Leczenie dyslipidemii u chorych z cukrzycą typu 2

Piotr Gajda, Grzegorz Dzida

Terapia dyslipidemii jest jednym z głównych elementów leczenia cukrzycy typu 2 - osiągnięcie docelowych stężeń cholesterolu LDL, nie-HDL oraz triglicerydów pozwala na redukcję ryzyka sercowo-naczyniowego, które w przypadku pacjentów z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej jest znacznie podwyższone. Istotą leczenia cukrzycy jest również hamowanie rozwoju przewlekłych powikłań, do których należą m.in. nefropatia oraz retinopatia cukrzycowa. Obserwacje pochodzące z badań klinicznych wskazują, że stosowanie fenofibratu pozwala zarówno na poprawę profilu lipidowego, jak i na hamowanie postępu niekorzystnych zmian w obrębie nerek i narządu wzroku oraz redukcję śmiertelności i częstości hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych. Mając na uwadze plejotropowe działanie fenofibratu, wydaje się, że jego systematyczne stosowanie wśród chorych na cukrzycę pozwala na uzyskanie dodatkowych korzyści wykraczających poza normalizację stężeń profilu lipidowego.

Skuteczność i bezpieczeństwo współczesnej terapii nudności i wymiotów powodowanych chemioterapią i radioterapią

Łukasz Hajac, Martyna Hajac, Adam Maciejczyk

Nudności i wymioty należą do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych chemioterapii i radioterapii. Skuteczne zapobieganie im i ich terapia stanowi kluczowy element poprawy jakości życia chorych leczonych onkologicznie. Nudności i wymioty dzielimy na wczesne, późne oraz wyprzedzające. Zarówno mechanizm ich powstawania, jak i metody terapii są różne. W leczeniu zastosowanie mają głównie: antagoniści 5-HT3, glikokortykosteroidy i antagoniści NK1. Ważną grupę stanowią także neuroleptyki, będące m.in. lekami z wyboru w przypadku wymiotów antycypacyjnych. Współczesna terapia przeciwwymiotna jest w większości przypadków bezpieczna i skuteczna. Należy jednak pamiętać, że - jak wiele innych terapii - i ta niesie za sobą istotne ryzyko toksyczności, które może być poważne oraz trudne do opanowania, szczególnie w przypadku preparatów o wydłużonym działaniu. Do najczęstszych działań niepożądanych należą: bóle głowy, zaparcia oraz sedacja. Mogą jednak wystąpić poważniejsze symptomy, takie jak niedrożność przewodu pokarmowego czy zespół serotoninowy. Stosowanie części leków wiąże się także z ryzykiem interakcji, mogą one powodować toksyczność związaną ze zmianą farmakodynamiki innych leków stosowanych równolegle. U osób starszych, obciążonych kardiologicznie, zagrożonych niedrożnością lub wyniszczonych należy je więc stosować ze szczególną ostrożnością.

Dziesięć powodów, dla których warto stosować trometamol fosfomycyny w codziennej praktyce

Paweł Miotła

Zakażenia układu moczowego należą do najczęstszych schorzeń rozpoznawanych u kobiet. W badaniach populacyjnych zaobserwowano, że co najmniej połowa kobiet doświadczy przynajmniej jednego epizodu zakażenia układu moczowego w swoim życiu, ponadto u co czwartej pacjentki dojdzie do nawrotu objawów tej choroby w okresie 6 miesięcy po wyleczeniu poprzedniej infekcji układu moczowego. Przy podejmowaniu decyzji dotyczących farmakoterapii w trakcie włączania leczenia empirycznego należy uwzględnić lokalne wskaźniki antybiotykowrażliwości oraz antybiotykooporności. Skuteczne, pierwotne leczenie zakażeń układu moczowego może być postrzegane jako efektywna strategia pozwalająca na zmniejszenie tempa narastania antybiotykooporności. Trometamol fosfomycyny przyjęty w formie pojedynczej dawki doustnej pozwala skutecznie i bezpiecznie leczyć niepowikłane zakażenia układu moczowego.

Skuteczność dobesylanu wapnia w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej

Ewa Galewicz, Jacek Lewandowski

Przewlekła niewydolność żylna jest zespołem objawów będących wynikiem długotrwałego poszerzenia naczyń żylnych i związanego z tym wzrostu ciśnienia żylnego. Terapia obejmuje metody zachowawcze, minimalnie inwazyjne, chirurgiczne lub hybrydowe, będące kombinacją ww. metod. Leczenie zachowawcze opiera się na terapii uciskowej i środkach wspomagających, takich jak: fizjoterapia, manualny drenaż limfatyczny i stosowanie flebotoników. Z uwagi na niski odsetek pacjentów akceptujących terapię uciskową leki flebotoniczne odgrywają istotną rolę w niwelowaniu objawów niewydolności żylnej. Dobesylan wapnia należy do grupy leków ochraniających ściany naczyń. Właściwość, która sprawia, że wyróżnia się on w tej grupie, to znaczny wpływ na parametry reologiczne krwi, co czyni go niezwykle cennym preparatem w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej u pacjentów z chorobami współistniejącymi oraz czynnikami powodującymi wzrost lepkości krwi.

Leczenie i profilaktyka niedoborów witaminy D3 - przypadki pacjentów

Bartosz J. Sapilak

Niedobór witaminy D występuje we wszystkich grupach wiekowych, szczególnie zagrożone są osoby przebywające w ciągu dnia w pomieszczeniach, a także pacjenci w wieku podeszłym i osoby otyłe. Suplementacja powinna trwać od października do marca lub całorocznie. Zapotrzebowanie pacjenta na witaminę D obrazuje poziom metabolitu 25(OH)D w surowicy. To on w głównej mierze wpływa na decyzje terapeutyczne. W artykule omówiono rekomendacje dotyczące aktualnych zasad suplementacji witaminą D. Zaprezentowano także trzy przypadki kliniczne.

Jak kontrolować objawy nocne u pacjentów z chorobą refluksową przełyku?

Anita Gąsiorowska

U 80% pacjentów z chorobą refluksową przełyku zgaga i regurgitacje występują także w godzinach nocnych. Nocna postać GERD sprzyja rozwojowi powikłań, takich jak: nadżerkowe zapalenie przełyku, owrzodzenia, zwężenie przełyku, przełyk Barretta i rak gruczołowy przełyku. Postępowanie terapeutyczne oprócz modyfikacji stylu życia uwzględnia farmakoterapię z wykorzystaniem inhibitorów pompy protonowej i antagonistów receptora H2.

Okskarbazepina - miejsce w leczeniu padaczki

Marcin Kopka

Okskarbazepina jest zalecana jako lek pierwszego rzutu w monoterapii oraz terapii dodanej zarówno u dzieci, jak i dorosłych z napadami ogniskowymi. Jest dość dobrze tolerowana i rzadziej wchodzi w interakcje z innymi lekami, a ewentualne działania niepożądane rzadziej prowadzą do zaprzestania terapii. Istotną cechą leku jest pozytywny wpływ na sferę seksualną chorych oraz przypuszczalny pozytywny wpływ na zmniejszenie objawów depresyjnych.

Eradykacja Helicobacter pylori - co wynika z nowych wytycznych Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii

Magdalena Przybylska-Feluś , Małgorzata Zwolińska-Wcisło

Infekcja Helicobacter pylori stanowi ogólnoświatowy problem w związku ze znaczącą chorobowością oraz śmiertelnością wtórnie do choroby wrzodowej oraz nowotworów żołądka. W 2023 r. Grupa Robocza Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii opublikowała rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia Helicobacter pylori. Dokument ten uaktualnia dotychczasowe rekomendacje z 2014 r. Rekomendacje skupiają się na praktycznych aspektach zakażenia H. pylori, określają wskazania do diagnostyki oraz leczenia, omawiają rekomendowane algorytmy leczenia.

Jedni na milion - nocna napadowa hemoglobinuria - rzadki interdyscyplinarny problem

Justyna Kozińska

Nocna napadowa hemoglobinuria to bardzo rzadka choroba związana z nabytą somatyczną mutacją w obrębie genu PIGA komórki macierzystej szpiku. Mutacja ta powoduje brak ochronnych białek na powierzchni leukocytów, erytrocytów oraz płytek krwi. Nadmierne działanie układu dopełniacza na erytrocyty pozbawione białek błonowych, tzw. GPI(-), prowadzi do ciągłej hemolizy z towarzyszącymi licznymi nietypowymi objawami. Jest to najcięższa trombofilia nabyta, a epizody zatorowo-zakrzepowe są najczęstszą przyczyną zgonów u pacjentów z nocną napadową hemoglobinurią. Mogą oni cierpieć z powodu objawów sercowo-naczyniowych, żołądkowo-jelitowych, neurologicznych lub hematologicznych. Bardzo często kierowani są do kilku specjalistów. Celem niniejszego artykułu jest przegląd diagnostyki i postępowania u pacjentów z nocną napadową hemoglobinurią, ze szczególnym uwzględnieniem identyfikacji grup wysokiego ryzyka.

Trądzik pospolity w praktyce ambulatoryjnej

Łukasz Matusiak

Skuteczna terapia trądziku wymaga jak najwcześniejszego wprowadzenia skutecznego leczenia, odpowiednich zabiegów w gabinecie dermatologii estetycznej oraz skrupulatnego stosowania pielęgnacji domowej. W pracy zwięźle opisano praktyczne doświadczenia z leczeniem tej choroby i wskazówki postępowania.

Zastosowanie wolno działających leków objawowych w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Skuteczność połączenia glukozaminy z chondroityną w świetle dowodów

Witold Tłustochowicz

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów wymaga zastosowania leków, które pozwolą na spowolnienie destrukcji chrząstki stawowej oraz ograniczenie bólu stawów. W codziennej praktyce często stosowane są wolno działające leki objawowe. Do najczęściej stosowanych i uważanych za najskuteczniejsze zalicza się preparaty glukozaminy i chondroityny. Wysokiej jakości badania wykazały, że połączenie obu tych substancji jest skuteczne w zakresie spowolnienia postępu choroby i zmniejszania nasilenia bólu, a także bezpieczne, nawet przy długotrwałym stosowaniu.

Zasady refundacji gliptyn - co należy wiedzieć? Pytania do konsultanta krajowego

Krzysztof Strojek

1 stycznia 2023 r. do refundacji weszły kolejne generyczne gliptyny: sitagliptyny samodzielnie, w połączeniu z metforminą oraz wildagliptyny. Przedstawiamy kilka sytuacji z codziennej praktyki lekarskiej i odpowiadamy na pytania, komu przysługuje refundacja.

Zgaga - czym, kiedy i jak złagodzić?

Dorota Waśko-Czopnik

Jednym z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów schorzeń jest zgaga - pieczenie i palenie wzdłuż przełyku. Stanowi ona jeden z głównych objawów choroby refluksowej przełyku, ale może pojawiać się także incydentalnie. W zależności od częstości występowania dolegliwości, czasu ich trwania oraz nasilenia proponowane jest odmienne postępowanie, które ma na celu szybkie łagodzenie zgagi, gojenie potencjalnych zmian zapalnych przełyku lub doraźne zniesienie odczucia pieczenia w przełyku, jeśli nie występuje ono często lub stale, a tylko w określonych sytuacjach, np. po błędach dietetycznych. Samoleczenie pacjentów powinno być ograniczone do 2 tygodni, a przy najmniejszych wątpliwościach czy przy występowaniu objawów alarmowych zawsze należy wykonać badania dodatkowe. Leczenie inhibitorami pompy protonowej powinno być ograniczone do 4-8 tygodni, w razie niepowodzenia pacjent również powinien być skierowany do specjalisty. Doraźne stosowanie famotydyny, alkinianów i alginianów może być skuteczne przy objawach epizodycznych.

10 faktów o ekstrakcie z aronii czarnoowocowej - polskiego superowocu

Iwona Wawer

Tradycyjna medycyna polecała leśne czarne jagody na dobry wzrok, teraz nie musimy po jagody chodzić do lasu. Uprawiamy na plantacjach borówkę amerykańską i aronię czarnoowocową. Aronia melanocarpa to polski czarny skarb - superowoc, o najwyższej zawartości antocyjanów i innych związków polifenolowych o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Ekstrakt antocyjanów aroniowych oraz karotenoidy luteina i zeaksantyna wchodzą w skład suplementu diety, który można wykorzystać jako dietetyczne wsparcie w profilaktyce chorób oczu, takich jak AMD czy katarakta. W celu zachowania zdrowia oczu przyda się osobom pracującym przy komputerze i kierowcom.

Bromek ipratropium w leczeniu kaszlu - nowe spojrzenie

Katarzyna Białek-Gosk , Marta Dąbrowska

Kaszel ostry jest bardzo częstą dolegliwością, wywołaną najczęściej przez infekcje górnych dróg oddechowych. W większości przypadków ma charakter samoograniczający się, czasem jednak wymaga zastosowania leków. Z kolei kaszel przewlekły może być objawem wielu różnych chorób, a jego leczenie opiera się zazwyczaj na leczeniu przyczynowym. Wśród leków zmniejszających kaszel, poza lekami przeciwkaszlowymi i mukoaktywnymi, znajduje się bromek ipratropium. Jest on zalecany w postaci wziewnej w łagodzeniu kaszlu ostrego związanego zarówno z ostrymi infekcjami górnych, jak i dolnych dróg oddechowych, w kaszlu poinfekcyjnym oraz w kaszlu przewlekłym związanym z przewlekłym zapaleniem oskrzeli lub przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Dodatkowo bromek ipratropium w postaci aerozolu donosowego może być pomocny w leczeniu kaszlu przewlekłego związanego z przewlekłym niealergicznym nieżytem nosa, zwłaszcza naczynioruchowym.

Teleporady u pacjentów z niewydolnością serca. Poradnik dla pacjentów

Dorota Ochijewicz, Agnieszka Kapłon Cieślicka

Teleporada (telewizyta, porada telemedyczna) może być udzielona zarówno w formie rozmowy telefonicznej (przez telefon stacjonarny lub komórkowy), jak i poprzez połączenie wideo (przez komputer lub smartfon). Teleporada stanowi pełnoprawne świadczenie medyczne tak jak standardowa wizyta u lekarza, tzn. w trakcie teleporady obowiązują te same zasady co w trakcie zwykłej wizyty (np. zasada poufności przekazywanych informacji), a na jej zakończenie pacjent otrzymuje zalecenia (np. dotyczące leczenia czy konieczności wykonania dodatkowych badań). W trakcie teleporady lekarz może wystawić e-receptę, e-skierowanie lub e-zwolnienie. W niektórych sytuacjach może zadecydować o konieczności przeprowadzenia standardowej wizyty osobistej. W poradniku przedstawiono kilka wskazówek dla pacjentów korzystających z teleporady.

Pacjent z nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami metabolicznymi i łagodnym przerostem stercza w gabinecie lekarza POZ - rola doksazosyny

Anna Nowak, Joanna Jarosz-Popek, Marek Postuła

W ostatnich latach wyzwaniem stało się leczenie pacjentów z zespołem metabolicznym, który jest czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Obiecującym kierunkiem badań w kontekście chorych z łagodnym przerostem gruczołu krokowego oraz zespołem metabolicznym okazała się doksazosyna - selektywny antagonista receptorów alfa-adrenergicznych. Jej plejotropowe działanie przyczynia się do redukcji wskaźników zespołu metabolicznego. Wyniki badań klinicznych pozwalają na skonstruowanie obiecującej, wysoce skuteczniej, a przede wszystkim bezpiecznej terapii dla tej grupy pacjentów.

Bupropion jako lek pierwszego wyboru w monoterapii oraz uzupełnienie terapii nieprzynoszących remisji całkowitych - z perspektywy psychiatry praktyka

Marlena Sokół-Szawłowska

W pracy zaprezentowano opisy przypadków zastosowania bupropionu w leczeniu zaburzeń depresyjnych przebiegających w skomplikowany sposób. W pierwszym przypadku była ona powiązana z wieloletnią chorobą afektywną dwubiegunową z cechami sezonowości, w drugim zaś miała charakter nawracający i była związana z przejściem na emeryturę. W obu przypadkach zastosowanie bupropionu było bezpieczne i skuteczne.

Lęk w kardiologii. Zastosowanie pregabaliny w leczeniu zaburzeń lękowych u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego

Anna Antosik-Wójcińska

W artykule omówiono wielokierunkową zależność między występowaniem objawów lękowych oraz schorzeń układu sercowo-naczyniowego, a także wpływ utrzymującego się wysokiego poziomu lęku na przebieg schorzeń kardiologicznych i rokowanie. Omawiając negatywne konsekwencje zdrowotne zaburzeń lękowych, podkreślono znaczenie wczesnego rozpoznania tych zaburzeń oraz wdrożenia terapii. Jako punkt wyjściowy przedstawiono przypadki kliniczne pacjentów obciążonych kardiologicznie, u których wystąpiły zaburzenia lękowe. W dalszej części omówiono różne aspekty leczenia farmakologicznego zaburzeń lękowych, skupiając się na możliwości zastosowania w tym wskazaniu pregabaliny.

Teleporady u pacjentów z niewydolnością serca. Poradnik dla lekarzy

Dorota Ochijewicz, Agnieszka Kapłon-Cieślicka

Niewydolność serca (HF, heart failure) jest istotnym problemem medycznym, społecznym i ekonomicznym. To jedno z najważniejszych i jednocześnie najtrudniejszych wyzwań dla kardiologii XXI w. Niewydolność serca jest końcowym stadium wielu chorób układu sercowo-naczyniowego i - paradoksalnie - wraz z postępem w ich leczeniu oraz starzeniem się populacji przybywa osób z HF. Występowanie HF dotyczy 1-2% dorosłej populacji w krajach rozwiniętych, a w grupie powyżej 70. r.ż. obejmuje nawet ponad 10% populacji [1-5]. W związku z szybkim rozwojem i rosnącą dostępnością globalnej sieci internetowej Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) już w 1998 r. przyjęła pierwszą rezolucję dotyczącą e-zdrowia [15]. Telemedycyna wykorzystuje technologie informatyczne w celu zwiększenia dostępności opieki zdrowotnej i informacji medycznych. Według WHO telemedycyną nazywamy wszelkie usługi świadczone na odległość przez pracowników opieki zdrowotnej, wykorzystujące technologie informatyczne i telekomunikację w celu profilaktyki, diagnozowania i leczenia pacjentów, a także prowadzenia badań i kształcenia innych podmiotów opieki zdrowotnej. Kluczową kwestią leżącą u podstaw telemedycyny jest możliwość pokonywania barier geograficznych i świadczenie usług medycznych bez konieczności fizycznej obecności pacjenta w ośrodku opieki zdrowotnej, co nie tylko poprawia dostęp do opieki, ale również jest korzystne z punktu widzenia ekonomii. Teleopieka w przypadku HF obejmuje m.in. wsparcie telefoniczne i zdalne monitorowanie chorych.

Mianseryna - miejsce i rola w leczeniu depresji

Tadeusz Parnowski

Podstawową grupą leków stosowanych w terapii zaburzeń depresyjnych są inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, jednak nie we wszystkich przypadkach mogą one zostać zastosowane. Ograniczenia w przyjmowaniu leków z tej grupy występują np. u pacjentów z chorobami kardiologicznymi. Dodatkowo u części pacjentów występuje oporność na inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. W takich sytuacjach zaleca się stosowanie starszych preparatów, przeważnie w ramach leczenia skojarzonego. W pracy przedstawiono przypadki zastosowania mianseryny należącej do starszej generacji leków przeciwdepresyjnych.