Obraz, obiekt, narracja. Doświadczenie wizualne Zofii Rydet

Mariusz Gołąb, Stefan Czyżewski

Za podstawę rozważań nad kulturowym znaczeniem twórczości Zofii Rydet autorzy przyjęli "analizę etymologiczną" pojęcia fotografii. Dostrzegają oni w tym rodzaju przekazu istotny czynnik modyfikujący zachowane w tradycji pojęcia tekstu i opowieści oraz związany z nimi przykład szerzej rozumianego myślenia przy pomocy obrazów. Zastosowane ujęcie metodologiczne prowadzi do przedstawienia Zapisu socjologicznego jako aktualizacji znaczeń doświadczenia i rytuału zawartych w tradycji pojęcia fotografii, a odzwierciedlonych w fotograficznym cyklu Zofii Rydet. Autorzy stawiają pytanie o przyczyny rosnącej dziś popularności odkrywanych w nim obrazów świata, podejmując jednocześnie próbę rekonstrukcji fotograficznej poetyki Zofii Rydet. W rozważaniach tych gatunkowe pojęcie cyklu jest rozpatrywane m.in. jako zagadnienie z pogranicza narratologii oraz artystycznych praktyk performance'u. Twórczość polskiej fotografki pełni w książce także funkcję poznawczej inspiracji do szerszych rozważań teoretycznych nad miejscem obrazów fotograficznych we współczesnej kulturze. Aspekt teoretyczny publikacji prowadzi ku propozycji pojęcia "zwrotu fotograficznego", którego przykładem są prace Zofii Rydet. Teoretyczny kontekst kulturowy nakreślony wraz z podjętą w książce próbą omówienia immanentnej poetyki fotograficznej Zofii Rydet znajdują wspólny punkt w powrocie do korzeni fotografii, prezentując proces kształtowania się ostatecznego pomysłu cyklu fotograficznego jako splotu wartości estetycznej z towarzyszącą jej obserwacją antropologiczną.

Polityka rodzinna w Polsce. Lata 1918-2020

Lucyna Prorok

Publikacja jest skierowana do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych kwestią rodziny i polityką na rzecz wspomagania jej rozwoju, trwałości oraz realizacji ważnych z punktu widzenia społeczeństwa funkcji wychowawczych, opiekuńczych, prokreacyjnych. Po książkę mogą sięgnąć akademicy, studenci, samorządowcy oraz osoby zainteresowane poprawą warunków życia społeczeństwa polskiego, którego podstawą jest dobrobyt rodzin i dzieci.

Batutą i skalpelem. Ciało w zawodach wysokospecjalistycznych

Dominika Byczkowska-Owczarek

Kim jest ufalny pacjent? Jaka część mózgu jest nazywana kochanką neurochirurgów? Czym różni się dyrygowanie w filharmonii od dyrygowania w operze? W jakich utworach frak dyrygenta się nie marszczy? Dominika Byczkowska-Owczarek analizuje rolę ciała w zawodach wysokospecjalistycznych - neurochirurga i dyrygenta orkiestrowego, które zazwyczaj kojarzą się z rozległą wiedzą teoretyczną. Jak się jednak okazuje, za sukcesem w tych dziedzinach stoją tysiące godzin pracy, w tym fizycznej, polegającej na kontroli własnych ruchów i mimiki twarzy, a także umiejętnej współpracy z innymi bez użycia słów. W publikacji został przedstawiony proces pracy poprzez ciało w obu badanych profesjach, ze szczególnym uwzględnieniem takich jego aspektów, jak: przywództwo, tożsamość zawodowa, technologia, praca w zespole, komunikowanie, sytuacja kobiet wykonujących te zawody czy samotność. Pokazano także, jak w profesjach o kilkusetletniej historii i unikalnej kulturze pracy tworzeni są indywidualiści. Na podstawie prowadzonych przez sześć lat jakościowych badań socjologicznych autorka proponuje koncepcję społecznego konstruowania cielesności w obszarze roli zawodowej. Stawia ciało w centrum socjologicznego zainteresowania oraz omawia sposoby jego przekształcania i używania podczas pracy. * Autorka od wielu lat zajmuje się badaniem ciała i cielesności oraz jest bez wątpienia ekspertką w tym obszarze. Jej książka zdecydowanie wykracza poza ramy socjologii ciała/ucieleśnienia. Sytuuje się na styku różnych subdyscyplin: socjologii ciała, socjologii pracy oraz workplace studies, co wskazuje na jej interdyscyplinarny charakter, ale również na umiejętność łączenia przez autorkę perspektyw wywodzących się z różnych studiów. Publikacja dostarcza wielu informacji, począwszy od historii zawodów po funkcjonowanie środowiska, męską dominację i rozwój kariery. Można zatem powiedzieć, że praca poprzez ciało jest tylko jednym z elementów opisywanych w niej światów społecznych. Z recenzji dr hab. Honoraty Jakubowskiej, prof. UAM

Participatory urban adaptation to climate change. A guide for the effective collaboration of local governments and city residents

Ewa Boryczka, Agata Burlińska, Kamil Brzeziński, Tomasz Jurczak, ...

Participatory urban adaptation to climate change, as was shown in the Guide, is a complex endeavour whose success relies on openness to change, and the cooperation of many entities, both in developing an attitude toward adapting cities to climate change and using deliberative techniques for this purpose. In this process, it is equally important to exchange experiences and share knowledge on successes and challenges in using participatory techniques, along with their potential and limitations. As the authors, we hope that the Guide will draw you to participatory urban adaptation to climate change and encourage and motivate you to implement the techniques and methods presented for creating an urban climate policy. This, in turn, will make it possible to master this process in practice, modify and update it, and implement new solutions. At this point, we would like to extend our heartfelt acknowledgements and gratitude to the local governments and members of the Town Halls in Poland, Hungary and Slovakia, members of non-governmental organisations and academic centres in Banska Bystrica, Trnava, Miskolc and Budapest for their time, valuable comments, suggestions and endless discussions on how to better solve their cities' problems by engaging the potential of their residents.

Czy mamy wolną wolę?

Mark Balaguer

Czy naukowe i filozoficzne argumenty przeciwko wolnej woli są wystarczające, by porzucić wiarę w jej istnienie? Przeważnie wydaje nam się, że kontrolujemy nasze działania i decyzje. A jednak najnowsze odkrycia naukowe sugerują, że wolna wola to złudzenie i jesteśmy całkowicie zdeterminowani przez zdarzenia z przeszłości. W tej książce Balaguer wciąga czytelnika w intrygujące polemiki z przeciwnikami teorii o wolnej woli, analizuje rozmaite odkrycia naukowe, przypatruje się problemowi z różnych perspektyw: neuronaukowej, filozoficznej, religijnej i psychologicznej. "W ciągu ostatnich kilku lat wiele osób twierdziło, że nauka pokazała nam, iż istoty ludzkie nie mają wolnej woli. Gdyby to była prawda, nie byłoby to takie wspaniałe. I byłoby również zaskakujące, ponieważ rzeczywiście wydaje się, że mamy wolną wolę. Załóżmy na przykład, że leżę na kanapie, oglądając telewizję, i nagle postanawiam wstać i pójść na spacer. Wydaje się, że powodem, dla którego wstałem i poszedłem na spacer jest to, że podjąłem świadomą decyzję, aby to zrobić. Mogłem dalej oglądać telewizję albo zrobić coś zupełnie innego. Do diabła, mogłem się pomalować na zielono i udawać, że jestem Niewiarygodnym Hulkiem, toczącym walkę na śmierć i życie z grupą litewskich artystów cyrkowych. Ale nie zrobiłem tego; poszedłem na spacer. A kiedy to zrobiłem, skorzystałem z wolnej woli. Albo tak nam się wydaje". Fragment książki Czy mamy wolną wolę? Serię zapoczątkowało wydanie książki Kim jest człowiek? Abrahama J. Heschela (2014) w tłumaczeniu Katarzyny Wojtkowskiej, inicjatorki serii. Od 2017 roku ukazały się m.in.: Moje poszukiwania absolutów Paula Tillicha, Dlaczego kochamy? Harry'ego Frankfurta, Sens życia i jego znaczenie Susan Wolf, Lustereczko, powiedz przecie... Simona Blackburna, Status moralny. Obowiązki wobec osób i innych istot żywych Mary Anne Warren, Śmierć i życie po śmierci. Kiedy umrę, ludzkość będzie trwać Samuela Schefflera, Prawda i życie. Dlaczego prawda jest ważna Michaela Patricka Lyncha, Godny pożądania stan świadomości. O przyjemności jako wartości ostatecznej Katarzyny de Lazari-Radek, Zależne zwierzęta rozumne. Dlaczego ludzie potrzebują cnót Alasdaira MacIntyre'a, To, co naturalne Roberta Spaemanna, Nie(do)rzeczy Byung-Chul Hana." * Seria Kim Jest Człowiek? jest płaszczyzną rozmowy, do której zapraszamy uczonych i myślicieli, przedstawicieli różnych środowisk, a także wszystkich, dla których kluczowe jest pytanie o człowieka". Katarzyna Wojtkowska

Gleby orne makro- i mezoregionów fizycznogeograficznych Polski

Wojciech Tołoczko

W książce przedstawiono rezultaty badań własnych, które umożliwiły ujęcie zagadnień gleboznawczych w ramach regionalizacji fizycznogeograficznej Polski. Uwzględniając granice makroregionów, zaprezentowano charakterystykę podłoża, właściwości użytkowe gleb i udziały procentowe kolejnych kompleksów przydatności rolniczej gruntów ornych. W granicach mezoregionów opisano występowanie oraz położenie w rzeźbie terenu dominujących typów gleb użytków rolnych. Dla porównania makroregionów zaproponowano do powszechnego stosowania indeks ważony kompleksów IWK. Wzór na obliczanie wartości IWK waloryzuje dowolną powierzchnię gruntów ornych na podstawie numerów kompleksu przydatności rolniczej i powierzchni, które zajmują w porównywanych obszarach badań. Monografia zawiera około pięćdziesiąt tysięcy wyników z monitoringu chemizmu gleb ornych Polski prowadzonego przez IUNG w Puławach w latach 1995–2017. Badania zmierzały w kierunku potwierdzenia możliwości oceny chemicznych właściwości poziomów próchnicznych gleb ornych na tle regionalizacji fizycznogeograficznej. W publikacji znajduje się ponad pięćdziesiąt kartogramów, które ilustrują zróżnicowanie wybranych właściwości fizycznych i ogromnej ilości chemicznych parametrów gleb ornych w granicach analizowanych regionów glebowych Polski.

Etnos serbski. Czasy patriarchy Arsenija IV Jovanovicia Šakabenty (1726-1748)

Piotr Kręzel

Prezentowana monografia ma na celu wieloaspektowe spojrzenie na losy ludności serbskiej w dobie, kiedy jej niekwestionowanym przywódcą był patriarcha Arsenije IV Jovanović Sakabenta (1726–1748). Okres ten stanowił ważny moment w dziejach Serbów ze względu na ostateczne przesunięcie punktu ciężkości ich życia duchowego oraz politycznego z Peci do Karłowic. Dla serbskiej wspólnoty, która w tamtym czasie nie posiadała własnego bytu państwowego, było to bez wątpienia niezwykle istotne wydarzenie. Dzieje Serbów pierwszej połowy XVIII stulecia zostały przedstawione na tle istotnych wydarzeń z historii powszechnej. Do takich należy zaliczyć m.in. „erę tulipanów” w Imperium Osmańskim (1718–1730), wojnę austriacko-turecką z lat 1737–1739 oraz wojnę o sukcesję austriacką (1740–1748). Podstawę źródłową pracy stanowią dotąd niepublikowane bądź mało znane teksty, które zostały pozyskane podczas kwerend archiwalno-bibliotecznych w Serbii, Austrii, Chorwacji oraz Rosji. * Piotr Kręzel opracował bardzo ważny temat związany z wstępną fazą przeistaczania się etnosu serbskiego w nowożytny naród. Wykorzystał do tego celu skrupulatnie zebrany materiał źródłowy oraz literaturę. W rezultacie powstała bardzo wartościowa praca, której lektura umożliwia poznanie problematyki istotnej nie tylko dla serbskiego czytelnika. Na szczególne uznanie zasługuje przystępne udostępnienie, w formie aneksu, obfitego materiału źródłowego w wersji oryginalnej i w polskim przekładzie. dr hab. Jarosław Dudek, prof. UZ Uniwersytet Zielonogórski * [...] praca może stanowić dobry punkt wyjścia do pogłębionych badań nad dziejami wspólnoty serbskiej w czasach nowożytnych. Publikacja dostarcza nie tylko solidnej wiedzy o dziejach Serbów w pierwszej połowie XVIII wieku, lecz także skłania do różnych refleksji i pytań o charakterze dyskusyjnym. prof. dr hab. Kazimierz Maliszewski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Model oczekiwanych strat kredytowych w sprawozdawczości finansowej. Koncepcja i zastosowanie

Maciej Frendzel

Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 9 "Instrumenty finansowe" wprowadził nowy model określania odpisów aktualizujących wartość aktywów oraz ujmowania rezerw na gwarancje finansowe i zobowiązania do udzielenia pożyczek, znany jako model oczekiwanych strat kredytowych (model ECL). Nowe rozwiązanie uwzględnia nie tylko wystąpienie niewykonania zobowiązania i zidentyfikowane straty kredytowe, lecz także oczekiwania jednostki dotyczące przyszłych strat tego rodzaju oraz zmiany sytuacji finansowej kontrahentów i wpływających na nią czynników makroekonomicznych. W publikacji omówiono m.in. koncepcyjne założenia modelu oczekiwanej straty kredytowej, jej zgodności z koncepcją ryzyka w tej dziedzinie oraz zastosowania do różnych pozycji i transakcji. Przedstawiono również wyniki badań dotyczące wpływu modelu ECL na spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w 2018 roku.

Język(i) w czasie i przestrzeni

Piotr Stalmaszczyk

Tematyce języka, czasu i przestrzeni poświęcono w literaturze polskiej i światowej bardzo dużo uwagi, zwłaszcza w ujęciu interdyscyplinarnym. Prace zebrane w niniejszym tomie wskazują na różne, nierzadko bardzo metaforyczne, sposoby pojmowania czasu i przestrzeni w szerokiej perspektywie lingwistycznej. Poszczególne rozdziały koncentrują się na wybranych aspektach użycia języka w przestrzeni internetowej i multimedialnej, na języku w przestrzeni miejskiej i państwowej. Kolejne teksty analizują język w różnych perspektywach czasowych, związanych z ewolucją języka i kontaktami międzyjęzykowymi, a także badają relacje zachodzące pomiędzy językiem a pamięcią, przedstawiają uwarunkowania zmian językowych w procesie afazji, przyglądają się przestrzeni teoretycznej, w której uprawiane jest językoznawstwo, oraz proponują rozważania o charakterze ogólnohumanistycznym. Autorzy koncentrują się na badaniach poszczególnych interesujących zjawisk i jednostkowych przypadków, a rozważania teoretyczno-metodologiczne splatają się z analizami zagadnień bardziej praktycznych. W niektórych tekstach pojawia się nawiązanie do aktualnych wydarzeń i ograniczeń, ale także nowych możliwości spowodowanych pandemią.

Pogłosy. Polska i hiszpańska proza potransformacyjna z perspektywy postzależnościowej

Agnieszka Kłosińska-Nachin

Publikacja przynosi błyskotliwe studium, które emanuje „radością komparatysty”. Agnieszka Kłosińska-Nachin znalazła klucz do podwójnej lektury polskiej i hiszpańskiej prozy, opisującej przemiany, jakie dokonywały się w obu społeczeństwach w okresie potransformacyjnym. [...] Książkę można czytać na wiele sposobów: jako pracę komparatystyczną o dużej wadze metodologicznej, ponieważ zaproponowany tryb dyskursu można zastosować do innych korpusów językowych/literackich; jako wciągającą analizę krytyczną prozy współczesnej, która przynosi niezwykle trafną diagnozę przemian społecznych; jako pogłębione studium rozpoznające problemy, jakie tu i teraz dotykają polską i hiszpańską rzeczywistość także w wymiarze politycznym, ponieważ przedstawiony w tomie dwugłos odbija się w sekwencji luster, dając wrażenie pogłosu na który wskazuje Autorka w tytule. Z recenzji prof. dr hab. Beaty Baczyńskiej Monografia stanowi osiągnięcie o statusie dzieła przełomowego, zarówno w obrębie polskiej hispanistyki, jak i międzynarodowych studiów literaturoznawczych oraz postzależnościowych. W oryginalną perspektywę badawczą – analizę tekstów literackich okresu transformacji z zastosowaniem ustaleń studiów postzależnościowych – został wpisany dialog pomiędzy polskimi i hiszpańskimi pisarzami i intelektualistami. Z recenzji dr hab. Katarzyny Moszczyńskiej-Dürst

Od realności do wyobraźni. Ćwiczenia i warsztaty z uważności dla dzieci, młodzieży i dorosłych

Wiesław Karolak, Barbara Karolak

Publikacja została opracowana z myślą o nauczycielach, metodykach i studentach wielu specjalności pedagogicznych, edukacji artystycznej oraz arteterapii tak, by mogła stanowić dla nich wartościową pomoc. Mogą z niej z powodzeniem korzystać wszyscy, którzy prowadząc różne rodzaje zajęć, poszukują nieskomplikowanych i atrakcyjnych metod pracy. W zamieszczonych ćwiczeniach autorzy skupiają się na świecie realnym, zwyczajnych przedmiotach, aby poprzez pracę z wyobraźnią dojść do podmiotowości. W ujęciu zarówno teoretycznym, jak i praktycznym proponują aktywności sprzyjające twórczemu rozwojowi dzieci, młodzieży i dorosłych. Scenariusze opisanych zajęć mogą posłużyć do realizacji działań profilaktycznych i interwencyjnych z wykorzystaniem twórczego samorozwoju, twórczej terapii. Są to obszary związane z komunikowaniem się z samym sobą i z innymi. Książka składa się z części teoretycznej, wprowadzającej w problematykę warsztatów oraz praktycznej, obejmującej scenariusze ćwiczeń wraz z materiałem fotograficznym. Początkowy rozdział, zatytułowany Niecodzienna codzienność, poświęcony został istocie piękna, łączącego się z subtelnością, wdziękiem, wytwornością. Kolejny rozdział, Przedmioty, dotyczy świadomego postrzegania i istoty uwagi. W końcowym rozdziale, W poszukiwaniu piękna, autorzy zachęcają do rezygnacji z przyzwyczajeń percepcyjnych i instrumentalnego rozumowania. Proponują odejście od postrzegania rzeczy i świata w sposób jednowymiarowy.

Koszty społecznej odpowiedzialności w Lasach Państwowych. Identyfikacja i pomiar

Joanna Piłacik

W publikacji podjęto problem identyfikacji i pomiaru kosztów związanych ze społeczną odpowiedzialnością Lasów Państwowych. Autorka zwraca uwagę, że obecny system rachunkowości tej jednostki nie zapewnia wystarczających danych na ten temat, co utrudnia skuteczne zarządzanie kosztami oraz podejmowanie decyzji. W literaturze brakuje również kompleksowych propozycji pomiaru i wyceny działań związanych z odpowiedzialnością społeczną Lasów Państwowych, więc niniejsze opracowanie stara się wypełnić tę lukę badawczą. Celem monografii jest ulepszenie systemu rachunkowości Lasów Państwowych, szczególnie w aspekcie zarządczym, poprzez zaproponowanie modelu identyfikacji i pomiaru kosztów społecznej odpowiedzialności. W ramach tego celu sformułowano szereg celów szczegółowych, takich jak: analiza roli systemu informacyjnego rachunkowości i specyfiki działania Lasów Państwowych czy ocena aktualnego systemu rachunkowości. Główna teza badawcza wskazuje na brak możliwości generowania informacji o kosztach odpowiedzialności społecznej w obecnym systemie rachunkowości Lasów Państwowych. Autorka argumentuje, że trzeba rozbudować ten system o elementy rachunkowości zarządczej, co umożliwi bardziej precyzyjne monitorowanie i analizę efektywności działań podejmowanych przez Lasy Państwowe w zakresie społecznej odpowiedzialności.

Perswazja i manipulacja w komunikacji. Wybrane zagadnienia

Grażyna Habrajska

W książce Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej [Awdiejew, Habrajska 2004] zaproponowany został schemat komunikacji między nadawcą i odbiorcą, który pokazuje proces tworzenia i interpretacji komunikatów zarówno na poziomie ideacyjnym, jak i interakcyjnym. W schemacie tym reprezentacje kognitywne nadawcy i odbiorcy odpowiadają ich wiedzy doświadczeniowej (którą posiedli wskutek wizualizacji powtarzających się bodźców perceptywnych), umożliwiającej uogólnienie pojedynczych działań.

Ty i twój profil. Tożsamość po autentyczności

Hans-Georg Moeller, Paul J. D’Ambrosio

Książka ta nie jest ostrzeżeniem ani lamentem. To próba opisu nowej rzeczywistości, w której dominuje kultura wizerunku. Można by sądzić, że wizerunek interesuje tylko polityków i youtube'owych influenserów, jednak miliony ludzi troszczą się w każdej chwili o swój profil, także ludzie "cyfrowooporni". Kiedyś świat zachęcał do fizycznych spotkań z innymi, a tożsamość jednostki była budowana poprzez odkrywanie autentycznego "ja". Te projekty nie dominują już w kulturze. Dziś zazwyczaj obserwujemy innych ludzi, najczęściej anonimowych, a podstawą tożsamości jest wizerunek. Nie tylko biernie posiłkujemy się algorytmami Google'a lub Netflixa, lecz także aktywnie sprawdzamy rankingi, opinie, komentarze i inne reakcje internautów. Kultura wizerunku jest krytykowana za sztuczność i nieprawdziwość, jednak ta ocena wynika ze stosowania do niej dawnych kryteriów - rzetelności i autentyzmu. Dbanie o wizerunek to szukanie uwagi oraz podleganie nieustannej presji oglądających, ale również świadome i twórcze kreowanie siebie samego. Tożsamość nie musi być klatką, która więzi jednostkę. Profilowość jest w stanie pogodzić transparentność z ochroną prywatności. Pozwala też uzyskać dystans wobec własnego wizerunku.

Poezje i przekłady

Antoni Korwin Kossakowski

Bibliotheca Litteraria ma na celu upowszechnienie w zintegrowanej formie dokonań edytorskich łódzkiego środowiska naukowego, zwłaszcza polonistycznego. Służy uprzystępnieniu możliwie szerokiemu gronu czytelników dzieł ważnych z punktu widzenia dziejów literatury polskiej. Edycje ukazują się w czterech podseriach: Staropolska, Oświecenie, Wiek XIX oraz Wieki XX i XXI. * Tom zawiera zarówno wyrosłe z tradycji barokowej rymowania, jak i utrzymane w innych estetykach utwory autora: oryginalne, tłumaczone oraz parafrazowane, wśród których szczególne miejsce zajmuje przekład komedii Katarzyny II Obmanszczik (Oszukaniec). Obecne […] wydanie krytyczne utworów Kossakowskiego wzbogaca naszą wiedzę o kulturze literackiej, zwłaszcza czasów stanisławowskich. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Maksimowicz To jedyna edycja naukowa poświęcona utworom poetyckim i przekładom dokonanym przez Antoniego Korwina Kossakowskiego. Publikacja wprowadza teksty źródłowe do szerokiego obiegu czytelniczego, łączy bowiem walory naukowe z popularnonaukowym podejściem. Zgromadzony materiał i sposób jego krytycznego opracowania należy postrzegać jako przedsięwzięcie, które nie tylko wzbogaca wiedzę o epoce, lecz także stanowi inspirację do dalszych badań nad twórczością Moliwdy zarówno dla historyków literatury, jak i badaczy zajmujących się ogólnie pojętym piśmiennictwem epoki oświecenia. Książka stanowi podstawę źródłową dla przekładoznawców czy historyków teatru. Z recenzji dr hab. Aleksandry Norkowskiej

Russia pivot to (Southeast) Asia. Polityka Rosji wobec Azji Południowo-Wschodniej w XXI wieku

Małgorzata Pietrasiak

Niniejsza monografia naukowa jest pierwszą w literaturze polskiej, która przedstawia kompleksową analizę podjętego tematu, tym samym poszerza naszą wiedzę o współczesnej polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej i jej obecności na płaszczyźnie bilateralnej i multilateralnej w Azji Południowo-Wschodniej. Zawiera także informacje o próbach rosyjskich polityków w zakresie realizacji Projektu Wielkiego Partnerstwa Euroazjatyckiego. Temat pracy nie doczekał się w polskiej literaturze naukowej kompleksowej analizy. Zwrot Federacji Rosyjskiej ku Azji, w tym Azji Południowo-Wschodniej, podyktowany był i jest względami polityki zagranicznej, tzw. wektorem wschodnim, szczególnie od czasu aneksji Krymu. Ponadto ASEAN odgrywa istotną rolę w umacnianiu poczucia podmiotowości Federacji Rosyjskiej i równowagi na międzynarodowej arenie azjatyckiej, szczególnie wobec partnera chińskiego. Temat jest jak najbardziej aktualny, ponieważ analizowana polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej wobec Azji Południowo-Wschodniej najprawdopodobniej będzie intensywnie ewoluowała w kolejnych latach, szczególnie w kontekście pogarszających się relacji Rosji z szeroko pojmowanym Zachodem. dr hab. Robert Jakimowicz, prof. UEK Autorka prezentuje szeroki zakres przedmiotowy zagadnień będących obecnie obszarem zainteresowań innych badaczy, omawia nowe wątki dotąd nieopracowane. Aktualność tematu jest bezsprzeczna z uwagi na rosnącą siłę Chin i dużą rolę Rosji we współczesnym świecie. Należy ocenić bardzo pozytywnie postawione przez Autorkę cele i stosowanie różnorodnych narzędzi metodologicznych charakterystycznych dla odmiennych dyscyplin naukowych. Publikacja jest bardzo obszerna i dobrze udokumentowana źródłowo. Przyjęty układ pracy jest logiczny i jasny. dr hab. Mieczysław Sprengel, prof. UAM

Wielki przemysł, wielka cisza. Łódzkie zakłady przemysłowe 1945-2000

Agata Zysiak, Marcin Szymański, Joanna Kocemba-Żebrowska, Wiesława Różycka-Stasiak, ...

Wydana wspólnymi siłami stowarzyszenia i wydawnictwa, książka "Wielki przemysł, wielka cisza" to historie największych zakładów przemysłowych i łódzkiego świata pracy w okresie PRL oraz transformacji w naszym mieście. Historia gospodarcza i losy poszczególnych fabryk uzupełniają się z głosami pracownic i pracowników. Gromadzone od lat materiały przybliżają losy 30 wybranych fabryk, a fragmenty historii mówionych zabierają nas na hale produkcyjne, do laboratoriów a nawet robotniczych domów. Książka jest bogato ilustrowana zdjęciami, archiwalnymi reklamami zakładów przemysłowych i fotografiami lotniczymi a dodatkowo można w niej znaleźć: słownik terminów produkcyjnych listy adresowe fabryk schematy produkcji włókienniczej mapę wybranych zakładów pracy "Wielki przemysł, wielka cisza" to podsumowanie kilkuletniej pracy zespołu osób związanych z Łódzkim Stowarzyszeniem Inicjatyw Miejskich Topografie, które od dekady tworzy Cyfrowe Archiwum Łodzian Miastograf.pl, gdzie można znaleźć jeszcze więcej materiałów o Łodzi. *** "Zdecydowanie warto sięgnąć po tę książkę. Chętnie sięgną po nią miłośnicy Łodzi, a także historycy społeczni, historycy przemysłu, praktycy historii mówionej. Może przydać się jako pomoc przewodnikom miejskim oraz jako pomoc edukacyjna w szkolnictwie wyższym. (...) O jej unikalnym charakterze świadczy jednak przede wszystkim wykorzystanie historii mówionej, która daje wgląd w doświadczenie i życie codzienne pracownic i pracowników łódzkiego przemysłu w XX wieku." - dr. hab. Joanna Wawrzyniak, Uniwersytet Warszawski

Koszty współczesnych kryzysów

Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska

Współczesne badania politologiczne chętnie podejmują temat zmian wywołanych kryzysem. Ujmując interdyscyplinarnie wątki różnorakich załamań, impasów, gwałtownych przeobrażeń, zderzono ze sobą heterogeniczne ujęcia warunków, w jakich się odbywały i wywołanych rezultatów. Biorąc pod uwagę sfery, jakich poszczególne zjawiska dotyczyły, przedstawiono kryzysy polityczne, rządowe, gospodarcze, społeczne – wymagające wyjścia poza stosowane dotychczas rozwiązania i kulturowe – wynikające z ewaluacji systemów wartości. Dziesięć rozdziałów charakteryzuje przebieg i konsekwencje współczesnych sytuacji kryzysowych w Europie, Ameryce Łacińskiej i Azji. Szeregując uwarunkowania i następstwa opisywanych impasów, wymieniono ich główne kategorie. Wśród nich globalne i regionalne zmiany sojuszów, finansowe i gospodarcze skutki przemian, a także sposób ich prezentowania w debacie publicznej. Ważną grupą są koszty społeczne ponoszone przez jednostki i wykluczenia dotyczące różnych regionów świata. W prezentowanych badaniach często pojawia się wątek zarządzania kryzysem i tworzenia wokół niego właściwej dla określonych sił politycznych narracji, która legitymizuje podejmowane środki zaradcze lub ich brak.

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 14 (2024)

Małgorzata Hołda, Ramsey Eric Ramsey

Issue 14 (2024) of Text Matters centers on the intertwined concepts of dwelling and belonging, exploring their complexities and dimensions within literature and culture. The editors, Małgorzata Hołda and Ramsey Eric Ramsey, introduce these themes as fundamental to the human experience of being-in-the-world, encompassing a vast array of human concerns and historical situatedness. The nineteen essays, grouped in five broad sections, examine topics as varied as disputes between Arendt and Heidegger, the intertwined nature of "belonging and longing" in the philosophies of Renaud Barbaras and Jean-Luc Marion, the intricate relationships between dwelling and identity, particularly within urban and environmentally stressed contexts, the retrieval of memories and the redefinition of personal identity in relation to urban space and altered surroundings, dwelling in urban and environmentally endangered areas, the entanglement of urban subjectivity with non-human elements, and seeking models of collective memory and dwelling that move beyond anthropocentric concepts. The main section also covers various modes of belonging, including the concept of home for digital objects and their interactions within online environments, regional identity in poetry, the experience of hate crime and reclaiming belonging, and the use of art and literature to analyze memory, absence, and socio-political critique. What follows is the "(More-Than-Human) Intersections, (More-Than-Generic) Liminalities" section that gathers seven scholarly texts discussing the representation of animal revolts in literature, transgression(s) in Sheri S. Tepper's The Gate to Women's Country, depiction of post-apartheid white identity in Die Antwoord's music videos, the horror elements in Robert Eggers's The Lighthouse, the ecocritical reading of Thomas Hardy's The Woodlanders, the concepts of disnarration and denarration in Eugene O'Neill's The Iceman Cometh, and innovation in the poetry by Charles Bernstein and Andrzej Sosnowski.

Kraje Unii Europejskiej w globalnych łańcuchach wartości. Analiza empiryczna

Wirginia Doryń, Dorota Wawrzyniak

Powstanie globalnych łańcuchów wartości dodanej (GVC) zmieniło obraz produkcji światowej i procesów globalizacyjnych. W tradycyjnym modelu handlu zakłada się, że dobro wyprodukowane w kraju jest następnie sprzedawane i konsumowane za granicą, a w handel zaangażowane są kraje eksportera i importera. W przypadku handlu w ramach GVC dobra na poszczególnych etapach produkcji wielokrotnie przekraczają granice państw. Fakt ten implikuje większą złożoność zarówno uwarunkowań, jak i konsekwencji takiego handlu. Celem niniejszej pracy jest określenie determinant uczestnictwa krajów Unii Europejskiej w globalnych łańcuchach wartości i włączenie się do dyskusji na temat uwarunkowań integracji gospodarek w ramach GVC. Badanie przeprowadzono, uwzględniając zarówno perspektywę krajów będących odbiorcami zagranicznej wartości dodanej wykorzystywanej do własnego eksportu, jak i będących dostawcami krajowej wartości dodanej zawartej w dobrach będących przedmiotem dalszego przetwarzania. W monografii podjęto także temat potencjalnie różnej roli wydatków na badania i rozwój oraz zasobu napływających bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kształtowaniu charakteru uczestnictwa w globalnych łańcuchach wartości w dwóch grupach państw – UE-15 oraz nowych krajach członkowskich. Wnioski płynące z przeprowadzonej analizy mogą pomóc w sformułowaniu zaleceń i wniosków pod adresem polityki gospodarczej, w tym w szczególności nakierowanej na zmianę pozycji kraju z odbiorcy na dostawcę dóbr podlegających dalszemu przetwarzaniu, co może zwiększyć korzyści z uczestnictwa w GVC. Książka może znaleźć także zastosowanie w dydaktyce przedmiotów ekonomicznych uwzględniających problematykę międzynarodową.

Janusz Krasiński. Świadectwo

Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska

„Proponuję Czytelnikowi podróż w głąb doświadczenia Krasińskiego, które obejmuje zarówno traumę wojny, obozów, stalinowskiego więzienia, jak i ustanawianie siebie jako pisarza-świadka, który nakłada na siebie nieustanne zobowiązanie pisania i ogłaszania świadectwa”. Z rozdziału Świadectwo jako projekt literacki i egzystencjalny   Literatura w opowieści Agnieszki Kramkowskiej-Dąbrowskiej o twórczości Janusza Krasińskiego to zmaganie, które dzieje się nie tylko w momencie pracy twórczej, lecz także w wyborach życiowych i pojmowaniu sensu własnej egzystencji. Autorka, prezentując ten artystyczno-egzystencjalny projekt, zanurza Czytelnika w życiorys pisarza, ogłaszany również w wypowiedziach autobiograficznych. Obok dzieła jego życia, pięciotomowego cyklu powieściowego, pokazuje próby poetyckie, dramaty, opowiadania oraz utwory niepublikowane, publikowane częściowo, zniekształcane przez cenzurę i autocenzurę, nieudane. Odkrywcza podróż proponowana Czytelnikowi przez autorkę prowadzi też w głąb epoki, w której żył Janusz Krasiński.   PROJEKT: EGZYSTENCJA I LITERATURA Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom – ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer – społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe...   W serii ukazały się tomy: Agnieszka Katowska, Witkacy. Etyka Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność Tomasz Garbol, Miłosz. Los Adrian Gleń, Stasiuk. Istnienie

PolEnglish Revisited. Leksyka angielska w polszczyźnie XXI wieku

Łukasz Jan Berezowski, Mikołaj Deckert

Monografia wpisuje się w obszar badawczy angielsko-polskich kontaktów językowych oraz językoznawstwa kontrastywnego, analizując postawiony problem interferencji z perspektywy ex nunc, ale z pewnym roztropnym spojrzeniem w przeszłość - zarówno tę bliższą (początek XXI wieku), jak i trochę odleglejszą (druga połowa XX wieku). Pozostając w duchu licznych publikacji o tożsamej tematyce ogłoszonych przez badaczy rodzimych i obcych, proponowane przez autorów opracowanie uwzględnia nie tylko bieżący stan badań, nawiązuje wprost doń i korzysta z ich ustaleń, lecz porządkuje i aktualizuje także sytuację angielskiej leksyki w polszczyźnie Anno Domini 2023. Z Wprowadzienia PolEnglish Revisited. Leksyka angielska w polszczyźnie XXI wieku stanowi bardzo wartościowe opracowanie aktualizujące wiedzę na temat stanu kontaktu językowego pomiędzy angielszczyzną a językiem polskim. Jest też ciekawą propozycją metodologiczną opisu anglicyzmów i ich miejsca w polskim systemie leksykalnym. Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Łydy Autorzy adekwatnie przedstawiają stan zapożyczeń angielskich, które pojawiły się w języku polskim w XXI wieku - widać to ponad wszelką wątpliwość w dokonanych w pracy porównaniach i zestawieniach. Co więcej, ponad połowa zebranego korpusu to leksemy nowe, niewymienione w podobnych opracowaniach. Publikacja stanowi również ważny przyczynek do lepszego zrozumienia sposobu funkcjonowania zapożyczeń angielskich w języku polskim - zawiera wyniki badań nad produkcją i recepcją zapożyczeń, a tym samym przyczynia się do rozwoju pewnego kierunku badań socjolingwistycznych. Z recenzji dr. hab. Grzegorza Drożdża, prof. UŚ

Trzy szesnastowieczne edycje Księgi Tobiasza (1539, 1540, 1545)

Anna Lenartowicz-Zagrodna

Wiedza o dawnych przekładach biblijnych jest nadal niepełna mimo podejmowania licznych inicjatyw badawczych w tym zakresie. Jedną z ksiąg starotestamentowych, której staropolskie przekłady nie stanowiły dotąd centrum zainteresowania, jest anonimowe tłumaczenie Księgi Tobiasza z 1539 roku i jej wznowienia z lat 1540 i 1545. Rok ukazania się editio princeps tej księgi wskazuje, że po księgach Eklezjastesa (1522), Psalmów (1532) i Syracha (1535) jest ona czwartą samodzielnie drukowaną księgą biblijną. Prezentowana książka zawiera edycję krytyczną trzech szesnastowiecznych wydań Księgi Tobiasza wraz z zasadami transkrypcji, komentarzami edytorskimi oraz objaśnieniami językowymi; poprzedza ją wstęp, w którym w przekrojowy sposób omówiono obecność tej księgi w dziejach polskiego piśmiennictwa. Publikacja stanowi kontynuację prowadzonych przez łódzkich językoznawców badań nad językiem przekładów biblijnych.

Rozwój gospodarczy Azji Środkowej. Historia i współczesność

Natasza Duraj

Zasadniczym celem monografii jest przedstawienie problematyki dotyczącej rozwoju gospodarczego i społecznego republik radzieckich Azji środkowej w aspekcie historycznym oraz w odniesieniu do aktualnej sytuacji, jaka ukształtowała się w pięciu obecnie niepodległych państwach, powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego - Kazachstanie, Uzbekistanie, Tadżykistanie, Turkmenistanie i Kirgistanie. W pracy ukazano też mechanizmy zjawisk zachodzących w gospodarce tych krajów oraz w ich społeczeństwach. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona Czytelników zainteresowanych tematyką rozwoju gospodarczego i społecznego republik radzieckich Azji środkowej, a także obecnych problemów tych pięciu niepodległych państw, powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego.