Filmowe sensorium. Teoria zmysłów i jej krytyczny potencjał

Marta Stańczyk

"W książce: Filmowe sensorium. Teoria zmysłów i jej krytyczny potencjał poza przedstawieniem spójnej, przemyślanej refleksji w obszarze wyznaczonym tytułem dokonuje się ponadto rodzaj (re)interpretacji istotnych dla rozwoju współczesnego filmoznawstwa stanowisk. Inaczej także można po jej lekturze spojrzeć na historię kina jako na przykład reprezentacji przygód cielesności. [Autorka] Bowiem [...] reorientuje dotychczasową historię myśli filmowej, wydobywając z niej wątki o potencjalnie rozwojowym dla sensuous theory charakterze. Ponadto zaś odsłania dość - zwłaszcza przed polskimi czytelnikami, którzy nie znają wcale lub dobrze przywołanych na kartach pracy autorów i ich przemyśleń - nową perspektywę badawczą, jeszcze nie do końca utrwaloną, ciągle dynamiczną, podlegającą zmianom i licznym innerwacjom różnych koncepcji badawczych". Z recenzji dr hab. Barbary Kity, prof. UŚ Marta Stańczyk - filmoznawczyni, pracuje w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktorka czasopisma "Ekrany". Autorka książki Czas w kinie (2019), za którą otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami za najlepszy debiut książkowy, współredaktorka publikacji Poszukiwacze zaginionych znaczeń (2016). Zajmuje się teorią filmu, przemianami kina współczesnego, a także związkami kina ze studiami nad zwierzętami.

Józef Jarema w międzywojennym teatrze awangardowym Cricot (1)

Jolanta Mazur-Fedak

Książka przedstawia postać Józefa Jaremy, założyciela i dyrektora międzywojennego teatru artystów Cricot, działającego w Krakowie w latach 1933-1939. Na scenie Cricotu wystawiano spektakle eksperymentalne i organizowano wieczory kabaretowe. Inicjatywa Jaremy była zjawiskiem nowatorskim, o czym przekonujemy się zarówno na podstawie wspomnień aktorów, jak i w oparciu o odnalezione w sanockim Muzeum Historycznym archiwalia: utwory dramatyczne wraz z rysunkami scenografii i kostiumów, luźne zapiski, fragmenty powieści w brulionie, korespondencję itp. Autorka wskazuje na prekursorski charakter rozwiązań artystycznych, stosowanych w teatrze Jaremy, sytuując go wśród zjawisk europejskiej awangardy teatralnej i malarskiej. Nakreśla miejsce Cricotu na tle historii dramatu i teatru, konstruując swego rodzaju mapę istotnych miejsc, ludzi i awangardowych wystąpień. Obok biografii Jaremy znajdujemy tu analizy sztuk teatralnych jego autorstwa, publikowane po raz pierwszy w aneksie. Efekt wizualny, plastyka, ruchome obrazy, ukazanie umowności scen, znakowego ich charakteru, metafikcja, obnażanie stereotypów komunikacji werbalnej i niewerbalnej -to według Józefa Jaremy istota teatru.

Peregrinatio terrestris. Carmina selecta (Ziemskie pielgrzymowanie. Wiersze wybrane)

Maciej Kazimierz Sarbiewski

Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595-1640), jezuita, najwybitniejszy łaciński poeta XVII w., teoretyk literatury (...) Poezja Sarbiewskiego była wzorem dla poetów łacińskich i piszących w językach rodzimych. Nie unikając zagadnień ówczesnego życia politycznego i społecznego ani impresji krajobrazowych, podejmuje głównie problematykę uniwersalną, ogólnoludzką; rozważa miejsce człowieka w świecie...

Ramiona Antajosa. Z teorii i historii regionalizmu literackiego w Polsce

Małgorzata Mikołajczak

Tematem książki jest regionalizm literacki w Polsce. Autorka trojako oświetla zagadnienia z tego kręgu, rozpatrując je w perspektywie historycznej i teoretycznej oraz w ujęciu interpretacyjnym. Pisze o rozwoju idei regionalistycznej, omawia problemy badawcze, które towarzyszą literackiej regionalistyce, analizuje wybrane tematy literatury regionalnej, a w zakończeniu przygląda się wątkom regionalnym w twórczości Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta. Jej rozpoznania wyrastają z prac nad międzyuczelnianym projektem „Nowy regionalizm w badaniach literackich”. Tytuł książki – wzięty z eseju Antajos Herberta – nawiązuje do mitu o Anteuszu, który jest nazywany „regionalistycznym”. Anteusz to figura synowskiego związku z ziemią, ale także figura klęski w starciu z Herkulesem – te wcielenia wyznaczają bieguny regionalistycznej refleksji i patronują dwóm narracjom obecnym w badaniach nad literaturą regionalną: tellurycznej i konfrontacyjnej. Tytułową metaforę można odnieść również do zainteresowania, jakim cieszy się dziś regionalizm: pod wpływem „mody na regionalizm”, a także przemian kulturowych oraz nowych orientacji w naukach humanistycznych i społecznych wzbogaca się (i zmienia) obszar problemów badawczych – Ramiona Antajosa próbują objąć i ukazać to bogactwo. Jestem przekonana, że wartościowe, potrzebne i oczekiwane opracowanie Małgorzaty Mikołajczak zostanie zauważone, będzie źródłem inspiracji do kolejnych naukowych poszukiwań i impulsem do dyskusji. […] Autorkę interesuje regionalizm jako idea, problem badawczy i literatura bądź praktyka kulturowa. Dzięki takiemu uporządkowaniu treści regionalizm został ukazany w sposób wieloaspektowy, z różnych punktów widzenia. […] Lektura przygotowanej publikacji przekonuje o tym, że Autorka jest badaczką zaangażowaną, autentycznie przejętą ideami regionalnym. Przedstawione analizy są rzetelne, dobrze umocowane w stanie badań, a argumentacja jest przekonująca. Małgorzata Mikołajczak trafnie diagnozuje i nazywa problemy badawcze, mnoży propozycje problematyzacji zagadnień regionalnych, wchodzi w niuanse. W kolejnych szkicach do głosu dochodzi historyk, teoretyk i praktyk nowego regionalizmu, gdyż w tak różnych rolach spełnia się badaczka. Rola tego tomu w serii wydawniczej „Nowy regionalizm w badaniach literackich” będzie nie tylko niezwykle ważna, ale też fundamentalna dla tej serii. Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Dutki Małgorzata Mikołajczak – prof. dr hab., kierowniczka Zakładu Literaturoznawstwa w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego, członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN, autorka monografii poświęconych poezji Urszuli Kozioł i Zbigniewa Herberta, a także autorka i współredaktorka monografii dotyczących literackiego regionalizmu. W latach 2013–2017 kierowała międzyuczelnianym zespołem realizującym projekt „Regionalizm w badaniach literackich: tradycja i nowe orientacje”. Jest redaktorką naukową serii „Nowy regionalizm w badaniach literackich”.  

Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina

Adam Lipszyc

Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego: „Walter Benjamin jest w humanistyce współczesnej legendą, inspiracją, wyzwaniem. To wyzwanie podjął Adam Lipszyc w książce tyleż uczonej, co się zowie akademickiej, a jednocześnie pod wieloma względami literackiej. „Sprawiedliwość na końcu języka” nie tylko objaśnia myśl filozofa, eseisty, pisarza, ale – objaśniając – stara się zachować jej głęboką nieoczywistość. Lipszyc chce więc i wytłumaczyć i zachować pewien rodzaj ciemności, czy tajemniczości, ukrytej w dziele autora „Pasaży”. To stawia go przed nieomal kwadraturą koła, czyni artystą – umożliwić i ocalić Benjaminowskie niemożliwości. W rezultacie wykład jako całość imponuje klarownym układem, w trakcie zaś czytania mamy wrażenie, że badacz jak pisarz wykonuje wspaniałą pracę na własnym językiem.”   W niniejszej książce proponuję całościową lekturę dzieła Waltera Benjamina. W swojej rekonstrukcji kładę szczególny nacisk na rolę, jaką w tej myśli odgrywa tradycja żydowskiego, apokaliptycznego mesjanizmu. Staram się też jednak pokazać, że same teologiczne zainteresowania Benjamina paradoksalnie wspierały sekularyzacyjne tendencje w jego myśleniu. Jako dwa ogniska owej szczególnej elipsy, jaką tworzy filozofia Benjamina, identyfikuję jego ekscentryczną koncepcję języka oraz jego myślenie o mesjańskiej sprawiedliwości wobec tego, co pojedyncze. Z tej perspektywy całe różnorodne dzieło Benjamina odsłania się jako katalog eksperymentalnych modeli sprawiedliwych działań mesjańskich, działań podejmowanych w medium języka gwoli oswobodzenia pojedynczości spod władzy żywiołu immanencji, który Benjamin określa mianem mitu. Próbuję uporządkować i poddać ocenie te modele, konfrontując je ze sobą nawzajem, a także z alternatywnymi rozwiązaniami innych myślicieli współczesnych – zarówno tych korzystających z elementów tradycji mesjańskiej, jak i tych zakorzenionych w tradycji, która stanowi drugie najistotniejsze źródło ożywczych pomysłów we współczesnej filozofii, czyli tradycji psychoanalitycznej. Adam Lipszyc

Człowiek, państwo, wojna. Analiza teoretyczna

Kenneth N. Waltz

8. tom serii Historia i Polityka pod redakcją Jana Sadkiewicza Człowiek, państwo, wojna to jedna z najważniejszych książek o stosunkach międzynarodowych. Lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce zrozumieć, dlaczego państwa toczą ze sobą wojny. prof. John J. Mearsheimer, Uniwersytet w Chicago Trudno wyobrazić sobie współczesną naukę o stosunkach międzynarodowych bez dorobku Kena Waltza. Nawet jego krytycy nie mają wątpliwości, że był on najbardziej znaczącą postacią w naszej dziedzinie w epoce powojennej. prof. Ken Booth, Uniwersytet w Aberystwyth (emeritus) Wybitny teoretyk politycznych zmagań o potęgę, bezlitośnie rozwiewał nadzieje na to, że siła moralna, liberalne zasady lub demokratyczne krucjaty mogą położyć kres wojnom. Jednocześnie zaprzeczał powszechnemu przekonaniu, jakoby realiści byli bezwzględnymi jastrzębiami, czerpiącymi przyjemność z używania siły. prof. Richard K. Betts, Uniwersytet Columbia Książka nie tylko dla tych, którzy zajmują się polityką profesjonalnie, ale dla wszystkich, którzy się nią pasjonują i pragną ją zrozumieć. prof. dr hab. Piotr Kimla, Uniwersytet Jagielloński Prawdopodobnie najważniejsza książka, jaką kiedykolwiek napisano na temat teorii stosunków międzynarodowych. prof. Robert Gallucci, Uniwersytet Georgetown Kenneth N. Waltz (1924-2013) - jeden z najwybitniejszych teoretyków i właściwie współtwórca dyscypliny naukowej o nazwie stosunki międzynarodowe. Profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley oraz Uniwersytetu Columbia, członek zespołów naukowych najbardziej prestiżowych ośrodków badawczych jak: Centrum Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Harvarda, Międzynarodowego Ośrodka Naukowego Woodrowa Wilsona w Waszyngtonie, Wydziału Studiów nad Wojną King's College w Londynie, Uniwersytetów w Pekinie i Fudan w Chinach. Stypendysta Fundacji Guggenheima i Narodowej Agencji Nauki w USA oraz profesor gościnny na wielu uniwersytetach na czterech kontynentach. Jego prace są najczęściej zadawanymi lekturami dla studentów stosunków międzynarodowych na amerykańskich uniwersytetach. Autor dwóch klasycznych dzieł: Struktura teorii stosunków międzynarodowych oraz Człowiek, państwo, wojna.

Fakty i mity o jednym procencie podatku. Odpis podatkowy w procesie kreowania społeczeństwa obywatelskiego

Grażyna Piechota

„Recenzowana praca stanowi cenne źródło informacji o finansowaniu organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Polsce z 1% podatku od dochodów osobistych. Ważnym ustaleniem pracy jest zwrócenie uwagi, że mechanizm 1%  w znacznie mniejszym stopniu niż to zakładano w rozwiązaniu ustawowym jest sposobem budowania społeczności. Interesującym ustaleniem badawczym Autorki, które z pewnością będzie przydatne organizacjom obywatelskim próbującym pozyskiwać fundusze z ofiarności społecznej jest fakt, iż najskuteczniejszym mechanizmem komunikacji z otoczeniem badanych organizacji okazały się działania z zakresu public relations, a nie marketing społeczny. Autorka w przejrzysty sposób przedstawiła też regulacje ustawowe nt. form rządzenia partycypacyjnego na szczeblu lokalnym w Polsce. Szczególnie wartościowe są przykłady dot. inicjatywy uchwałodawczej i zróżnicowania warunków włączania osób i organizacji społeczeństwa obywatelskiego przez organy władzy samorządowej do partycypacyjnego rządzenia. Recenzowana praca stanowić będzie z pewnością lekturę bardzo użyteczną dla badaczy społeczeństwa obywatelskiego, władz publicznych i praktyków uczestniczących w działalności zrzeszeń obywatelskich.”  Z recenzji prof. Ewy Leś   „Recenzowana monografia reprezentuje wysoki poziom merytoryczny i metodologiczny, co świadczy o tym, iż Autorka jest kompetentna w materii, którą analizuje i opisuje. Cały problem jest ważny społecznie./…/ Przedłożona praca wnosi wiele nowego do naszej dotychczasowej wiedzy o 1 procencie podatku i o samych organizacjach pożytku publicznego, które w ten sposób starają się pozyskać środki na swoją działalność. Wiadomo, że jest to problem nieco kontrowersyjny z punktu widzenia polityki społecznej. Wykład Autorki ma charakter obiektywny, jest kompetentny i napisany stosunkowo prostym, zrozumiałym językiem. /…/ Praca zawiera bardzo dużo danych faktograficznych (tabele, wykresy), ale także Autorka potrafi wyciągać ogólniejsze wnioski, dokonując konkluzji i typologii. Bardzo cenną częścią pracy są samodzielnie wykonane badania empiryczne dostarczające sporo interesującego materiału.” Z recenzji prof. Stanisława Michalczyka Grażyna Piechota - doktor nauk humanistycznych, prawniczka, socjolożka. Adiunkt na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Zainteresowania naukowe koncentruje między innymi wokół problematyki społeczeństwa obywatelskiego oraz lokalnego komunikowania publicznego i politycznego. Studia doktoranckie odbyła w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Absolwentka studiów podyplomowych z zakresu: Doradztwa Podatkowego (Szkoła Doradców Finansowych, Kraków 1996), Zarządzania Finansami Przedsiębiorstw (Akademia Ekonomiczna, Katowice 1997) oraz Marketingu Politycznego (Uniwersytet Śląski, Katowice 2004). Członkini European Communication Research and Education Association (ECREA) i Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Odbyła staże naukowe w Pradze, w Dreźnie oraz w Berlinie. Autorka monografii „Szkoła w kryzysie versus media”, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2010 oraz „/Nie/ład komunikacyjny w demokracji lokalnej. Komunikowanie polityczne w budowaniu lokalnego społeczeństwa obywatelskiego”, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2011.  

Kraina wielu bogów. Meksyk - Gwatemala - Kostaryka

Iwona Żelazowska

a pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że książka ta jest rodzajem dziennika z podróży. W rzeczywistości autorce udaje się przedstawić bardzo głęboką kosmowizję trzech krajów, które stanowią znaczną część Ameryki Hiszpańskiej. To, co prezentuje, naznaczone jest symboliką, mitologicznym przedstawieniem, głębokimi znaczeniami kulturowymi, wzorcami życia itp. opisywanych krajów. Tytuł jest adekwatną metaforą tego, co znajdziemy w książce. z recenzji dr. hab. Carlosa Dimeo Alvareza, prof. ATH Radosne Święto Zmarłych, kult Świętej Śmierci, szamani i ich rytuały, to tylko niektóre współczesne zjawiska kulturowe opisane przez autorkę. [...] Kraina wielu bogów. Meksyk, Gwatemala, Kostaryka to zbiór barwnych osobistych doświadczeń i rzetelnej wiedzy historycznej. To długa podróż, niejednokrotnie przez tysiąclecia, która uzmysławia, jak trudno jest mówić o współczesnej kulturze krajów latynoame-rykańskich, pomijając ich prekolumbijską przeszłość i okres konkwisty. dr hab. Maria Korusiewicz, kulturoznawca Iwona Żelazowska (wcześniej: Iwona Szafrańska) - absolwentka Akademii Muzycznej we Wrocławiu, krytyk muzyczny, dziennikarka, pasjonatka podróży. Miłośniczka i propagatorka kultur latynoamerykańskich. Od kilku lat prowadzi cykliczne "Spotkania z podróżą", w trakcie których opowiada o Meksyku, krajach Ameryki Środkowej i Południowej. Współpracowała z radiem, telewizją oraz prasą, m.in z takimi tytułami jak: "Ruch Muzyczny", "ARKADIA", "Res Publica Nova", "Suplement", "Miesięcznik Społeczno-Kulturalny ŚLĄSK", "Kwartalnik Kulturalny OPCJE", w którym sprawowała funkcję szefa działu muzycznego. Pomysłodawca, wydawca i redaktor naczelny pisma "DYSONANSE", poświęconego muzyce XXI wieku oraz innym sztukom. Obecnie współpracuje z "Magazynem Historycznym MÓWIĄ WIEKI" oraz "Magazynem Popularnonaukowym ARCHEOLOGIA ŻYWA".

O nowy typ muzeów sztuki

Marian Minich

Cenny dokument czasów, tutaj starannie opracowany naukowo przez Pawła Brożyńskiego, który należy czytać pomiędzy wierszami. W książce O nowy typ muzeów sztuki Mariana Minicha, zza polemiki z historyczno-chronologicznym podejściem do wystawiennictwa muzealnego wyłania się wielowarstwowy obraz złożonej sytuacji kultury i sztuki w Polsce po drugiej wojnie światowej.   Marek Bartelik, autor Early Polish Modern Art. Unity in Multiplicity,  prezes stowarzyszenia krytyków sztuki AICA     Ważne świadectwo polskiego muzealnictwa. Osoba Mariana Minicha zasłużenie wraca w krąg wizjonerów polskiej sztuki. Pisma pierwszego dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi dają wgląd w ówczesny kontekst polskiego życia kulturalnego oraz idee konieczne dla rozwoju sztuki. Minich pisze o sztuce z naciskiem na jej poznawcze wartości i umożliwienie jej jak najpełniejszego wyrazu w celu realizacji misji budowania społecznej świadomości artystycznej oraz przełamywania konserwatywnego myślenia muzealnego. To pozycja już historyczna, ale paradoksalnie, mimo ogromnego rozwoju nauki kuratorskiej i muzealniczej, dzisiejszym celom galerii czy muzeów sztuki, przy strukturalnym zaniedbaniu edukacji artystycznej, przyświecają te same ambicje.   Stanisław Ruksza, historyk sztuki, kurator, dyrektor TRAFO Trafostacji Sztuki w Szczecinie   Obok literatury, teatru i filmu, muzea powinny wziąć niewątpliwie wybitny udział w likwidacji wielojęzycznej wieży Babel naszych czasów, przez ukazanie moralności sztuki, jej wysiłku w kierunku ustawicznego porządkowania nowych elementów rzeczywistości, dla uzyskania możliwie najwyższej świadomości, wobec rozkołysanych przez groźne strumienie historii sił otoczenia. Powinny wziąć udział w rozszerzaniu podstaw intelektualnych i socjalnych, za pomocą pokazania czynników rozwoju form sztuki. Proces ten będzie miał również wybitne, aczkolwiek pośrednie znaczenie dla zrozumienia i urzeczywistniania wolności i sprawiedliwości społecznej, poprzez antycypację perspektyw sztuki – rzutowania płynnej rzeczywistości w sferę idealnych i utylitarnych wizji artystycznych.   Marian Minich, fragment książki 

Teka Stańczyka

Andrzej Dziadzio

Stańczycy w społecznej świadomości występują jako symbol postawy lojalizmu wobec austriackiego zaborcy. Kojarzeni są z grupą rządzącą Galicją w II połowie XIX wieku, której polityczne credo miało się sprowadzać do słynnej frazy „Przy Tobie, Najjaśniejszy Panie, stoimy i stać chcemy”. Zapomina się natomiast o tym, że młodzi krakowscy konserwatyści przekonali Polaków do myślenia o narodowej przyszłości w kategoriach realizmu politycznego. Polityczną edukację społeczeństwa polskiego rozpoczęli właśnie Teką Stańczyka. Obecne pierwsze krytyczne wydanie Teki Stańczyka proponuje powrót do źródeł XIX – wiecznego sporu  o kształt polskiej polityki i obronę interesów narodowych. Teka Stańczyka powstała w okresie tworzenia się w Austrii systemu rządów konstytucyjnych i liberalnych. W jej treści czytelnik znajdzie zatem wątki ideowej konfrontacji między doktryną konserwatywną a liberalną w sferze polityki, religii i kultury. Z tych względów Teka Stańczyka, mimo czasami nieraz trudnej formy przekazu, zasługuje na wnikliwą lekturę.  

"Wiem, o co ci chodziło...". Przeszłość jest moją ojczyzną. Wiersze

Antoni Słonimski

Był osobowością fascynującą. Harmonijnie łączył temperament warszawiaka z manierami długoletniego mieszkańca Londynu; wielbiciel Żeromskiego współżył w nim zgodnie z entuzjastą Wellsa, którego po wojnie wyparł Orwell. Patriota i kosmopolita, socjalista i liberał, liryczny poeta i autor felietonowych dowcipów. Niepodległość Polski, sprawiedliwość społeczna, wolności i prawa człowieka oraz odwaga i humor ― ten stop cech i wartości składał się na duchowe wyposażenie Słonimskiego. Bardzo świadom swej tożsamości, obrońca tradycji narodowych szedł z duchem czasu. Pozwalało mu to zrozumieć nowy sens społecznej misji Kościoła, ale także wiersze poetów mojej generacji ― Barańczaka, Krynickiego, Zagajewskiego. Głosił zasadę partnerskiego kompromisu z władzą, ale w sytuacjach granicznych bywał twardy jak skała. Patos przeplatał ironią, a przyrodzoną kąśliwość języka łączył z wielką ludzką dobrocią. Był jednym z ostatnich przedstawicieli wspaniałego plemienia niepokonanej polskiej inteligencji, którzy deklarowali za Kantem, że „niebo gwiaździste nade mną, a prawo moralne we mnie”. Jeśli wszakże przyjrzeć się uważnie dokonaniom tych ludzi, to łatwo spostrzec, że postępowali tak, jakby ― wedle określenia Pana Antoniego ― mieli prawo moralne ponad sobą, a niebo gwiaździste w sobie. Niebo gwiaździste, na którym szukam nieraz znaku, pozdrowienia, rady od Pana Antoniego. Adam Michnik

Fantazmat zróżnicowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów

Jacek Kochanowski

Książka zawiera rozległą analizę kulturowych aspektów seksualności i homoseksualności, wpisując się w szerokie tło przemian kulturowych i rozwoju myśli humanistycznej XX wieku. Głównym źródłem inspiracji, a zarazem przedmiotem krytycznej analizy jest dla autora myśl Michela Foucault oraz kontynuacje francuskiego poststrukturalizmu. Jacek Kochanowski przedstawia problematykę tożsamości seksualnej z perspektywy socjologicznej oraz ewolucję sposobów definiowania fenomenu homoseksualności w teorii społecznej i praktyce badawczej. Skupia się na społecznej teorii queer, jednej z awangardowych koncepcji współczesnej socjologii Zachodu, wpisującej się w szerszy paradygmat tzw. cultural studies, która zakłada obecność hetero-normy, determinującej naznaczanie i wywołującej wrogość wobec rozmaitych zachowań seksualnych. Posługując się kategorią derridiańskiej różni, a także inspirując się pracami Marii Janion, autor poddaje analizie dekonstrukcyjnej zróżNICowane światy, wewnątrz których buduje się i rozpada gejowska (nie)tożsamość. Książka jest wysokiej jakości skanem.  

Wybór pism estetycznych (Stanisław Brzozowski)

Stanisław Brzozowski

Tadeusz Szkołut, Estetyka Stanisława Brzozowskiego WYBÓR PISM ESTETYCZNYCH STANISŁAWA BRZOZOWSKIEGO   1. KULTURA - SPOŁECZEŃSTWO - HISTORIA [Rzeczywistość kultury w perspektywie „filozofii krytycznej"} Nasz „ja" i historia Kultura i życie [Od kultury „cząstkowej" do kultury „całkowitej"]   2. MŁODZIEŃCZE PRACE KRYTYCZNE: W WALCE O NOWĄ SZTUKĘ DLA NOWEGO SPOŁECZEŃSTWA My młodzi Tu l'as soulu, Georges Danin...[Anachroniczność pisarstwa Sienkiewicza] (fragment) Henryk Sienkiewicz i jego stanowisko w literaturze współczesnej (fragmenty) Współczesne kierunki w literaturze współczesnej (fragment) Maurycy  Maeterlinck. Z powodu wystawienia Monny Vanny w Warszawie [Immoralistką jest w istocie swej twórczość"] (fragment) Sztuka i społeczeństwo [Sztuka - „korektyw życia społecznego"] (fragmenty) Teatr współczesny i jego dążności rozwojowe [Znaczenie teatru w kulturze] (fragmenty) O nowej sztuce [Zadania sztuki w perspektywie „indywidualizmu bezwzględnego"] (fragmenty) Miriam [Sztuka jako „wielka antycypacja"](fragmenty)   3. „WSPÓŁCZESNA KRYTYKA LITERACKA W POLSCE" [FILOZOFICZNO-ESTETYCZNE PRZESŁANKI I KONKLUZJE KRYTYKI LITERACKIEJ] Sprawdziany i metody krytyki Subiektywizm i obiektywizm Sztuka i krytyka Drogi krytyki, jej typy i odmiany Zadania krytyki wobec literatury istniejącej i tej, która powstaje (fragment) Mitologia estetyczna: - Miriam [Zmistyfikowana świadomość estetyczna] Kilka słów z teorii powieści [Forma epicka a forma dramatyczna]   4. TRAGIZM W ŻYCIU I JEGO RÓŻNORAKIE MANIFESTACJE W SZTUCE [Teatr jako „samopoznanie ludzkości"] (fragmenty) [Istota tragedii] (fragment) Stanisław Przybyszewski [Jako wyraziciel dehumanizacji życia nowoczesnego] Styl Ibsena [„Żal po tragedii] Dzieje grzechu Stefana Żeromskiego [Odpowiedzialność człowieka za swe życie jako tragiczna zdobycz nowoczesności] (fragment) [Tragiczna zguba pięknego człowieka] ( fragment) [Rzeźba jako wyraz tragicznej wolności człowieka nowoczesnego] (fragment)   5. HUMOR I PRAWO [HUMOR JAKO ZASADA LITERATURY ANGIELSKIEJ] Humor i prawo [Humor jako zasada literatury angielskiej] (fragment)   6. „PAMIĘTNIK" [ FRAGMENTY ESTETYCZNE] [Poezja i „zmysł historyczny"] [Poezja jako „twórcza autodefinicja człowieka"] [Krytyka literacka - analiza żywej tradycji] [Styl epoki i jego ekspresja w literaturze] [Słowo - jedyna rzeczywistość człowieka  - nie istniej poza historią] [Estetyczne usprawiedliwienie artyzmu"] [Styl - kultura uwewnętrzniona przez jednostkę] [Etyczność wpisana w strukturę ludzkiego świata społeczno-historycznego]   7. AFORYZM O KRYTYKU, TWÓRCY I KULTURZE ARTYSTYCZNEJ Aforyzm o krytyku, twórcy i kulturze artystycznej [wybór]   Bibliografia

TR (Tadeusz Różewicz)

Jacek Łukasiewicz

„Kiedy spotykają się wielki poeta z wybitnym czytelnikiem, to skutki tego zawsze są zagadką. Wielki poeta Tadeusz Różewicz od dziesiątków lat fascynował jednego z najlepszych znawców i krytyków poezji w Polsce, Jacka Łukasiewicza. Po napisaniu licznych szkiców i recenzji, Profesor opublikował książkę, rodzaj prywatnej różewiczowskiej summy. I choć Różewicza nie da się podsumować, zamknąć w jakimś koncepcie, nawet bardzo pojemnym, to można go wspaniale, pomysłowo czytać.”   TR jest książką o podmiocie liryki Tadeusza Różewicza, tworzonym od tomu Niepokój (1947) aż po dzień dzisiejszy. TR to – kreacja osobowa, która ulegała przemianom i przyjmowała różne role, wśród nich: mającego „małą kamienną wyobraźnię” przedstawiciela akowskiego pokolenia; poety, który znalazł się wśród zbuntowanych form, wobec nieludzkiej, bo wyalienowanej sztuki; poetyanonima; poety-„gawędziarza”. TR – zarazem wzniosły, ironiczny, żartobliwy – jest zawsze ponad tymi rolami. Stanowi cel tej poezji i jej moralny podmiot – stojący przed najważniejszymi wyzwaniami XX wieku: poczuciem śmierci Boga, śmierci poezji, śmierci człowieka, grozy istnienia bez wiary, nadziei i miłości. Wciąż kreowany, stale potwierdzany autorskim podpisem – nie może się na to zgodzić. Historia owej niezgody jest tematem tej książki.   Jacek Łukasiewicz, urodzony w 1934 roku we Lwowie, krytyk literacki, historyk literatury, emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Wrocławskiego. Debiutował książką krytycznoliteracką Szmaciarze i bohaterowie (1963), następnie opublikował m.in. Zagłoba w piekle (1965), Laur i ciało (1971), Republika mieszańców (1974), Z Mieczysławem Jastrunem spotkania w czasie (1982), Oko poematu (1991), Wiersze w gazetach 1945–1949 (1992), Mickiewicz (1996), Herbert (2001), Grochowiak  i obrazy (2002), Wiersze Adama Mickiewicza (2003), Ruchome cele (2003), Jeden dzień w socrealizmie i inne szkice (2006). Laureat m.in. Nagrody Polskiego Pen Clubu, Nagrody im. Kazimierza Wyki.  

Polska, Rosja, marksizm. Prace wybrane, tom 4

Andrzej Walicki

KLASYCY WSPÓŁCZESNEJ POLSKIEJ MYŚLI HUMANISTYCZNEJ   SPIS  TREŚCI Część I „Filozofia narodowa” i początek sporu o samookreślenie i powołanie inteligencji polskiej „Rosyjski socjalizm” Aleksandra Hercena jako odpowiedź na mesjanizm polski Marks i Engels o sprawie polskiej. Koncepcja narodu i ujęcie kwestii narodowej Aneks: Rewolucyjność kwestii polskiej i wynikające stąd konsekwencje Między romantyzmem a pozytywizmem Kwestia narodowa w polskiej myśli marksistowskiej przed 1914 r O pewnych osobliwościach polskiej myśli marksistowskiej okresu zaborów Filozofia Edwarda Abramowskiego Mesjanizm i filozofia narodowa w okresie renesansu filozoficzno-religijnego w Rosji a romantyczny model polski Część II Wyjaśnienia wstępne Marksizm i nieudany „skok do królestwa wolności” Zniewolony umysł po latach Czy Polska była 13 grudnia 1981 roku państwem totalitarnym Aneks: Zmagania z problemem narodu w Polsce Nota bibliograficzna Indeks   Andrzej Walicki (ur. 1930) jest historykiem filozofii i myśli społecznej, związanym w latach sześćdziesiątych z tzw. ,,warszawską szkołą historii idei", specjalizującym się w badaniu dziejów myśli rosyjskiej i polskiej, a także historii marksizmu. Do roku 1981 był profesorem Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, w okresie stanu wojennego przebywał w Australii jako pracownik naukowo-badawczy Australijskiego Uniwersytetu Narodowego w Canberze; w końcu 1986 roku objął katedrę historii idei na Uniwersytecie Notre Dame w Indianie i zajmował ją aż do przejścia na emeryturę w roku 1999. W roku 1994 wybrany został na członka-korespondenta PAN, a w roku 1998 stał się członkiem rzeczywistym. Do najważniejszych jego książek należą: W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa (1964), The Con­troversy Over Capitalism. Studies in the Social Philosophy of Russian Populists (Oxford 1969), Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społecznej romantyzmu polskiego (1970), Rosyjska filozofia i myśl społeczna od oświecenia do marksizmu (1973), Rosja, katolicyzm i sprawa  polska (2002), Zarys myśli rosyjskiej od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego (2005), O inteligencji, liberalizmach i o Rosji (2007).

Aesthetics and Cultures

Krystyna Wilkoszewska

The idea of the bilateral conference “Aesthetics and Cultu-res. The 1st Polish-Japanese Meeting: Exchanging Experi-ences” was initiated by the Polish Society of Aesthetics and firmly supported by the Japanese Society for Aesthetics. It was for the first time that the PSA organized a mutual con-ference concerning intercultural studies in aesthetics. A question arises why it is that the remote Japan become the first partner on the path of developing a tradition of bilateral conferences between two countries representing two different cultures. This book tries, at least to a certain extent, to answer the question. Although aesthetics is one discipline among others, this “small window” opens the broad perspective on art, theory of art as well as on all cultural phenomena, espe-cially those that are today in the process of intensive aesthetization.  

Lektury subwersywne. Filozoficzne eseje o literaturze i sztuce. Kant, Derrida, Lacan, Freud i inni

Paweł Dybel

Lektury subwersywne to lektury przekorne, w których teksty czyta się „pod włos”, wskazując na to, że zawarty w nich sens nie do końca pokrywa się z intencjami ich autorów. Jest on w pewnym sensie „mądrzejszy” od tego, co zamierzali powiedzieć, i często nie daje się z tym pogodzić. Efektem tego typu lektury jest przemieszczenie sensu tekstu, jego radykalne przewartościowanie. Tę przewrotną strategię interpretacyjną Dybel obiera zarówno w odniesieniu do wybranych filozoficznych tekstów Gadamera, Kanta, Derridy i Lacana, jak i do tekstów literackich Szekspira, Kafki, Schulza i Gombrowicza.  Wyrafinowanie takiej strategii polega na tym, że starając się z dużą precyzją zrekonstruować sens tych tekstów, dociera do jego ukrytych założeń, co każe mu poza ów sens wykroczyć i ukazać go w nowym świetle. Jeśli więc dokładnie przyjrzymy się estetyce Kanta, okazuje się, że ‒ wbrew temu, co twierdzi Gadamer ‒ pojęcie piękna jest w niej ściśle powiązane z tym, co etyczne; przeformułowana przez Derridę relacja między ergonem i parergonem dzieła, przemieszczona na plan ludzkiej egzystencji, wskazuje na zdumiewające pokrewieństwo doświadczenia piękna z doświadczeniem śmierci; twierdzenie Felman, że literatura jest ślepą subwersywną plamką psychoanalizy, implikuje między nimi relację kolistą, w której inspirują się nawzajem; zablokowane pragnienie Hamleta nie bierze się stąd, że – jak sugeruje Freud ‒ chce on zająć miejsce ojca przy matce, ale stąd, że nie jest ona zdolna do żałoby po zamordowanym mężu; okrutny sposób, w jaki w Procesie Kafki funkcjonuje prawo, nie wynika z jego deformacji, ale z samych podstaw prawa pozytywnego, ukształtowanego w tradycji europejskiej. Na podobne paradoksy możemy wskazać, przyglądając się bliżej motywom mesjańskim w prozie Schulza czy toposowi „gęby” u Gombrowicza. Nasz tradycyjny sposób lektury tych tekstów zatem się załamuje i oto nagle skonfrontowani jesteśmy z całkiem nowymi pytaniami.   

Piekielne pomysły i dusza anielska Teatru Witkacego w Zakopanem

Ewa Łubieniewska

„Zwariowany i nieobliczalny. Nastawiony na «rozmowy istotne». Stworzony z chęci buntu i wpisujący się w tradycję teatralnej herezji” – komentowano powstanie w 1985  roku teatru im. S. I. Witkiewicza na Chramcówkach. „Jeden z najbardziej kochanych przez polską publiczność teatrów” – pisano jeszcze w wiele lat po jego powstaniu, choć w środowiskach opiniotwórczych beniaminek pierwszych  teatralnych sezonów dość szybko popadł w niełaskę. Wróżono mu krótki żywot, ogłaszając niemal co kilka lat koniec mitu założonej   przez Andrzeja Dziuka sceny zakopiańskiej. Ona jednak trwała i trwa. Trwał też mit. Czy można zachować świeżość, oryginalność i zaangażowanie, żyjąc z mitem na karku przez dwadzieścia siedem lat artystycznej działalności Książka Piekielne pomysły i dusza anielska rekonstruuje jej całokształt, prezentując właściwą twórcom teatru specyficzną wizję świata.   Ewa Łubieniewska - prof. zw. Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, autorka książek: Fantazy Juliusza Słowackiego czyli komedia na opak obrócona (Nagroda ind. III st. Ministra Edukacji w 1986, Ossolineum Wrocław 1985), Laseczka dandysa i płaszcz proroka, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1995, Upiorny anioł. Wokół osobowości Juliusza Słowackiego, Universitas, Kraków 1998, Czysta Forma i bebechy, Universitas, Kraków 2008. Zainteresowana od lat teatrem i kształceniem odbiorcy sztuki teatralnej, redaktorka i współautorka m. in. podręcznika W świecie literatury i teatru. Sztuka współuczestnictwa, Universitas, Kraków, 2005.

Niezabliźniona rana Narcyza. Dyptyk o nieświadomości i początkach polskiej psychoanalizy

praca zbiorowa

„Realna, a więc emancypująca, transformująca i modernizująca obecność psychoanalizy na polskich ziemiach wydaje się trudna do zauważenia”. Sformułowanie tak mocnego wniosku wymaga bardzo rzetelnego udokumentowania. Z tego obowiązku autor i autorka wywiązali się z nawiązką – książka jest świadectwem głębokiej i rzetelnej pracy na materiałach źródłowych, świetnie odzwierciedlonej w treści, przypisach i bibliografii. W naturalny też sposób podzielili między siebie pracę: Bartłomiej Dobroczyński (…) konstruuje swój wywód na zasadzie zderzenia tez i anty-tez; teza pierwsza powtarza, że „psychoanaliza odegrała wielką rolę w polskim ruchu umysłowym”, anty-teza przyjmuje: „freudyzm nigdy nie miał w Polsce zbyt wielu zwolenników” (…), by doprowadzić do dwóch syntez (…) dla których najbardziej znaczący jest tytuł Interludium II: Zdemaskowany „Żydowin Freud”. Mira Marcinów, autorka drugiej części dyptyku, wychodzi od historii Barbary Ubryk, kobiety więzionej latami w klasztorze z powodu problemów o tle seksualnym, by w Foucaultowskim geście zarysować „genealogię” polskiej psychiatrii (…), zamykając cały wywód codą, czerpiącą tytuł ze znanego wystąpienia Marii Janion: „Naród, który nie umie istnieć bez cierpienia, musi sam sobie je zadawać”. Z recenzji prof. Andrzeja Ledera   Bartłomiej Dobroczyński – psycholog, dr hab., profesor nadzwyczajny w Instytucie Psychologii UJ. Członek Kolegium Interdyscyplinarnego Centrum Etyki Wydziału Filozoficznego UJ oraz zespołu miesięcznika „Znak”. Zajmuje się historią psychologii, psychopatologii i psychoanalizy, irracjonalizmem, a także sztuką i alternatywnymi ruchami kulturowymi. Autor książek m.in. New Age. Il pensiero di una “nuova era” (1997), Idea nieświadomości w polskiej myśli psychologicznej przed Freudem (2005), Kłopoty z duchowością. Szkice z pogranicza psychologii (2009), Historia polskiej myśli psychologicznej (2009, z Teresą Rzepą), Czyje jest nasze życie? (2017, z Olgą Drendą); redaktor antologii Od Jekelsa do Witkacego. Psychoanaliza na ziemiach polskich pod zaborami 1900‒1918 (2016, z Pawłem Dyblem).   Mira Marcinów – adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Doktor psychologii i filozofka. Laureatka Nagrody Premiera za rozprawę doktorską i Nagrody im. Jerzego Perzanowskiego. Stypendystka m.in. Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Funduszu im. Adama Krzyżanowskiego. Realizuje projekty badawcze poświęcone dziejom psychoanalizy (NPRH), psychopatologii i integracji w kognitywistyce (NCN) oraz psychoanalizie w kontekście niemiecko-polsko-żydowskim (Humboldt-Stiftung). Opublikowała wiele artykułów w języku angielskim, francuskim i niemieckim. Autorka książek: Na krawędzi wolności Szaleństwo jako wybór w filozofii Henryka Struvego (2012) oraz Historia polskiego szaleństwa, t. 1: Słońce wśród czarnego nieba. Studium melancholii (2017).

O "ocalającej nieporządek rzeczy" polskiej poezji metafizycznej i religijnej drugiej połowy XX i początków XXI wieku

Edyta Sołtys-Lewandowska

„[…] jest to studium bardzo potrzebne obecnej refleksji literaturoznawczej, nie istnieje bowiem w aktualnym stanie badań druga taka próba całościowego opisu problematyki metafizycznej i religijnej w poezji współczesnej, dająca uogólnione i wieloaspektowe, a zarazem pogłębione i zindywidualizowane spojrzeniem w głąb pojedynczych poetyk ujęcie tego, co we literaturze związane jest ze szeroko pojętą duchowością. […] Zadanie, które wyznaczyła przed sobą pani Sołtys-Lewandowska, wymagało badawczej odwagi, pozwalającej ogarnąć i zrekonstruować znaczenie takich pojęć-worków, jak metafizyka, religijność, sacrum i duchowość w literaturze. Wymagało także badawczej rozwagi, by nie dać się zwieść ich rozmytym granicom, zachowując precyzję myślenia i uchwytność kategorii wskazujących wszak na to, co poza racjonalne wykracza i nieuchwytność genetycznie zakłada.” dr hab. Joanna Grądziel-Wójcik, prof. UAM „Autorka […] wsłuchuje się w najbardziej osobistą wypowiedź poetów, w ich autentyzm jednostkowego przeżycia, który zaświadcza o postawie homo methaphysicus. Tropi religijne i metafizyczne ślady w pojedynczych wierszach, ale nie tylko tropi, bo układa z nich wielobarwną, skontaminowaną, czasem skontrastowaną panoramę, na podstawie której pewną ręką zarysowuje rzeczową i wyrazistą typologię.” dr hab. Joanna Dembińska-Pawelec, prof. UŚ   Edyta Sołtys-Lewandowska – dr nauk humanistycznych, publikowała w Pamiętniku Literackim, Ruchu Literackim, Polonistyce, Pro-Arte. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół twórczości kobiet, związków poezji z religią i filozofią oraz poezji najnowszej.  

Rwący nurt mediów. Mediocen - nowa faza mediatyzacji życia społecznego. Pisma z lat 2012-2020

Tomasz Goban-Klas

„Publikacja ukazała się nakładem Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie i Wydawnictwa Universitas”. Profesor Tomasz Goban-Klas kocha media. Kocha miłością niesamolubną, dlatego dzieli się tym uczuciem i hojnie obdarowuje jego owocami. Uczucie to jest głębokie i osobliwe, albowiem obiekt miłości jest tyleż zmienny, co (może właśnie dlatego?) nieustannie młody. Natomiast sam profesor jest na tyle troskliwy, że nie ulega łatwym modom, a i bywa surowy.  Zawsze natomiast jest ciekawy, ciekawością socjologa-medioznawcy uchylającego to, co nieoczywiste a pozwalające dostrzec ciągłość w pozornie chaotycznym nurcie zdarzeń, sądów, hipotez i teorii. prof. dr hab. Jan Kreft, Politechnika Gdańska Zbiór obejmuje teksty publikowane w latach 2012–2020 w czasopismach naukowych i wydawnictwach zbiorowych. W Przedsłowiu autor wydobywa medialne wątki z mowy noblowskiej Olgi Tokarczuk, sama książka została zaś podzielona na siedem części. W pierwszej z nich przestawiono pojęcie mediów i badań medioznawstwa, kolejne dwie odnoszą się do kwestii stylu współczesnego dziennikarstwa i zmian wywołanych przez postępującą cyfryzację i mediatyzację. Następnie autor podejmuje temat konfliktów, lęków oraz inwigilacji w perspektywie mediów, a także prezentuje osoby, które uznaje za innowatorów medialnych, w tym papieża Franciszka i „supermana autopromocji” Donalda Trumpa. Najnowsze zjawiska medialne ukazuje część Transformacje mediów cyfrowych, poświęcona nowym formom aktualnej fazy mediamorfozy, a szczególnie jej algorytmizacji i platformizacji w tzw. chmurach obliczeniowych. Tom dopełniają rozważania na temat antropocenu i mediocenu, nowej epoki rozwoju cyfrowych mediów, która pokazana została jako konstrukt formowany w znacznym stopniu przez władzę, media i komunikację społeczną. Tomasz Goban-Klas, socjolog i medioznawca. Profesor zwyczajny Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Profesor emerytowany Uniwersytetu Jagiellońskiego. Założyciel Katedry Komunikowania i Mediów Społecznych UJ. Był profesorem w Instytucie Studiów Europejskich w Wiedniu, dyrektorem Polish Academic Information Center Uniwersytetu w Buffalo, stypendystą Sorbony oraz visiting professor Uniwersytetu Stanforda. Autor wielu książek, m.in. Wartki nurt mediów. Ku nowym formom życia społecznego. Pisma 2000–2011 (2011), Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu (wyd. 2, 2020).

Intymność i jej współczesne przemiany. Studium z filozofii kultury

Maciej Musiał

Pracę (…) Macieja Musiała oceniam wielce pozytywnie za jej intelektualny potencjał, solidność i konsekwencję, z jaką autor stara się zawsze konkluzywnie porządkować wszystkie wątki rozważań. Co więcej, doktorantowi udało się pokazać, że wbrew poglądom wielu przedstawicieli współczesnej polskiej humanistyki, potencjał zawarty w społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury Jerzego Kmity jest stale źródłem inspiracji i sprawdza się także w obszarach płynnej nowoczesności, która wbrew pozorom wcale nie przypomina „ruchów Browna”, a jej niestabilność daje się analizować w sposób systemowy i porządkować teoretycznie (…). Reasumując, nie mam najmniejszych wątpliwości, że rozprawa (…) Intymność i jej współczesne przemiany. Studium z filozofii kultury jest opracowaniem oryginalnym i inspirującym, o wyjątkowych walorach intelektualnej rzetelności i dyscypliny (…). Prof. dr hab. Wojciech Józef Burszta Pracę (…) Macieja Musiała czyta się jak powieść. Ponieważ jest to powieść filozoficzna, stwierdzenie to nie pełni w recenzji roli zarzutu, lecz możliwie intelektualnie wyrafinowanego komplementu. (…) [Maciej Musiał] napisał filozoficzną pracę o intymności, a zatem o tym kontekście życia (społecznego), o którym pisze się niezwykle trudno, ponieważ jest on najczęściej definiowany za pomocą pojęć zakładających szeroko rozumianą przygodność ludzkich oczekiwań i służących im zachowań. Ta dysertacja pokazuje, że filozofia nie tylko potrafi stawiać życiu poprzeczki, lecz także wiernie mu towarzyszyć. Prof. UAM dr hab. Roman Kubicki Maciej Musiał (ur. 1985), doktor filozofii, absolwent studiów polonistycznych. Interesuje się filozofią współczesną oraz przemianami współczesnej kultury, szczególnie w zakresie sfery intymnej. Opublikował monografie poświęconą myśli Richarda Rorty’ego oraz ponad dwadzieścia artykułów i recenzji, m.in. w „Theory, Culture and Society” oraz w „Przeglądzie Filozoficznym”.

Twórcze metafory medialne. Baudrillard - McLuhan - Goffman

Agnieszka Ogonowska

  W książce poruszono fundamentalną kwestię obecności metafor w tekstach naukowych poświęconych mediom, mediasferze, mediamorfozie. Obok trzech głównych bohaterów prowadzonych w niej rozważań: Jeana Baudrillarda, Marshalla McLuhana i Ervinga Goffmana uwzględniono także teksty m.in.: Derricka de Kerckhove’a, Johna Urry’ego, Deana MacCannella, a także innych badaczy, którzy nawiązują do trzech wymienionych w tytule klasyków. Okazuje się, że specyficzne - dla każdego z przywoływanych  autorów – metafory, determinują obraz świata mediów, który wyłania się z ich tekstów. Metafory medialne przenikają także do języka potocznego i dziennikarskiego.

Epistemologia współcześnie

Marek Hetmański

Na niniejszy tom składają się rozprawy i artykuły, które powstały w trakcie przygotowań do konferencji "Epistemologia współcześnie", która odbyła się w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w dniach 7 i 8 listopada 2005 roku. Zawarta w nich jest specyfika epistemologii jako filozoficznej refleksji nad poznaniem i wiedzą, w szczególności jej metateoretyczny charakter. Pod tą nazwą funkcjonują różne koncepcje i stanowiska, a także metody tej refleksji - od kantowskich czy scholastycznych nastawień przez fenomenologiczne, hermeneutyczne oraz analityczne, aż po pragmatystyczne i postmodernistyczne projekty uwspółcześnienia lub radykalnej zmiany tradycyjnej epistemologii. W powyższym wstępie oraz w części pierwszej (autorstwa najwybitniejszych polskich epistemologów) zaprezentowane są zarówno tradycja każdego z tych rozumień epistemologii, jak również konkretne stanowiska, rozwiązania czy projekty metaepistemologiczne. Czytelnik znajdzie tu różnorodność autorskich ujęć oraz dyskusje nad statusem epistemologii jako takiej. W części drugiej omówione są przykłady teoriopoznawczej problematyki zawartej w tych naukach szczegółowych jak humanistyka, socjologia, językoznawstwo, biologia czy psychologia poznawcza (kognitywistyka), w których wyraźnie obecne są epistemologiczne zagadnienia. Tom kończą rozprawy autorstwa badaczy z licznych krajowych zakładów lub katedr o profilu epistemologicznym, podejmujące zarówno metaepistemologiczne wątki, jak i prezentujące konkretne przykłady stanowisk i dyskusji teoriopoznawczych.