Uczeń zdolny w polskiej i angielskiej przestrzeni szkolnej. Studium komparatystyczne

Marcin Gierczyk

Niniejsza książka stanowi studium z pogranicza socjologii edukacji i pedagogiki porównawczej w kontekście kształcenia uczniów zdalnych w Polsce i Anglii. Autor stara się sprawdzić czy strategie kształcenia uczniów zdolnych w obu krajach są umyślne, zaplanowana i zorganizowana, czy też nieświadome lub przypadkowa. Książka skierowana jest do nauczycieli jak i studentów zainteresowanych kształceniem uczniów zdolnych i utalentowanych, a także dla psychologów i rodziców zainteresowanych tą problematyka.

Prawo interpretacyjne

Paulina Konca

Choć interpretacja przepisów prawa ma bezpośrednie przełożenie na treść orzeczeń sądowych,  prawo interpretacyjne nie było do tej pory przedmiotem monograficznego opracowania w polskiej teorii prawa. Autorka opisuje status dyrektyw interpretacyjnych w różnych kulturach prawnych (m.in. Polsce, Hiszpanii, Australii, USA, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Ameryce Łacińskiej) i analizuje problemy, jakie rodzi ujęcie dyrektyw wykładni w formę przepisów. Wysuwa propozycje w zakresie stanowienia prawa interpretacyjnego oraz poddaje analizie charakter dyrektyw interpretacyjnych. Ważną zaletą pracy jest odwołanie do bogatego materiału literatury i orzecznictwa pochodzących z wielu jurysdykcji.

Polski film i fotografia nowego wieku na tle kultury wizualnej. Widma, antropocienie, sztandary

Justyna Hanna Budzik

Seria: Media i Kultura (3), ISSN 2719-9789 Książka jest wynikiem pracy badawczej nad polskim filmem i fotografią pierwszego dwudziestolecia XXI wieku. Kategorie filmu i fotografii zostały tu potraktowane szeroko, ze względu na kulturoznawczą perspektywę rozważań autorka łączy ze sobą w analizach i interpretacjach porównawczych filmy fabularne i dokumentalne, krótko-, średnio- i długometrażowe oraz fotografie o charakterze reportażowym i inscenizowanym. Trzy główne kategorie obrazów, wokół których budowane są szkice interpretacyjne, to widma, antropocienie oraz sztandary.

Przygody cyfrowego tułacza. Interpretacje groznawcze

Michał Kłosiński

Monografia prezentuje oryginalne, hermeneutyczne podejście do interpretacji gier cyfrowych. Książka składa się ze studiów przypadku gier cyfrowych, które skupiają się na różnych aspektach ich problematyki filozoficznej: od zarządzania życiem, przez pytania dotyczące ich ontologii, po sposób, w jaki tworzą przestrzenie do życia i mitologiczne opowieści o naszej współczesności. Autor przedstawił w niej dziesięciostopniową instrukcję interpretacji gier, która ma na celu pomoc studentom i badaczom w analizie gier cyfrowych. Książka zawiera interpretacje takich nagradzanych tytułów, jak Horizon: Zero Dawn, Cyberpunk 2077, Frostpunk czy Disco Elysium.

Samobójcy Fiodora Dostojewskiego

Mirosława Michalska-Suchanek

Samobójca Dostojewskiego tworzy niezależny byt, usytuowany na styku trzech płaszczyzn: aksjologicznej, ontologicznej oraz psychologicznej. Jest to zamknięte w osobie określonej jednostki pewne semantyczno-ideowe uniwersum, stanowiące odbicie wieloaspektowej, pogłębionej refleksji o świecie realnym i metafizycznym. Tak postrzegany bohater ogniskuje i zarazem kondensuje rozumową oraz pozarozumową wiedzę o rzeczywistości. Pełni rolę pryzmatu, poprzez który postrzegana jest zarówno filozofia Dostojewskiego, odkrywane przez niego tajemnice ludzkiej natury i duszy, ale także przemyślenia pisarza, dotyczące społecznych i politycznych realiów. Samobójstwo stanowi rodzaj medium, za pomocą którego na kartach utworów Dostojewskiego ożywa prawda o moralnej, duchowej i społecznej kondycji Rosji drugiej połowy XIX wieku. O ile wizerunki wielkich samobójców przekazują treści przede wszystkim o charakterze etycznie wartościującym oraz archetypicznym, o tyle pozostałym samobójstwom, wskazującym na ówczesną powszedniość i powszechność zjawiska, pisarz wyznaczył rolę swojego rodzaju zwierciadła społeczeństwa, które odbija wszystkie najistotniejsze problemy XIX-wiecznej rosyjskiej rzeczywistości. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie „Nowe Książki” 1/2016, s. 19–20 (Aleksandra Berkieta: Wszystek umrę).

Psychospołeczne i środowiskowe konteksty zdrowia i choroby

red. Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz

Kwestie dotyczące zdrowia i choroby dawno przekroczyły już granice medycyny i stały się obiektem analiz pedagogicznych, psychologicznych, socjologicznych czy antropologicznych. Niniejsza monografia wieloautorska, mająca implikacje interdyscyplinarne, przyjmuje przede wszystkim perspektywę pedagogiczną i jest podzielona na dwie zasadnicze części. Część pierwsza nawiązuje do psychospołecznych kontekstów zdrowia i choroby, ukazując je z subiektywnej perspektywy i koncentrując się na ich indywidualnym/jednostkowym wymiarze. Część druga zawiera odniesienia do nieco bardziej zobiektywizowanych aspektów zdrowia i choroby przedstawiając ich kontekst kulturowy i strukturalny. Omówione we wszystkich artykułach treści są wobec siebie komplementarne i ukazują skomplikowaną mozaikę zagadnień odnoszących się do problematyki zdrowia i choroby z wielu różnych, często multiaspektowych punktów widzenia. Z tego względu niniejsza publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców – pedagogów, psychologów, socjologów, lekarzy oraz studentów wymienionych dyscyplin.

Swoiste źródła prawa

red. Bogdan Dolnicki

Opracowanie Swoiste źródła prawa zawiera zbiór referatów będących efektem II Warsztatów Doktoranckich Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, które odbyły się 2 lipca 2014 roku. Podjęto na nich bardzo interesującą tematykę swoistych źródeł prawa, to znaczy nietypowych aktów normatywnych wykraczających poza regulację konstytucyjną. Niniejsza publikacja może stanowić źródło szczegółowych informacji dla praktyków oraz studentów prawa.

Jednostki języka w systemie i w tekście 3

red. Andrzej Charciarek, Ewa Kapela, Anna Zych

Problematyka podejmowana w tekstach zamieszczonych w monografii odzwierciedla różnorodność perspektyw badawczych we współczesnym językoznawstwie slawistycznym, z uwzględnieniem zarówno tradycyjnych, jak i nowych ujęć metodologicznych. W centrum uwagi autorów znajdują się zagadnienia opisu jednostek języka polskiego, rosyjskiego, czeskiego i słowackiego na jego poszczególnych poziomach. Jednostki językowe badane są nie tylko jako elementy systemu, ale także jako komponenty zróżnicowanych gatunkowo tekstów dawnych i współczesnych. Obok analiz czerpiących z tradycji strukturalistycznej zaprezentowano również takie, w których zjawiska językowe opisywane są w szerokim kontekście społecznym, politycznym i kulturowym. Na monografię składają się zarówno opracowania dotyczące jednego języka, jak i studia porównawcze: polsko-rosyjskie, polsko-słowackie, czesko-rosyjskie. Nie zabrakło też tekstów poświęconych kwestiom translatologicznym i terminologicznym. Poruszany przez autorów szeroki zakres zagadnień umożliwia zapoznanie się z obszarami i kierunkami prac prowadzonych przez poszczególne ośrodki akademickie. Żywimy nadzieję, że niniejsza publikacja stanie się także źródłem inspiracji do dalszych poszukiwań badawczych.

Kobiety i władza w czasach dawnych

Agata Aleksandra Kluczek

Książka składa się z dwudziestu pięciu studiów poświęconych obecności kobiet w świecie władzy w epokach dawnych od Imperium Rzymskiego – przez Cesarstwo Bizantyjskie i monarchie średniowieczne – po Rzeczpospolitą szlachecką. Zamieszczono w niej rozważania teoretyczne obrazujące możliwości zaistnienia kobiet w życiu politycznym, odwołano się do wykreowanych przez tradycję literacką obrazów kobiet władczych i ambitnych politycznie, jak też pokazano konkretne sytuacje, w których reprezentantki tytułowych czasów dawnych sięgnęły po władzę i ją sprawowały. Rozważania oparte są na różnorodnych źródłach i komentowane przy wykorzystaniu obfitej literatury. Książka może zainteresować liczne grono czytelników, przede wszystkim profesjonalnych historyków, ale także przedstawicieli innych dyscyplin naukowych, a także amatorów „historii kobiecej”. Recenzja książki ukazała się na stronach czasopisma internetowego „Sprawy Nauki” nr 2 (207) luty 2016.

Rycerstwo opolskie do połowy XV wieku

Maciej Woźny

Monografia stanowi refleksję o charakterze syntetycznym, dotyczącą m.in. pochodzenia rycerstwa opolskiego, jego miejsca na dworach książęcych, stanu majątkowego, sfer aktywności politycznej i społecznej. Poprzez pryzmat rycerstwa autor analizuje podziały księstw, formowanie się lokalnych elit oraz sposób prowadzenia polityki zewnętrznej w późnośredniowiecznym księstwie. Zasadniczy trzon pracy stanowi ponad 300 biogramów rycerzy lub rodzin osiadłych na terenie ziemi opolskiej w okresie od 1301 r. do połowy XV wieku. Był to czas największych podziałów terytorialnych, zakończonych ponownym zjednoczeniem tych ziem pod rządami Mikołaja I. Praca oparta jest w dużej mierze na źródłach archiwalnych, niektórych dotąd nieznanych. Do monografii załączono 14 map pozwalających śledzić rozwój, bądź kurczenie się majątków poszczególnych rodzin, wykaz urzędników opolskich, a także zdjęcia kilku niepublikowanych wcześniej pieczęci rycerzy.

Komunikacja urzędowa na Górnym Śląsku w okresie XVI-XVIII wieku. Ujęcie dyskursologiczne

Mirosława Siuciak

Monografia przedstawia ważny etap kształtowania się wzorców polskiej komunikacji urzędowej. Materiałem badawczym są zbiory kancelaryjne powstałe na Górnym Śląsku w okresie XVI-XVIII wieku w kilku miejscowościach podlegających europejskiemu prawu miejskiemu. Ze względu na szerokie kompetencje lokalnych urzędów zachowane dokumenty realizują dwa typy dyskursu: kancelaryjny (regulujący stosunki prawno-społeczne i własnościowe między mieszkańcami) oraz sądowy (związany z rozsądzaniem sporów i zapewnianiem porządku publicznego). Charakterystyka obydwu dyskursów wiąże się z opisem typowych dla nich funkcji pragmatycznych, kategorii tekstowych oraz gatunków wypowiedzi utrwalonych w formie pisanej.

Przestrzeń społeczno-kulturowa złożonego układu osadniczego

Jerzy Runge

Konurbacja katowicka formowała się od końca XVIII wieku na pograniczu dwóch państw - Polski i Niemiec. W tym sensie był to obszar ich peryferii. Trwałe i dynamiczne interakcje między różnymi grupami narodowo-etnicznymi powodowały przenikanie się kultur. Od połowy XX wieku ten złożony układ osadniczy stanowił już centrum rozwoju społeczno-gospodarczego na skalę ponadregionalną. W wyniku różnokierunkowych migracji zachodzących pod wpływem intensywnej industrializacji kształtowały się relacje społeczne między migrantami a ludnością miejscową (autochtoniczną), jak i między samymi imigrantami. Celem niniejszej książki jest analiza dawnej wielokulturowości wybranych miast konurbacji katowickiej na tle metodologiczno-terminologicznym oraz wskazanie, w jakim zakresie owa cecha może stanowić atut we współczesnych przemianach społeczno-gospodarczych obszaru. Czasowe i przestrzenne nakładanie się różnego pochodzenia powiązań i relacji społeczno-kulturowych skłania autora do sformułowania pojęć: genotypu kultury oraz pierwotnego i wtórnego genotypu kultury, a także do egzemplifikacji kształtowania genotypów kulturowych w konurbacji katowickiej.

Kultury i krajobrazy pamięci

red. Marek Dziewierski, Bożena Pactwa

Kultury i krajobrazy pamięci to zbiór artykułów podejmujących refleksję wokół pamięci społecznej i tożsamości. Zasadniczo studia te odwołują się do kategorii przestrzennych: krajobraz kulturowy, lokalizacja znacząca, topografia miejsca, oraz związanych z nimi metafor i komemoratywnych praktyk społecznych. W publikacji poruszono m. in. takie zagadnienia jak kreacja i tranzycja krajobrazu kulturowego; miejsca pamięci i nie-pamięci; narracje  pamięci, ze szczególnym uwzględnieniem poetyki kresowości, zakorzenienia,  migracji; formy i procesy instytucjonalizowania pamięci – praktyki muzealne, pomniki, edukacja w miejscach pamięci oraz związki pamięci ze sztukami wizualnymi. Całość ma interdyscyplinarny charakter i wykorzystuje doświadczenia badawcze  socjologów, geografów społecznych, etnologów, archeologów, antropologów, kulturoznawców, animatorów kultury i twórców sztuk wizualnych. Książka adresowana jest do grona  naukowców zajmujących się pamięcią społeczną i problematyką tożsamości, studentów socjologii, geografii społecznej, etnologii i antropologii, historyków i kulturoznawców oraz  innych osób zainteresowanych problematyką pamięci zbiorowej.

Zagadka emocji muzycznych. Czym są, jak powstają i czy są podatne na zmiany?

Maria Chełkowska-Zacharewicz

Dlaczego muzyka obecna jest w tak wielu aspektach naszego życia? Jedną z potencjalnych odpowiedzi są emocje, które odczuwamy w różnorodnych sytuacjach słuchania i doświadczania muzyki. W reakcji na muzykę płaczemy, śmiejemy się i odczuwamy ciarki, czujemy smutek, nostalgię, ale też radość i ekstazę. W obszarach nauki analizujących te różnorodne estetyczne doznania pojawiają się jednak nurtujące pytania. Czy te doświadczenia są emocjami? Jeśli tak, to jakimi są emocjami? W jaki sposób te emocje powstają? Autorka szuka odpowiedzi na te pytania i wraz z czytelnikiem odkrywa ciekawostki psychologii emocji muzycznych.

Umbra veri. Arnobiusz i nurty filozofii klasycznej

Anna Kucz

W publikacji ukazano przemiany myśli europejskiej, jakie dokonały się w zderzeniu cywilizacji antycznej z chrześcijaństwem. Postacią obrazującą owo zderzenie jest Arnobiusz, łaciński retor i apologeta, żyjący na przełomie III i IV wieku. Jego refleksje zaprezentowane w Adversus Nationes odzwierciedlają sposób, w jaki filozofia grecko-rzymska wpłynęła na myślenie intelektualnych elit wczesnochrześcijańskich, do których należał. W dziele Arnobiusza mentalność klasyczna i chrześcijańska, chociaż stanowią dwa odrębne światy, wzajemnie się przenikają. Stałym kontekstem i głównym bodźcem przeprowadzonych w apologii Arnobiusza analiz filozoficznych jest próba dotarcia do prawdy. Wszelki wysiłek związany z poszukiwaniem prawdy odsłania wszechstronny umysł apologety i ukazuje jego postawę pełną szacunku dla religijnego kultu, przeżywanego nie emocjonalnie, lecz racjonalnie. Oryginalność Arnobiusza polega nie na tym, że stworzył dzieło teologiczne lub filozoficzne, ale na tym, że swoją apologię oparł na światopoglądzie panującym w Imperium Romanum oraz na założeniach filozofii klasycznej. Autorka przedstawia poglądy tego filozofa na temat duszy ludzkiej, człowieka, jego pochodzenia, jak również kondycji ludzkiej, przeznaczenia człowieka oraz jego wyobrażeń na temat Boga i bogów. Ukazuje, w jakim stopniu w zaproponowanych przez apologetę koncepcjach odzwierciedlają się różne nurty filozofii klasycznej.

Promieniotwórczość naturalna wód źródlanych uzdrowisk południowej Polski

Beata Kozłowska

Niniejsza praca została podzielona na trzy części. Część pierwsza obejmuje zagadnienia promieniotwórczości naturalnej w środowisku, przedstawia wybrane do badań radionuklidy oraz wprowadza pojęcie dawek promieniowania i sposoby ich obliczania. Część druga monografii prezentuje techniki pomiarowe stosowane w spektrometrii jądrowej, takie jak: spektrometria α, spektrometria ciekłoscyntylacyjna, spektrometria γ oraz dodatkowo spektrometria mas. Omówiono tu testy nowej metody pomiarowej, wprowadzonej po raz pierwszy przez autorkę do badań polskich wód mineralnych, która polega na pomiarze izotopów α-promieniotwórczych w badanej próbie wody za pomocą dysku U/Ra i techniki spektrometrii α. Część trzecią pracy stanowi opis wykonanych pomiarów stężeń izotopów radu i radonu w źródłach wód naturalnych uzdrowisk Sudetów i Karpat Zewnętrznych z zastosowaniem techniki ciekłoscyntylacyjnej. Dodatkowo dla interesującego geologicznie terenu Zespołu Uzdrowisk Świeradów – Czerniawa przeprowadzono pomiary izotopów uranu, zarówno w wodach podziemnych, jak i w skałach towarzyszących. Prezentowane przez autorkę rezultaty badań mogą być wykorzystane w dydaktyce. Pokazano bowiem drogę całego procesu badawczego – od rozpoznania terenu i pobrania reprezentatywnej próby oraz jej zabezpieczenia, przez wybór właściwej techniki pomiarowej lub kilku technik, co determinuje sposób przygotowania próby w laboratorium do pomiaru, do matematycznej obróbki wyników i obliczenia stężenia aktywności, a w razie konieczności – dawki promieniowania wewnętrznego, jaką otrzymuje człowiek.

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 6

red. Anna Śliz, Joanna Kurczewska, Marek S. Szczepański

Tom 6. „Górnośląskich Studiów Socjologicznych. Seria Nowa” – pod redakcją autorów z kilku polskich ośrodków naukowych – podejmuje problematykę wielokulturowości, widzianą przez pryzmat nie tylko konfliktu, lecz także spotkania kultur. To spotkanie kultur obserwowane jest w wielu wymiarach i na wielu płaszczyznach – w sensie symbolicznym, religijnym, w systemie wartości i w wyznawanym przez ludzi światopoglądzie, w kuchni regionalnej, w przestrzeni miejskiej i w relacjach wieś–miasto czy wreszcie w biografiach migrantów zarobkowych.

Józef Pieter: Światopogląd humanisty

Ewa Pieter-Kania

Światopoglądem humanisty nawiązuję do Problemów humanisty z roku 1973. W Problemach… przedstawiłem skrótowo – i przeważnie w układzie chronologicznym – założenia (poniekąd również metody i wyniki) prac badawczych i naukowo-pisarskich, jakie realizowałem w ciągu mej kariery naukowej od roku 1930. Wobec tego, że w ich obrębie niemało czasu i miejsca poświęciłem sprawie powstawania zagadnień filozoficznych, start do Światopoglądu humanisty wydaje się zrozumiały, przynajmniej w przekonaniu autora. Jednakże rzecz ta nie tylko stąd się wywodzi. Jak to dość szczegółowo wyjaśniałem w Problemach humanisty, podnietę istotną do mych studiów uniwersyteckich stanowił niepokój światopoglądowy, który ostro przeżywałem w trzech ostatnich klasach gimnazjum klasycznego (1921–1924). Rezultat sprowadzał się do wniosku, że studiować muszę przede wszystkim filozofię, i to niezależnie od wartości praktycznej spodziewanego dyplomu akademickiego. Z góry wiedziałem, że nawet dyplom doktora filozofii na niewiele mi się przyda w przyszłej pracy zawodowej, a więc że oprócz filozofii wybrać trzeba będzie jakiś kierunek studiów, dzięki któremu miałbym zabezpieczoną pracę nauczyciela w szkole średniej. Zgodnie z tym faktycznie odbyłem studia dwukierunkowe (filozoficzne i historyczne), uzupełnione później pedagogicznymi; studia filozoficzne –z głodu wiedzy czy z potrzeby serca, historyczne i pedagogiczne – ze względów bytowych. [fragment Wstępu]

Mikrokalorymetryczne badania przemian konformacyjnych albuminy poddanej działaniu wybranych czynników fizykochemicznych

Anna Michnik

W pracy przedstawiono i przedyskutowano wyniki badań przemian strukturalnych surowiczej albuminy ludzkiej i wołowej, przebiegających pod wpływem kontrolowanego wzrostu temperatury w roztworach wodnych. Zastosowanie wysokiej jakości czułego mikrokalorymetru pozwoliło prześledzić subtelne zmiany zachodzące w białku pod wpływem takich czynników środowiskowych, jak radiowe (RF) i ultrafioletowe (UV) promieniowanie elektromagnetyczne. Udokumentowano występowanie różnic w przebiegu termicznego rozfałdowania albuminy wolnej i zawierającej kwasy tłuszczowe, reakcji obydwu form białka na promieniowanie UV oraz w wiązaniu denaturantów (etanolu). Połączenie danych kalorymetrycznych z odpowiednim modelem matematycznym pozwoliło scharakteryzować założony proces termicznej denaturacji trójdomenowego białka, jakim jest albumina.

An English-Polish Dictionary of Linguistic Terms

red. Piotr Kakietek, Anna Drzazga

Słownik An English-Polish Dictionary of Linguistic Terms adresowany jest głównie do studentów neofilologii biorących udział w kursach językoznawczych, oraz do uczestników seminariów magisterskich z zakresu językoznawstwa. Słownik może być także wykorzystany przez nauczycieli języka angielskiego, tłumaczy tekstów z zakresu językoznawstwa i tych, których interesuje praktyczne zastosowanie wyników badań nad językiem. Stanowi dużą pomoc w przyswojeniu i zrozumieniu wielu terminów powszechnie stosowanych w językoznawstwie. Dodatkową korzyścią dla potencjalnego użytkownika Słownika jest możliwość zapoznania się z polskimi odpowiednikami angielskich terminów językoznawczych. Jeśli chodzi o wybór objaśnianych terminów, Słownik nie ogranicza się do konkretnej dziedziny językoznawstwa czy też okresu, ale obejmuje różne dziedziny i szkoły językoznawcze do początku XXI wieku. Przy wyborze terminów uwzględniono powiązania językoznawstwa z innymi dziedzinami nauki. Słownik zawiera pewną ilość terminów z dyscyplin naukowych (np. logika, filozofia, psychologia, etc.), którymi często posługują się lingwiści. W Słowniku znajduje się również polski indeks objaśnianych terminów.

Primordia Romana. Mityczna przeszłość Rzymu i pamięć o niej w rzymskich numizmatach zaklęta

Agata Aleksandra Kluczek

W książce przeanalizowano obecność w rzymskim mennictwie motywów dotyczących początków Rzymu (primordia) i odwołania do mitu trojańsko-rzymskiego zakreślone „od Eneasza do Romulusa”. Począwszy od III wieku p.n.e. po IV stulecie na monetach i medalionach starożytni emitenci umieszczali obrazy nawiązujące do postaci oraz wątków mitycznych. W książce podjęto rozważania nad atrakcyjnością treści mityczno-fundacyjnych w zmieniającej się przez stulecia rzeczywistości historycznej, dostrzegając w takim przekazie wyraz uznania dla tradycji Miasta nad Tybrem i w taki sposób wyrażaną akceptację rzymskiej tożsamości. Publikacja jest adresowana do historyków, numizmatyków oraz miłośników starożytnego Rzymu.   Agata Aleksandra Kluczek, doktor habilitowany, pracownik Zakładu Historii Starożytnej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.   Zajmuje się dziejami starożytnego Rzymu, historią idei oraz ideologią władzy cesarskiej. Szczególnym obszarem jej zainteresowań naukowych jest numizmatyka rzymska.   Do najważniejszych jej prac należą: Polityka dynastyczna w Cesarstwie Rzymskim w latach 235–284. Katowice 2000, Studia nad propagandą polityczną w Cesarstwie Rzymskim II i III w. Toruń 2006, VNDIQVE VICTORES. Wizja rzymskiego władztwa nad światem w mennictwie złotego wieku Antoninów i doby kryzysu III wieku – studium porównawcze. Katowice 2009 oraz „Roma marmorea”. W poszukiwaniu śladów działalności budowlanej cesarzy wojskowych. Poznań 2012 oraz „Roma marmorea” (235–284). Zapomniana epoka rzymskiego budownictwa. Poznań – Gniezno 2013. [31.07.2014]

Tu i teraz. Dylematy artysty-pedagoga wobec paradygmatycznych reorientacji sztuki ponowoczesnej

red. Aleksandra Giełdoń-Paszek, Ryszard Solik

Niniejsza publikacja wpisuje się w obszar refleksji dotyczący heterogenicznej rzeczywistości współczesnej sztuki oraz różnopostaciowości praktyki artystycznej, a ścisłej rzecz ujmując, koncentruje się wokół wyzwań i dylematów jakie rzeczywistość sztuki ponowoczesnej niesie dla dydaktyki artystycznej i kształcenia o sztuce. Przychodzi bowiem dzisiejszym artystom / artystom-pedagogom, uczącym sztuki i o sztuce, ale także teoretykom sztuki mierzyć się z niemającą precedensu różnorodnością artystycznych propozycji i manifestacji oraz ekspansywnością poszukiwań twórczych, eksplorujących wszelkie możliwe terytoria. Stąd też pomieszczone w publikacji teksty skupiają się na analizie wybranych zagadnień, problemów, dylematów i wyzwań umiejscowionych w horyzoncie współczesnych dyskursów sztuki i dydaktyki artystycznej. Wśród nich należy podkreślić: kulturowe konteksty i uwarunkowania współczesnej praktyki i dydaktyki artystycznej, dylematy i wyzwania wieloparadygmatyczności, problem indywidualizacji działań artystycznych, dylematy wartościowania sztuki w kontekście otwartości i nieograniczoności twórczych poszukiwań, komplementarność praktyki i refleksji, eksperyment i jego artystyczny rezonans. Różnorodność zagadnień idzie tu w parze z różnorodnością oglądu, która wyrasta z odmiennych perspektyw i doświadczeń związanych zarówno z praktyką i dydaktyką artystyczną, jak i z dyskursem nauki. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zajmujących się sztuką i współczesną kulturą, w szczególności kształceniem i dydaktyką artystyczną, ale także przedstawicieli dyscyplin pokrewnych oraz studentów kierunków artystycznych.

Szkoła bez barier. O trudnościach w nauczaniu i uczeniu się

Małgorzata Wójcik-Dudek, red. Anna Guzy, Bernadeta Niesporek-Szamburska

Współczesna szkoła, oprócz tego, że powołana jest do wypełniania swojej naczelnej misji – uczenia, stała się przestrzenią rozpoznawania różnych dysfunkcji, z którymi należy wiązać niektóre przyczyny edukacyjnych niepowodzeń uczniów. Aby jednak mogła je rozpoznać, musi pozostać wrażliwa na ucznia i uważnie go obserwować, nie tracąc jednak z horyzontu tego, co szczególnie istotne w jego rozwoju, a mianowicie kontekstu społecznego czy rodzinnego, w którym funkcjonuje młody człowiek. Tak szerokie spojrzenie jest możliwe nie tylko dzięki wysokim kompetencjom nauczycieli i pedagogów, ale przede wszystkim dzięki współpracy i porozumieniu: wymianie informacji między pracownikami szkoły, uczniami i ich rodzinami. Dzięki zaangażowaniu i wspólnej pracy możliwe jest nie tylko dostrzeżenie problemu, ale również określenie jego źródła, co z kolei prowadzi do aktywnego przeciwdziałania pojawiającym się trudnościom związanym na przykład z niesłyszeniem, niedowidzeniem, jąkaniem się, dysleksją, dwujęzycznością czy sytuacją młodych ludzi wychowujących się w rodzinach patologicznych. Wszystkie wymienione dysfunkcje i zaburzenia mogą, choć wcale nie muszą, prowadzić do stresu, który pomimo iż w szczególny sposób dotyka uczniów zdiagnozowanych, to nie oszczędza także tych bez specjalnych potrzeb edukacyjnych. Wydaje się więc, że fundamentalne zadanie szkoły powinno polegać na rozpoznaniu rodzaju stresu, określeniu źródła i opracowaniu strategii jego eliminacji, a w przyszłości także na obraniu jego profilaktyki. Tak szeroko zakrojony plan działania szkoły może się dziś wydawać edukacyjną mrzonką, tym niemniej badania nad stresem i bogate doświadczenia nauczycieli praktyków wskazują, że współczesna edukacja staje już teraz przed koniecznością nie tyle rozwiązywania trudnych problemów, ile ich dostrzegania i definiowania. Szkoła wydaje się obszarem szczególnego zainteresowania specjalistów zajmujących się zagadnieniem stresu, redaktorki zdecydowały się zatem bliżej przyjrzeć temu zjawisku i jego wpływowi na funkcjonowanie uczniów oraz nauczycieli, jak również podjąć próbę zdiagnozowania problemów dziecka i ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Mają też nadzieję, że niniejszy tom, dzięki podjętej w artykułach problematyce, stanie się skromnym wkładem w badania nad stresem w placówkach związanych z nauczaniem. Z pewnością zainteresuje on studentów specjalności nauczycielskich oraz nauczycieli, psychologów, pedagogów, bibliotekarzy.

Geographia. Studia et Dissertationes. T. 31

red. Tadeusz Szczypek

W kolejnym tomie niniejszej serii wydawniczej autorzy omawiają następujące zagadnienia: badania flory Boru Buzułuckiego i współczesne podejście do jej ochrony, skład chemiczny wód powierzchniowych i aluwiów w dorzeczu górnej Angary (południowa Syberia), krajobrazy eoliczne obszarów wododziałowych na obszarze Polesia Białoruskiego, badania odporności skał Wyżyny Śląskiej z zastosowaniem młotka Schmidta, funkcje obszarów wiejskich województwa śląskiego, interurbacje na terenie Polski w ujęciu geograficzno-historycznym, a także etapy rozwoju gospodarczego i przestrzennego Ustronia.