Osiem twarzy ramiprilu, czyli drogowskaz terapeutyczny dla lekarza praktyka A.D. 2023

Marcin Barylski

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu leczenia hipotensyjnego najistotniejsze jest oszacowanie ryzyka sercowo-naczyniowego związanego ze stopniem nadciśnienia tętniczego oraz z liczbą i rodzajem współistniejących czynników ryzyka. Współczesna terapia polega bowiem nie tylko na uzyskaniu trwałej normotensji przy zachowaniu dobrej jakości życia, ale również na korygowaniu zaburzeń hemodynamicznych i metabolicznych, a przede wszystkim - na przedłużaniu życia poprzez redukcję zachorowalności i umieralności z powodu incydentów wieńcowych, niewydolności serca oraz udarów mózgu. U większości pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i różnymi schorzeniami współistniejącymi lub wysokim ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych najkorzystniejszym wyborem jest lek blokujący układ renina-angiotensyna-aldosteron. W chorobie wieńcowej i innych sytuacjach wysokiego ryzyka krążeniowego szczególna rola przypada ramiprilowi, który oprócz działania hipotensyjnego wykazuje wybitne właściwości kardio- i wazoprotekcyjne.

SCORE EEG Standardized Computer-based Organized Reporting of EEG. CUSPE EEG Cyfrowy Ujednolicony System Prezentowania EEG

Magdalena Bosak, Ewa Nagańska, Izabela Domitrz, Aleksander Sobieszek

Broszura zawiera informacje na temat systemu analizy i opisywania EEG opartego na oprogramowaniu komputerowym pod nazwą SCORE EEG. Polska wersja SCORE EEG, Cyfrowy Ujednolicony System Prezentowania EEG (CUSPE), jest dostępna bezpłatnie dla wszystkich neurofizjologów na stronie www.holbergeeg.com. Mamy nadzieję, że ten system ułatwi codzienną praktykę zarówno elektrofizjologom analizującym elektroencefalogramy, jak i lekarzom interpretującym wynik badania łącznie z obrazem klinicznym.

Powody, dla których warto stosować metotreksat w formie iniekcji podskórnej w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów

Piotr Ligocki

Metotreksat jest podstawowym lekiem stosowanym w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. Obecnie lekarz może wybrać pomiędzy postacią preparatu podawaną doustnie lub podskórnie. W artykule podkreślono cechy, którymi pozytywnie wyróżnia się postać podskórna leku. W szczególności zwrócono uwagę na jego biodostępność.

Dlaczego warto rozważyć iniekcje domięśniowe na pierwszych etapach terapii?

Ewa Walewska

W pracy opisano sposoby poprawienia skuteczności i bezpieczeństwa leczenia bólu przy użyciu meloksykamu. Główny nacisk położono na uzyskanie szybkiego efektu terapeutycznego dzięki zastosowaniu podania domięśniowego oraz wzmocnienie efektu analgetycznego przez dodanie witaminy B12.

Psychiatria w medycynie Dialogi interdyscyplinarne Tom 4

Joanna Rymaszewska, Dominika Dudek

Kolejny tom książki pt. Psychiatria w medycynie - dialogi interdyscyplinarne pod redakcją prof. Joanny Rymaszewskiej i prof. Dominiki Dudek przynosi (zresztą jak zwykle) bardzo ciekawe informacje z zakresu szeroko pojętych związków psychiatrii z innymi gałęziami medycyny. W książce możemy znaleźć aktualne i cenne dane na temat chorób zakaźnych w aspekcie psychiatrycznym, a także inne zagadnienia - m.in. dotyczące nowych technologii w diabetologii, otyłości, problemów pacjentek położniczych, osób starszych, jak również zaburzeń odżywiania i metod leczniczych, w tym hipnozy. Przedstawione są też najnowsze problemy, z którymi psychiatrzy i psychologowie spotykają się coraz częściej, takie jak dysforia płciowa czy nowoczesne uzależnienia. Autorzy rozmawiają także o aktualnych problemach, takich jak pandemia, jej wpływ na nasze funkcjonowanie społeczne i ogólna kondycja służby zdrowia w Polsce. Wszystkie tematy są ważne i trudno jest wybrać najbardziej interesujące. Zachęcamy do przeczytania całej książki i do refleksji nad naszymi psyche i somą.

Zarys otoneurologii tom 1

Waldemar Narożny, Henryk Skarżyński

W podręczniku w sposób logiczny i przejrzysty opisano niełatwe zagadnienia anatomii, fizjologii i patofizjologii, ambulatoryjnej i klinicznej, diagnostyki neurologicznej, otolaryngologicznej, audiologicznej i radiologicznej układu równowagi. Wyodrębnione są rozdziały przedstawiające różnice kliniczne między zawrotami głowy wieku dziecięcego a występującymi u osób w wieku podeszłym. Ważną, obszerną, napisaną w oparciu o najnowsze piśmiennictwo oraz doświadczenia własne Autorów część podręcznika stanowią rozdziały poświęcone leczeniu zaburzeń przedsionkowych. Jest ono wielokierunkowe (transtympanalne, farmakologiczne, chirurgiczne), a wybór sposobu leczenia zależy w dużej mierze od wyniku postępowania diagnostycznego. Większość zawrotów głowy i zaburzeń równowagi jest leczona zachowawczo, głównie farmakologicznie. Szczególnie wartościowe, zwłaszcza dla lekarzy otochirurgów, są informacje zawarte w rozdziale omawiającym diagnostykę i terapię zawrotów głowy pochodzenia jatrogennego. Integralną część terapii zawrotów głowy stanowi rehabilitacja. Poświęcony jest jej jeden z końcowych rozdziałów monografii. Książkę zamykają dwa rozdziały omawiające problemy napotykane przez lekarzy wielu specjalności w procesie orzekania niepełnosprawności w chorobach otoneurologicznych. Podręcznik Zarys otoneurologii wypełnia znaczącą lukę na polskim rynku wydawniczym dotyczącą opracowań poruszających wszechstronne problemy związane z zaburzeniami przedsionkowymi. Stanowi ważne źródło informacji zarówno dla lekarzy otolaryngologów, neurologów, audiologów, foniatrów, jak i lekarzy rodzinnych, radiologów oraz rehabilitantów. Skierowany jest także do przyszłych adeptów sztuki lekarskiej - studentów wydziałów medycznych polskich uniwersytetów.

Spoczynkowa częstość rytmu serca a zastosowanie β-adrenolityków w leczeniu chorych z nadciśnieniem tętniczym

Martyna Waliczek, Piotr Rozentryt

Przyspieszona częstość rytmu w spoczynku jest skorelowana z gorszym rokowaniem zarówno w populacji ogólnej, jak i w różnych grupach chorych. Rekomendacje towarzystw naukowych zajmujących się leczeniem chorych z nadciśnieniem tętniczym nakazują włączyć pomiar spoczynkowej częstości rytmu w spoczynku do rutynowej oceny chorych. U pacjentów z niepowikłanym nadciśnieniem tętniczym sugerowane jest zastosowanie kardioselektywnych B1-adrenolityków w celu zwolnienia częstości rytmu serca. Postępowanie takie należy poprzedzić szczegółowym badaniem chorego i eliminacją przyczyn przyspieszenia rytmu. W pracy wskazano wiele wątpliwości związanych ze zwalnianiem częstości rytmu serca w różnych grupach chorych. Zarysowano także proponowany algorytm postępowania.

Zastosowanie etorykoksybu w chorobach układu ruchu - doświadczenia ośrodka warszawskiego

Robert Rupiński

Etorykoksyb - selektywny inhibitor COX-2 (koksyb) - został zarejestrowany w leczeniu choroby zwyrodnieniowej, reumatoidalnego zapalenia stawów, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (spondyloartropatia) oraz dny moczanowej. Silne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne etorykoksybu zostało potwierdzone w randomizowanych badaniach klinicznych obejmujących duże grupy pacjentów. Etorykoksyb w porównaniu z klasycznymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi charakteryzuje się blisko 2-krotnie niższym ryzykiem poważnych działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego. Jednocześnie, podobnie jak w przypadku innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych, terapia etorykoksybem jest przeciwwskazana u pacjentów z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym.

Renesans metforminy

Artur Mamcarz, Wiesława B. Duda-Król

Publikacja poświęcona jest metforminie, leku który skutecznie leczy hiperglikemię, ma działanie metaboliczne, zmniejsza insulinooporność i znakomicie sprawdza się w farmakoterapii chorych z zespołem metabolicznym

Psychiatria w medycynie Dialogi interdyscyplinarne Tom 1

Joanna Rymaszewska, Dominika Dudek

Dostajecie, Drodzy Czytelnicy, niebywale praktyczną pozycję, pozwalającą zrozumieć problemy psychiatryczne w praktyce szeregu specjalności lekarskich. Za wyjątkowo atrakcyjną należy uznać formułę niniejszej książki pod redakcją prof. Joanny Rymaszewskiej i prof. Dominiki Dudek, uznanych autorytetów w dziedzinie psychiatrii. Rozmowy obu Autorek z eksperymentami reprezentującymi wiele innych dziedzin medycyny o problemach psychiatrycznych, z jakimi mają do czynienia w swojej praktyce klinicznej, dla mnie, internisty-kardiologa, były bardzo interesujące i wciągające. każdego lekarza, który na co dzień styka się z problemami psychiatrycznymi u swoich pacjentów - bez względu na specjalność - aby w wolnej chwili sięgnął po tę niezwykle ciekawą pozycję.

Diagnostyka zmian ogniskowych wątroby z zastosowaniem ultrasonograficznych środków kontrastujących - strategia badania

Maciej Jędrzejczyk

Celem pracy jest przedstawienie techniki i strategii badania ultrasonograficznego z zastosowaniem ultrasonograficznych środków kontrastujących w diagnostyce zmian ogniskowych wątroby w zależności od wskazań i obrazu klinicznego.

Przełykowe i pozaprzełykowe objawy choroby refluksowej przełyku - postępowanie w świetle najnowszych wytycznych

Barbara Skrzydło-Radomańska

Choroba refluksowa przełyku należy do najczęstszych chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jak wynika z aktualnych badań, dotyczy ona ok. 20-23% populacji osób dorosłych w krajach Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Największe wyzwania i problemy w leczeniu to nietypowe objawy, objawy pozaprzełykowe i oporność na farmakoterapię, głównie inhibitorami pompy protonowej, które są podstawową grupą leków w tym wskazaniu. Brak skuteczności ich działania dotyczy 17-45% pacjentów. Jeśli mimo zastosowania inhibitorów pompy protonowej dolegliwości się utrzymują, możliwe są podwojenie dawki lub zamiana preparatu na inny, ewentualnie dodanie blokera receptora H2, alginianu, sukralfatu lub leku prokinetycznego. Z tego powodu w ostatnim czasie pojawiły się nowe zalecenia mające zwiększyć skuteczność terapii. W 2021 r. ukazały się łączone wytyczne europejskie i amerykańskie dotyczące postępowania w chorobie refluksowej opornej na leczenie, a w 2022 r. Polskie Towarzystwo Gastroenterologii opublikowało wytyczne leczenia choroby refluksowej. W pracy podsumowano najważniejsze ustalenia powyższych dokumentów.

Inhibitory DPP-4 - fakty i mity

Agnieszka Łebkowska

Inhibitory dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4, dipeptidyl peptidase-4), zwane gliptynami, należą do doustnych leków przeciwhiperglikemicznych, wymienianych w algorytmie leczenia cukrzycy typu 2 (T2DM, type 2 diabetes mellitus). Działają w oparciu o mechanizm inkretynowy i powodują szybkie i całkowite hamowanie enzymu DPP-4, przez co przyczyniają się do wzrostu stężenia endogennych inkretyn - glukagonopodobnego peptydu 1 oraz żołądkowego peptydu hamującego, a to w efekcie zwiększa wydzielanie insuliny, a zmniejsza glukagonu. Według aktualnych zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dzięki bezpieczeństwu i dobrej tolerancji inhibitory DPP-4 stanowią wsparcie terapii T2DM na etapie jej intensyfikacji lub też w monoterapii w przypadku przeciwwskazań do stosowania innych grup leków przeciwhiperglikemicznych. W Polsce szeroko dostępne substancje z tej grupy to sitagliptyna i wildagliptyna. Wprowadzenie preparatów generycznych gliptyn oraz korzystne warunki refundacyjne umożliwiły szerszy dostęp do tej grupy leków.

Bezpieczeństwo i skuteczność mirabegronu i solifenacyny w leczeniu nadaktywnego pęcherza moczowego u pacjentów w wieku podeszłym

Tomasz Wiatr, Piotr Chłosta

Objawy ze strony dolnych dróg moczowych, w tym parcia naglące, nietrzymanie moczu spowodowane parciem, częstomocz i nykturia, są powszechne u osób starszych i wiążą się ze znacznym pogorszeniem jakości życia. Gdy postępowanie zachowawcze, takie jak modyfikacja przyjmowania płynów czy trening pęcherza, nie łagodzi objawów, zaleca się wdrożenie postępowania farmakologicznego. Leki antymuskarynowe jako leki pierwszego rzutu w leczeniu pęcherza nadaktywnego blokują aktywność muskarynowych receptorów M2/M3 w pęcherzu i zapewniają znaczące korzyści kliniczne w terapii objawów pęcherza nadaktywnego u osób starszych, lecz ich skutki uboczne są częste, co niejednokrotnie prowadzi do dyskontynuacji leczenia. Mirabegron, agonista receptorA beta 3-adrenergicznego, wykazuje podobną skuteczność jak leki antymuskarynowe bez ryzyka działania antycholinergicznego.

Przypadki kliniczne pacjentów leczonych tadalafilem oraz solifenacyną

Bartosz J. Sapilak

W artykule przedstawiono zasady terapii dwoma lekami urologicznymi - tadalafilem i solifenacyną. Zaprezentowano również przypadki kliniczne omawiające ich praktyczne zastosowanie. Pierwszy wykorzystywany jest głównie w leczeniu zaburzeń wzwodu i przerostu prostaty, drugi w terapii naglącego nietrzymania moczu, częstomoczu i parcia naglącego. Działanie tadalafilu opiera się na selektywnej i odwracalnej inhibicji specyficznej fosfodiesterazy cGMP typu 5. Zahamowanie aktywności enzymu przez tadalafil prowadzi do hamowania rozpadu i nasilenia działania cGMP w ciałach jamistych prącia, co przedłuża relaksację mięśni gładkich i powoduje napływ krwi do tkanek członka, a tym samym pomaga uzyskać i utrzymać wzwód. W tym wskazaniu lek stosujemy doraźnie, nie częściej niż 1-2 razy w tygodniu. W terapii łagodnego przerostu stercza leczenie opiera się na mniejszych dawkach tadalafilu, ale przyjmowanych codziennie.

Przewód pokarmowy a COVID-19. Obserwacje po roku pandemii. Część 1. Pacjenci ze schorzeniami górnego odcinka przewodu pokarmowego

Anita Gąsiorowska

Najczęstsze objawy kliniczne choroby spowodowanej przez koronawirus SARS-CoV-2 (COVID-19) obejmują gorączkę, kaszel, duszność, bóle gardła, bóle mięśni i stawów, dreszcze oraz bóle głowy. W przebiegu COVID-19 stwierdzono także występowanie sympotów ze strony przewodu pokarmowego, takich jak: biegunka, nudności, wymioty, ból brzucha i brak apetytu. Chociaż nie są w pełni poznane mechanizmy odpowiedzialne za rozwój biegunki w COVID-19, obecnie uważa się, że może ona być wynikiem bezpośredniego cytopatycznego działania wirusa oraz odpowiedzi immunologicznej. Dodatkowo po zakażeniu przewodu pokarmowego SARS-CoV-2 u niektórych pacjentów mogą wystąpić zmiany w mikrobiocie jelitowej. W artykule przedstawiono analizę objawów ze strony przewodu pokarmowego, które pojawiają się w przebiegu COVID-19, oraz omówiono zagadnienia związane z ich rozpoznawaniem i leczeniem.

Bezpieczeństwo kardiologiczne stosowania etorykoksybu

Paweł Balsam

Etorykoksyb jest wysoce selektywnym inhibitorem cyklooksygenazy 2 wskazanym w łagodzeniu objawów zapalenia stawów i kości, reumatoidalnego zapalenia stawów oraz bólu i oznak zapalenia związanego z ostrym zapaleniem stawów dnawym. Selektywne niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak etorykoksyb, powstały w wyniku wysiłków zaprojektowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które poprzez mechanizm oszczędzający aktywność cyklooksygenazy 1 zmniejszałyby ryzyko działań niepożądanych w postaci toksyczności żołądkowo-jelitowej. W niniejszej pracy przedstawiono dwa przypadki kliniczne ilustrujące miejsce etorykoksybu w terapii choroby zwyrodnieniowej stawów i reumatoidalnego zapalenia stawów ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa kardiologicznego.

Pikosiarczan sodu czy glikol polietylenowy w przygotowaniu przed planową kolonoskopią w warunkach ambulatoryjnych? Przegląd systematyczny oraz metaanaliza

Michał F. Kamiński

Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie oraz omówienie metaanalizy 16 randomizowanych badań dotyczących porównania skuteczności dwóch środków farmakologicznych (pikosiarczanu sodu z cytrynianem magnezu [SPMC] lub glikolu polietylenowego [PEG]) stosowanych w przygotowaniu jelit przed planowaną kolonoskopią wykonywanych w warunkach ambulatoryjnych u dorosłych pacjentów. Wyniki analizy wykazały przewagę SPMC nad PEG pod względem stopnia oczyszczenia jelita, tolerancji pacjenta oraz częstości występowania działań niepożądanych. Nie wykazano różnic między PEG a SPMC w zakresie wykrywalności polipów i gruczolaków.

Psychologiczne wyzwania i...szanse w czasie pandemii

Michał Lew-Starowicz

Znany ekspert Pan Profesor Michał Lew-Starowicz wypowiada się na temat sytuacji pacjentów psychiatrycznych z zaburzeniami seksualnymi, których źródłem jest lub może być epidemia ze wszystkimi jej konsekwencjami, a także opisuje sytuację osób, par, które charakteryzują się normą psychiczną, a epidemia mogła zmienić ich postawy, zachowania. W wywiadzie pokazany jest także kontekst kulturowy, w którym przyszło nam żyć i który może mieć na nas wpływ. Pan Profesor podzielił się swoimi doświadczeniami klinicznymi w sytuacji, która psychiatrom i seksuologom dostarcza wielu nowych terapeutycznych wyzwań.

Nowoczesne leczenie przeciwzakrzepowe u pacjentów z chorobami miażdżycowymi. Miejsce rywaroksabanu w aktualnych wytycznych oraz codziennej praktyce klinicznej

Konrad Stępień, Grzegorz Gajos

Choroba układu sercowo-naczyniowego na podłożu miażdżycy (ASCVD, atherosclerotic cardiovascular disease), która obejmuje chorobę wieńcową, chorobę naczyń mózgowych oraz chorobę tętnic obwodowych, wiąże się z wysoką zachorowalnością, śmiertelnością i kosztochłonnością w aspekcie populacyjnym. Monoterapia przeciwpłytkowa była od dawna podstawą leczenia przeciwzakrzepowego w profilaktyce pierwotnej i wtórnej incydentów w ASCVD. Ostatnie randomizowane badania pokazały zalety i efektywność strategii dwukierunkowego hamowania w przewlekłej ASCVD. Kwas acetylosalicylowy i mała dawka rywaroksabanu zastosowane w skojarzeniu działają synergistycznie i stanowią atrakcyjną opcję terapeutyczną u wybranych grup pacjentów.

Tamsulosyna i solifenacyna jako forma leczenia skojarzonego pacjentów z objawami ze strony dolnych dróg moczowych - wskazania oparte na zasadach evidence-based medicine oraz praktycznych doświadczeniach

Piotr Zapała

Leczenie skojarzone tamsulosyną i solifenacyną jest jednym z częściej stosowanych skojarzeń lekowych u pacjentów z nasilonymi objawami z dolnych dróg moczowych w fazie napełniania. Objawy takie mogą mieć charakter wtórny do przeszkody podpęcherzowej, ale mogą być również patofizjologicznie niezależne od łagodnego rozrostu stercza. Duoterapia tamsulosyną i solifenacyną wydaje się leczeniem bezpiecznym, a z perspektywy klinicznej kluczowa pozostaje selekcja pacjenta, który odniesie największą korzyść z takiego leczenia.

Problem oporności farmakokinetycznej na ASA

Magdalena Rudnicka

Kwas acetylosalicylowy (ASA) jest podstawowym lekiem przeciwpłytkowym, jednak zaburzenie procesów farmakokinetycznych na etapie wchłaniania może prowadzić do wystąpienia oporności farmakokinetycznej na ASA. Skutkiem tego jest niepełne hamowanie agregacji i zwiększone ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Zjawisko oporności częściej dotyczy pacjentów otyłych, chorych na cukrzycę czy starszych. Jednym ze sposobów przełamywania oporności farmakokinetycznej może być zastosowanie tabletki o natychmiastowym uwalnianiu oraz dodanie substancji, które przyspieszają wchłanianie, takich jak glicyna. Glicyna ponadto ma działanie przeciwzapalne, immunomodulujące i cytoprotekcyjne, co może ograniczać uszkodzenia przewodu pokarmowego związane z terapią ASA. Badania kliniczne wskazują, że suplementacja glicyną może zmniejszać ryzyko wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej u pacjentów z zespołem metabolicznym. Zatem u osób z populacji geriatrycznej, otyłych czy chorych na cukrzycę zastosowanie postaci o natychmiastowym uwalnianiu z dodatkiem glicyny może okazać się skuteczną opcją leczenia przeciwpłytkowego.

Przewód pokarmowy a COVID-19 ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń czynnościowych - obserwacje po 2 latach pandemii

Karolina Radwan, Piotr Radwan

Infekcje SARS-CoV-2 często przebiegają z symptomami gastroenterologicznymi, co stanowi duże wyzwanie terapeutyczne. W świetle ponad 2-letnich doświadczeń z pandemią wiadomo również, że po przechorowaniu objawowego COVID-19 i wyeliminowaniu wirusa znacznie wzrasta ryzyko rozwoju zespołu post-COVID, którego dominujący element mogą stanowić zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Obserwuje się także wyraźną tendencję do istotnego zaostrzania symptomów zespołu jelita nadwrażliwego i dyspepsji czynnościowej zdiagnozowanych w okresie przedpandemicznym. Ważny filar opieki nad pacjentami ambulatoryjnymi stanowi telemedycyna zorientowana na rzetelny wywiad z uwzględnieniem ewentualnych objawów alarmujących. W leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego w dobie pandemii zaleca się leki o udowodnionej skuteczności i wysokim profilu bezpieczeństwa, w tym leki spazmolityczne i prokinetyki.

Profile pacjentów, u których warto stosować Lewozymendan

Opracowanie zbiorowe

Profile pacjentów, u których warto stosować lewozymendan to książka poświęcona praktycznym aspektom wykorzystania lewozymendanu - leku inotropowego dodatniego stosowanego w zdekompensowanej niewydolności serca. Lewozymendan jest podawany przede wszystkim w najtrudniejszych przypadkach, a doświadczenia z nim związane w części ośrodków są niewielkie. zdecydowaliśmy się na zaprezentowanie opisów realnych sytuacji klinicznych, aby pokazać niuanse, których znajomość może zdecydować o powodzeniu terapii.