"Wyższa kultura duchowa". Program i działalność Polskiego Towarzystwa Teozoficznego na Śląsku Cieszyńskim (1919-1931)

Kamila Gęsikowska

Seria: Historia i Teoria Kultury (2), ISSN 2719-9010 Książka poświęcona jest programowi i działalności Polskiego Towarzystwa Teozoficznego na Śląsku Cieszyńskim w latach 1919–1931 (okres największej aktywności, także wydawniczej, tej organizacji). Stowarzyszenie to, działające przez większą część swego istnienia po czeskiej stronie granicy i formowane przez lokalne uwarunkowania historyczno-kulturowe, wypracowało szczególny program, którego istotnym punktem było zagadnienie „wyższej kultury duchowej”.

Emocje i płeć. Studium dynamiki zaangażowania i dystansowania w związkach romantycznych

Monika Kornaszewska-Polak

Książka, w której Autorka bazuje na badaniach własnych, podejmuje temat kształtowania się relacji romantycznych w kontekście różnic emocjonalnych występujących pomiędzy płciami. Komplementarność płci uznano za jeden z najważniejszych elementów spajających związki romantyczne. Monografia porusza w aspekcie praktycznym problematykę tożsamości, różnic indywidualnych, emocjonalności, ról społecznych i zawodowych oraz stosowanych przez kobiety i mężczyzn strategii radzenia sobie ze stresem.

Partnerstwo w komunikacji

red. Aleksandra Kalisz, Ewelina Tyc

Składamy na Państwa ręce niniejszą książkę poświęconą rozmaitym zdarzeniom komunikacyjnym zachodzącym w różnych przestrzeniach, z udziałem tradycyjnych i nowych środków wyrazu. Za sprawą zebranych tekstów pragniemy ukazać mechanizmy rządzące uczestnikami poszczególnych aktów komunikacyjnych, uwypuklając istotny dla tego zbioru pierwiastek współuczestniczenia. Zebrane przez nas głosy badaczy w dyskusji na temat kondycji JA i TY mogą stać się inspiracją do podejmowania dalszych działań zmierzających do tego, by partnerstwo nie pozostawało jedynie w przestrzeni idealizacji, ale miało realną szansę na zaistnienie we współczesnym świecie. (fragment Wstępu)

Cyberprzemoc wśród młodzieży ze szkół wiejskich

Anna Waligóra-Huk

Problematyka pracy koncentruje się wokół szeroko pojętego zagadnienia cyberprzemocy występującej wśród młodzieży – uczniów wiejskich szkół gimnazjalnych. W książce scharakteryzowano problem cyberprzemocy z perspektywy teoretycznej, ale dokonano również szczegółowej analizy zjawiska na podstawie zebranego materiału empirycznego. Poza aspektem naukowych interpretacji zjawiska, sformułowano także konkretne wnioski przydatne praktyce pedagogicznej i profilaktycznej. Monografia adresowana jest do szerokiego grona odbiorców interesujących się problematyką cyberprzemocy zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Książka stanowi przydatne kompendium wiedzy dla wykładowców oraz studentów w szczególności kierunków pokrewnych pedagogice i psychologii. Zakres tematyczny, jak również wnioski praktyczne zredagowane są w taki sposób, by publikacja stanowiła źródło wskazówek i informacji niezbędnych w pracy nauczycieli-praktyków, podejmujących wyzwania wychowawczo-profilaktyczne, zwłaszcza na III etapie edukacyjnym. Adresatami pracy są także rodzice uczniów, w szczególności dorastającej młodzieży, której niestety na coraz większą skalę problem cyberprzemocy dotyczy. Liczę, że przedstawione w monografii rozważania i wnioski przysłużą się studentom, nauczycielom oraz pracownikom nauki, jako źródło inspiracji do dalszych dociekań i pogłębionych studiów nad zagadnieniem cyberprzemocy. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Forum Akademickie” nr 5/2016, s. 70 (Aleksandra Urbańczyk: Dziecko w sieci).

Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w mediach audiowizualnych. T. 4

red. Aleksandra Kalisz, Ewelina Tyc

Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w mediach audiowizualnych stanowi zbiór artykułów, które tym razem strategii kreowania wizerunku poszukują w mediach audiowizualnych. Przywołane taktyki są zatem asumptem nie tylko do podjęcia refleksji nad rozmaitymi jednostkami czy grupami społecznymi wykorzystującymi przestrzeń publiczną w celu promowania własnego wizerunku, ale również doskonałym punktem wyjścia do analizy wybranej przestrzeni medialnej, w której za sprawą słowa i obrazu dokonuje się prezentacja określonych postaw. (fragment wstępu)

Język w kinie. Antologia

red. Małgorzata Kita, Iwona Loewe

Język w kinie. Antologia to zbiór studiów, które opisują pasmo językowe w filmie. Współistnieje ono na zasadzie synergii z innymi pasmami dzieła filmowego, jest sfunkcjonalizowane i spójne z jego innymi elementami. Na tom składa się 15 studiów nad różnymi aspektami języka w filmie, będących przedrukami opublikowanych artykułów i rozdziałów w monografiach zbiorowych, poprzedzonych oryginalnym wprowadzeniem, napisanym na potrzeby Antologii, wskazującym stan wiedzy, perspektywy i propozycje ujmowania języka w filmowym dyskursie medialnym. Antologii przyświeca cel dydaktyczny: stworzenie u zainteresowanego odbiorcy panoramy możliwych perspektyw oglądu pasma werbalnego w filmie. Tom Język w kinie. Antologia stanowi ogniwo cyklu publikacji książkowych poświęconych językowi w mediach.

Historia. Biografia. Literatura. Studia i szkice o literaturze polskiej XX i XXI wieku

Elżbieta Dutka, Marian Kisiel

W tomie zamieszczone zostały artykuły ukazujące splot historii, biografii, literatury w twórczości bardzo różnych pisarzy, zarówno znanych, „kanonicznych”, jak i nieco zapomnianych lub takich, którym literaturoznawcy dotąd nie poświęcali zbyt wiele uwagi. Zakres czasowy zgromadzonych analiz i interpretacji rozciąga się od początku wieku XX aż po czasy obecne. W publikacji przypominane zostały krytyczno-literackie echa odzyskania niepodległości w 1918 roku (S. Brzozowski, E. Breiter), a także biograficzne zapisy W. Broniewskiego i twórczość A. Rudnickiego z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Czasy drugiej wojny odnotowane zostały w pracy o dzienniku R. Laskier, a lata powojenne stanowią kontekst dla analiz utworów S. Dygata, M. Hłaski, A. Stojowskiego. Z literatury nowszej zaproponowano w tomie interpretacje twórczości m.in. J. Głowackiego, F. Netza, R. Kapuścińskiego.  Studia interpretacyjne dotyczą także literackich świadectw współczesnego doświadczenia miasta (M. Cichy), przeżyć emigracyjnych (G. Zambrzycka), podróżopisarstwa (M. Kydryński), archiwum pamięci (M. Sznajderman) oraz „śmierci historii” i jej powrotów w literaturze XXI wieku polskiej i światowej (R. Federman, H. Mulisch).   Elżbieta Dutka, prof. dr hab. pracuje w Zakładzie Literatury XX i XXI Wieku, w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zajmuje się współczesną literaturą polską, jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół szeroko rozumianego problemu przestrzeni, miejsca, regionu, a także dydaktyki literatury. Elżbieta Dutka jest autorką książek: Ukraina w twórczości Włodzimierza Odojewskiego i Włodzimierza Paźniewskiego (Katowice 2000), „Mnożenie siebie”. O poezji Andrzeja Kuśniewicza (Katowice 2007), Okolice nie tylko geograficzne. O twórczości Andrzeja Kuśniewicza (Katowice 2008), Zapisywanie miejsca. Szkice o Śląsku w literaturze przełomu wieków XX i XXI (Katowice 2011); Próby topograficzne. Miejsca i krajobrazy w literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2014); Centra, prowincje, zaułki. Twórczość Julii Hartwig jako auto/bio/geo/grafia (Kraków 2016). [czerwiec 2019]   Marian Kisiel, prof. zw. dr hab. kierownik Zakładu Literatury XX i XXI Wieku Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego, historyk i krytyk literacki, poeta, tłumacz. Opublikował kilkanaście książek o literaturze XX wieku, ostatnio: Critica varia (Katowice 2013); Ruiny istnienia. Szkice o poetach mniej obecnych (Katowice 2013); Między wierszami. Jedenaście miniatur krytycznych (Katowice 2015). Redaktor i współredaktor kilkudziesięciu tomów zbiorowych, ostatnio serii Światy Poetyckie. Wybrane publikacje: Czego nie ma w podręcznikach języka polskiego? (Mały przewodnik po współczesnej literaturze polskiej) (Gliwice 1991), U podstaw twórczości Adama Czerniawskiego (Gliwice 1991), Mały leksykon kultury. Kierunki – style – tendencje (Katowice 1996; współautorzy: J. Kisiel, Z. Marcinów), Więzy i wzloty. Przełom 1955–1959 w literaturze polskiej – próba modelu (Kielce 1996), Polskie pisma literackie (Warszawa 1997), Świadectwa, znaki. Glosy o poezji najnowszej (Katowice 1998), Od Różewicza. Małe szkice o poezji (Katowice 1999), Zmiana. Z problemów świadomości literackiej przełomu 1955–1959 w Polsce (Katowice 1999), Pamięć, biografia, słowo. Szkice o poetach dwóch generacji (Katowice 2000), Pokolenia i przełomy. Szkice o literaturze polskiej drugiej połowy XX wieku (Katowice 2004), Przypisy do współczesności (Katowice 2006), Ananke i Polska. O liryce Zdzisława Stroińskiego (Katowice 2010), Ruiny istnienia. Szkice o poetach mniej obecnych (Katowice 2013), Critica varia (Katowice 2013), redaktor kilkudziesięciu tomów. [czerwiec 2019]

Russkij jazyk w polskoj auditorii. T. 3. [Język rosyjski w polskiej szkole wyższej. T. 3]

red. Anna Zych

Wchodzące w skład tomu opracowania dotyczą problemów ewolucji języka – historii i stanu współczesnego języka rosyjskiego, konfrontacji języków oraz pragmatyki językowej i translatoryki. Wyniki prac badawczych prowadzonych w tym zakresie mogą być wykorzystane na zajęciach z praktycznej nauki języka rosyjskiego, gramatyki opisowej oraz teorii i praktyki przekładu. Mogą okazać się pomocne nie tylko w samym procesie nauczania, lecz również w przygotowaniu materiałów do nauki języka. Konieczne wszak są: ciągłe modyfikacje programów nauczania, przystosowanie tematyki i treści nauczania do oczekiwań studentów, wzbogacanie ich wiedzy o języku rosyjskim rozumianym jako stale rozwijający się system, wskazanie związku języka z kulturą, życiem narodu, systemem jego wartości.

Cykle życia publikacji naukowych warunkowane praktyką cytowania piśmiennictwa

Anna Małgorzata Kamińska, Łukasz Opaliński

Książka porusza tematykę fenomenu kultury i praktyk cytowań literatury kultywowanych w społecznościach naukowych. Przedstawia wyniki autorskich badań w poszczególnych nurtach składających się na całość tematyki cykli życia publikacji naukowych oraz procesu starzenia literatury na tle aktualnego stanu badań prezentowanych w literaturze światowej. Materiałem badawczym, czy inaczej empiryczną bazą całości podjętych i zaprezentowanych w niniejszej monografii analiz, stała się przede wszystkim bardzo obszerna światowa literatura przedmiotu (zwłaszcza angielskojęzyczna), która podejmuje kluczowe zagadnienia z punktu widzenia celu i przedmiotu przedłożonej pracy. Jej początki sięgają lat dwudziestych XX wieku. W niniejszej rozprawie przyjętą metodą opracowania dostępnego materiału badawczego była w pierwszej kolejności jego szczegółowa analiza mająca za zadanie wyodrębnienie obecnych w światowej literaturze wiodących nurtów badawczych, zaproponowanie ich typologii, dotarcie do najistotniejszych i fundamentalnych postawionych w ich ramach tez, stwierdzeń oraz wyników, a następnie dokonanie syntezy uzyskanych w trakcie analizy rezultatów i przedstawienie ich w formie końcowego podsumowania i wniosków.

"Enactments of Life": The Short Stories of Nadine Gordimer

Marek Pawlicki

"Enactments of Life": The Short Stories of Nadine Gordimer stanowi pierwsze studium w całości poświęcone opowiadaniom południowoafrykańskiej noblistki Nadine Gordimer, które omawiane są w kontekście jej powieści, esejów, artykułów, wywiadów i materiałów archiwalnych. Opowiadania Gordimer mogą być postrzegane jako tytułowe "odgrywania życia" (enactments of life) ukazujące prawdę zarówno historyczną, jak i osobistą o ludziach żyjących w RPA w czasie apartheidu i późniejszych przemian demokratycznych. Poprzez szczegółową analizę opowiadań noblistki, od jej wczesnych utworów aż po ostatnie, książka ukazuje rozwój polityczny i artystyczny pisarki, której twórczość literacka trwała ponad siedem dekad.

Diagnoza i terapia zaburzeń realizacji fonemów

red. Danuta Pluta-Wojciechowska, współudz. Anna Płonka

Monografia pt. Diagnoza i terapia zaburzeń realizacji fonemów jest adresowana do specjalistów zajmujących się pomocą osobom z zaburzeniami artykulacji, w szczególności zaś do logopedów. Zagadnienia podejmowane przez autorów tekstów z pewnością zainteresują także językoznawców, pedagogów, psychologów i lekarzy. Zaburzenia realizacji fonemów przedstawione są z różnych perspektyw, co czyni opracowanie tym bardziej cennym. Autorzy artykułów podejmują tematykę związaną z diagnozą systemu fonetyczno-fonologicznego, czynnikami warunkującymi jego rozwój, a także – co szczególnie istotne – z  terapią logopedyczną. W monografii odnajdujemy również doniesienia odzwierciedlające wyniki najnowszych badań dotyczących zaburzeń systemu fonetyczno-fonologicznego. Autorami tekstów są znani w środowisku logopedycznym naukowcy i praktycy, logopedzi i lekarze. Opracowanie zawiera także recenzje najnowszych książek dotyczących zagadnień logopedycznych.

Wieki Stare i Nowe. T. 4 (9)

red. Sylwester Fertacz

Adresatami rocznika „Wieki Stare i Nowe” są głównie środowiska akademickie oraz nauczyciele i wszyscy miłośnicy historii. Teksty zamieszczone w tomie 4 (9) dotyczą zagadnień z nowożytnej i najnowszej historii powszechnej, historii Polski i Śląska. Warto zwrócić uwagę na ciekawe rozważania Aleksandry Skrzypietz dotyczące zabiegów o tron polski królewicza Jakuba Sobieskiego; wizerunek magnata polskiego nakreślony przez Dariusza Rolnika na przykładzie Andrzeja Zamoyskiego (1717–1792) oraz na dokonaną przez lwowską badaczkę Oksanę Rudy charakterystykę stereotypów w postrzeganiu przez polskich historyków przełomu XIX i XX wieku Ukraińców i stosunków polsko-ukraińskich. Spośród artykułów o tematyce śląskiej warto zwrócić uwagę na opracowanie Piotra Rygusa o górnośląskich drapaczach chmur, w którym znajdziemy ciekawą analizę uwarunkowań i procesu realizacji budownictwa wysokościowego na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym. Elżbieta Wronka podejmuje próbę – po raz pierwszy w polskiej literaturze historyczno-politologicznej – przybliżenia czytelnikowi działalności w latach 1921–1941 grupy amerykańskich lobbystów skupionych w Radzie ds. Stosunków Zagranicznych i określenia ich realnego wpływu na politykę Stanów Zjednoczonych Ameryki. W dziale materiałów źródłowych zamieszczono relację lekarki Urszuli Wendy z tragicznych wydarzeń w KWK „Wujek” z 16 grudnia 1981 roku. Materiał ten jest wartościowy, ponieważ wspomnienia lekarzy niosących w tych dniach – spontanicznie – pomoc górnikom poszkodowanym w trakcie pacyfikacji „Wujka” są rzadkością.

Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości

Katarzyna Majdzik

Książka pt. Przekład, czyli na styku dwóch podmiotowości porusza fundamentalny problem nauki o przekładzie, jakim jest relacja autor–tłumacz. Posiłkując się interdyscyplinarnym warsztatem badawczym oraz szerokim zapleczem filozoficznym, przedstawia Autorka koncepcję przekładu (procesu) jako dialogu międzykulturowego oraz przekładu (tekstu) jako dzieła powstałego w wyniku spotkania dwóch podmiotowości, a więc dwóch osobowości, kultur, języków i strategii tekstowych. Tak rozumiany „styk podmiotowości” zakłada relacyjny i dynamiczny charakter przekładu, którego ontologia jest „ruchoma”. Każdy przekład (tekst) funkcjonujący w ramach choćby tylko założonej teoretycznie serii translatorycznej zbliża się do oryginału-prototypu. Ruch ten oznacza ścieranie się idei, interpretacji oraz wzajemne „oświetlanie” tekstów. Badanie relacji przekład–oryginał umożliwia zatem śledzenie owego ruchu idei, a także daje wgląd w tekstową genezę zmian translatorskich; wyznacza horyzont badania obecności Innego w przekładzie i stosunku tłumacza do kategorii obcości. Praca stanowić ma wkład w teorię i filozofię przekładu; na nowo oświetla rudymentarne problemy translatologii oraz rozszerza wcześniejsze ustalenia tej dziedziny. Skierowana jest przede wszystkim do przekładoznawców oraz slawistów zainteresowanych najnowszą literaturą chorwacką.

Modyfikacja procesu transpiracji a efektywność indukowanej fitoekstrakcji ołowiu i kadmu w wybranych gatunkach roślin

Eugeniusz Małkowski

W pracy zbadano zależności między transpiracją a efektywnością indukowanej fitoekstrakcji kadmu i ołowiu. Jako czynnik indukujący hyperakumulację obu metali w pędach roślin stosowano kwas etylenodiaminotetraoctowy. Eksperymenty prowadzone w kulturach hydroponicznych wykazały dodatnią korelację między poziomem transpiracji a zawartością Pb i Cd w pędach gorczycy sarepskiej. Jednak badania wazonowe z zastosowaniem gleby zanieczyszczonej Pb i Cd oraz pochodzącej z okolic huty cynku i ołowiu nie potwierdziły tej zależności. Stwierdzono natomiast, że o poziomie akumulacji Pb i Cd w pędach gorczycy sarepskiej i słonecznika zwyczajnego przede wszystkim decyduje stopień indukcji hyperakumulacji w roślinach. Praca adresowana jest do pracowników naukowych i doktorantów prowadzących badania nad fitoekstrakcją.

Ciemna triada osobowości w środowisku pracy. Perspektywa interakcyjna

Elżbieta Sanecka

Książka stanowi pierwsze na polskim rynku tak obszerne i kompleksowe opracowanie poświęcone funkcjonowaniu osób z „ciemnymi” cechami osobowości w środowisku pracy. W prezentowanej monografii „ciemną” stronę osobowości reprezentują trzy społecznie szkodliwe cechy, tworzące tak zwaną ciemną triadę: makiawelizm, narcyzm i psychopatia. W związku z tym, że określone czynniki organizacyjne mogą wzmacniać lub osłabiać negatywne oddziaływania cech ciemnej triady, istotną rolę odgrywa właściwe zaprojektowanie miejsca pracy, uwzględniające specyfikę funkcjonowania osób z „ciemnymi” cechami osobowości. Książka stanowi istotną praktyczną wskazówkę w tym zakresie dla doradców i konsultantów personalnych, pracowników działów kadr oraz zarządzających zasobami ludzkimi.

"A źródło wciąż bije...". NSZZ "Solidarność" w Uniwersytecie Śląskim w latach 1980-2020

Jolanta Gwioździk, Grażyna Pasterna, Ewa Żurawska

Publikacja „A źródło wciąż bije…”. NSZZ Solidarność w Uniwersytecie Śląskim w latach 1980–2020 przedstawia dzieje NSZZ „Solidarność” w uczelni, okoliczności tworzenia struktur Związku, konkretne działania podejmowane na rzecz demokratyzacji kraju i środowiska akademickiego. Ukazano w niej także mechanizmy represji stosowane wobec związkowców w okresie stanu wojennego, zwłaszcza liczne internowania. Podstawą analiz były materiały prywatne (głównie korespondencja) i dokumenty zachowane w Komisji Zakładowej, a także przekazy prasowe (w tym wywiady) i opracowania dotyczące dziejów Uniwersytetu Śląskiego. Genezę NSZZ „Solidarność” w Uniwersytecie Śląskim przedstawiono w kontekście wydarzeń krajowych. Ponadto opisano aktualną organizację Związku i jego funkcjonowanie w latach 1989–2020.