracy z Departamentem Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia oraz Centrum e-Zdrowia. CMKP koordynuje prace grupy tłumaczy i ekspertów nad tłumaczeniem klasyfikacji ICD-11. Projekt zakończy się w 2023 r. WHO planuje, że zmiany zostaną wprowadzone na świecie w ciągu maksimum 8 lat. Zanim nowa klasyfikacja wejdzie w życie, warto zapoznać się z najważniejszymi zmianami. Praca przybliża te dotyczące psychiatrii, pulmonologii i kardiologii.

Powody, dla których warto stosować cilostazol

Andrzej Wojtak

Miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych w początkowym stadium charakteryzuje się dolegliwościami o charakterze chromania przestankowego ze zmiennym dystansem uzależnionym od stopnia zaawansowania jej zmian. Jako choroba o charakterze postępującym może doprowadzić do zamykania światła tętnic kończyn dolnych i wytworzenia sieci krążenia obocznego w formie naturalnych by-passów omijających niedrożne odcinki tętnic. Jej rozwój przyspieszają: podeszły wiek, płeć męska, nikotynizm, cukrzyca, zaburzenia o charakterze dyslipidemicznym i nadciśnienie tętnicze. Jedną ze skutecznych form leczenia przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy jest farmakoterapia z zastosowaniem cilostazolu.

Depresje u osób młodych

Filip Rybakowski

Podręcznik Depresje u osób młodych. Przyczyny, diagnoza, leczenie stanowi cenne uzupełnienie najnowszych informacji na temat występowania zespołu depresyjnego u osób młodych. Autorzy przedstawiają szczegółową specyfikę depresji u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych. W recenzowanej publikacji możemy znaleźć m.in. dane statystyczne dotyczące rozpowszechnienia zaburzeń depresyjnych i prób samobójczych, informacje na temat objawów charakterystycznych dla depresji w tym wieku (różniących się od tych występujących u osób dorosłych), podłoża neurobiologicznego występowania depresji. Bardzo istotne i ciekawe są rozdziały traktujące o różnych metodach leczenia. Niezwykle cenne informacje dotyczą nie tylko farmakoterapii, ale też pozafarmakologicznych metod leczenia, takich jak psychoterapia czy zajęcia sportowe.

Najnowsze doniesienia naukowe dotyczące właściwości i klinicznego zastosowania rosuwastatyny

Emil Brociek , Krzysztof Ozierański

Statyny stanowią fundament terapii zarówno w prewencji pierwotnej, jak i wtórnej chorób sercowo-naczyniowych związanych z miażdżycą. Rosuwastatyna, należąca do tzw. silnych statyn, od lat uznawana w międzynarodowych wytycznych za substancję efektywnie modyfikującą parametry gospodarki lipidowej, stanowi jedną z preferowanych opcji terapeutycznych dla pacjentów wymagających intensywnej terapii statynami, np. po ostrym zespole wieńcowym lub z cukrzycą i wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym. W niniejszym artykule przeanalizowano najnowsze doniesienia naukowe, które uwidaczniają cechy potencjalnie wyróżniające rosuwastatynę na tle innych przedstawicieli tej grupy leków. Należą do nich przede wszystkim silniejsze obniżenie wartości LDL-C we krwi oraz lepszy profil bezpieczeństwa terapii względem atorwastatyny. Ponadto dane z dotychczasowych badań wskazują na bardziej efektywną modyfikację parametrów stanu zapalnego u pacjentów przyjmujących rosuwastatynę.

Miejsce metforminy w leczeniu cukrzycy w świetle aktualnych zaleceń ADA/EASD z 2022 r

Katarzyna Cyganek

Cukrzyca to choroba epidemiologiczna o progresywnym charakterze. Należy pamiętać o indywidualizacji jej leczenia, indywidualnej ocenie danych dotyczących czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, uszkodzenia narządów, wysokości glikemii oraz stanu pacjenta. W najnowszych zaleceniach fundamentem i priorytetem terapii cukrzycy jest redukcja powikłań sercowo-naczyniowych i redukcja śmiertelności. Leczenie należy wdrożyć jak najwcześniej. Już w stanie przedcukrzycowym można włączyć metforminę. W terapii cukrzycy typu 2 pozycja metforminy jest wysoka, gdyż jest to lek silnie obniżający glikemię, znany, stosowany przez lata, z uznanym profilem bezpieczeństwa i dobrą tolerancją. Można ją bezpiecznie stosować w skojarzeniu z innymi lekami hipoglikemizującymi. W warunkach konieczności poprawy kontroli glikemii stanowi silny lek hipoglikemizujący.

POCHP w codziennej praktyce klinicznej

Katarzyna Górska, Piotr Jankowski, Rafał Krenke

Opisana w książce choroba - Przewlekła obturacyjna choroba płuc - stanowi istotny problem nie tylko dla chorych i lekarzy, ale także dla całego systemu opieki zdrowotnej. Wynika to z faktu jej bardzo dużego rozpowszechnienia oraz poważnych konsekwencji dla chorych (ciężkie powikłania i wysoka śmiertelność). Na szczególne wyróżnienie zasługuje sposób ujęcia tematu. Zastosowana formuła pytań i odpowiedzi obejmuje cały rozległy obszar wiedzy dotyczącej POChP. Autorom udało się w sposób przejrzysty i przystępny przedstawić tak trudny temat. Lekarze znajdą w publikacji odpowiedzi na niemal wszystkie pytania, które mogą się nasuwać w związku ze sprawowaniem opieki medycznej nad pacjentami z POChP.

Połączenie tramadolu z deksetoprofenem

Jarosław Woroń

Ból jest najczęstszym objawem występującym w medycynie skłaniającym pacjenta do szukania pomocy lekarskiej. Zazwyczaj pełni funkcję ostrzegawczo-obronną , będąc sygnałem istniejącego zagrożenia i objawem choroby. Jeżeli trwa długo, przestaje odgrywać rolę sygnału ostrzegawczego i staje się źródłem cierpienia, a przez to obniża jakość życia. Ból należy bezwzględnie zwalczać, ponieważ kiedy przestaje pełnić funkcję informacyjną, powoduje znaczące pogorszenie jakości życia i funkcjonowania, a także przyczynia się do niekorzystnych zmian w zakresie obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego, których konsekwencją może być chronifikacja bólu. Źle leczony, pogarsza także jakość snu i sprzyja nadużywaniu leków, nie tylko przeciwbólowych, ale również nasennych.