Zur Kommunikation von Kletternden - eine pragmatisch und lexikalisch orientierte Analyse

Krzysztof Sakowski

Die vorliegende Veröffentlichung ist der erste Versuch, das Phänomen der deutsch­ und polnischsprachigen Kommunikation von Kletternden wissenschaftlich zu untersuchen. Der kontrastive Ansatz ermöglicht es, bestimmte Unterschiede sowohl im Bereich der Lexik als auch in den beim Klettern verwendeten Kommunikationsprotokollen zu beobachten und Gemeinsamkeiten und Unterschiede zwischen den beiden Sprachen aufzuzeigen. Ein wichtiger Bestandteil dieser Studie ist die Diskussion zum sprachlichen Status der Kletterkommunikation und der Versuch, ihre Elemente in Bezug auf grundlegende linguistische Kategorien wie Soziolekt, Fach- oder Sportsprache zu klassifizieren. Das Buch wird um ein deutsch-polnisches Glossar mit über 300 Kletterbegriffen ergänzt. W wyniku rosnącego zainteresowania alpinizmem, a w szczególności wspinaczką, które w ostatniej dekadzie można zaobserwować nie tylko na całym świecie, ale również w Niemczech i w Polsce, rozpowszechniła się również związana z tą dziedziną komunikacja. Celem niniejszej pracy jest zbadanie socjolektu wspinaczy zarówno pod względem pragmatycznym, jak i leksykalnym. Analiza wskazuje na występujące konteksty komunikacyjne, analizuje standaryzowane protokoły komunikacyjne, przedstawia jakościowe i ilościowe badanie leksyki wspinaczkowej, a także ujawnia motywacje nazewnicze stojące za badanymi terminami i omawia mechanizmy zapożyczeń, dzięki którym elementy te trafiły do języka niemieckiego i polskiego. W aneksie zamieszczono polsko-niemiecki glosariusz terminów wspinaczkowych.

François de Curel et la crise du drame : de la « pièce bien faite » à la « pièce bien défaite »

Tomasz Kaczmarek

En dépit de leurs faiblesses parfois flagrantes, nombreux sont les drames de François de Curel dans lesquels on observe des entorses évidentes à la forme canonique. De fait, même si le Français semble moins révolutionnaire que ses confrères étrangers (avec Ibsen et Strindberg en tête), il ne reste pas moins vrai que l’analyse de quelques-unes de ses pièces démontre l’attachement du dramaturge aux recherches formelles qui annoncent l’émergence d’un nouveau paradigme dramatique. Celui-ci s’exprime sur deux plans : une composition dramatique fragmentaire et une nouvelle approche du personnage. La première se manifeste principalement par une construction qui, loin des unites de temps, de lieu et d’action, se bâtit plutôt sur le désordre ou l’écoulement inexorable du temps que sur la tension menant l’action vers son dénouement logique. Curel met l’accent non sur le bon déroulement de l’intrigue, mais sur l’évolution de l’âme de ses personnages. « La sacro-sainte progression dramatique cède la place à la rétrospection et à la répétition », deux procédés de dédramatisation dont l’auteur se sert souvent dans ses textes où il sape la fable afin de déplacer le poids de l’action sur l’étude de l’âme. La charpente classique mise à mal, le statut du personnage semble aussi miné, l’un découlant de l’autre. La fable, cet « agent indispensable à nos chères identifications », n’est plus un élément-support de l’action. Au contraire, quand le dramaturge se focalise sur les méandres du psychisme d’un personnage, il procède par le ralentissement de l’action, en préparant ainsi le terrain au drame ontologique. Contrairement au drame agonistique, celui-ci est centré sur l’histoire d’une vie au détriment de la dynamique conflictuelle propre à la forme dramatique canonique.

Glosy

Witold Broniewicz

Książka zawiera wyczerpujący zbiór glos profesora Witolda Broniewicza do orzeczeń Sądu Najwyższego, zamieszczanych dotychczas w wielu różnych ogólnopolskich czasopismach prawniczych, które są dzisiaj trudno dostępne ze względu na ich publikację w latach 1961-2005. Wartość naukowa zaprezentowanych glos jest w znakomitej części nadal aktualna, mimo zmieniającego się ustawodawstwa. Wypływająca z nich ogólna wiedza teoretyczna z dziedziny procesualistyki cywilnej ma ciągle zasadniczy wpływ na poglądy kolejnych pokoleń prawników. Ponadto urzekają one pięknem języka, przenikliwością rozważań, dużym wyczuciem potrzeb praktyki sądowej oraz umiarem w głoszeniu poglądów. Dla wielu procesualistów cywilnych - zarówno teoretyków, jak i praktyków wymiaru sprawiedliwości - mogą stanowić wzór do naśladowania w ich pracach badawczych i działalności zawodowej.

Łódź i łodzianie wobec wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku

Witold Jarno, Przemysław Waingertner

W serii powołanej dla uczczenia 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. oraz utrwalenia w polskiej świadomości zbiorowej wiedzy historycznej o genezie i przebiegu odbudowy państwa polskiego ukażą się monografie, biografie i źródła, dla których tematyczną klamrą będzie idea polskiej niepodległości oraz walki o jej urzeczywistnienie i kształt z uwzględnieniem zagadnień polskich i międzynarodowych; politycznych, społecznych i ekonomicznych; walki orężnej i działań dyplomatycznych; wreszcie przedsięwzięć na polu kultury. Książka zawiera teksty znanych łódzkich historyków, muzealników i archiwistów, ukazujące wpływ wojny polsko-sowieckiej (1919-1921) na funkcjonowanie Łodzi i jej mieszkańców oraz udział łodzian w tej wielkiej batalii. Autorzy prezentują ówczesną rolę miasta jako centrum administracyjnego i ośrodka życia społeczno-politycznego, kulturalnego oraz wojskowego. Przedstawiają działania łódzkiej społeczności i lokalnych elit politycznych, intelektualnych i gospodarczych, podejmowane w obliczu wojny z Rosją bolszewicką. Kreślą przy tym wyraziste portrety łódzkich polityków i działaczy społecznych. Równocześnie poszukują śladów tego dramatycznego okresu we współczesnym obliczu miasta, w jego muzeach, archiwach i na wielkich łódzkich nekropoliach. Zadają pytania o miejsce roku 1920 w zbiorowej pamięci pokoleń łodzian. Ostatnio ukazały się: Niepodległa. Rozważania prawno-ustrojowe w 100. rocznicę odrodzenia suwerennego państwa polskiego, pod redakcją Aldony Domańskiej i Anny Michalak Witold Jarno, Garnizon Wojska Polskiego w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1918-1939 Konrad Banaś, Odrodzona Rzeczpospolita na rynkach zamorskich. Handel polsko-arabski w latach 1918-1939 Jędrzej Moraczewski, Wspomnienia. Ludzie, czasy i zdarzenia. Część pierwsza: Młodość i praca inżynierska. Tom 2: Lata 1895-1900, opracowanie, wstęp i komentarz Ilona Florczak Piotr Kędzia, Sport w Polsce międzywojennej. Działalność oświatowa stowarzyszeń sportowych w Łodzi Wkrótce: Małgorzata Łapa, Polska polityka handlu zagranicznego w latach 1918-1939

Stabilność międzynarodowego system walutowego. Problemy i kierunki reformy

Joanna Bogołębska

Współczesny wielodewizowy międzynarodowy system walutowy (msw), na skutek przyjętych zasad oraz postępujących procesów globalizacyjnych i integracyjnych w gospodarce światowej, prowadzących do jego nadmiernej elastyczności oraz liberalizmu, wykazuje coraz większą niestabilność. Potocznie msw nazywany jest dziś "non-systemem", dla podkreślenia wadliwości jego funkcjonowania. Duża zmienność kursów walutowych, kryzysy finansowe (walutowe, zadłużeniowe), akumulacja rezerw walutowych, zablokowanie mechanizmów dostosowawczych, nierównowagi globalne - wszystkie te zjawiska należą do najbardziej namacalnych symptomów niestabilności. Celem monografii jest wskazanie źródeł niestabilności msw i współzależności zachodzących między jego elementami. Autorka, odnosząc się do dyskusji toczącej się w literaturze światowej i instytucjach międzynarodowych (m.in. MFW, ONZ, WTO), dokonuje analizy potencjalnych kierunków reformowania systemu zarówno pod kątem realności, jak i zasadności ich podejmowania. Publikacja stanowi pierwszą kompleksową próbę omówienia zjawisk generujących niestabilność w msw i obszarów wymagających jego transformacji, podejmowaną w polskiej literaturze przedmiotu.

Lingüística hispánica teórica y aplicada. Estudios léxico-gramaticales didácticos y traductológicos

Wiaczesław Nowikow, Antonio M. López González, Marta Pawlikowska, Marek Baran, ...

El presente volumen es fruto de la colaboración y del intercambio de experiencias de hispanistas de diversos países que comparten un mismo interés por promover la investigación en los ámbitos de la lingüística, la metodología de la enseñanza de ELE y la traductología. El tomo incluye 32 trabajos de 34 auto- res de universidades de Alemania, Bulgaria, España, Estados Unidos, Francia, Marruecos, México y Polonia. La mayoría de los estudios (23) está dedicada a diferentes temas de lingüística descriptiva, mientras que en los demás trabajos se examinan cuestiones glotodidácticas (5) y traductológicas (4).

Umysł rozstrojony. Próby o trylogii księżycowej Jerzego Żuławskiego

Tadeusz Sławek

Czego nas nauczyła wyprawa na Księżyc, w którą zabrał nas Żuławski? Nie wracając do poszczególnych miejsc lektury, zapytajmy, czy dałoby się znaleźć ich wspólny mianownik, punkt solarny, będący mocnym źródłem energii. Zaryzykujmy: węzłem, który splata wiele nici trylogii jest życie uwolnione od przewodnictwa, którego doświadczeniem źródłowym jest brak i utrata, życie na skrajnym horyzoncie oczekiwań i nadziei, i zawsze bliskie katastrofy. To wizja egzystencji zawieszonej nad przepaścią. Trylogia Żuławskiego jest więc tekstem stoickim: uczy, jak Montaigne, że prawdziwym powołaniem człowieka myślącego jest nauka umierania. Doświadczenie rozbitka jest doświadczeniem par excellence nowoczesnym. Brzegi znanego dotychczas świata okazują się niebezpieczne, a praktykowane na nich modele i style przeżycia okazują się niewystarczające i zawodne. Tadeusz Sławek * Fascynująca eseistyczna wyprawa do świata wykreowanego w trzech powieściach fantastyczno-filozoficznych Jerzego Żuławskiego; świata, który od dawna zasługiwał na naszą uwagę. Na wskroś współczesna interpretacja cyklu powieściowego młodopolskiego pisarza, którego cechowała rozległa wiedza, erudycja i radykalny pesymizm, gdy chodzi o możliwości gatunku ludzkiego i losy całej cywilizacji. Jeżeli powracać do klasycznych dzieł polskiej prozy i przypominać je dzisiaj - to właśnie w taki sposób, który łączy doskonałą znajomość kontekstu historycznoliterackiego i myśli filozoficznej epoki z nowym, śmiałym i subiektywnym sposobem czytania. Z recenzji prof. dr hab. Anny Czabanowskiej-Wróbel

Odczarowanie talentu. Socjografia stawania się uznanym artystą

Piotr Szenajch

Jak się zostaje wybitnym artystą? Ta książka to portret zbiorowy nowych klasyków współczesnych sztuk wizualnych - ikon polskiej sztuki lat 90. i 2000. Powstał na podstawie wielogodzinnych opowieści autobiograficznych takich postaci, jak Zbigniew Libera, Katarzyna Kozyra czy Wilhelm Sasnal. Autor szuka nowych sposobów na opowiadanie o społecznych, kulturowych i ekonomicznych uwikłaniach pracy artystycznej. Proponuje też zestaw pojęć przydatnych w analizie historii życia, światów społecznych i pracy konceptualnej związanej z produkcją kulturową. Podważa przy tym modernistyczne wyobrażenia o twórcy jako samotnym geniuszu. Wśród rozmówców odnajdziemy kilka przypadków spektakularnego społecznego awansu, dlatego w książce ważne miejsce ma problematyka klasowa oraz motyw wielowymiarowej biograficznej mobilności. Kluczowe rozdziały dotyczą poza-indywidualnych, poza-cielesnych, nie-ludzkich i materialnych pokładów kształtującej się artystycznej podmiotowości. * "Talent" i "geniusz" zwłaszcza dzisiaj w polu artystycznym wydają się rażąco niesocjologicznymi wyobrażeniami - czymś w rodzaju chronicznego przejęzyczenia. Prawidłowości związane z reprodukcją społeczną skłaniają do tego, by właśnie w świecie sztuki widzieć instytucję niejako emblematyczną dla procesów akumulacji, transferu, dziedziczenia i konwersji kapitału kulturowego. Powinny one realizować się tu w sposób najbardziej bezwzględny i surowy. Tymczasem autor znajduje i poddaje analizie opowieści współczesnych artystów, których biografie nie potwierdzają zidentyfikowanych przez socjologów praw ruchliwości. Realizację ambitnego projektu zbadania współczesnego pola artystycznego umożliwiło autorowi kunsztowne opanowanie warsztatu oraz imponująca erudycja, dająca swobodę w sięganiu po koncepcje socjologiczne i filozoficzne. Autorowi udało się w przekonujący sposób pokazać, że w tym niejako wyjętym spod praw rządzących rzeczywistością świecie daje się zaobserwować fantazyjne, ale jednak wyraźne wzory i regularności. dr hab. Małgorzata Jacyno Autor podjął się analizy społeczności specyficznej, stawiającej wyzwania standardowemu badaniu socjologicznemu. Wynika to z usytuowania badacza w stosunku do badanych związanego z asymetrią pozycji władzy oraz nadprzeciętnej autorefleksyjności badanych. Warto docenić to, że autor pozwala czytelnikom obcować ze zgromadzonym materiałem wywiadów oraz wyciągać samodzielne wnioski. Takie odsłanianie "tajemnic" warsztatu badawczego jest bardzo cenne, pozwala bowiem na bieżąco śledzić, w jaki sposób badacz dokonał translacji pomiędzy "terenem" a tekstem. Widoczne są procesy wiedzotwórcze, jakie doprowadziły do powstania książki oraz kontrowersje, w jakie praca może być uwikłana. Czytelnik i czytelniczka pracy otrzymują dzieło dojrzałe, stanowiące świadectwo uczciwej, rzetelnej i gruntownej pracy zarówno empirycznej, jak i teoretycznej. Autor wykazuje się bowiem nadprzeciętnym poziomem obeznania z literaturą przedmiotu, samoświadomością metodologiczną oraz opanowaniem warsztatu pisarskiego. Sądzę, że książka wpłynie na stan badań w socjologii jakościowej i zainspiruje innych do badań elitarnych podgrup społecznych. dr hab. Andrzej W. Nowak

Faces of War (Oblicza Wojny). Volume 6. City and War

Tadeusz Grabarczyk, Magdalena Pogońska-Pol

Faces of War (Oblicza Wojny) is an interdisciplinary series dedicated to research on various aspects of armed conflicts. This volume titled City and War (Miasto i wojna) contains papers written by scholars from Hungary, Poland, and Romania – historians, archaeologists, and museum professionals. These papers discuss the functioning of military formations in towns and cities, and their role as an economic or military base or theatre of warfare, as well as the military duties of the town inhabitants and their weapons and other resources. In terms of chronology, the papers included in this volume cover the period from the Middle Ages to the present day. Oblicza Wojny to interdyscyplinarna seria poświęcona różnym aspektom konfliktów zbrojnych. Niniejszy tom pod tytułem Miasto i wojna, zawiera artykuły naukowców z Węgier, Polski i Rumunii – historyków, archeologów i muzealników. Teksty te dotyczą funkcjonowania formacji wojskowych w miastach, a także ich roli jako zaplecza bądź teatru działań wojennych. Omówiono również powinności wojskowe mieszczan i ich zasoby uzbrojenia. Pod względem chronologicznym opracowania zamieszczone w tym tomie obejmują okres od średniowiecza po czasy współczesne. Tadeusz Grabarczyk Magdalena Pogońska-Pol

Taczka occiarza

Wojciech Bogusławski

Publikacja zawiera opracowany według zasad nowoczesnego edytorstwa naukowego dramat Taczka occiarza Wojciecha Bogusławskiego, wystawiany od 1790 do 1793 roku, wydany w ósmym tomie Dzieł dramatycznych autora. Tekst sztuki opatrzono objaśnieniami językowymi i rzeczowymi, wykazem znaków i skrótów, zasadami transkrypcji oraz aparatem krytycznym. Dramę poprzedza wstęp historyczno-literacki, zawierający informacje na temat Louisa-Sebastiena Merciera, autora oryginału, i jego poglądów na teatr, z uwzględnieniem różnic między La Brouette du vinaigrier a polskim przekładem utworu. We Wprowadzeniu do lektury opisano również problem gatunku i sposób kreacji postaci. Wiele uwagi poświęcono piosence occiarza – głównego bohatera dzieła, a także kontekstowi społeczno-politycznemu, związanemu z walką o prawa mieszczan w czasie Sejmu Czteroletniego. * Niniejsze wydanie Taczki occiarza w opracowaniu młodej badaczki łódzkiej Agnieszki Kozyry, pod redakcją naukową Barbary Wolskiej, doskonale wpisuje się w kontekst spóźnionych obchodów ćwierćwiecza istnienia Sceny Narodowej. Edycja czyni zadość zasadom obowiązującym w naukowym edytorstwie utworów literackich, a dzięki rozważnej ingerencji Autorki w warstwę językową dzieła zachowany zostaje w nim koloryt czasów stanisławowskich. Dodatkowym walorem opracowania edytorskiego są doskonałe objaśnienia do tekstu. Staranne wydanie dramatu pozwala sądzić, że zyska uznanie ze strony Czytelników, a w szczególności tych zainteresowanych twórczością dramatyczną i kulturą literacką epoki Oświecenia. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Maksimowicz

Jakub Przyłuski (1512-1554). Zarys życia i twórczości literackiej na tle epoki

Michał Kuran, Maria Wichowa

Tom ma charakter monograficznego ujęcia działalności Jakuba Przyłuskiego - pisarza i prawnika z XVI wieku. Autorzy poszczególnych artykułów zebrali dotychczasową wiedzę na jego temat i znacząco ją poszerzyli. Cenne są tłumaczenia łacińskich utworów Przyłuskiego, [...] zostały omówione zachowane listy pisane przez Jeżowitę i kierowane do niego. Rozprawa poświęcona Stanisławowi Orzechowskiemu jest cennym uzupełnieniem badań nad kręgiem kulturowym środowiska zgromadzonego wokół Piotra Kmity, natomiast artykuł opisujący działalność pisarzy grodzkich w Przemyślu w pierwszej połowie XVI wieku pozwala na bliższe przyjrzenie się pracy Przyłuskiego jako prawnika. Ostatni tekst, dotyczący jeżowskich benedyktynów [...] może stanowić znaczące uzupełnienie badań nad dziejami Jeżowa, z którego wywodził się pisarz [...]. Publikacja jest cennym tomem zawierającym aktualnie obowiązujący stan badań nad Jakubem Przyłuskim i jego otoczeniem. Ponadto prezentuje nowe ustalenia dotyczące zarówno działalności poety, jak i materiały odnoszące się do pisarzy grodzkich w Przemyślu oraz do jeżowskich benedyktynów. Z recenzji prof. dr hab. Marioli Jarczykowej Publikacja poświęcona życiu i twórczości szesnastowiecznego prawnika, pisarza i poety Jakuba Przyłuskiego stanowi [...] pozycję zwartą i komplementarną. Rozdziały [...] wzajemnie się dopełniają, korespondując semantycznie w obrębie głównego zagadnienia, jakim jest pełniejsze poznanie życia, kontaktów przyjacielskich i mecenasowskich, a także literackich twórcy z Jeżowa oraz kultury literackiej, prawniczej XVI stulecia. Zaangażowani w to zadanie historycy, historycy literatury polskiej i klasycznej stworzyli wartościowy obraz działalności i dokonań pisarza, rozpoznali tajniki warsztatu, ukazali znaczenie jego dzieł prawniczych, pogłębili rozpoznanie kręgów kulturalnych, mecenasowskich, kancelaryjnych, urzędniczych, w których funkcjonował. Podkreślić należy, że jest to zbiór studiów unikatowych, wypełniających lukę w badaniach nad szesnastowiecznym poetą z Jeżowa, który do tej pory sporadycznie przykuwał uwagę badaczy. Z recenzji dr. hab. Grzegorza Trościńskiego, prof. UR

Chadidża i jej czarnookie siostry. Obraz kobiet bliskowschodnich z epoki narodzin islamu w średniowiecznej literaturze kręgu bizantyńsko-słowiańskiego

Zofia A. Brzozowska

Prezentowana monografia stawia sobie za cel ukazanie literackich wizerunków Arabek i Persjanek z IV–VIII w., które odnaleźć można w utworach cerkiewnosłowiańskich (przede wszystkim – proweniencji staroruskiej) z XI–XVI w. W trzech pierwszych rozdziałach znajdzie Czytelnik omówienie obrazu kobiet, żyjących na Bliskim Wschodzie w erze przedmuzułmańskiej: mieszkanek perskiego imperium Sasanidów (224–651), ale nade wszystko – członkiń wielu plemion arabskich, znajdujących się we wspomnianym okresie na różnym stopniu rozwoju społecznego i cywilizacyjnego, będących wyznawczyniami tradycyjnych bóstw pogańskich, chrześcijaństwa, judaizmu lub zoroastryzmu. Rozdział czwarty poświęcony został pierwszym muzułmankom, tj. żonom i córkom proroka Mahometa, a piąty – małżonce jednego z kalifów z dynastii Umajjadów (661–750). Materiał badawczy stanowią teksty, powstałe kilka stuleci po opisywanych w nich wydarzeniach i na odmiennym kulturowo obszarze, tj. w środowisku Słowian, którzy przyjąwszy chrześcijaństwo w obrządku wschodnim, weszli w sferę bezpośredniego oddziaływania cywilizacji bizantyńskiej (Bułgarzy, Serbowie, Rusini). Podstawą analizy są przede wszystkim teksty staroruskie, zebrane przez autorkę w znacznej mierze w latach 2017–2021, w toku bezpośrednich badań nad materiałem rękopiśmiennym, prowadzonych w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w St. Petersburgu oraz w zbiorach trzech instytucji moskiewskich: Rosyjskiej Biblioteki Państwowej, Państwowego Muzeum Historycznego i Rosyjskiego Państwowego Archiwum Akt Dawnych. * Książka Zofii A. Brzozowskiej odsłania przed Czytelnikiem praktycznie nieznany świat literackiego postrzegania – przez chrześcijańskich, średniowiecznych greckich i ruskich pisarzy – kobiet kręgu orientalnego w okresie poprzedzającym nastanie islamu oraz po jego ukształtowaniu na Półwyspie Arabskim i poza nim. Historie tych kobiet, pod piórami greckich i ruskich pisarzy miały posiadać także walor dydaktyczny dla ówczesnego czytelnika lub słuchacza. I niewątpliwie posiadały, Autorka to właściwie wydobyła. Transmisja tych przekazów źródłowych – nierzadko zdeformowanych z różnych względów – do Bizancjum, potem na Ruś, ukazuje stopień zainteresowania zdawałoby się egzotycznym, odmiennym wyznaniowo, odległym światem. Dr hab. Zdzisław Pentek, prof. UAM Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

Interdyscyplinarne aspekty diagnozy i terapii logopedycznej

Ewelina Zając, Mateusz Szurek

Logopedia to interdyscyplinarna dziedzina nauki, która bardzo szybko rozwinęła się w ostatnim dziesięcioleciu. Jej intensywny rozwój jest związany ze wzrostem zapotrzebowania społecznego wynikającego ze zwiększenia świadomości i wiedzy na temat zaburzeń mowy. W procesie diagnostyczno-terapeutycznym mowy najważniejsza jest rola logopedy, jednak najczęściej pełny sukces terapeutyczny osiąga się dopiero przy współpracy wielu specjalistów. Dlatego tak istotna w rozwoju myśli logopedycznej jest kooperacja wielu dziedzin nauki, świadcząca o interdyscyplinarności logopedii. Tom zawiera teoretyczne rozważania oraz wyniki badań własnych naukowców i praktyków, którzy reprezentują ośrodki naukowe, placówki oświatowe oraz terapeutyczne z całej Polski. Ukazali oni logopedię jako dziedzinę o interdyscyplinarnych podstawach, a także przyczynili się do kontynuacji dyskusji oraz współpracy specjalistów zajmujących się pomocą dzieciom i dorosłym z zaburzeniami mowy i języka. W monografii znajdują się rozważania specjalistów z różnych dziedzin - logopedii, neurologopedii, surdologopedii, onkologopedii, oligofrenopedagogiki, psychologii, ortodoncji, językoznawstwa, glottodydaktyki - co umożliwia wieloaspektowe spojrzenie na skomplikowane zagadnienie, jakim jest szeroko pojęta komunikacja. Ze Słowa wstępnego

Zapisy pamięci. Historie Zofii Rydet

Tomasz Ferenc, Karol Jóźwiak, Andrzej Różycki

Zofia Rydet jest jedną z najbardziej znanych i cenionych postaci w historii polskiej fotografii, jednak prac poświęconych jej sztuce i życiu jest niewiele. Dominują oczywiście katalogi dotyczące jej twórczości, wydawane głównie z okazji odbywających się wystaw, natomiast brakuje solidnych opracowań naukowych. Książka ta może w jakiejś mierze wypełnić tę lukę i stać się inspirującą, ważną pozycją w badaniach nad polskim środowiskiem artystów fotografów i jedną z jego najważniejszych postaci. Zofia Rydet stała się wręcz legendą polskiej fotografii i autorzy Zapisu pamięci. Historii Zofii Rydet obawiają się, że jej osoba ulega mitologizacji, co nastąpiło szczególnie wyraźnie po śmierci artystki. Taka mitologizacja funkcjonuje często jak ideologia i uniemożliwia dojście do prawdy o poznawanej rzeczywistości. Stąd też Tomasz Ferenc, Karol Jóźwiak i Andrzej Różycki podjęli próbę demitologizacji Zofii Rydet, chcąc "przekroczyć wiedzę o Zofii Rydet, którą ona sama pozostawiła po sobie, i spróbować zrozumieć, kim była". Właśnie owa próba zrozumienia artystki i jej twórczości poprzez zabieg demitologizacji stanowi o oryginalności tej publikacji i powoduje, że może stać się ona ważnym odniesieniem do dalszych badań nad fenomenem Zofii Rydet. Z recenzji prof. UAM dr. hab. Jerzego Kaczmarka

Pytać o Putina - pytać o Rosję

Marian Broda

Wraz z obejmowaniem rządów przez kolejnych władców ożywają każdorazowo w Rosji nasilone spekulacje, spory i dyskusje, dotyczące charakteru dokonujących się przemian. W państwie o wielowiekowej tradycji samodzierżawnej władzy centralnej podejmowane zabiegi identyfikacyjne skupiają się siłą rzeczy na osobie kremlowskiego przywódcy. Czasowa i kulturowa odległość, wzajemna odmienność, biegunowość, przeciwstawność i paradoksalność przedstawianych formuł identyfikacyjnych, odnoszonych w pierwszych zwłaszcza latach do Putina i Putinowskiej Rosji, warte są zatem bliższej analizy i objaśniającej refleksji. Mówią one bowiem wiele nie tylko o ówczesnej rzeczywistości polityczno-społecznej kraju oraz o sposobach jej przeżywania, pojmowania i problematyzacji przez Rosjan, ale również o źródłach i uwarunkowaniach sposobu postrzegania przez nich świata, prawdy, władzy, społeczeństwa. historii i samych siebie. * Profesor Marian Broda kontynuuje w tej książce swoje bardzo cenne badania dotyczące rosyjskiej współczesnej myśli politycznej. Szereg jego idei, konstatacji, a przede wszystkim wniosków posiada charakter oryginalny i nowatorski, również na poziomie światowym. Należą do nich m.in.: udowodnienie archaiczności statokratycznych, nacjonalistycznych oraz prawosławnych rosyjskich sposobów myślenia; wskazanie na bardzo szeroki wspólny mianownik strukturalny zróżnicowanych rosyjskich typów myślenia politycznego, w tym zarówno okcydentalistycznych, jak i antyokcydentalistycznych. Publikacja wyróżnia się pozytywnie w światowej literaturze poświęconej rosyjskiemu myśleniu politycznemu. [...] Dogłębne zrozumienie nie tylko Rosji, lecz także wszelkich autorytarnych reżimów politycznych nie jest możliwe bez uważnego przestudiowania tej książki. Z recenzji prof. dr. hab. Romana Backera

Determinanty zachowań transportowych mieszkańców Łodzi

Szymon Wójcik

Zatłoczenie transportowe, zanieczyszczenie powietrza oraz emisja hałasu należą do szczególnie uporczywych efektów zewnętrznych rosnącej motoryzacji i stanowią najbardziej aktualne wyzwania dla miejskiej polityki transportowej. Problemy te są szczególnie widoczne w dużych aglomeracjach, w których historyczne uwarunkowania architektoniczne utrudniają procesy infrastrukturalnego usprawniania systemu transportowego. Jedynym skutecznym rozwiązaniem może być wpływanie na codzienne zachowania mieszkańców miast skłaniające ich do rezygnacji z samochodu na rzecz bardziej ekologicznych środków transportu. Głównym celem monografii było określenie czynników wpływających na wybory środka lokomocji używanego w codziennych podróżach przez mieszkańców Łodzi. Naukowe rozpoznanie przyczyn tych decyzji przeprowadzono na podstawie mikroekonometrycznych modeli wyborów dyskretnych. W książce wykorzystano dane z badań socjologicznych do określenia determinant zachowań transportowych. Uwzględniono więc bardzo szeroki zestaw zmiennych mogących wpływać na decyzje transportowe łodzian, niespotykany dotąd w innych badaniach tego typu. W publikacji przeanalizowano literaturę dotyczącą modelowania determinant zachowań transportowych, omówiono i uzasadniono przypadek Łodzi jako interesującego naukowo miasta poprzemysłowego. Przedstawiono wyniki badań z wykorzystaniem kilku rodzajów modeli dyskretnego wyboru oraz wnioski, które mogą zainteresować zarówno badaczy tematu, jak i decydentów szukających sposobów na usprawnienie miejskiej polityki transportowej.

Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego

Łukasz Musiaka

Przekazywany w ręce Czytelnika podwójny tom 9-10/2020 Studiów z Geografii Politycznej i Historycznej nosi tytuł Przestrzenny wymiar badań dziedzictwa kulturowego. Prezentowane prace akcentują znaczenie, jakie w badaniach nad dziedzictwem kulturowym (heritage studies) ma geografia historyczna. Monografia składa się z trzynastu rozdziałów, Pro Memoria poświęconego prof. Piotrowi Eberhardtowi, notatki naukowej oraz sprawozdania z konferencji naukowych. Za wyróżniającą cechę publikacji należy uznać interdyscyplinarność. Objawia się ona w różnorodności ośrodków i dyscyplin badawczych reprezentowanych przez Autorów poszczególnych rozdziałów, a także w zróżnicowaniu metodologii oraz tematyki i skali czasoprzestrzennej przedstawionych analiz. Pierwszą, największą część tomu stanowią prace dotyczące badań przemian przestrzennych osadnictwa, w dalszej części poruszono kwestie wybranych elementów materialnego dziedzictwa kulturowego w postaci zabytkowych obiektów obronnych, rezydencjonalnych, sakralnych, kultury ludowej i miejskiej. Zasadniczą część monografii zamykają dwa rozdziały z pogranicza historii, geografii historycznej i politycznej, dotyczące wpływów kulturowych obszarów niemieckojęzycznych na geografię ludności i spuściznę kulturową Europy Środkowo-Wschodniej. Redaktor wyraża nadzieję, że treści prezentowane w książce będą interesujące dla wszystkich Czytelników, również dla badaczy i praktyków szeroko pojmowanego dziedzictwa kulturowego i studiów osadniczych, oraz będą stanowić inspirację do prowadzenia dalszych, interdyscyplinarnych studiów w tym zakresie. Łukasz Musiaka

Współczesne oblicza medialnych rozmów o sporcie

Beata Kacperska

Autorka podejmuje temat aktualny, atrakcyjny dla czytelnika. Monografia ma charakter naukowy, napisana jest z dbałością o precyzyjne użycie terminów i pojęć z zakresu językoznawstwa. Autorka dokonuje przemyślanego wyboru literatury przedmiotu, a praca ukazuje Jej duże oczytanie w publikacjach z zakresu lingwistyki sportu. Do dotychczasowego stanu badań książka wnosi przede wszystkim doprecyzowanie terminu "rozmowa medialna", a także próby wskazania jej specyfiki oraz medialnych form dialogowych. Autorka odwołuje się do metodologii zaproponowanej przez Marię Wojtak, konsekwentnie stosuje kolejne kroki badawcze, w każdym (sub)gatunku analizując aspekt pragmatyczny, strukturalny, stylistyczny i poznawczy. Monografia z pewnością zainteresuje językoznawców i medioznawców, nie tylko badaczy języka sportu. Z pewnością do grona jej odbiorców będą należeli dziennikarze profesjonalni oraz amatorzy, działający w ramach dziennikarstwa społecznego/obywatelskiego. Warta polecenia jest również studentom kierunków humanistycznych i społecznych, głównie dziennikarstwa. Z recenzji dr hab. Marty Wójcickiej, prof. UMCS

Historia Zrzeszenia Polskich Nauczycieli Geografii

Marek Sobczyński, Monika Cepil

W opracowaniu celowo wymieniono dużą liczbę osób, w tym takich, których aktywność w ramach ZPNG była niekiedy tylko incydentalna, objawiała się sprawowaniem jakiejś funkcji w lokalnym Kole ZPNG, wygłoszeniem referatu, poprowadzeniem lekcji pokazowej albo wycieczki, a nawet jedynie zabraniem głosu w dyskusji. Przez struktury ZPNG przewinęło się zapewne znacznie ponad tysiąc nauczycieli geografii, większość z nich nie zostawiła utrwalonego drukiem śladu swojej działalności, ale wszystkich tych, o których możemy się dowiedzieć z dokumentów, chcieliśmy przypomnieć. W ten sposób pragniemy oddać hołd polskim nauczycielom geografii, którzy w okresie odbudowy państwa po zaborach, podjęli trud edukacji geograficznej, podnoszenia jej poziomu i metodyki nauczania, szkolenia kadry nauczycielskiej i patriotycznego wychowania młodzieży, a gdy we wrześniu 1939 r. stanęli w obliczu najazdu wrogich sąsiadów, niejednokrotnie za swój trud zapłacili życiem.

The Role of Regions in EU-China Relations

Tomasz Kamiński

More and more regions are cooperating with their Chinese counterparts in many different areas: economy, environment, culture, academic exchange. Although the subnational dimension has started to be a visibly important element of EU-China relations, this trend is not reflected in the academic literature on EU-China relations. Until now, we have not known what the network of contacts with China at the regional level looks like and what the determinants and institutional forms of inter-regional partnerships there are. The present book maps Sino-European relations at the regional level and presents a detailed analysis of subnational contacts in the six analysed EU member states, illustrated by case studies of interesting regions from each country. It shows the rising role of non-state actors in international relations, the growing importance of paradiplomacy, as well as the necessity to look at the EU-China relations as a multi-layer phenomenon, engaging different types of actors on different levels.

Wdrażanie innowacji społecznych przez wiejskie organizacje pozarządowe i lokalne grupy działania

Katarzyna Zajda

W monografii podjęto rzadko poruszaną w Polsce, a jednocześnie bardzo popularną w krajach zachodnich problematykę wdrażania innowacji społecznych. Na podstawie bogatego materiału empirycznego próbowano dociec, na czym polegają nietypowe praktyki rozwiązywania lokalnych problemów społecznych wdrażane przez wiejskie organizacje pozarządowe oraz lokalne grupy działania. Co może stymulować proces ich realizacji? Czy znacząca jest tutaj współpraca tych organizacji z innymi podmiotami i udział mieszkańców wsi w ich rozwiązywaniu? Jakie efekty przynoszą innowacje społeczne? Publikację kończą rekomendacje dotyczące wspierania innowacji społecznych sformułowane w odniesieniu do specyfiki wiejskich organizacji pozarządowych oraz stosunkowo nowych podmiotów wspomagających rozwój wsi, to jest lokalnych grup działania. Czytelnik odnajdzie w niej zarówno przegląd najnowszej literatury przedmiotu dotyczącej tego typu innowacji, problemową analizę efektów badań socjologicznych (prowadzonych z wykorzystaniem metody jakościowej i ilościowej), jak i inspiracje do podjęcia kolejnych analiz.

Archipelagi wielkomiejskiej biedy. Historia, metodologia, podstawowe ustalenia łódzkiego ośrodka badań nad ubóstwem

Agnieszka Golczyńska-Grondas, Małgorzata Potoczna

Książka zawiera reanalizę dokonań zespołu socjolożek i socjologów, który w latach 1992-2016 prowadził badania dotyczące biedy i wykluczenia społecznego w Łodzi, mieście o szczególnej historii, a także wyjątkowym współczesnym charakterze. Autorki opracowania prezentują historię działalności badawczego kolektywu, w skład którego wchodziły, oraz stosowane w analizach ramy teoretyczne, wiele miejsca poświęcając metodyce realizowanych przez zespół przedsięwzięć badawczych. Uwzględniając zarówno perspektywę socjohistoryczną, makrospołeczną, jak i podejście mikrosocjologiczne, przedstawiają specyfikę wielkomiejskiego ubóstwa, charakterystyczne dla niego zjawiska, mechanizmy i procesy oraz realia życia w zubożałych sąsiedztwach. Opisują funkcjonowanie instytucji realizujących zadania polityki społecznej w "enklawach biedy". Wskazują na aplikacyjne rezultaty badań w postaci programów kształcenia dla studentek i studentów pracy socjalnej i socjologii na Uniwersytecie Łódzkim oraz curriculów edukacyjnych przeznaczonych dla osób zatrudnionych w instytucjach i organizacjach pomocowych. W aneksach umieszczono przykłady narzędzi badawczych stosowanych w pracach zespołu. Książka może wzbudzić zainteresowanie nie tylko naukowczyń i naukowców zajmujących się kwestiami społecznymi czy osób zainteresowanych metodologią nauk społecznych, lecz także kadr odpowiedzialnych za kształtowanie polityki społecznej oraz praktyków i praktyczek szeroko rozumianej profesjonalnej pomocy.

Rodzice więźniów. Studium doświadczeń

Angelika Cieślikowska-Ryczko

Problematyka kryzysu penitencjarnego rodzin, choć stanowi ważne zagadnienie w ramach teorii i praktyki resocjalizacyjnej, nadal wydaje się nierozpoznana. Studium doświadczeń rodzicielskich to propozycja szczególnego wglądu w biografie ojców i matek uwięzionych (dorosłych) dzieci. Autorka w interpretatywnej perspektywie odkrywa, ujawnia i analizuje biografie rodziców przygniecionych ciężarem przestępczej działalności dzieci. Krok po kroku przeprowadza czytelnika przez kolejne etapy narastania bezładu, wzmacniania napięć i kumulowania zagrożeń. Kim są, kim byli i kim ostatecznie stają się rodzice więzionych dzieci? Jak postrzegają swoją rodzicielską rolę? Jak kształtuje się ich relacja z dzieckiem pozbawionym wolności? To tylko kilka wybranych pytań towarzyszących podjętym analizom.

Rzeczywistość (nie)opisana. Życie teatru na łamach prasy branżowej w latach 1983-1989

Joanna Królikowska

Jest to wartościowa poznawczo i oparta na rzetelnych rozpoznaniach źródłowych rozprawa, która w zdyscyplinowany (pod względem formalnym i metodologicznym) sposób przedstawia wizje życia teatralnego kreowane przez trzy czasopisma branżowe ukazujące się w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Nadal brakuje opracowań dotyczących dziejów krytyki teatralnej w ostatnich latach trwania PRL. Książka Pani Joanny Królikowskiej świetnie pokazuje społeczno-polityczne uwikłania redaktorów naczelnych, ich zmagania z cenzurą, a także sieć napięć polityczno-towarzyskich, które odciskały piętno na indywidualnych strategiach pisarskich i krytycznych. Publikacja jest ciekawą i inspirującą propozycją uzupełniającą dotychczasowy stan wiedzy na temat życia społeczno-kulturalnego w Polsce w latach osiemdziesiątych XX stulecia. Postawa badawcza, wolna od przekonania o możliwości stworzenia "obiektywnego", opartego na "prawdzie" i ponadjednostkowego obrazu przeszłej rzeczywistości, wymaga precyzyjnego warsztatu badawczego związanego m.in. z krytyką źródeł. W tym przypadku Autorka wykazała się sporymi umiejętnościami. Z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Kurka