Teodoryk Wielki i Kasjodor. Studia nad tworzeniem "tradycji dynastycznej Amalów"

Robert Kasperski

Debata czy tradycja dynastyczna gockiego rodu królewskiego Amalów stanowi pozostałość wielowiekowej gockiej tradycji plemiennej, czy jest raczej – jak chce autor  - „wynalezioną tradycją” skonstruowaną na potrzeby legitymizacji władzy Teodoryka Wielkiego (zm. 526) jest głównym przedmiotem niniejszego studium. Podejmując dyskusję z różnymi ujęciami historyków autor przedstawia rolę ideologii władzy rodu Amalów jako instrumentu legitymizacji, który uprawomocniał ich władzę nad Italią, Hiszpanią i Galią. Tradycja dynastyczna rodu Teodoryka Wielkiego wbrew ujęciom niemieckojęzycznej historiografii wpisywała się w ramy  rzymskiej imperialnej ideologii, nie zaś zgodnie z tezą germańskiej kontynuacji, gockiej monarchii sakralnej.  

Prawo socjalne Rady Europy

Andrzej M. Świątkowski

Część I STRUKTURA EUROPEJSKIEJ KARTY PRAW SPOŁECZNYCH I. Europejska Karta Społeczna z 1961 r. II. Protokoły Dodatkowe III. Zrewidowana Europejska Karta Społeczna z 1996 r. IV. Podsumowanie Część II PRAWA SPOŁECZNE Wprowadzenie: Kategorie praw społecznych i metody ich ochrony I. Prawa społeczne regulowane przepisami indywidualnego prawa pracy - Prawo do pracy - Prawo do odpowiednich warunków pracy - Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy - Prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia - Prawo dzieci i młodocianych do ochrony - Prawo pracownic do ochrony macierzyństwa - Prawo do poradnictwa zawodowego - Prawo do szkolenia zawodowego - Prawo do równych szans i równego traktowania w sprawach zatrudnienia i wykonywania zawodu bez dyskryminacji ze względu na płeć - Prawo do ochrony w przypadku zwolnienia z pracy - Prawo pracowników do ochrony ich roszczeń w przypadku niewypłacalności pracodawcy - Prawo do poszanowania godności w pracy - Prawo pracowników mających obowiązki rodzinne do równości szans i równego traktowania II. Prawa społeczne regulowane przepisami zbiorowego prawa pracy - Prawo do organizowania się - Prawo do rokowań zbiorowych - Prawo informacji i konsultacji - Prawo do brania udziału w określaniu i polepszaniu warunków pracy i środowiska pracy - Prawo pracowników do informacji i konsultacji w procesie zwolnień grupowych - Prawo przedstawicieli pracowników do ochrony w przedsiębiorstwie i udzielania im ułatwień III. Prawa społeczne regulowane przepisami prawa zabezpieczenia społecznego - Prawo do ochrony zdrowia - Prawo do zabezpieczenia społecznego - Prawo do pomocy społecznej i medycznej - Prawo do uzyskania porady i niezbędnej pomocy - Obowiązek równego traktowania własnych i obcych obywateli - Prawo do korzystania ze służb opieki społecznej - Prawo osób niepełnosprawnych do samodzielności, integracji społecznej i do udziału w życiu wspólnoty - Prawo rodziny do ochrony społecznej, prawnej i ekonomicznej (art. 16 Karty) - Prawo dzieci i młodocianych do ochrony socjalnej, prawnej i ekonomicznej - Prawo osób w podeszłym wieku do ochrony socjalnej - Prawo do ochrony przed ubóstwem i marginalizacja społeczną - Prawo do mieszkania IV. Prawa obywateli innych Państw - Stron Europejskiej Karty Społecznej - Prawo do prowadzenia działalności zarobkowej na terytorium innych państw - Prawo pracowników migrujących i ich rodzin do ochrony i pomocy V. Ograniczenia i wyłączenia obowiązku przestrzegania postanowień Europejskiej Karty Społecznej III. NADZÓR NAD PRZESTRZEGANIEM EUROPEJSKIEJ KARTY SPOŁECZNEJ I. Organy nadzoru - Europejski Komitet Praw Społecznych - Komitet Rządowy - Komitet Ministrów II. Rozpoznawanie skarg zbiorowych - Wprowadzenie - Podmioty uprawnione do inicjowania postępowania w sprawie skarg zbiorowych - Badanie legitymacji skarżącego do wniesienia skargi zbiorowej - Podstawy skargi zbiorowej - Warunki formalne postępowania w sprawie skargi zbiorowej - Postępowanie w sprawie skargi zbiorowej - Podsumowanie ANEKS Europejska Karta Społeczna Protokół zmieniający Europejską Kartę Społeczną protokół dodatkowy do Europejskiej Karty Społecznej ustanawiający system skarg zbiorowych Europejska Karta Społeczna (Zrewidowana)

Przewodnik po trudnych miejscach polszczyzny

Anna Dąbrowska, Małgorzata Pasieka

Jest to pierwszy tego typu leksykon w polskiej literaturze glottodydaktycznej. Punktem wyjścia był obszerny korpus błędów DAMA zebrany przez Autorki, z którego pochodzą zdania ilustrujące hasła. Przewodnik z założenia wykracza poza zwyczajowe ramy poradników językowych przeznaczonych dla native speakerów. Został napisany z myślą o cudzoziemcach znających język polski na poziomie co najmniej zaawansowanym, lektorach języka polskiego jako obcego, studentach i słuchaczach specjalności glottodydaktycznej czy autorach pomocy dydaktycznych. Książka zawiera hasła o zróżnicowanej budowie: od bardzo obszernych haseł problemowych, np. liczebniki, składnia, styl czy szyk, do szczegółowych, np. określenia czasu, formy adresatywne, przyimki, spójniki. W Przewodniku można znaleźć nie tylko hasła gramatyczne i leksykalne, lecz również dotyczące pragmatyki. Objaśnienia w nich zawarte napisane zostały w możliwie prosty sposób, dzięki czemu z Przewodnika mogą korzystać cudzoziemcy nieposługujący się polszczyzną w sposób doskonały. Przewodnik jest leksykonem błędów językowych popełnianych przez cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego. Chociaż lista publikacji dotyczących błędów cudzoziemskich jest długa, nie jest to powielenie dotychczasowych badań. Impulsem do napisania Przewodnika był stworzony przez Autorki korpus DAMA, liczący 17 tysięcy niepoprawnych wypowiedzi cudzoziemskich. Poszczególne hasła ilustrowane są autentycznymi zdaniami zawierającymi błędy, pod którymi zawsze umieszczono proponowaną korektę. Dzięki temu powstał cenny materiał glottodydaktyczny przydatny studentom i lektorom oraz cudzoziemcom. prof. dr hab. Danuta Rytel-Schwarz Redaktor serii dr hab. Anna Żurek, prof. UWr, pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim jako badaczka i dydaktyczka, kieruje Szkołą Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców UWr, jest pomysłodawczynią serii wydawniczej "Glotto-Logo", poświęconej zagadnieniom związanym z nauczaniem języka polskiego jako obcego, drugiego, odziedziczonego, a także z wielojęzycznością i logopedią. Jej zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia z zakresu: teorii akwizycji języka, bilingwizmu, etykiety językowej, dydaktyki i metodyki języka polskiego jako obcego, komunikacji międzykulturowej oraz edukacji dzieci z doświadczeniem migracyjnym (w tym uchodźczym). prof. dr hab. Anna Dąbrowska pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej zainteresowania naukowe dotyczą dziejów nauczania języka polskiego jako obcego, polszczyzny cudzoziemców oraz współczesnego języka polskiego. Jest autorką kilku książek, m.in. Eufemizmy współczesnego języka polskiego, Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, Język polski, i współautorką opracowań dotyczących glottodydaktyki polonistycznej (np. Co warto wiedzieć. Poradnik dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie, Z Wrocławiem w tle: zadania testowe z języka polskiego dla cudzoziemców) oraz stu kilkudziesięciu artykułów naukowych. mgr Małgorzata Pasieka pracowała wiele lat w Instytucie Filologii Polskiej UWr i Szkole Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców. Była zaangażowana w prace nad tworzeniem systemu certyfikacji języka polskiego. Autorka i współautorka kilkudziesięciu artykułów naukowych o tematyce glottodydaktycznej ze szczególnym uwzględnieniem tematyki błędologicznej, podręczników do nauczania języka polskiego dla cudzoziemców: Język polski dla cudzoziemców. Ćwiczenia dla początkujących, Tandem językowy. Teoria i praktyka na przykładzie polsko-niemieckim, Z Wrocławiem w tle, Polnisch? Aber gern!, ABC Polnisch oraz poradnika Co warto wiedzieć. Poradnik dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie.

Międzypokoleniowe miejsca wspólne w literaturze oraz tekstach kultury - perspektywa edukacyjna

Anna Janus-Sitarz, Karolina Kwak

Jaki jest współczesny świat nastolatków i dorosłych przedstawiany w literaturze, sztuce, przestrzeni medialnej? Są to światy spójne czy odrębne? Co możemy sobie nawzajem dać? Jak edukacja polonistyczna może wspierać relacje, na których buduje się świat wartości? Odpowiadając na te pytania, proponujemy nowe lektury oraz inne niż dotychczas odczytania tekstów już znanych, w imię międzypokoleniowej solidarności. Staramy się przerzucać mosty i znajdować to, co może łączyć. Pytamy o punkty wspólne w relacjach nastolatków z dorosłymi; o współczesny wymiar więzi rówieśniczych - przyjaźnie, miłości, potrzeby i oczekiwania; o tabu i jego sens; o lektury młodych czytane przez dorosłych, a także lektury dorosłych czytane przez nastolatków; o świat (szkoły, literatury, sztuki) jako wspólną przestrzeń; a przede wszystkim o szanse, jakie daje literatura. To poszukiwanie "miejsc wspólnych" nie jest jednak tylko tropieniem tego, co łączy generacje, ale także dostrzeganiem potencjału w pokoleniowych odrębnościach, stwarzających okazję do wzajemnego poznawania i zrozumienia, uczenia się obopólnej akceptacji i czerpania radości z bycia razem.

Polityka kierunków neoawangardy węgierskiej (1966-80)

Magdalena Radomska

Politykę kierunków neoawangardy węgierskiej generowały zatem dwa czynniki. Z jednej strony był to kształt tworzonego w tym czasie dyskursu historii sztuki ukierunkowanego na zachodnie kategorie pojęciowe, z drugiej – język sztuki ukierunkowany na politykę, którego polem twórczym było semantyczne pole minowe. Zaabsorbowanie artystów językiem politycznym – pojęciami muru, klatki, kostki brukowej, a także zaangażowanie intelektualne w takie wydarzenia jak interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji – powoduje, iż analizy dzieł odsłaniają niezwykle świadomy język oraz kategorie, którym język historii sztuki – oparty na prymacie kategorii kierunków artystycznych – nie jest w stanie sprostać. To właśnie „semantyczne pole minowe” było przedmiotem zainteresowania artystów, jednakże dla badacza jawi się ono jako podwójnie zaminowane – nie tylko za pomocą kategorii ideologii marksistowskiej, ale także zachodnich kategorii pojęciowych. Pisanie o sztuce neoawangardy węgierskiej możliwe jest tylko w oparciu o podwójnie zaminowane pole semantyczne. Piszący zmuszony jest zatem uważać na każdy krok. Praca jego jest pracą sapera – polega nie na unikaniu min, lecz umiejętnym ich wysadzaniu, mistrzostwo – na niepozostawianiu nowych.   Dr Magdalena Radomska – adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, postmarksistowska historyczka sztuki i historyczka filozofii, doktorantka w Instytucie Filozofii UAM. Specjalizuje się w sztuce w czasach komunizmu oraz w postkomunistycznej Europie. Zainteresowania badaczki obejmują także marksizm oraz krytykę kapitalizmu w sztuce i filozofii. Radomska otrzymała stypendia w Courtauld Institute of Art w Londynie, w Universytecie Loránda Eötvösa w Budapeszcie oraz w Węgierskiej Akademii Nauk. Dyrektorka i wykładowczyni kursu „Writing in Humanities after the Fall of Communism” w Central European University w Budapeszcie. Autorka publikacji przetłumaczonych na sześć języków obcych. Członkini AICI węgierskiej i polskiej. Obecnie Magdalena Radomska pracuje nad doktoratem z filozofii (postmarksizm), publikacją dotyczącą sztuki i kryzysu oraz sztuki w postkomunistycznej Europie.

Historia Hiszpanii

Julio Valdeón Baruque, Manuel Tuñón de Lara, Antonio Dominguez Ortiz

Pasjonująca synteza dziejów wielkiego narodu europejskiego – łączy naukowy rygor z popularyzatorską ambicją, pragnieniem dotarcia do jak najszerszego grona odbiorców zainteresowanych przeszłością krainy rozciągającej się za Pirenejami. Autorzy zgłębiają historię kraju, który wydał geniuszy światowej kultury, włączył w obręb chrześcijańskiej cywilizacji wielkie przestrzenie Nowego Świata, zrodził uniwersalne archetypy konkwistadorów i mistyków, Wielkich Inkwizytorów i Książąt Niezłomnych, mit Don Kichota, Rycerza Smętnego Oblicza, oraz Don Juana, uwodziciela z Sewilli. Nowoczesne kompendium, opracowane przez trójkę wybitnych uczonych, obejmuje dzieje Hiszpanii od czasów rzymskich i średnio-wiecznych, przez renesans, oświecenie i rewolucję liberalną XIX wieku, aż do dyktatury generała Franco.

Milana Kundery filozoficzna koncepcja postawy lirycznej, dramatycznej i powieściopisarskiej

Olga Żyminkowska

Immanentny związek estetyki z egzystencją leży u podstaw twórczości Milana Kundery. Teza o istnieniu „światopoglądu formy”, jak można ów związek nazwać, zakłada, iż wybór gatunku bądź rodzaju literackiego nie jest filozoficznie obojętny, gdyż składa się nań przyjęcie zestawu tez o charakterze światopoglądowym. Wybór formy nie jest zatem beztroskim aktem suwerennego „ja”, które może jednakowo wyrażać się w wierszu, powieści czy dramacie. Stanowi raczej przyjęcie określonych założeń filozoficznych, które stoją za każdym wyborem gatunkowym czy rodzajowym. Kundera zatem postuluje swoistą nieprzekładalność jednej formy literackiej na drugą, ponieważ każda odznacza się własnym filozoficznym zapleczem, które uruchamia się, ilekroć następuje wybór formalny.                                                                                                                                                              ze Wstępu Olga Żyminkowska (ur. 1999) – studentka filozofii w ramach Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Laureatka Nagrody im. Leszka Kołakowskiego (2018), zwyciężczyni Olimpiady Filozoficznej (2018), laureatka grantu dla młodych badaczy Best Student (2019), Stypendium im. dr. Kulczyka (2020), Studenckiego Lauru (2020) oraz projektu grantowego Study@research IDUB (2021). Jej zainteresowania badawcze to: filozofia literatury, teoria sztuk wizualnych, historia estetyki.

Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej

Andrzej Hejmej

Książka ta jest próbą ujęcia związków literatury z muzyką w świetle najnowszych propozycji komparatystów i teoretyków intertekstualności, zarazem także próbą diagnozowania aktualnego stanu komparatystyki jako dziedziny badań literaturoznawczych. Refleksja wyrasta z tradycji amerykańskich oraz zachodnioeuropejskich studiów z zakresu komparatystyki interdyscyplinarnej (C. S. Brown, S. P. Scher, P. Brunel, J.-L. Backčs, F. Claudon, A. Locatelli), co umożliwia ogląd dobrze znanych zjawisk z komparatystycznego punktu widzenia. W centrum zainteresowania autora pojawia się zagadnienie "partytury literackiej", a mianowicie fenomen intertekstów muzycznych istniejących w literaturze. Rozpatrywane są ścisłe zależności intertekstualne, w sytuacji których zapis literacki bądź implikuje konkretną kompozycję muzyczną, bądź jest w nią precyzyjnie wpisany, bądź współistnieje z nią jako składnik konstrukcji intermedialnej. Zjawiska literackie wiązane z partyturą muzyczną potraktowane zostają jednak w znacznie szerszej perspektywie, co prowadzi do interpretacji rozmaitych przedsięwzięć artystycznych. Szczególną uwagę poświęca się realizacjom poety sonornego Bernarda Heidsiecka i twórcy Teatru Osobnego Mirona Białoszewskiego, utworom poetyckim Kor-nela Ujejskiego i Stanisława Barańczaka, twórczości dramaturga-kompozytora Bogusława Schaeffera oraz hybrydom tekstowym Michela Butora.   Andrzej Hejmej - pracuje w Katedrze Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ. Autor książki Muzyczność dzieła literackiego (Wrocław 2001, wyd. II: Wrocław 2002), redaktor tomu Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych (Kraków 2002), współredaktor tomu Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia (Kraków 2004). Publikował m.in. w "Pamiętniku Literackim", "Przestrzeniach Teorii", "Tekstach Drugich".

Białe maski / szare twarze. Ciało, pamięć, performatywność w perspektywie postzależnościowej

Ewa Graczyk, Monika Graban-Pomirska, Magdalena Horodecka, Monika Żółkoś

Formuła tytułu książki Białe maski / szare twarze – metaforyczna plama Rorschacha – stała się impulsem do rozważań na temat psychofizycznych  dyskomfortów i cierpień odczuwanych przez mieszkańców peryferyjnej, środkowo-wschodniej Europy; zachętą do pochylenia się nad dolegliwościami zapisywanymi niestrudzenie przez miejscowych pisarzy, artystów i intelektualistów. W pierwszej części tomu zostały zgromadzone artykuły przedstawiające problematykę ucieleśnionych podmiotowości postrzeganych w kontekście wojny i komunizmu.  Autorzy i autorki analizują w niej „przetaczanie się” przez trzy pokolenia perypetii nie/pamięci o Zagładzie i dziedzictwie dwu totalitaryzmów. Druga część książki składa się z tekstów skupionych na doświadczeniu środkowo-wschodnich Europejczyków postrzeganym w perspektywie napięć przestrzennych. Badaczki i badacze opisują rozmaite odmiany wykorzenienia i migracji oraz (utracone najczęściej) poczucie zadomowienia; proponują badanie ucieleśnionych podmiotowości kształtujących się w post/zależnościowym kontekście de/formującym relacje etniczne, klasowe oraz płciowe.

Chłopi południowej Małopolski wobec kryzysów żywnościowych od XVII do poł. XIX wieku

Piotr Miodunka

Nieurodzaje, braki żywności, wreszcie klęski głodu były zjawiskiem powszechnym w przednowoczesnej Europie, ale słabo zbadanym w przypadku ziem polskich. Dzięki wykorzystaniu wielu różnorodnych materiałów archiwalnych, w tym ksiąg metrykalnych, udało się ustalić, że dla południowej Małopolski nie tylko katastrofa roku 1847, będąca efektem zarazy ziemniaczanej, ale też klęski głodu z XVIII wieku skutkowały ogromną umieralnością i spadkiem urodzeń. Ich skutki demograficzne i gospodarcze były porównywalne co najmniej z epidemiami i bardziej dotkliwe niż zniszczenia wojenne. Paradoksem było, że to chłopi, czyli producenci żywności, byli jednocześnie głównymi poszkodowanymi, mimo podejmowanych prób zwiększenia bezpieczeństwa żywnościowego. Recenzowana publikacja (...) jest (...) pierwszym, niezwykle cennym opracowaniem poświęconym kryzysom żywnościowym i klęskom głodu w południowej Małopolsce. Jej wartość podnosi bogata baza źródłowa i nowa interpretacja znanych już historykom źródeł jak metryka józefińska, opisania urbarialne, księgi metrykalne. Dr hab. Tomasz Kargol, prof. UJ Nie tylko podjęta tematyka, ale też rozmach badawczy, mnogość postawionej problematyki, zaprezentowanie potencjału badawczego źródeł niekiedy jeszcze zapomnianych albo pomijanych z racji ich żmudnej obróbki (księgi metrykalne, supliki poddanych, inwentarze dóbr) składają się na konstatację, że dzieło Miodunki będzie wytyczać nowe tory badawcze w polskiej historiografii (...) Przydatność docenią przede wszystkim badacze dawnej gospodarki, demografowie historyczni, historycy społeczni, antropolodzy i socjologowie historyczni, ruch regionalistyczny i genealogiczny. Dr hab. Mateusz Wyżga, prof. UKEN Piotr Miodunka - historyk, prawnik, adiunkt w Katedrze Historii Gospodarczej i Społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, współautor monografii Pilzna, Wojnicza i Ekobiografii Krakowa, a także autor monografii Społeczność małych miast południowej Małopolski od końca XVI do końca XVIII wieku. Jego zainteresowania badawcze obejmują: historię społeczno-gospodarczą Polski do XIX wieku, demografię historyczną, geografię historyczną i historię środowiskową.

Harry Rowohlt i Caspar von Schrenck-Notzing. Zderzenie dwóch narracji o Niemcach po 1945 roku

Tomasz Małyszek

Książkę tworzą dwie równolegle opowiadane historie, rozgrywające się na lewicowych i prawicowych biegunach niemieckiej polityki i kultury. Na jednym z tych biegunów znajduje się dorobek Harry’ego Rowohlta, urodzonego w 1945 roku, na drugim zaś twórczość Caspara von Schrenck-Notzinga, który przyszedł na świat w 1927 roku, a jego wejście w dorosłość zbiegło się z końcem wojny. Schrenck-Notzing opisywał z punktu widzenia konserwatysty przyczyny i skutki „prania charakterów”, czyli reedukacji Niemców. Identyfikował i krytykował lewicowe tendencje w kulturze i mentalności niemieckiej po 1945 roku, które w znaczącym stopniu ukształtowały nowych obywateli Niemiec. Rowohlt na własnej skórze doświadczył skutków tej reedukacji i mógł uchodzić za wzorcowo wykształconego Niemca o lewicowych poglądach, które chętnie demonstrował. Kiedy dziś studiujemy teksty Harry’ego Rowohlta i Caspara von Schrenck-Notzinga, ich opowieści o opowieściach, rzecz o nich samych, to w istocie zawsze czytamy komentarz na temat wszystkich Niemców. Tomasz Małyszek jest profesorem w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie bada zależności między dziełami literackimi i innymi rodzajami sztuki oraz współczesną prozę niemiecką. Opublikował do tej pory dwanaście książek, w tym trzy powieści, m.in. Światło i cień (Warszawa 1996), Krainę pozytywek (Warszawa 2001), osiem monografii, m.in. Romans Freuda i Gradivy. Rozważania o psychoanalizie (Wrocław 2002), Wassermaler und Hungerkünstler. Kunst als Ding und Körper in der Literatur (Berlin 2010), Światłopisanie. Film niemiecki 1895–2010 (Wrocław 2013), Literatura i reklama w Niemczech (Kraków 2018) oraz wiele artykułów naukowych w czasopismach krajowych i zagranicznych.  

Kresy w oczach oficerów KOP

Jan Widacki

Opracowanie oficerów oświatowych KOP pokazuje prawdziwy obraz Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej. Obraz, który we współczesnym polskim piśmiennictwie jest mocno zmitologizowany i tym samym zafałszowany. Zmitologizowana, "polukrowana" historia nie jest nauczycielką życia... Oficerowie KOP, dokonując opisu gmin kresowych, w których stacjonowali, czynili to rzetelnie, wszak sporządzony przez nich opis miał służyć ich formacji. Nie był przeznaczony dla zewnętrznego czytelnika. Nie było w nim miejsca na propagandę czy choćby koloryzowanie rzeczywistości. Z wprowadzenia Prof. dr hab. Jan Widacki - profesor Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, członek korespondent PAU, adwokat. Zajmuje się naukowo kryminologią, kryminalistyką, organizacją i historią służb policyjnych i specjalnych. W latach 1990-1992 wiceminister spraw wewnętrznych, w latach 1992-1996 pierwszy polski ambasador na Litwie, a w latach 2007-2011 poseł na Sejm RP.

Wojna. Doświadczenie i zapis - nowe źródła, problemy, metody badawcze

Sławomir Buryła, Paweł Rodak

Choć minęło już ponad 60 lat od jej zakończenia, II wojna światowa wciąż jest istotnym – a dziś może nawet ważniejszym niż kiedykolwiek wcześniej – punktem odniesienia w dyskusjach o naszej współczesności, o tożsamości narodowej, o kształcie relacji z naszymi najbliższymi sąsiadami, o wizerunku polskiego wieku XX i całej polskiej historii. Wojna trwa w pamięci jej uczestników, ożywa raz po raz pod piórem publicystów, pojawia się w wystąpieniach i inicjatywach polityków, jest przedmiotem nieustannego sporu badaczy. Szkice zebrane w tym tomie to wypowiedź  młodszego pokolenia badaczy z różnych dyscyplin humanistycznych, stanowiąca próbę zrozumienia doświadczeń wojennych i ich miejsca w polskiej kulturze współczesnej. Autorzy tekstów starają się odkrywać różnorodność problematyki wojennej, sygnalizować pytania i obszary do zagospodarowania. To rezultat nowego, nieuprzedzonego (taką mamy nadzieję) spojrzenia na sprawy, które doczekały się już długiej literatury przedmiotu.  

Wybór pism estetycznych (Konstanty Troczyński)

Konstanty Troczyński

  Dorobek Troczyńskiego jest oryginalny i jego ostateczny kształt wynika (podobnie jak kształt dzieła sztuki w opracowanej przez niego teorii czynności artystycznych) ze świadomego wyboru, z aktu decyzji o porzuceniu starych szkół filologicznych, historycznych, genetycznych i psychologistycznych. Troczyński, jak można wnioskować na podstawie tekstów, uważnie śledził rozwój idei naukowych i filozoficznych z zakresu psychologii, socjologii, fenomenologii, teorii sztuki i metodologii. Dostrzegał potrzebę rewizji podstaw metodologicznych nauk humanistycznych. Jego myślenie o sztuce literackiej było konsekwencją wyboru szerokiego, interdyscyplinarnego modelu badań. Znał wielu twórców ówczesnego środowiska humanistycznego, wnikliwie analizował ich poglądy, ale wyjątkowo wcześnie jako zaledwie trzydziestoletni człowiek wyznaczył własne kierunki badań koncentrując się na teorii literatury i estetyce literackiej.

Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Podróże, podróżowanie

Katarzyna Szostak-Król

Tom ten zawiera monograficzne opracowanie zasobu samodzielnych znaczeniowo wyrazów mieszczących się w kręgu tematycznym podróży i podróżowania w utworach Stefana Żeromskiego. Wchodzi on w skład serii Słownictwo pism Stefana Żeromskiego. Podporządkowuje się obowiązującym założeniom całości zaprezentowanym w Tomie wstepnym, wykorzystując jednocześnie formułę stworzoną dla autorów monografii, dającą swobodę twórczą w zakresie ujęcia tematu stworzoną oraz interpretacji zgromadzonego materiału.

Alter Christus. Krytyczna rekonstrukcja światopoglądu Jana Pawła II

Zbigniew Kaźmierczak

Na początku było Totus tuus. […] Relacja oddania wyraża się w pragnieniu pełnej identyfikacji z Chrystusem (Bogiem, Maryją) i tym, co Chrystusowe (Kościołem, duchowieństwem, narodem polskim). Jest to strona światopoglądu Jana Pawła II najbardziej jednoznaczna, wyrażająca głęboką religijność. Ale jest to przecież tylko część papieskiej opowieści. Moment zakończenia się pełnej identyfikacji z Chrystusem rozpoczyna bowiem tendencję o charakterze problematycznym: zbudowaną na tej identyfikacji tendencję do utożsamienia Chrystusa i tego, co Chrystusowe z samym sobą, zawłaszczenia go dla siebie. Najbardziej w tym procesie dezorientujący jest właśnie fakt, że owo zawłaszczenie odbywa się w imię Chrystusa, tzn. w imię dokonanej uprzednio, bardzo przekonywującej identyfikacji. Podczas głębokiego procesu zaangażowania się w identyfikację Jan Paweł II nie dostrzega – i miliony jego zwolenników nie są w stanie tego uczynić wraz z nim – jak sam staje się jakimś nowym Chrystusem, drugim Chrystusem. Nie jest więc papież z Polski jedynie następcą Chrystusa, Vicarius Christi, jak głosi jego oficjalny tytuł – jest on znacznie kimś więcej, jest alter Christus.          Zbigniew Kaźmierczak, fragment książki   „Dzieło prof. Zbigniewa Kaźmierczaka jest pracą bardzo cenną merytorycznie i solidną pod względem naukowym. (…) Jego wnioski są uprawnione, oparte na solidnej analizie źródeł i na poprawnym, błyskotliwym rozumowaniu”. Dr hab. Andrzej Kluczyński, prof. ChAT (z recenzji książki )   „Na polskim rynku wydawniczym nie ma pracy dotyczącej Jana Pawła II, która, wykorzystując osiągnięcia nauk humanistycznych, dorównywałaby pracy Kaźmierczaka pod względem erudycji, złożoności argumentacji, spójności całościowej wizji”. Dr hab. Sławomir Raube (z recenzji książki)   Zbigniew Kaźmierczak (1965), filozof, dr hab., studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Autor książek o Nietzschem (Friedrich Nietzsche jako odnowiciel umysłowości pierwotnej. Analiza w kontekście fenomenologii Gerardusa van der Leeuwa, Kraków 2000) i mistyce (Paradoks i zbawienie. Antropologia mistyczna Mistrza Eckharta i Jana od Krzyża, Białystok 2009). Opublikował również dwa tomy aforyzmów i myśli: Natchnienie lub złudzenie. Myśli o intryganctwie rzeczy (Warszawa 2004) oraz Zdrada mnichów i inne myśli o religii (Kraków 2012).   Książka została dofinansowana ze środków Fundacji Herbert Haaga na Rzecz Wolności w Kościele Fundacja Herberta Haaga na Rzecz Wolności w Kościele (Herbert Haag-Stiftung für Freiheit in der Kirche) służy otwartej i nastawionej ekumenicznie wierze katolickiej. Przyznaje doroczne nagrody uznania osobom i instytucjom, które wyróżniły się w chrześcijaństwie niezależnymi poglądami lub odważnym działaniem. Więcej informacji (w języku niemieckim) na stronie:    

Jak pisać prace z psychologii. Poradnik dla studentów i badaczy

Edward Nęcka , Ryszard Stocki

Społeczność naukowa wypracowała i stosuje w praktyce pewne standardowe zasady formalne, które obowiązują wszystkich autorów prac naukowych. Dotyczą one stylu wypowiedzi, kolejności określonych fragmentów tekstu, sposobu cytowania literatury, zamieszczania tabel itd. Takie standardy są ściśle przestrzegane w periodykach naukowych, a czytelnicy i redaktorzy taj już do nich przywykli, że nie akceptują prac nie spełniających odpowiednich wymagań formalnych. Dlatego nie chcemy, aby traktowano nasz poradnik jak swoistą "książkę kucharską" do pisania prac magisterskich, artykułów lub raportów; zresztą sporządzenie czegoś takiego jest niemożliwe. Nie należy więc liczyć na mechaniczne wypełnianie przepisu, którego tu nie ma, a jedynie kierować się proponowanymi wskazówkami w pisaniu własnego, ciekawego, twórczego tekstu.

Ну, ладно! Minimum leksykalne języka rosyjskiego dla poziomu średniozaawansowanego, wyd. II poprawione

Jakub Walczak, Dorota Drużyłowska

Ну, ладно! to minimum leksykalne dla średnio zaawansowanego poziomu biegłości językowej, gromadzi materiał usystematyzowany według klucza tematycznego. Poszczególne bloki leksykalne uwzględniają słownictwo najbardziej typowe dla umownie domkniętych obszarów tematycznych. Bloki nie są jedynie spisem jednostek słownikowych – dla większości z nich, obok znaczenia, podano bowiem połączenia składniowe i leksykalne. Pozwoli to opanować ich właściwe użycie w kontekście. Autorzy potraktowali język jako narzędzie komunikacji. Starali się dobrać słownictwo współcześnie używane i wyeliminować jednostki przestarzałe. Przy doborze leksyki w poszczególnych blokach uwzględnili także realne sytuacje komunikacyjne (takie jak np. komunikacja na uczelni rosyjskiej, w bibliotece, akademiku, firmie rosyjskojęzycznej, punktach usługowych, rozmowa z klientem itd.), w których mogą znaleźć się studenci lub absolwenci studiów rusycystycznych oraz inni użytkownicy języka rosyjskiego. „Nowatorskim podejściem jest przedstawienie materiału leksykalnego z pozycji leksykologii (i frazeologii) funkcjonalnej, co niewątpliwie zapewni wykładowcom nieocenioną pomoc w organizacji procesu dydaktycznego. Autorzy stosują najnowsze zdobycze metodyki nauczania języków obcych, potwierdzające dojrzałość ich warsztatu badawczego oraz niezwykle wysokie kompetencje językowe; dobierają atrakcyjne materiały, które urozmaicają każdą jednostkę lekcyjną i z pewnością dają wiele możliwości lektorowi”. z recenzji dr. hab. Krzysztofa Kusala, prof. UWr

Zarys wierzeń plemion celtyckich

Agnieszka Bartnik

Mity i wierzenia Celtów należą, obok greckich i rzymskich, do jednych z najstarszych w Europie. W trakcie wielowiekowej historii plemiona celtyckie wykreowały niezwykły, unikatowy świat pełen bogów, bohaterów, potworów oraz innych niejednokrotnie trudnych do zdefiniowania stworzeń. Mitologia celtycka to świat, w którym możemy spotkać boginie wojny krwawsze i okrutniejsze niż Ares z Marsem razem wzięci, herosów jak Cú Chulainn czy Conall Cernach, z którymi nie może się równać nawet Herakles czy kobiety sidhe bardziej uwodzicielskie niż nimfa Kalipso. Proponowana Państwu książka jest próbą przybliżenia tego niezwykłego uniwersum, zupełnie niesłusznie pozostającego w cieniu wierzeń starożytnych Greków i Rzymian.   

Materia(ł) fotografii. Obrazy środowiska przyrodniczego we współczesnych praktykach wizualnych

Marianna Michałowska

Tematem książki są technologiczne i kulturowe przemiany, w które jest uwikłana fotografia, a także ślad, jaki technika zostawia w środowisku przyrodniczym. Autorka śledzi je na tle współczesnych koncepcji "humanistyki ekologicznej", takich jak studia ekokulturowe, literaturoznawcza ekokrytyka czy badania nad wizualną kulturą ekologiczną. Nurty te - ważne w dobie gwałtownych przeobrażeń środowiska - są jednak tylko tłem rekonstrukcji artystycznych opowieści o świecie. Łączą się w nich codzienne praktyki fotograficznej dokumentacji, naukowe podejście do rzeczywistości oraz działania twórcze i eksperymentalne. W narracjach o plastiku, betonie, roślinach, wodzie i energii artyści krytycznie analizują ludzkie dziedzictwo odciśnięte w materiałach, żywych organizmach i rzeczach. Kształtują one wyobraźnię i wrażliwość przyrodniczą odbiorców przekazów medialnych, jakże istotną dla myślenia o naturokulturowej tkance otaczającego nas świata.

Wariacje metafizyczne. Szkice i recenzje o poezji, prozie i filmie

Krzysztof Biedrzycki

Książka zawiera szkice, eseje  i recenzje dotyczące książek poetyckich i prozatorskich, a także filmów. Pierwsza część poświęcona jest liryce. Omówione są wybrane tomy szczególnie ważnych poetów tworzących w ostatnim ćwierćwieczu, od Czesława Miłosza po Tomasza Różyckiego. Przedmiotem refleksji jest metafizyka polskiej poezji: pytania o świat, jego sens, o byt, Boga, o dobro i zło, o siłę języka opisującego rzeczywistość. Druga część poświęcona jest niektórym powieściom czy filmom różnych epok (od Orzeszkowej po Wajdę, od Tarkowskiego po Rushdiego), które skłaniają do stawiania dalszych pytań metafizycznych, jednak innej natury: o moralność, historię i jej sens, erotykę, o współczesne przeżywanie sacrum, o prawdę, sztukę i jej status. Zgromadzone w książce teksty powstawały w ciągu ponad dwudziestu lat, stanowią one swego rodzaju pamiętnik czytelnika i widza.  

Transformacja cyfrowa. Opowieść o wiedzy

Rafał Maciąg

Transformację cyfrową można zdefiniować jako zmianę sposobu rozumienia i przedstawiania sobie świata. To coś znacznie więcej niż tylko techniczne wynalazki, które odmieniają nasze otoczenie. Zresztą – jest dokładnie na odwrót: to my inaczej widzimy świat i inaczej konstruujemy wiedzę na jego temat. Dzięki temu nowemu spojrzeniu, a także zgodnie z jego nową logiką, tworzymy technologie, które go eksploatują. Stajemy się inni, inna jest także nasza cywilizacja. Obudziliśmy się w nowym, głęboko zmatematyzowanym świecie i próbujemy się do niego przystosować. Książka niniejsza to przewodnik, w którym Autor stara się opisać zasady jego istnienia. Recenzowane Dzieło (zdecydowanie przez duże D – to nie przypadek czy grzeczność, lecz ocena ładunku intelektualnego), (…) jak pisze we wstępie sam autor, „jest pewnym eksperymentem”, którego głównym zadaniem jest przedstawienie sposobu rozumienia zjawiska pod nazwą „transformacja cyfrowa”. To ze strony Autora naukowy understatement, w istocie oferuje on coś znacznie bardziej rozległego i głębokiego – refleksję nad filozofią cyfrowości. (…) to Dzieło wielkie, refleksyjne i wartościowe, niepowtarzalne w doborze i analizie problematyki cyfrowej transformacji w tak szerokim kontekście filozoficznym.                                                                                Prof. dr hab. Bohdan Jung Na pytanie, dlaczego warto przeczytać tę książkę, odpowiedź jest tyleż łatwa, co oczywista: dlatego, że oferuje przygodę intelektualną wysokiej próby.                                                               Dr hab. Jan Kreft, prof. Politechniki Gdańskiej Rafał Maciąg – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownik Instytutu Studiów Informacyjnych, dramaturg, twórca teatralny, autor książek: Deus ex machina. Nowe media i ich projekt poznawczy (2012), Pragmatyka Internetu. Web 2.0 jako środowisko (2013), W stronę cywilizacji Internetu. Zarządzanie w naukach humanistycznych (2016). Zajmuje się następującymi zagadnieniami: teoretyczne modele wiedzy zbudowane na podstawie teorii złożoności, teoria sieci, informacja w kontekście technologii, sztuczne sieci neuronowe, zwłaszcza w obszarze przetwarzania języka naturalnego, systemy cyber-fizyczne.  

Historia to nie dziwka. Antologia tekstów Pawła Jasienicy, jego interlokutorów i recenzentów

Arkadiusz Kierys

Antologia tekstów Pawła Jasienicy to podróż w intelektualny świat polskiej inteligencji lat powojennych, w którym polemika publicystyczna stała się jedną z form walki z narzuconym reżimem. Indoktrynacja ideologiczna i na nowo definiowany patriotyzm wyzwoliły w absolwencie Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i żołnierzu Armii Krajowej wolę obrony wartości nadrzędnych – wolności sumienia, wolności słowa i w konsekwencji wolności badań i edukacji historycznej. W publikowanych tekstach poruszał tematy drażliwe i niewygodne zarówno dla ideologów marksistowskich, jak i nacjonalistycznych. Wskazywał na dwuznacznie moralne wysiedlenia ludności niemieckiej z Ziem Zachodnich i repatriacji Polaków zabużańskich zasiedlających te tereny; przestrzegał przed niszczeniem zabytków kultury niemieckiej na Śląsku i Mazurach. Sprzeciwiał się powojennej konspiracji; uważał, że młode pokolenie powinno się kształcić, wypełniając szczególnie dotkliwe straty w warstwie inteligenckiej. Bolało go polskie zobojętnienie na cierpienie współbraci w wierze, szczególnie niezrozumiałe po epoce pieców, a realizowane na popieliskach obozów koncentracyjnych w postaci „złotych żniw”.                    Antologia publicystyki Pawła Jasienicy i jego interlokutorów przygotowana przez dra Arkadiusza Kierysa ukazuje szeroką panoramę poglądów polskiej inteligencji – egzemplifikowaną przez dominujące wówczas pisma periodyczne z „Tygodnikiem Powszechnym” na czele. Jest to zbiór artykułów polemicznych, dotyczących problemów związanych z kształtowaniem się Polski Ludowej. Głos oceniający historiozofię autora Polski Jagiellonów zabierają zarówno historycy zawodowi, jak i koledzy-literaci, ale przede wszystkim wyznawcy materializmu historycznego. Antologia zawiera także wspomnienia przyjaciół i osób, które miały szczęście napotkać na swojej życiowej drodze Pawła Jasienicę. Próbują oni odpowiedzieć na pytanie – kim był Jasienica jako człowiek i twórca. dr hab. Małgorzata Strzelecka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

The Warsaw Group Rytm (1922-32) and Modernist Classicism

Małgorzata Sears

The first monograph of the influential Polish group Rytm to be published in English, this book is a nuanced reconstruction of this forgotten interwar association of artists, and an original contribution to the ongoing debates on the new classicism in Europe. Engaging critically with both recent scholarly works, and early twentieth-century writing, on modernism, classicism, Maurice Denis, and Henri Bergson, it offers a reassessment of the critique of the concepts of decorativeness, style, and rhythm, and poses important questions about the broader historiography of the 1920s in Europe as a whole.   “The book provides a valuable and unique study of the group […]. [It] expands the modernist canon by reinstating Rytm, but it also makes a significant contribution to the ongoing debates concerning ‘modernist classicism’ in European art.”  Christina Lodder, Honorary Professor of Art History, University of Kent and Honorary Fellow, University of York   “Until recently, scholars have tended to downplay more aesthetically ‘traditional’ developments in Eastern European art, focusing almost exclusively on the avant-gardes. Sears’ excellent book is symptomatic of a shift away from such approaches today. She is a leading figure in a revisionist generation who emphasise continuity and hybridity over utopia and rupture.”  Klara Kemp-Welch, Reader in 20th Century Modernism, The Courtauld Institute of Art   Małgorzata Sears is an art historian and artist educated in Poland and the United Kingdom and based in London. She studied fine art in Cornwall (Falmouth) and art history in London (Courtauld Institute of Art), where she was awarded her doctorate and was a Visiting Lecturer. She specialises in Polish interwar art and has a wider interest in European modernism, especially its links to notions of Classicism.