E-folklor w dobie kultury digitalnej. Szkice i studia z przedmową Andy'ego Rossa

Violetta Krawczyk-Wasilewska

Publikacja jest fascynującym zbiorem esejów autorki, bazujących na jej referatach, prezentowanych środowisku międzynarodowemu w ostatnim 15-leciu i dotyczy nowego folkloru, przekraczającego granice cyberprzestrzeni i wkraczającego już do życia codziennego użytkowników globalnych mediów elektronicznych. Pojęcie e-folkloru zmienia oblicze współczesnej folklorystyki, która z nauki historycznej, badającej lokalne dziedzictwo niematerialne staje się nauką o mediach, ukierunkowaną antropologicznie. 

Słowiańska terminologia techniczna (na materiale polskim, rosyjskim i bułgarskim)

Julia Mazurkiewicz-Sułkowska

Rozwój techniki oraz brak odczuwalnych granic terytorialnych w badaniach naukowych powodują konieczność szybkiego opracowania terminologii porządkującej nowe pojęcia oraz znalezienia ekwiwalentów powstałych terminów w innych, terminologicznie zabezpieczonych, językach świata. Obecnie brakuje opracowań konfrontatywnych, zawierających analizę materiału ze wszystkich trzech słowiańskich grup językowych i badających relację między pojęciem technicznym a jego realizacjami terminologicznymi w różnych językach pokrewnych. Do tych badań niezbędna jest zarówno wiedza językoznawcza, jak i techniczna oraz wieloletnie doświadczenie w pracy z tekstami branżowymi w kilku językach. W tym celu wybrano jeden z fundamentalnych działów techniki – budowę i eksploatację maszyn. Ma on wieloletnią tradycję i można w jego przypadku mówić o przyjętej przez środowisko fachowców jednoznacznej leksyce konwencjonalnej Słownik branżowy (aneks) obejmuje terminologię z trzech języków słowiańskich i w przyszłości może być wykorzystany do pokazania różnic między omawianymi systemami terminologicznymi, a także szczegółowej analizy słowotwórczej czy analizy diachronicznej. Liczba pojęć i terminów w każdym z badanych języków nie odpowiadają sobie nawzajem. Ustalono źródła dysproporcji i określono podstawowe typy ekwonimów. W związku z tym, że w terminologii wszystkich trzech języków przeważają terminy o źródłosłowie rodzimym, a podstawowym sposobem rodzimej nominacji jest metaforyzacja, opisano nominację metaforyczną. 

Symmachia cesarstwa rzymskiego z Bogiem chrześcijan (IV-VI wiek). Tom II. Jedna religia w jednym cesarstwie. Rzymscy imperatorzy sprzymierzeni z Bogiem na straży jedności Kościoła od Konstantyna I do Justyniana I

Sławomir Bralewski

Pierwszą część Symmachii cesarstwa rzymskiego z Bogiem chrześcijan (IV-VI wiek) zatytułowaną "Niezwykła przemiana" - narodziny nowej epoki Autor poświęcił refleksjom na temat szeroko pojętej genezy sojuszu Imperium Romanum z Bogiem chrześcijan i istotnym przemianom, które naznaczyły ów czas przełomu. W drugiej części, którą stanowi niniejszy tom, zajął się z jednej strony instytucjami eklezjalnymi, a z drugiej wysiłkami władców, aby zachować sojusz z Bogiem, zagrożony w ich głębokim przekonaniu różnorakimi rozłamami wewnątrzkościelnymi, na czele z wielkimi sporami teologicznymi: kontrowersją ariańską, nestoriańską i monofizycką. "Praca prof. Sławomira Bralewskiego jest pozycją ważną [...]. To opracowanie dobrze przemyślane, poparte wieloletnimi, osobistymi badaniami Autora w tym zakresie. Stanowi więc owoc jego naukowej dojrzałości. Książka jest zwięzłą, logiczną całością, która daje dobrą orientację, zarówno merytoryczną, jak i bibliograficzną, w polskim i zagranicznym dorobku dotyczącym historii wczesnego Bizancjum. [...] Tezy Autora mają z jednej strony znamiona nowatorstwa, z drugiej zaś dojrzałości badawczej. Mogą zatem stanowić ważne i głębokie źródło inspiracji do dalszych badań. dr hab. Piotr Kochanek, prof. KUL

Przeludnienie więzień w Polsce - przyczyny, następstwa i możliwości przeciwdziałania

Aldona Nawój-Śleszyński

Celem opracowania jest zdiagnozowanie przeludnienia więziennego w latach 2000–2010 w Polsce. Treścią diagnozy są jego aspekty fenomenologiczne, etiologiczne, prognostyczne. Przybliżony został obszar zagrożeń, które generuje przeludnienie więzienne, oraz dokonano oceny szans i możliwości zapobiegania temu zjawisku, a także jego negatywnym skutkom. 

Łódzki strajk studencki - styczeń-luty 1981. Spojrzenie po latach

Krzysztof Lesiakowski

Przełomem w aktywizacji środowiska studenckiego był strajk na łódzkich uczelniach, który rozpoczął się 21 stycznia 1981 r. i trwał do 18 lutego tego samego roku, kiedy zawarto tzw. porozumienie łódzkie. Przez prawie miesiąc studenci Uniwersytetu Łódzkiego, Politechniki Łódzkiej, Akademii Medycznej, Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, a na ostatnim etapie także Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, okupując uczelniane budynki, walczyli nie tylko o rozwiązanie lokalnych problemów, ale w interesie całej polskiej społeczności akademickiej. W ten sposób wpisywali się i z czasem stopniowo przekraczali dotychczasowe zabiegi podejmowane przez Ogólnopolski Komitet Założycielski Niezależnego Zrzeszenia Studentów, a także punktowe reformy w funkcjonowaniu uczelni. Z tego powodu znaczenie strajku łódzkiego, w lutym wspartego przez część uczelni w innych miastach, jest niepodważalnie duże. Wiodącą rolę w odkrywaniu kart łódzkiego strajku studenckiego 1980–1981 należy przyznać R. Kowalczykowi – „Łódzki strajk studencki” (1992), „Studenci ‘81” (2000). Problem łódzkich strajków przewijał się także w opracowaniach dotyczących genezy i działalności NZS, zwykle w kontekście zawirowań dotyczących jego rejestracji. Oprócz tych i ostatnio wydanych, ukazało się też sporo wydawnictw źródłowych z epoki i współczesnych. 

Speclang 2. Języki specjalistyczne. Edukacja - Perspektywy - Kariera

Agnieszka Stawikowska-Marcinkowska, Beata Grzeszczakowska-Pawlikowska

Niniejsza monografia w języku polskim, tom drugi serii Speclang (zob. tom 1 Makowski 2016), jako podsumowanie wydarzeń Speclang 2017 przybliża badania dotyczące języków obcych w środowisku zawodowym. Równolegle ukazuje się również monografia w języku niemieckim, Speclang 2. Fachsprachen. Ausbildung - Perspektiven - Karriere. Różnorodność tematyczna obydwu tomów obejmuje m.in. języki specjalistyczne, dydaktykę języków specjalistycznych oraz refleksję na temat wymagań współczesnego rynku pracy. Mamy nadzieję, że omówione kwestie staną się zalążkiem do dalszej merytorycznej multidyscyplinarnej dyskusji na poziomie akademickim.

Humanizacja pracy w warunkach współczesnego ładu gospodarczego

Konrad Kubala, Łukasz Kutyło

 W publikacji zostały poruszone najważniejsze dylematy, jakie dziś wiążą się z szeroko rozumianym światem pracy. W swych rozważaniach autorzy koncentrują się m.in. na zagadnieniach dotyczących różnych form partycypacji pracowniczej. Mimo że na gruncie dyskursu neoliberalnego za główny cel funkcjonowania przedsiębiorstwa uznano generowanie zysku, a wszelką aktywność prospołeczną traktowano jako zbędną, to okazuje się, że ta wizja działalności gospodarczej jest nazbyt uproszczona. Pojawia się coraz więcej dowodów, że istnieje koherencja między podmiotowym traktowaniem pracowników, włączaniem ich w decyzje podejmowane przez firmę a osiągnięciami przedsiębiorstwa. Sama partycypacja zaś pozostaje kolejną próbą realizacji w życiu społecznym wartości, które są głęboko zakorzenione w kulturze Zachodu. Przedmiotem zainteresowania autorów stały się formy reprezentacji pracowniczej. Nacisk położony został na funkcjonowanie związków zawodowych w realiach typowych dla współczesnej rzeczywistości rynkowej. Porusza się również zagadnienia związane z pracą, zarządzaniem, zastosowaniem nowoczesnych technologii w świecie przedsiębiorstw ‒ jak pogodzić ludzkie potrzeby, związane m.in. z bezpieczeństwem, pragnieniem bliskości, współpracy, z napięciem generowanym przez mechanizmy rynkowe. Aby skutecznie rywalizować ze sobą firmy muszą być coraz bardziej elastyczne, skłonne do podejmowania szybkich decyzji. Gdzie w tym wszystkim miejsce dla człowieka, dla jego podmiotowości, dla humanizacji stosunków pracy?

Employer branding czyli zarządzanie marką pracodawcy. Uwarunkowania, procesy, pomiar

Katarzyna Wojtaszczyk

Employer branding jest jedną z najnowszych koncepcji zarządzania. Podejście to łączy ze sobą zarządzanie dwoma najważniejszymi niematerialnymi zasobami organizacji: zasobami ludzkimi oraz marką. Każda organizacja, która występuje w roli podmiotu zatrudniającego, ma swoją, mocniejszą lub słabszą, markę pracodawcy. W przypadku Polski, o czym świadczyć mogą liczne doniesienia medialne lub doświadczenia dużej części pracujących rodaków, dbałość o markę pracodawcy nie należy do grupy priorytetowych działań organizacji. W efekcie, w sytuacji spadającego poziomu bezrobocia (jak przykładowo w roku 2008), wiele podmiotów gospodarczych ma kłopoty nie tylko z zatrzymaniem w firmie obecnych pracowników, ale i pozyskiwaniem nowych kadr. To właśnie powyższe przesłanki stanowiły główny powód zainteresowania się autorki problematyką employer branding, koncepcją, która, gdy stosowana jest w praktyce, stanowić może remedium na problemy organizacji z utrzymywaniem, zatrudnianiem czy motywowaniem pracowników. Niniejsze opracowanie ma głównie charakter poznawczy. Prezentowane treści mają na celu odpowiedzieć na dwa zasadnicze pytania: po pierwsze, dlaczego należy stosować employer branding; po drugie, w jaki sposób zarządzać marką organizacji jako pracodawcy. Odpowiedzi na pierwsze z pytań szukano w charakterze przemian dokonujących się we współczesnych organizacjach i ich otoczeniu. Wskazówek, dotyczących kreowania marki pracodawcy oraz umacniania jej siły, dostarczył z kolei dorobek nauki w zakresie zarządzania, a w szczególności zarządzania zasobami ludzkimi oraz marketingu. Aby jak najdokładniej wyjaśnić istotę omawianej koncepcji, wyniki studiów literaturowych uzupełniono rezultatami badań empirycznych. W ramach badań opracowano instrumentarium badawcze, służące pomiarowi wizerunku marki pracodawcy i określeniu efektów tej siły w postaci postaw i zachowań pracowniczych zaliczanych do grupy lojalnościowych. W efekcie udało się poznać naturę marki organizacji jako pracodawcy oraz opracować wskazówki w zakresie zarządzania, których wdrożenie pozwoli organizacjom wzmacniać siłę ich employer brands.  

Zakład - Katedra - Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej UŁ 1991-2016

Tadeusz Marszał

Jest to monografia jubileuszowa, w której przedstawiono genezę i rozwój Instytutu Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej UŁ (wcześniej Zakładu/Katedry). Kluczową część publikacji stanowi omówienie kierunków prowadzonych badań naukowych oraz dorobku publikacyjnego pracowników Zakładu/Katedry/Instytutu. W pracy zarysowano również rozwój działalności dydaktycznej, w którą zaangażowana była jednostka, poczynając od specjalizacji na kierunku geograficznym do wypracowania podstaw funkcjonowania cieszącego się dużą renomą kierunku - gospodarka przestrzenna. Książkę zamyka część zawierająca biogramy naukowe pracowników wraz z zestawieniem najważniejszych prac badawczych.

Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Moda i styl życia. Tom 6

Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Przewodnim wątkiem VI tomu „Życia prywatnego Polaków w XIX wieku” jest zjawisko kulturowe mody. Zaprezentowano w nim szereg oryginalnych aspektów z zakresu mody, łączących się z wieloma dziedzinami życia społecznego na ziemiach polskich w dobie zaborów. Kwestie związane z modą zostały podjęte z różnych punktów widzenia: grupy społecznej, mikrohistorii, historii przypadku, zjawiska literackiego, historii codzienności, historii mentalności i kultury materialnej. W publikacji można odnaleźć szerokie spektrum zagadnień dotyczących mody na: poszukiwania archeologiczne, dobroczynność, sport, sposoby leczenia, zegary i zegarki, fotografię (także pośmiertną), artystów-malarzy, ale również na pielgrzymki do sanktuariów. Autorzy artykułów zbadali ponadto lansowane style ubioru i biżuterii oraz tematykę związaną z XIX-wiecznymi zasadami życia towarzyskiego.

Jurysprudencja 9. Status prawny i dynamika porządku prawnego

Wojciech Lamentowicz

W książce zaprezentowano emergentną koncepcję prawa jako proces narastania intensywności jego istnienia mierzonego na siedmiostopniowej skali. Z elementarnych cząstek, jakimi są normy, wyłania się system prawa jako całość o nowych właściwościach, a następnie coraz głębiej zakorzenia się w decyzjach, działaniach, racjach działania i motywacjach podmiotów prawa - zarówno tych, którzy mogą tworzyć lub stosować prawo, jak i tych, którzy mają jedynie obowiązek prawa przestrzegać. Szeroka koncepcja porządku prawnego obejmuje poza systemem prawa także stosunki prawne, zawody prawnicze, style egzekucji prawa, modele stosowania prawa, postawy wobec prawa oraz dyskurs legitymizacyjny obok prawno-dogmatycznego. System prawa i porządek prawny są tu określane nie przez związek z państwem, lecz z inną systemotwórczą całością, z ramami instytucjonalnymi całego ustroju społecznego, które składają się z dynamicznej sieci relacji między władzą publiczną i prywatną a własnością publiczną i prywatną. W tych ramach i w dynamice statusów można zobaczyć systemotwórczą energię wprawiającą w ruch porządki prawne.

Jurysprudencja 10. W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja

Rafał Mańko

Celem serii wydawniczej "Jurysprudencja" jest publikowanie monografii z zakresu teorii i filozofii prawa, a także dyscyplin prawniczych podejmujących problematykę teoretyczno- i filozoficzno-prawną w ramach własnych badań przedmiotowych. Inicjatywa powołania tego rodzaju serii wydawniczej spotkała się z dużym zainteresowaniem wszystkich ośrodków naukowych zajmujących się wskazaną problematyką, a także znanych naukowców z ośrodków zagranicznych. Redaktorzy serii Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht Prezentowana publikacja jest pierwszą w polskiej nauce próbą spojrzenia na zjawisko orzekania - sądowego stosowania prawa, w tym jego operatywnej wykładni - w perspektywie krytycznej filozofii prawa. Nawiązując do czołowych przedstawicieli tego nurtu w jurysprudencji anglosaskiej (takich jak Duncan Kennedy, Costas Douzinas, Adam Gearey), autor konstruuje własny model filozoficzno-prawny, który określa mianem krytycznej filozofii orzekania. Wychodząc od założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych teorii krytycznej, za kluczowy punkt wyjścia uznaje uwzględnienie w teorii orzekania problematyki polityczności (thepolitical), rozumianej - za Chantal Mouffe - jako fundamentalny i nieusuwalny antagonizm społeczny, a także ideologii rozumianej w nawiązaniu w szczególności do koncepcji Slavoja Ziżka. Ponadto nawiązuje krytycznie do juryscentrycznego projektu Artura Kozaka, prowadząc m.in. rozważania nad granicami prawniczej władzy dyskrecjonalnej. Odsłonięcie politycznych i ideologicznych uwikłań orzekania skłania do przemyślenia na nowo etyki sędziowskiej, która - zdaniem Autora - powinna być oparta na imperatywie dążenia do sprawiedliwości, rozumianej niejako dająca się skodyfikować formuła, lecz przede wszystkim jako usuwanie przejawów niesprawiedliwości (adikia) i aktywne dążenie do emancypacji. Tak rozumiana polityczna etyka orzekania jest propozycją krytycznego przemyślenia społecznej odpowiedzialności sędziego i jego związków z prawem, a zarazem punktem wyjścia do rozważań o legitymizacji władzy sądowniczej. Skoro nie może ona znaleźć oparcia w tekście prawa i nie powinna jej szukać w innych subświatach, rozwiązaniem wydaje się jej oparcie na demokratycznej partycypacji i rzeczywistym dążeniu do realizacji ideału sprawiedliwości.

Znaczenie wykorzystania paliw alternatywnych w transporcie samochodowym dla rozwoju gospodarki niskoemisyjnej Unii Europejskiej

Urszula Motowidlak

Monografia poświęcona jest analizie potrzeb energetycznych transportu samochodowego Unii Europejskiej w zakresie możliwości wykorzystania paliw alternatywnych. W badaniach skoncentrowano się na poszukiwaniu zależności między strategią rozwoju gospodarki niskoemisyjnej a kierunkami zmian popytu na paliwa w transporcie samochodowym. Zależności te zostały wykorzystane do budowy modelu funkcjonowania transportu samochodowego, umożliwiającego badanie efektów zastosowania paliw alternatywnych w tej gałęzi transportu w wymiarze ekonomicznym, środowiskowym, społecznym i w zakresie bezpieczeństwa dostaw paliw transportowych. Skonstruowany model stanowi narzędzie do oceny możliwości rozwoju gospodarki niskoemisyjnej w wyniku wykorzystania paliw alternatywnych w transporcie samochodowym. 

Plan Marshalla. Uwarunkowania i skutki gospodarczo-polityczne

Kamil Kowalski

W monografii przedstawiono kontekst polityczno-gospodarczego, w ramach którego doszło do wygłoszenia słynnego przemówienia na Harvardzie. Zarysowano również proces konkretyzacji propozycji George’a Marshalla, która podczas wystąpienia z 5 czerwca 1947 r. była koncepcją niedookreśloną i ogólną, by rok później przyjąć sformalizowany kształt kompleksowego planu politycznego i gospodarczego, skierowanego do państw Europy Zachodniej. Scharakteryzowano i prześledzono proces realizacji celów Planu Marshalla (European Recovery Program – Europejski Program Odbudowy, ERP), zwracając uwagę na ich ewolucję, zachodzącą zwłaszcza pod wpływem wojny w Korei. Była to pomoc o ogromnym znaczeniu, lecz zaspokajała tylko najpilniejsze potrzeby żywnościowe oraz związane z prowadzeniem działań militarnych. ERP okazał się inicjatywą, która odegrała rolę w stabilizacji sytuacji gospodarczej w Europie Zachodniej. Stosunkowo odległa perspektywa od czasu Planu Marshalla pozwoliła na zdystansowaną ocenę tej oryginalnej koncepcji. Priorytetem autora była zrównoważona analiza wpływu czynników ekonomicznych i politycznych, na etapie powstania, realizacji i oceny konsekwencji Planu. W ostatniej części pracy podsumowano rezultaty Planu, wskazując na sukcesy i poniesione niepowodzenia zarówno na gruncie gospodarczym, jak i politycznym. Istnieje ewidentna dysproporcja ilościowa w polskich i zagranicznych badaniach na temat ERP, dlatego książka jest istotnym uzupełnieniem prac naukowych poświęconych temu tematowi w Polsce.  

Niezauważona rewolucja. Konstruktywistyczny idealizm Richarda Burthogge\'a

Bartosz Żukowski

Książka poświęcona jest teorii poznania Richarda Burthogge'a (1638-1705), siedemnastowiecznego filozofa angielskiego, autora m.in. dzieł: Organum Vetus and Novum (1678) oraz An Essay upon Reason, and the Nature of Spirits (1694). Choć epistemologiczne idee Burthogge'a nie wywarły znaczącego wpływu na współczesną mu filozofię, a w konsekwencji nie stały się dotychczas przedmiotem głębszych analiz, w jego pismach odnaleźć można nader oryginalną koncepcję konstruktywistycznego idealizmu, która - oceniana z szerszej perspektywy historycznej - w kluczowych punktach okazuje się antycypować niemal o wiek późniejszą filozofię Kanta. Najistotniejszym elementem tego stanowiska jest odrzucenie możliwości bezpośredniego (intelektualnego bądź zmysłowego) poznania przedmiotów zewnętrznych na rzecz teorii modi concipiendi, zgodnie z którą konceptualizacja rzeczywistości pozaumysłowej dokonuje się zawsze w formie i z użyciem środków określonych przez strukturalne oraz funkcjonalne własności ludzkich zdolności poznawczych. W ten sposób, dowodząc, iż świat zewnętrzny dostępny jest umysłowi ludzkiemu jedynie poprzez "fenomeny", które sam współtworzy, Burthogge wyraźnie antycypuje Kantowskie twierdzenie o niepoznawalności rzeczywistości samej w sobie. Co najmniej od lat dwudziestych XX w. wyraża się potrzebę głębszej analizy pism wiecznie "zapomnianych" myślicieli XVII i XVIII wieku. Niniejsza monografia wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom. Choć jej bezpośrednim celem jest poszerzenie wiedzy o wczesnonowożytnej filozofii brytyjskiej, przywrócenie pamięci o doktrynie idealistycznej, o niemal stulecie wyprzedzającej koncepcję Kanta, w przyszłości powinno umożliwić także sformułowanie nowych konkluzji na temat wewnętrznej logiki i immanentnej dynamiki ewolucji całej myśli postkartezjańskiej.

Jesień życia? Wiosna możliwości! Przewodnik po późnej dorosłości

Monika Mularska-Kucharek, Ewa Czernik

Praktyczny przewodnik dla seniorów, ich rodzin, opiekunów oraz dla lekarzy, fizjoterapeutów, pielęgniarek środowiskowych i społeczników napisany przez ekspertów! Dzięki tej książce czytelnik pozna możliwości, jakimi dysponują seniorzy, aby czerpać satysfakcję z życia. Dowie się także, jak praca z emocjami, aktywność fizyczna, intelektualna oraz artystyczna i dostrzeganie wartości wiedzy płynącej z doświadczenia w okresie późnej dorosłości pozwalają wieść satysfakcjonujące życie. Autorki przedstawią zmiany zachodzące w organizmie seniora i to, jak wpływają one na jego ciało i emocje. Pokażą formy aktywności fizycznej, duchowej i społecznej, sprzyjające osiąganiu zadowolenia z życia. Dzięki ich eksperckiej wiedzy czytelnik dowie się o tym, jak w praktyce przezwyciężać trudności, które w codziennym życiu napotykają seniorzy.  

Ład wschodnio-europejski w polskiej myśli politycznej w XX wieku. Tom I

Przemysław Waingertner

Monografia otwiera serię publikacji poświęconych polskiej refleksji politycznej odnoszącej się do integracji Europy Środkowo-Wschodniej z udziałem, bądź wręcz pod egidą, Rzeczypospolitej, a także próbom jej urzeczywistnienia od schyłku XIX do początku XXI wieku. Idea zorganizowania na środkowym wschodzie Starego Kontynentu ładu, zapewniającego bezpieczeństwo Rzeczypospolitej oraz stabilizację w regionie, przybierała różne formy – od koncepcji federacyjnej Piłsudskiego, poprzez model Międzymorza, proponowany przez Warszawę w latach trzydziestych, a później podnoszony przez część polskiej emigracji powrześniowej, ideę „ULB” Giedroycia, aż po propozycję Trójmorza forsowaną przez polską dyplomację w ostatnich latach. Żywotność i wielokształtność tej idei stanowi niewątpliwie historyczny fenomen, który w prezentowanym tomie stał się przedmiotem ciekawych analiz znanych polskich historyków i politologów.

Dziennik z getta łódzkiego / Das Tagebuch aus dem Lodzer Getto

Irene Hauser

Od godziny siódmej do dziesiątej ciągle nie ma chleba. Straszny głód. Jest mi niedobrze od żołądka i jestem całkowicie osłabiona. Nie jestem już w stanie pościelić dwóch prycz, nogi już mnie nie niosą. Cud, że ręka jeszcze pisze. Biorę walerianę bez cukru, kładę się. Bubi z głodu liże kwasek cytrynowy. Jest godzina jedenasta i jego ciągle jeszcze nie ma z chlebem. Wszystko w nas się trzęsie. On ma kartkę na chleb, a nikt nic nam nie pożyczy. Dwa takie dni i nie będzie nas wśród żywych. Irene Hauser, Dziennik

Miasto w polskich badaniach lingwistycznych

Danuta Bieńkowska, Elżbieta Umińska-Tytoń

Książka ma charakter sprawozdawczy i porządkujący. Wykorzystując już istniejącą i bardzo bogatą literaturę przedmiotu, autorki pokazują w obszernych zarysach ponad stuletni dorobek językoznawstwa polonistycznego w zakresie badań miejskich oraz przybliżają najistotniejszą wiedzę dotyczącą najczęściej podejmowanych tematów związanych ze zróżnicowaną przestrzenią miejską. Publikacja pełni funkcję przewodnika po problematyce lingwistycznych badań języka mieszkańców miast i tekstów miejskich oraz stanowi zachętę do samodzielnych studiów w tym zakresie. Adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców; może być przydatna dla przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, których łączy zainteresowanie miastem, przestrzenią miejską i jej mieszkańcami.

Nowe życie? Antologia literatury jidysz w powojennej Łodzi (1945-1949)

Magdalena Ruta

Nowe życie? Antologia literatury jidysz w powojennej Łodzi (1945–1949) – to ostatni tom z serii łódzkich judaików, sfinansowanej ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Projekt obejmował przebadanie literatury i kultury łódzkich Żydów w latach 1918–1950. O ile ta pierwsza data, oznaczająca odzyskanie niepodległości i utworzenie państwa polskiego, stanowi ważną cezurę w historii Polski i jej obywateli, którymi byli także mieszkańcy wyznania mojżeszowego, o tyle ta druga może wydawać się nieoczywista. Nic bowiem szczególnego nie wydarzyło się w roku 1950. W życiu łódzkiej gminy żydowskiej rok ten miał jednak znaczenie przełomowe, gdyż to właśnie wówczas – w wyniku wzmożonej emigracji z Polski do Izraela i innych krajów – większość mieszkańców żydowskiego pochodzenia opuściła Łódź. Była wśród nich duża grupa ocalonych z getta. Seria Judaica Łódzkie Sztetl, szund, bunt i Palestyna. Twórczość literacka Żydów w Łodzi 1900–1939 Bałuty. Powieść o przedmieściu Encyklopedia getta. Niedokończony projekt archiwistów z getta łódzkiego Notatki z łódzkiego getta 1941–1944 Oblicza getta. Antologia literatury z getta łódzkiego

Życie prywatne Polaków w XIX w

Mateusz Klempert, Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Książka jest trzecim tomem serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, będącej pokłosiem drugiej ogólnopolskiej konferencji naukowej z tego cyklu. Prezentowane w niej artykuły i rozprawy to efekt współpracy naukowo-badawczej Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, które podjęły inicjatywę opracowania zagadnień dotyczących życia prywatnego kobiet w XIX stuleciu. Kolejne trzy tomy noszą podtytuł „Portret kobiecy” Polki w realiach epoki. Przedstawiają prywatność ówczesnych kobiet w kontekście rozszerzania ich roli w życiu społecznym, niezależności prawnej, zrównania w życiu publicznym z mężczyznami, dostępu do wyższej edukacji, aktywności społecznej, emancypacji, przeciwstawiania się sztywnym ramom obyczajowo-prawnym, dążenia do równości i wolności (ruch sufrażystek, feministek). Jednocześnie ilustrują chęć realizowania aspiracji, rozwijania zdolności i talentów, poszukiwania dróg samorealizacji. Polka w społeczeństwie XIX w. to również towarzyszka życia mężczyzny, z pokorą przyjmująca jego trudne wybory, troszcząca się o potomstwo, osoby starsze, dzieląca trudy zesłania, rozdarta bólem z powodu straty męża czy syna w walce, zabiegająca o dom, ubogich, przekazująca kolejnym pokoleniom tradycje narodowe, pielęgnująca pamięć o przodkach. To także kobieta dotrzymująca kroku najnowszym trendom w modzie, podążająca szlakiem popularnych polskich i zagranicznych kurortów, uczestniczka i organizatorka życia towarzyskiego. Seria przybliża codzienność, mentalność, sposób widzenia rzeczywistości przez Polki zamieszkujące tereny wszystkich zaborów. Artykuły i rozprawy grupują się wokół kilku głównych wątków tematycznych. Są to: aktywność społeczna i zawodowa Polek, zagadnienia życia codziennego, spędzania czasu wolnego, postawy patriotyczne Polek w okresie powstań narodowych, problematyka kobieca na łamach dziewiętnastowiecznej prasy, portrety literackie kobiet, życie prywatne kobiet z wyższych warstw społecznych – arystokratek, ziemianek i inteligentek, zagadnienia egzystencji kobiet z warstwy robotniczej, chłopskiej i z marginesu społecznego.  

Obiektywny i subiektywny wymiar starości

Marcin Muszyński, Elżbieta Dubas

Monografia stanowi zbiór multidyscyplinarnych tekstów dotyczących różnych aspektów starości, jej postrzegania i interpretowania. Zasadnicza refleksja podjęta w publikacji odnosi się do pytania o możliwość zobiektywizowania starości, zamknięcia tej tematyki w liczbach i statystycznych ujęciach bądź też w uproszczonym zbiorowym portrecie, z którego wynikałoby, że większość osób w zaawansowanym wieku ma takie same problemy i potrzeby. Autorzy zastanawiają się, co kształtuje społeczny i indywidualny obraz starości, jak powstają stereotypy jej dotyczące, a następnie zadają pytanie, jaka jest prawdziwa starość. Istotnym wątkiem badawczym w prezentowanym tomie jest subiektywny wymiar starości ukazywany w różnorakich aspektach, także w odniesieniu do odbicia w owym lustrze społecznym. Książka może przyczynić się do stworzenia holistycznej perspektywy postrzegania starości, starzenia się i ludzi starych, a podejmowana w niej tematyka jest ważna społecznie. Teksty zgromadzone w pracy zainteresują badaczy, studentów i doktorantów zajmujących się problematyką gerontologiczną (pedagogów, socjologów, psychologów) oraz instytucje wspierające osoby starsze (domy pomocy społecznej, uniwersytety trzeciego wieku).  

Kapitał ludzki w regionie łódzkim. Społeczeństwo, edukacja, przestrzeń

Zbigniew Przygodzki

 W prezentowanej pracy zawarto wyniki badań zorientowanych w dwóch obszarach. Pierwszy z nich dotyczy adaptacji regionalnego systemu edukacji do wyzwań współczesnej gospodarki, gdzie autorzy skupili uwagę na dwóch perspektywach: zmianach zachodzących w systemie szkolnictwa wyższego i formułowaniu się tzw. uniwersytetów trzeciej generacji oraz dostępności i jakości regionalnego systemu oświaty. Drugi obszar identyfikuje wpływ kapitału społecznego na wzmacnianie wartości kapitału ludzkiego, czyli odnosi się wyzwań rzadko jeszcze zauważanych z perspektywy polityki rozwoju kapitału ludzkiego. Dotyczy możliwości efektywnego kształtowania i inwestowania w kapitał ludzki, dzięki wzmacnianiu i budowaniu innego ważnego, lokalnego i jednocześnie immobilnego zasobu – kapitału społecznego.

Rewitalizacja miast. Aspekt społeczny

Justyna Przywojska

Przekazujemy w ręce Czytelników pierwszą w Polsce książkę wyjaśniającą procesy i mechanizmy rewitalizacji wdrażanej w sposób zintegrowany i zorientowany na problemy oraz zjawiska społeczne, z którymi mierzą się współczesne miasta. Książka ta stanowi równocześnie odpowiedź na nowe regulacje prawne, zmieniające sposób planowania i wdrażania rewitalizacji w polskich gminach.