Publisher: Wydawnictwo-uniwersytetu-slaskiego
945
Ebook

Między Śląskiem a Wileńszczyzną

red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, Joanna Januszewska-Jurkiewicz, Ewa Żurawska

Publikacja ukazuje paralele losów Górnego Śląska i Wileńszczyzny, wzajemne związki w sferze kultury i bezpośrednie kontakty w okresie II Rzeczypospolitej. Kiedy w 1922 r. kształtowały się granice państwa polskiego, a w jego obszarze znalazły się zarówno ziemia wileńska, jak i część Górnego Śląska, wartości wnoszone do Rzeczypospolitej przez mieszkańców tych ziem miały wiele wspólnego. Były nimi: doświadczenia pogranicza kultur, wyznań i języków, przywiązanie do „bliższej” ojczyzny, specyficzne dla obu regionów przenikanie się identyfikacji religijnej i narodowej. Ważna dla kształtowania się wzajemnych relacji była śląsko-wileńska wymiana osobowa. Autorzy przypominają losy i dokonania ludzi, którzy na różnych etapach życia związani byli z tymi regionami. Ukazują wkład tych, którzy zmuszeni do opuszczenia ziemi wileńskiej po II wojnie światowej Śląsk uznali za swoje miejsce, uczestnicząc w budowie jego życia artystycznego, naukowego i kulturalnego. Kontakty wilnian i Ślązaków znacznie zacieśniły się po II wojnie światowej w związku z przesunięciem granic Polski na zachód i przemieszczeniami milionów ekspatriantów. Książka składa się z czterech części: Artykuły i materiały; Wspomnienia i refleksje; Materiały biograficzne. Kresowianie i ich trwałe ślady na Śląsku; Materiały źródłowe. Zaprezentowane w książce badania zostały poparte tekstami wspomnieniowymi. Inny charakter mają materiały uzupełniające – biograficzne. W ostatniej części książki załączone zostały materiały źródłowe, które albo korespondują z zamieszczonymi artykułami, albo stanowią zapowiedź tematów niepodjętych w tomie (są to materiały archiwalne oraz artykuły prasowe z okresu międzywojennego).

946
Ebook

Przestrzenie kultury i literatury. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Krystynie Heskiej‑Kwaśniewicz na pięćdziesięciolecie pracy naukowej i dydaktycznej

red. Elżbieta Gondek, Irena Socha, Barbara Pytlos

Prezentowana obszerna publikacja została przygotowana z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia pracy Pani Profesor Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz – kierownika Zakładu Czytelnictwa Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego. Czytelnik ma możność zaznajomienia się z wydarzeniami i okolicznościami, jakie kształtowały osobowość Jubilatki, a także poznać przebieg Jej drogi naukowej i dydaktycznej, pasje. Może także zaznajomić się z Jej publikacjami. Autorzy opracowań składających się na tom, to przyjaciele, współpracownicy i uczniowie Pani Profesor. Teksty zostały pogrupowane tematycznie w pięć części ilustrujących pasje i zainteresowania Jubilatki: pierwsza sytuuje odbiorcę w kręgu literatury i świata wartości; druga ukazuje góry w kontekście literackim i kulturowym; trzecia dotyczy kultury literackiej na Śląsku; czwarta odnosi się do książki i literatury dla młodego czytelnika; piąta to po prostu varia.

947
Ebook

Filozofia - historia - historia filozofii. Filozoficzne konteksty polskiej historiografii filozofii XX wieku

Mirosław Ty

Książka jest historyczno-problemowym studium ukazującym na wybranych przykładach, w jaki sposób polscy historycy filozofii i filozofowie XX wieku realizowali filozoficzne cele w ramach badań historycznofilozoficznych. Refleksja nad przeszłością filozoficzną nie musi bowiem stanowić celu samego w sobie, lecz określając swe punkty wyjścia i zadania w kontekście aktualnej sytuacji filozofii, może odsłaniać i podejmować dziś ważną problematykę filozoficzną, stając się w ten sposób formą filozoficznej wypowiedzi. Tak rozumiane filozoficzne zaangażowanie historii filozofii przedstawia autor w ramach dwóch nakładających się na siebie płaszczyzn tematycznych. Pierwsza – na podstawie analizy ukierunkowanej na filozoficzne treści – ukazuje strukturę, genezę i funkcję koncepcji studium dziejów filozofii, które opracowali tacy między innymi badacze, jak: Maurycy Straszewski, Ludwik Chmaj, Leszek Kołakowski, Marek J. Siemek, Stefan Swieżawski, Barbara Skarga. Druga zaś poszukuje filozoficznego wymiaru samych studiów historycznofilozoficznych, które na podstawie opracowanych koncepcji badawczych prowadzili ich twórcy.

948
Ebook

Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego. T. 14

red. Maksymilian Pazdan

Czternasty tom Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego otwiera opracowanie dotyczące konsekwencji, jakie wiążą się z brakiem jednolitości terytorialnej prawa hiszpańskiego na prawo kolizyjne. Poza tym czytelnik znajdzie artykuły omawiające zagadnienie potrącenia wierzytelności wyrażonych w różnych walutach, jak i przejścia ryzyka w umowach międzynarodowej sprzedaży towarów na tle konwencji wiedeńskiej. Oprócz tego w czternastym tomie czasopisma zamieszczono opracowanie dotyczące perspektyw utworzenia fundacji europejskiej. Godne polecenia jest także, zamykające tom, omówienie prawa prywatnego międzynarodowego Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

949
Ebook

Proces informatyzacji administracji publicznej i jego wpływ na kształtowanie narodowego zasobu archiwalnego

Justyna Adamus-Kowalska

W książce omówiono zmiany w zakresie kształtowania narodowego zasobu archiwalnego wynikające z rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych. Nadzór i zachowanie dokumentacji ma ogromne znaczenie dla zachowania i przekazywania pamięci zbiorowej z pokolenia na pokolenie. Archiwa i archiwiści muszą uwzględnić nie tylko tradycyjne procedury postępowania, ale muszą także zadbać o wypracowanie nowych narzędzi, umożliwiających zachowanie rzetelnego obrazu dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości i czasów, w jakich żyjemy. Wciąż trwa proces informatyzacji i wprowadzania dokumentu elektronicznego do archiwów, tymczasem powstają narzędzia automatycznego podejmowania decyzji m.in. w oparciu o technologie przełomową, jaką jest technologia sztucznej inteligencji, stąd też istotne jest omówienie procesu informatyzacji administracji publicznej w kontekście tworzenia narodowego zasobu archiwalnego.

950
Ebook

Wprowadzenie do prawa środowiska

Ryszard Mikosz

Praca przedstawia najważniejsze zagadnienia systemowe dotyczące prawnej regulacji odnoszącej się do środowiska, w szczególności jego ochrony. W sposób syntetyczny omówione zostały w niej: normatywne definicje „środowiska” i „ochrony środowiska”, źródła prawa środowiska (ze szczególnym uwzględnieniem konstytucyjnych podstaw ochrony środowiska), prawa przysługujące w odniesieniu do środowiska, podmioty wykonujące zadania w zakresie gospodarowania środowiskiem oraz jego ochroną, podstawowe rodzaje (typy) instrumentów prawnych służących gospodarowaniu środowiskiem i jego ochronie, niektóre konsekwencje zgodnego z prawem oddziaływania na środowisko oraz ważniejsze instrumenty odpowiedzialności za naruszenia przepisów dotyczących środowiska.

951
Ebook

Petasites kablikianus Tausch ex Berchtold as a pioneer species and its abilities to colonise initial habitats. Petasites kablikianus Tausch ex Berchtold jako gatunek pionierski i jego możliwości kolonizowania siedlisk inicjalnych

Aldona K. Uziębło

W literaturze botanicznej Petasites kablikianus wymieniany jest zazwyczaj jako gatunek pospolity na obszarach górskich, wchodzący głównie w skład zbiorowisk roślinnych porastających aluwia potoków górskich. Dotychczas nie poświęcono mu większej uwagi, poza badaniami taksonomicznymi oraz fitosocjologicznymi. W niniejszej pracy skupiono się na roli, jaką odgrywa on w środowisku przyrodniczym jako gatunek pionierski. Na podstawie dostępnej literatury omówiono cechy przypisywane typowym gatunkom pionierskim, m. in.: światłolubność, dioecję, wczesne zakwitanie i proanthię, wytwarzanie znacznej liczby lekkich, anemochorycznych nasion, kiełkowanie nasion w tym samym sezonie, duże rozmiary, szybki klonalny wzrost wegetatywny, dużą zdolność do szybkiego rozprzestrzeniania się, plastyczność morfologiczną, dużą tolerancję wobec klimatu i gleby, decydowanie o przebiegu inicjalnych faz sukcesji i ustępowanie po osiągnięciu przez fitocenozę względnej stabilności. Udowodniono wstępną hipotezę o pionierskim charakterze Petasites kablikianus, a także określono genezę powstawania fitocenoz z udziałem omawianego gatunku zarówno w piętrze subalpejskim, jak i w reglu dolnym. Na tej podstawie zaproponowano wyróżnienie dwóch form wysokościowych zespołu Petasitetum kablikiani – subalpejskiej i dolnoreglowej. Ponadto na podstawie poznanych cech umożliwiających szybką kolonizację siedlisk inicjalnych wskazano na możliwość wykorzystania Petasites kablikianus w celu łagodzenia skutków powodzi na terenach górskich. Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD.

952
Ebook

"Neophilologica" 2015. Vol. 27: La perception en langue et en discours

red. Wiesław Banyś

Textes réunis par Elżbieta Biardzka, Katarzyna Kwapisz-Osadnik, Fabrice Marsac, Ewa Pilecka et Rudolph Sock   Prezentowany 27. tom czasopisma „Neophilologica” zawiera 22 artykuły w języku francuskim, włoskim i hiszpańskim, których autorzy, reprezentujący krajowe i zagraniczne ośrodki badawcze, podejmują zagadnienia związane z tematyką tłumaczenia (w tym automatycznego) oraz percepcji w języku.

953
Ebook

Stating the Obvious: Celan - Beckett - Nauman

Sławomir Masłoń

Książka stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czym mogą być literatura i sztuka dzisiaj, a co się z tym wiąże – również, krytyczne odniesienie do starego jak nowoczesność problemu końca sztuki wysokiej. Wychodząc z założenia, że mówienie o końcu sztuki jest uzasadnione, tylko jeśli rozumiemy ją jako prezentację tego, co idealne w formie uchwytnej dla zmysłów, w pracy próbowano spojrzeć na rolę twórczości i krytyki w naszym świecie, który nie jest już światem Idei w sensie heglowskim. Jako że dyskusja czysto teoretyczna w takim przypadku nie zawsze prowadzi do uchwytnych wniosków, autor zaproponował rozważenie wyżej wspomnianych problemów, posiłkując się przykładami dzieł Paula Celana, Samuela Becketta i Bruce’a Naumana, których praktyka pozwala, jego zdaniem, na sformułowanie pewnych szerszych wniosków dotyczących sensu tworzenia w epoce zwanej często postpostmodernistyczną. Książkę, której wcześniejsze rozdziały poświęcono rozważaniom na dość abstrakcyjnym poziomie, kończy polityczny apendyks, próbujący usytuować wcześniej omawiane problemy sztuki „elitarnej” i „trudnej” w kontekście postulatów polityki tożsamościowej, a w szczególności dyskusji o sensowności kanonu czy też jego represyjności. [15.10.2012]

954
Ebook

Marginalia w książce dawnej i współczesnej

red. Bożena Mazurkowa

Rozprawy zgromadzone w tomie poświęcone są odręcznym zapiskom (między innymi o charakterze rzeczowym, dokumentacyjnym, porządkowym, nawigacyjnym, ale też emocjonalnym i rozrywkowym) w manuskryptach o charakterze literackim bądź użytkowymi i w dziełach opublikowanych, a także adnotacjom drukowanym. Autorzy dokonują typologii i charakteryzują marginalia różnie usytuowane w książkach: na marginesach poszczególnych kart, równolegle do tekstu głównego, a także w innych miejscach wewnętrznej struktury książki, stanowiących w szerokim znaczeniu przestrzeń zewnętrzną wobec zapisu tekstu głównego – a zatem jego „margines”. Zróżnicowanie formalne, charakter oraz rozliczne funkcje takich właśnie dodatkowych not utrwalonych w rękopisach i drukach – od XV do XIX wieku, a w przypadku niektórych edycji wznowionych w stuleciach XX–XXI – prezentowane są w tomie w porządku chronologicznym. Są wśród nich na trwale związane z wszystkimi egzemplarzami wydanych utworów esencjonalne rekapitulacje ważniejszych treści, pod względem funkcji zbliżone do żywej paginy, czyli adnotacje ułatwiające czytelnikowi zapamiętywanie konkretnych partii tekstu i nawigację po książce po ponownym lub kolejnym sięgnięciu do niej, a także marginalia, w których autorzy sygnalizowali przyszłym odbiorcom nawiązania do określonych, niekiedy ściśle zlokalizowanych, miejsc w konkretnych dziełach lub zamieszczali w nich komentarze do tekstu głównego, wyrażające stosunek do problematyki, która wprawdzie nie została tam podjęta, ale wiąże się z nią w sposób bezpośredni lub pośredni. Z oczywistych względów z dużo większą różnorodnością mamy do czynienia w przypadku charakteryzowanych w tomie dodatkowych odręcznych zapisków poczynionych w manuskryptach i drukach. Tego typu marginalia, niezależnie od tego, czy wyszły spod pióra konkretnych, imiennie określonych czytelników, czy też zostały utrwalone przez nieznanych odbiorców, a w przypadku rękopisów także przez kopistów, są szczególnie cennym trwałym śladem indywidualnego kontaktu z książką – refleksji na bieżąco powstających w trakcie lektury dzieł lub nasuwających się po jej zakończeniu, a także towarzyszących spisywaniu ksiąg. Adnotacje te niejako zatrzymały w czasie jednostkowe okoliczności oraz myśli i odczucia konkretnych i nieznanych osób, które miały do czynienia z tekstami, a równocześnie znamienne dla kultury danego okresu sposoby obcowania z tekstem, spontaniczny lub ukierunkowany przebieg procesu lektury oraz związane z tym indywidualne i zbiorowe nawyki, jednym słowem – historię czytania i spisywania ksiąg.

955
Ebook

Czytaj po polsku. T. 15: Sławomir Mrożek:

oprac. Maria Wacławek

Seria: Czytaj po polsku (15), ISSN 2720-5800 Ukazujące się w serii Czytaj po polsku. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego utwory Sławomira Mrożka: jednoaktówka Na pełnym morzu oraz opowiadanie List w butelce, opracowane przez Marię Wacławek, skierowane są do osób uczących się języka polskiego na poziomie średnio zaawansowanym (B1-B2). Utwory są przytoczone w oryginale, przy czym dla celów glottodydaktycznych jednoaktówka została lekko skrócona. Opracowane zadania opierają się na materiale gramatycznym i leksykalnym użytym w obu tekstach. Z publikacji mogą korzystać studenci uczący się języka polskiego jako obcego/drugiego/odziedziczonego, chcący samodzielnie doskonalić język, nauczyciele podczas pracy z grupą lektoratową, a także polscy odbiorcy, zainteresowani współczesną literaturą polską, którzy chcą kształtować kompetencje językowo-kulturowe w zakresie języka i kultury polskiej. Książkę przygotowano z uwzględnieniem standardów egzaminacyjnych Państwowej Komisji ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego.

956
Ebook

Cantico delle creature. Do słów Pieśni słonecznej św. Franciszka z Asyżu oraz tekstów Starego Testamentu na orkiestrę symfoniczną z towarzyszeniem instrumentów ceramicznych, chór mieszany oraz sopran i tenor solo

Karol Pyka

Przedmiotem publikacji jest partytura kompozycji „Cantico delle creature” do słów św. Franciszka z Asyżu oraz tekstów Starego Testamentu napisanej na orkiestrę symfoniczną z towarzyszeniem instrumentów ceramicznych, chór oraz sopran i tenor solo. Pomysł napisania utworu „Cantico delle creature” narodził się w wyniku kontaktu autora z pracownikami oraz studentami Pracowni Ceramiki Katedry Rzeźby Instytutu Sztuki Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego związanymi z projektem „Akademia Dźwięków Ziemi” dotyczącego badania możliwości konstruowania nietradycyjnych instrumentów muzycznych z wykorzystaniem technik ceramicznych, a którego kierownikiem jest dr hab. Małgorzata Skałuba-Krentowicz. Gliniane instrumentarium zajmuje centralne miejsce w warstwie instrumentacyjnej kompozycji, a jego związek z naturą nawiązuje do tematyki żywiołów – treści związanych ze stworzeniem opiewanym przez św. Franciszka. Ponadto przyjmuje rolę medium łączącego ducha dawnych czasów z obecnym spojrzeniem na świat dźwięków.

957
Ebook

Prasowa wizja dziewczyny (analiza konfrontatywna polskich i rosyjskich czasopism młodzieżowych)

Ewa Kapela

Media masowe, będące obecnie jedną z najbardziej rozpowszechnionych form bytowania języka, nie tylko opisują otaczający człowieka świat i oferują sposoby jego interpretacji, lecz często go konstruują. Celem przekazów medialnych jest coraz częściej kształtowanie postaw odbiorców, narzucanie określonego światopoglądu i hierarchii wartości. Stanowiąc swego rodzaju filtr między człowiekiem a rzeczywistością, środki masowego przekazu mają moc modyfikowania indywidualnych obrazów świata oraz zachowań komunikacyjnych. Żyjąc w epoce mediów masowych, nie sposób ignorować ich roli w kształtowaniu poglądów człowieka na otaczający go świat, zwłaszcza, gdy idzie o formowanie świadomości nastolatków. W świetle powyższych uwag zasadne wydaje się zrekonstruowanie wizji dziewczyny (i odpowiednio девушки), propagowanej przez współczesne czasopisma młodzieżowe. Zamierzeniem autorki jest ukazanie językowych mechanizmów kreujących pożądane przed nadawców prasowych stany rzeczy, a więc poszczególne elementy składowe odtwarzanego wizerunku dziewczyny. Heterogeniczność prasowej wizji dziewczyny/девушки pozwala na traktowanie jej nie w kategoriach utrwalonego stereotypu, ale raczej w kategoriach performansu. W monografii zwrócono uwagę na korelacje między językowym obrazem kobiety, kulturowo utrwalonymi stereotypami płciowymi a prasową wizją młodej kobiety. Ukazana została zależność między językiem przekazu prasowego a jego potencjalnym odbiorcą. Wyniki analizy stanowią podstawę do zabrania głosu w kwestii roli prasy w kształtowaniu świadomości młodzieży, w kreowaniu i redefiniowaniu wzorców płciowych. Publikacja adresowana jest nie tylko do językoznawców, lecz także do szerokiego grona czytelników zainteresowanych daną problematyką.

958
Ebook

Word order tendencies in mediaeval English against the Indo-European background

Ireneusz Kida

Głównym celem pracy Ireneusza Kidy jest omówienie zmian w szyku zdaniowym średniowiecznej angielszczyzny na tle wybranych języków indoeuropejskich. Książka prezentuje jednocześnie autorską metodę tworzenia korpusu tekstowego, służącego do badania zmian składniowych z OV na VO w średnio-angielszczyźnie, a także między innymi do badania tekstów staronordyckich i anglo-normańskich. Rozdział pierwszy szczegółowo omawia sposób, w jaki konstruowany był ów korpus. W rozdziale drugim dokonano z kolei analizy struktury szyku wyrazów w najdawniejszych inskrypcjach runicznych oraz w tekstach najstarszych języków germańskich pisanych prozą, a również omówiono w nim pragermański szyk zdaniowy. Rozdziały trzeci i czwarty prowadzą nas natomiast do wniosku, że definitywna zmiana na szyk VO w języku angielskim zaszła w XII i XIII wieku oraz że generalnie dokonywała się ona szybciej w zdaniach głównych niż w zdaniach pobocznych. W kończącym pracę rozdziale piątym autor dochodzi również do konkretnych wniosków dotyczących trajektorii zmian szyku wyrazów w języku angielskim w szerszym kontekście niektórych języków indoeuropejskich.

959
Ebook

Kultura emocjonalna szkoły - czasoprzestrzenie doświadczania emocji

Irena Przybylska

W monografii „Kultura emocjonalna szkoły – czasoprzestrzenie doświadczania emocji” autorzy podejmują wątki w ramie pojęciowej wyznaczanej kategorią kultury emocjonalnej. Mówią różnymi głosami, ale każdy z nich sprzeciwia się ignorowaniu emocji w edukacji (uczeniu, relacjach wychowawczych, rozwoju), każdy z nich odczytuje znaczenie kultury emocjonalnej jako kontekstu wychowania i wskazuje na obszary działań pedagogicznych, w których emocje są warunkiem sine qua non zaistnienia sytuacji i relacji o znaczeniu edukacyjnym. Zachowania i zdarzenia emocjonalne, aprobowane i tłumione formy ekspresji, pozornie mało ważne z punktu widzenia „misji” szkoły i nauczyciela, są soczewką jej kultury emocjonalnej, a codzienność jest jej źródłem i przejawem. Kultura emocjonalna deklarowana w oficjalnej narracji szkoły „wybrzmiewa” jednak w jej codzienności, w rytuałach, regułach i znaczeniach nadawanych sytuacjom edukacyjnym, a nawet zadaniom stawianym przed uczniem i nauczycielem w formalnych i nieformalnych oczekiwaniach. To, do jakich emocji odwołuje się nauczyciel (pedagog, wychowawca), kierując pracą w grupie, a także to, jak pracuje z emocjami własnymi i klasy, determinuje klimat emocjonalny – umowną powierzchnię (warstwę wyczuwaną) kultury emocjonalnej szkoły. W zbiorze tekstów pojawią się głosy, które dysponują „dowodami”, że edukacja otwarta na emocje nie jest tylko dobrym doświadczeniem, ale ma głęboki sens – emancypuje, a nie ogranicza, rozwija, a nie klasyfikuje, ponieważ pozwala przeżywać, a nie tylko zapamiętywać.

960
Ebook

Wykłady z romantyzmu

Jacek Lyszczyna

Książka adresowana jest do studentów filologii polskiej i wszystkich miłośników literatury. Jest ona swoistym podsumowaniem prawie trzydziestoletniej pracy uniwersyteckiej autora, Porusza m. in. omawiane na wykładach i cieszące się największym zainteresowaniem zagadnienia polskiej literatury epoki romantyzmu, m. in twórczości. Mickiewicza i Słowackiego, poczynając od otwierającego romantyzm w Polsce I tomu Poezji Mickiewicza aż po poezję genezyjską Słowackiego w kontekście ówczesnych przemian kulturowych.