Nieobecna kultura. Przypadek Inflant Polskich

Krzysztof Zajas

Książka jest monografią lokalnej, kresowej kultury dawnych Inflant Polskich, praktycznie nieobecnej we współczesnych badaniach humanistycznych. Autor nie tylko dokonuje rekapitulacji historycznej i antropologicznej zjawiska, ale stara się również na konkretnym przykładzie opisać mechanizmy kulturowe charakterystyczne da tzw. sytuacji pogranicznych. Ważnym elementem opisu jest próba uchwycenia fenomenu lokalnej tożsamości polsko-inflanckiej zapisanej w literackich i naukowych projektach polskich Inflantczyków. Składają się one na chybioną, nieudaną reprezentację krainy w dyskursie naszej humanistyki. Re-kreacja nieistniejącej krainy zmierza m.in. do przywrócenia bądź weryfikacji miejsca kilku literatów w piśmiennictwie polskim, spychanych dotychczas w niebyt lub przypisanych do niewłaściwych kontekstów kulturowych. Książka traktuje zatem Inflanty Polskie na dwa sposoby: jako przykład rozproszonej, wielokulturowej tożsamości kresowej oraz jako jednostkowy, niepowtarzalny fenomen wyrosły na obrzeżach dawnej Rzeczpospolitej.

Litwo, Ojczyzno nie moja

Jan Widacki

Zbiór esejów na temat Litwy i jej mieszkańców. Autor - wieloletni Ambasador Rzeczpospolitej na Litwie - konfrontuje legendę Kresów, w której się wychował, z rzeczywistością, demaskując mity narosłe od wieków wokół stosunków polsko-litewskich i włączając w swą opowieść dziesiątki rozmów z Polakami żyjącymi na Litwie, Białorusi i Ukrainie.

Poczucie samoskuteczności jako moderator wpływu afektu na wykonanie zadań

Tomasz Łukasz Niemiec

W psychologii wciąż nie ma jasności co do tego, czy ludzie wydajniej przetwarzają informacje, gdy są w nastroju pozytywnym, czy też gdy pozostają pod wpływem negatywnego nastroju. W odpowiedzi na to pytanie powstały koncepcje wskazujące, że to, w którym nastroju wystąpi wydajniejsze przetwarzanie informacji, może zależeć od dodatkowych czynników. W książce Poczucie samoskuteczności jako moderator wpływu afektu na wykonanie zadań prezentowane jest ujęcie nawiązujące do holistycznej tradycji, w ramach której założenia dotyczące sfer emocjonalnej i poznawczej poszerzono o postulaty związane ze sferą motywacyjną. W omawianej koncepcji po raz pierwszy uwzględniono także sferę osobowościową. Skoncentrowano się na postulatach dotyczących cechy osobowościowej, którą jest specyficzne poczucie samoskuteczności. Trzy eksperymenty przedstawione w książce dostarczyły wsparcia empirycznego dla prezentowanej koncepcji. Niniejsza praca jest samodzielnym wkładem do problematyki relacji między afektem i poznaniem. Wprowadza ciekawy model teoretyczny, wyjaśniający wpływ poczucia samoskuteczności na zależność między afektem i funkcjonowaniem poznawczym, jak również dostarcza empirycznej weryfikacji tego modelu za pomocą rzetelnie przygotowanych i przeprowadzonych eksperymentów. Autor wykazał się dużą orientacją w podejmowanej problematyce oraz zdolnością krytycznej oceny dotychczasowych ustaleń teoretycznych, jak również umiejętnością stawiania własnych pytań badawczych. prof. dr hab. Małgorzata Sobol-Kwapińska Tomasz Łukasz Niemiec (ur. 1985) jest doktorem psychologii, pracuje w Wyższej Szkole Bankowej w Toruniu. Wyniki swoich badań nad psychologią emocji, poznania i osobowości prezentował m.in. na konferencji Canadian Psychological Association w Toronto. Innym obszarem badawczym, na którym koncentruje się dr Tomasz Łukasz Niemiec, jest robotyka społeczna. Pełni on jedną z funkcji kierowniczych w ogólnoeuropejskim projekcie grantowym PROSPERO. Odbył także szkolenie z pokrewnego obszaru nowoczesnych technologii i zmian zachowania organizowane przez Uniwersytet Boloński. Autor uczestniczy w tworzeniu polskich adaptacji testów psychologicznych. Jest również recenzentem amerykańskiego dwumiesięcznika „Psychological Reports”. W roku 2015 otrzymał nagrodę Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki za wybitne osiągnięcia naukowe.

Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego: konteksty - dylematy - trendy

Ewa Lipińska, Anna Seretny

Opracowanie Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego: konteksty – dylematy – trendy jest bardzo cenną publikacją, odpowiadającą na palące potrzeby współczesnej glottodydaktyki polonistycznej. Celne sformułowanie zawarte w tytule – język nierodzimy – zawiera w sobie trzy typy polszczyzny postrzeganej jako język obcy, drugi i odziedziczony. Wchodzące w skład tomu artykuły stanowią cenny zbiór informacji zarówno dla czynnych lektorów, jak i osób stawiających pierwsze kroki w pracy pedagogicznej. Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Anny Dąbrowskiej Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego: konteksty – dylematy – trendy to trzeci z kolei tom opracowanego przez nas cyklu pozycji naukowo-dydaktycznych z zakresu glottodydaktyki. Proponujemy w nim dalszą analizę naszej dyscypliny u progu trzeciej dekady XXI wieku. Szeroko zakreślona perspektywa pozwoliła na uwzględnienie z jednej strony nowszych czy mniej typowych zjawisk charakterystycznych dla polszczyzny wpływających na jej nauczanie, a z drugiej – największych bolączek współczesnej glottodydaktyki polonistycznej. Autorzy tekstów pochodzą z różnych krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych i dydaktycznych, co sprawia, że analizowane zagadnienia ujmują z odmiennych perspektyw. Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie, stanowiące kolejne kompendium wiedzy glottodydaktycznej, będzie użyteczne dla wszystkich czytelników, którym ponownie życzymy, aby nauczanie języka polskiego jako obcego, drugiego lub odziedziczonego było dla nich PASJĄ, POWOŁANIEM i PRZYJEMNOŚCIĄ. Ze wstępu redaktorek tomu Anny Seretny i Ewy Lipińskiej

Urbanistyka "à la française". Tysiąc lat doświadczeń i europejskich innowacji. Dopełnienie obrazu, tom I: W poszukiwaniu źródeł urbanistyki europejskiej. Modele średniowiecznej organizacji przestrzeni południowej Francji

Krzysztof Kazimierz Pawłowski

Praca, skonstruowana jako publikacja trzytomowa, stanowi próbę uchwycenia najbardziej specyficznych i oryginalnych aspektów urbanistyki francuskiej, upoważniających do zastosowania określenia „à la française”, które przez swój innowacyjny charakter odegrały ważną rolę w wypracowaniu zasad kształtowania przestrzeni miejskiej w Europie. Zasygnalizowany w tytule  zakres chronologiczny – 1000 lat – zmienia,  popularną w literaturze przedmiotu, opinię wiążącą francuską szkołę planowania miast przede wszystkim z okresem absolutyzmu i działaniami barona Haussmanna przy XIX-wiecznej przebudowie Paryża oraz doktryną paryskiej École des Beaux-Arts. Zawarte w podtytule określenie „dopełnienie obrazu” ma uwypuklić fakt, że praca nie prezentuje całokształtu  ewolucji urbanistyki francuskiej, a jedynie uzupełnienia jej charakterystykę poprzez pewne nieznane lub niedocenione w dotychczasowej literaturze zjawiska, których identyfikacja stała się możliwa dzięki badaniom własnym autorów. Celem postawionej w pierwszym tomie tezy jest udowodnienie, że organizacja przestrzeni miejskiej we Francji reprezentuje od wczesnego średniowiecza pewien zespół charakterystycznych cech, których tylko część była dotychczas rozpoznana. Autor wykazuje również, że wbrew powszechnie utartym poglądom, planowe zagospodarowanie miast we Francji nie zaczyna się od XIII-wiecznych realizacji opartych o układ ortogonalny. Okazuje się bowiem, że były one poprzedzone, powstałymi w epoce roku tysiącznego, realizacjami zbudowanymi na rzucie koła, zidentyfikowanymi przez autora na terenie Langwedocji. To nieznane dotychczas zjawisko, które stanowiło, poprzez zastosowanie czytelnego modelu, pierwszą udaną próbę planowej organizacji przestrzeni o charakterze miejskim w średniowiecznej Europie, autor określił mianem cyrkulad. Ich odkrycie i rolę w rozwoju urbanistyki europejskiej wysoko ocenił profesor Georges Duby, wybitny autorytet w dziedzinie badań nad historią kultury francuskiego średniowiecza, a nowy termin znalazł trwałe miejsce również w języku potocznym. Na terenie szczególnie cywilizacyjnie rozwiniętej południowej Francji powstały też inne, dotychczas nierozpoznane, modele przestrzenne. Trójkąt, obok okręgu, stał się najbardziej oryginalną cechą organizacji przestrzeni na badanym terenie. Te formy trzeba jednak uzupełnić figurami trapezoidalnymi, a również zbudowanymi na obrysie kwadratu, prostokąta i kwadratu.  Analizy typologiczne oparte na przykładach planowo założonych układów przestrzennych w większości nieistniejących w dotychczasowym obiegu naukowym począwszy od cyrkulad, pozwoliły na korektę powszechnie przyjętej opinii mówiącej, że kształtowanie się organizmów miejskich i wiejskich we Francji miało wyłącznie spontaniczny charakter aż do pojawienia się założeń typu bastides.   Krzysztof Kazimierz Pawłowski – architekt, urbanista, konserwator zabytków. W latach 2000–2014 profesor Politechniki Łódzkiej, dyrektor Instytutu Architektury i Urbanistyki; od 2014 roku profesor na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej. Członek Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN; przewodniczący Sekcji Historii i Konserwacji. Doktor honoris causa Politechniki Lwowskiej oraz członek Francuskiej Akademii Architektury. W latach 1974–1981 zastępca Generalnego Konserwatora Zabytków; następnie w latach 1982–1989 profesor gościnny w École d’Architecture i na Uniwersytecie Paul Valéry w Montpellier, na Uniwersytecie Toulouse II-Le-Mirail oraz w Centre National de la Recherche Scientifique. W latach 1977–1978 wiceprzewodniczący Komitetu Dziedzictwa Światowego UNESCO. W okresie 1978–1981 wiceprezydent Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS. W latach 1981–1984, a następnie w latach 1993–2003 Prezes Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS. Autor wielu publikacji na temat ewolucji urbanistyki polskiej i europejskiej, w tym szeregu książek i artykułów dotyczących  rozwoju urbanistyki francuskiej. Odznaczony kawalerskim i oficerskim l’Ordre des Arts et des Lettres. Laureat Nagrody Fundacji Kronenberga im. Profesora Aleksandra Gieysztora (2006) i Nagrody im. Profesora Jana Zachwatowicza (2012). Ponadto odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (2013) i Złotym Medalem Gloria Artis (2015). 

Władza platform. Za fasadą Google, Facebooka i Spotify

Jan Kreft

To książka o władzy platform Facebooka i Google, o kontrolowaniu człowieka, grup społecznych, a nawet państw. O „magii” uzależniania ludzi, celebracji osobliwych mitów, kulcie porażki, mirażach bogactwa, kreatywności i kariery. To książka o algorytmizacji codziennego życia, feudalnych stosunkach na platformach, ich niewolnikach i menedżerach pokutnikach. O zarządzaniu antykonkurencyjnymi platformami, o „strefach zabójstw” rynkowych rywali. To wreszcie książka o utowarowieniu wszystkiego – od miłości po nienawiść – o tyranii iluzji, o redefiniowaniu znaczeń w cyberprzestrzeni ludzkiej aktywności, o obsesji pomiarów każdego aspektu życia z nadrzędną misją i wiarą, że można naprawiać świat, tworząc jeszcze lepszy algorytm. „Ponieważ profesor Kreft lubi przywoływać słowa Olgi Tokarczuk, skojarzyłem jego postawę z wędrowcem opisanym przez Olgę Tokarczuk w eseju Człowiek na krańcach świata, przypominającym rycinę niewiadomego autorstwa opublikowaną w 1888 r. przez francuskiego astronoma Camille’a Flammariona. Przedstawia ona wędrowca, który dotarł do granic świata i wystawiwszy głowę poza ziemską sferę, zachwyca się widokiem uporządkowanego i wielce harmonijnego kosmosu. Chłodne oko »astronoma« Krefta dostrzega za fasadą społeczności biznesowy układ powiązań, wielkich i małych kół i kółeczek organizacji finansowych w cyfrowym wszechświecie. Niemniej fascynuje go »debunking«, czyli rozgryzanie, ale i obalanie mitów założycielskich firm GAFA z Doliny Krzemowej. Profesor Kreft jest jednym z najważniejszych polskich eksplorerów tej kwestii, wnikającym – używając jego określenia – za fasadę nie tylko wskazanych w tytułach gigantów firm informatyczno-technicznych (BigTech), ale obejmując oglądem i analizą cały gwiazdozbiór cyfrowych firm sieci Web 2.0”. Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Gobana-Klasa Prof. dr hab. Jan Kreft (Politechnika Gdańska). Wieloletni dziennikarz i korespondent zagraniczny, autor ponad tysiąca publikacji w mediach polskich i zagranicznych, menedżer zarządzający firmami mediów i nowych technologii. Autor kilkunastu książek, w tym: Władza algorytmów – u źródeł potęgi Google i Facebooka, Za fasadą społeczności – zarządzanie nowymi mediami i Koniec dziennikarstwa, jakie znamy. Agregacja w mediach.

W trosce o dobrą edukację. Prace dedykowane profesor Jadwidze Kowalikowej z okazji 40-lecia pracy naukowej

Anna Janus-Sitarz

X tom serii „Edukacja nauczycielska polonisty” zawiera 34 teksty dedykowane profesor Jadwidze Kowalikowej z okazji 40-lecia pracy naukowej. Cenne dla dydaktyki języka polskiego dokonania prof. Kowalikowej uhonorowali uniwersyteccy przyjaciele i uczniowie artykułami, które łączy wspólny motyw – troska o dobrą edukację na wszystkich poziomach kształcenia. Prace zamieszczone w jubileuszowym tomie poszerzają wiedzę polonistów w zakresie badań nad językiem, literaturą i kulturą. Książka prezentuje aktualne problemy kształcenia językowego i kompetencji komunikacyjnej (wartościowanie, język młodzieży, neologizmy słowotwórcze w polityce, błędy językowe etc.) oraz kształcenia literacko-kulturowego (nowe spojrzenie na dzieła literatury polskiej i inne teksty kultury).

Strącona bogini. Rzecz o Marii Komornickiej

Brigitta Helbig-Mischewski

Książka ta to kulturoznawcze, genderowe i psychologicznie pogłębione spojrzenie na Komornicką i jej spektakularną "zmianę" płci. Badaczka podejmuje próbę odczytania ukrytych sensów szaleństwa Komornickiej, powołując się na niemieckie teorie psychologiczne. Jednocześnie podnosi kwestię odpowiedzialności społeczeństwa za los skrzywdzonej pisarki. Praca tropi ślady kulturowego przestępstwa, które młodą i utalentowaną power woman obróciło w osamotnionego, wyszydzanego "dziadzia Piotra". (Tak nazywali Komornicką-Własta krewni i inni mieszkańcy Grabowa.) Studium nie ma na celu zgłębienia wyłącznie tajników biografii Komornickiej, lecz także jej (częściowo zapomnianej) twórczości literackiej i korespondencji. Korzystając z wyników badań niemieckiej biografistyki i nawiązując do polskich badań nad pisarką, autorka przygląda się zależnościom między życiem a pisarstwem Komornickiej, patrzy na nie jak na pole ścierających się dyskursów i światopoglądów epoki. Szczególną uwagę poświęca problematyce płci i opresji kobiet. Pokazuje także, jak twórczość pisarki staje się sceną kreowania własnych losów, a w okresie późniejszym przywracania tego, co w życiu stracone, i korekty tego, co nieudane, i jak w końcu umożliwia jej przetrwanie. Zepchnięta na margines społeczności, poetka nie pozostaje bowiem do końca w roli ofiary, lecz nieustannie tworząc, "wypisuje się" z obłędu.

Erros. Mesjański witalizm i filozofia

Agata Bielik-Robson

Co łączy Spinozę, Bergsona, Freuda, Rosenzweiga, Benjamina, Levinasa, Adorno i Derridę? Pierwsza, samonasuwająca się odpowiedź – że są to myśliciele, w których teoriach można odnaleźć echa tradycji żydowskiej – jest trafna, ale nie wyjaśnia zamysłu tej książki. Odpowiedź ciekawsza, pogłębiająca tę pierwszą przez wskazanie na pewną teoretyczną część wspólną, głosi, że są to myśliciele, którzy to, co specyficznie ludzkie, lokują w zasobach energetycznych bytu imieniem człowiek: w jego szczególnej – bezjakościowej i nadmiarowej - popędowości, wyróżniającej człowieka na tle innych stworzeń. W przeciwieństwie zatem do tych myślicieli, którzy ludzką differentia specifica umieszczają w momencie hermeneutycznym, czyli w inicjacji w sferę symboliczną, nasi autorzy są zdania, że – z pozoru tautologicznie – człowiek od razu rodzi się człowiekiem: istotą obdarzoną sobie tylko właściwą energią popędową, której losy decydują o jego człowieczeństwie. Człowiek zatem to nie tyle byt, który mówi - a przynajmniej nie w porządku pierwszej różnicy - ile raczej byt obdarzony szczególnym modi życia: życiem problematycznym.   Dr hab. Agata Bielik-Robson, ur. 1966, zamieszkała w Warszawie. Ukończyła filozofię na Uniwersytecie Warszawskim (1989), doktoryzowała się w IFIS PAN (1995). Kilka lat spędziła w Wielkiej Brytanii, między innymi w Oksfordzie i Londynie. Obecnie pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz jako profesor Jewish Studies na Wydziale Teologii i Religioznawstwa w University of Nottingham. Opublikowała kilkadziesiąt artykułów w językach polskim, niemieckim i angielskim oraz pięć książek: Na drugim brzegu nihilizmu (Warszawa, 1997), Inna nowoczesność (Kraków, 2000), Duch powierzchni: rewizja romantyczna i filozofia (Kraków, 2004), Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje (Kraków, 2008) oraz “Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności (Kraków, 2008). Na wiosnę roku 2011, w wydawnictwie Northwestern University wyszła jej książka amerykańska poświęcona filozofii literatury Harolda Blooma: The Saving Lie. Harold Bloom and Deconstruction. Zajmuje się współczesną filozofią podmiotu, teorią literatury oraz filozofią religii, ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa żydowskiego.  

Per aspera ad astra. Podręcznik do nauki języka polskiego. Ćwiczenia rozwijające sprawność czytania (C1)

Anna Seretny

Per aspera ad astra to podręcznik dla cudzoziemców na poziomie zaawansowanym (C1) z ćwiczeniami rozwijającymi i doskonalącymi sprawność czytania oraz strategie pracy z tekstem. Stanowi on kontynuację pracy Kto czyta - nie błądzi. Podobnie jak poprzednia składa się z ośmiu jednostek, w których znajduje się kilka tematycznie powiązanych tekstów. Towarzyszą im ćwiczenia służące doskonaleniu sprawności czytania, rozwijające strategie globalnego, selektywnego i szczegółowego rozumienia tekstu oraz poszerzające lub uaktywniające zasób leksykalny uczących się. Większość typów zadań wykorzystywanych jest w egzaminach certyfikatowych sprawdzających stopień opanowania sprawności czytania w języku polskim jako obcym. Praca z podręcznikiem umożliwia więc uczącym się jednoczesne zapoznawanie się z technikami egzaminacyjnymi. Jednostkę zamykają sekcje Słowa, które warto zapamiętać oraz Powiedz albo napisz. Pierwsza zawiera te wyrazy, zwroty i wyrażenia, które pojawiły się w wypowiedziach pisemnych i zostały uznane za warte zapamiętania i/lub przypomnienia; druga ma za zadanie zachęcić użytkowników do przygotowywania dłuższych wypowiedzi ustnych i/lub pisemnych na tematy poruszane w tekstach.

Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole

Anna Janus-Sitarz

Jak - w stanie kryzysu czytelnictwa, atrofii wartości, upadku autorytetu intelektualisty i wielu przeobrażeń społeczno-kulturowych obniżających rangę lektury- -uczyć czytania? Jak temu czytaniu przywrócić dwa zanikające, a niezbędne elementy: przyjemność i odpowiedzialność Książka, przeplatając dyskurs naukowy i dydaktyczny, stara się zarówno poszerzyć kompetencje nauczyciela o przemyślenia przydatne w nauczaniu literatury, wzbogacić jego "warsztat badacza", przybliżyć refleksje teoretycznoliterackie możliwe do aplikacji w szkolnych spotkaniach z lekturą, jak i zwrócić uwagę a te aspekty filozofii edukacji, które dopominają się zmian w podejściu  tak do ucznia, jak i do dzieła literackiego.

Inwencja i innowacja. Jak powstało białe oświetlenie?

Junji Miyahara

Inwencja i innowacja. Jak powstało białe oświetlenie? skupia się na historii rozwoju różnych sposobów oświetlenia powiązanych z czterema innowacjami, dążącymi do uzyskania dziennego światła białego. Milion lat upłynęło od odkrycia przez homo erectus i użytkowania żółtego światła ognia (I innowacja) do wykorzystania przez nas (homo sapiens) jako światła białego wysokotemperaturowych lamp gazowych pod koniec XIX stulecia (II innowacja). Doprowadziło to do szybkiego rozwoju lamp elektrycznych, białych lamp fluorescencyjnych (III innowacja), a ostatecznie białych LED-owych lamp pod koniec XX wieku (IV innowacja). Można oczekiwać, że V innowacja  będzie związana z nieznanymi obecnie jeszcze mechanizmami i pojawi się w połowie XXI stulecia. Innowacje w oświetleniu prowadziły zawsze do zmian w naszym codziennym życiu, nauce, technologii, przemyśle, społeczeństwie i otoczeniu. Białe światło jest specjalnym  kolorem naszego życia.     Profesor Miyahara Junji urodził się w roku 1942 w Shimizu w Japonii. Po ukończeniu studiów na Nagoya University w 1967 podjął pracę jako naukowiec w NGK Insulators Ltd. W 1970 roku przeszedł do Fuji Photo Co. Ltd (Fujifilm). W tym okresie jego główne zainteresowania i badania związane były z rozwojem techniki obrazowania wiązką promieniowania X i fotostymulowanymi fosforami dla płaskich detektorów, które zostały zastosowane w cyfrowej radiografii i diagnostyce medycznej. W latach 1980–1990 zarządzał działem badawczo-rozwojowym nowych materiałów i urządzeń obrazujących w Fujifilm. Od roku 1999 do 2004 był wykładowcą na Hitotsubashi University i kierownikiem Centrum Badań Innowacyjnych. Obecnie jest profesorem na Tokyo University of Science, gdzie kieruje Wydziałem Zarządzania Innowacjami w Nauce i Technologii.     Publikacja dofinansowana przez Fundację Japońską This title has been published with the support of the Japan Foundation

Przemiany współczesnej książki popularnonaukowej dla dzieci i młodzieży (na przykładzie francuskiej oferty wydawniczej)

Agnieszka Wandel

Monografia jest pierwszą tak obszerną pracą, w której w kompleksowy sposób przebadano rozwój, kształt i sposoby upowszechniania publikacji popularnonaukowych lub – zgodnie z nowszą terminologią – edukacyjnych dla dzieci i młodzieży. Podstawą była analiza francuskiego rynku wydawniczego, wybranego ze względu na to, że rozwój tego typu oferty przebiegał we Francji w sposób bardziej systematyczny niż w Polsce, do tego stopnia, że możliwe było uchwycenie określonych tendencji edytorskich, a także ukazanie dalekosiężnych strategii wydawniczych nieznanych w polskim edytorstwie. Autorce udało też się opisać szereg zjawisk obserwowanych globalnie, a więc także na polskim rynku wydawniczym. Za pomocą wieloaspektowego badania repertuaru reprezentatywnych dla tego sektora wydawnictw zdiagnozowała zmiany w zakresie dopasowania poszczególnych publikacji i serii wydawniczych do umiejętności czytelniczych różnych grup wiekowych, a także oszacowała stopień wykorzystania określonych gatunków piśmiennictwa oraz zmienne zainteresowanie daną problematyką. Wskazała przy tym na rosnące znaczenie tzw. gatunków pogranicza, z którymi związane są największe problemy terminologiczne i klasyfikacyjne, a także  wpływ kultury masowej i rozwoju nowoczesnych technologii na kształt i tematykę książek. Agnieszka Wandel wykonała olbrzymią pracę i dokonała w swojej monografii wielu ciekawych ustaleń [...]. Rozprawa ta powinna w pierwszej kolejności trafić do badaczy i studentów związanych z takimi dyscyplinami, jak bibliologia i informatologia, literaturoznawstwo, pedagogika czy kulturoznawstwo. Jestem przekonany, że okaże się ona pożyteczna dla każdego, kto jest zainteresowany zagadnieniem popularyzacji nauki, edytorstwem czy promocją książki dziecięcej i młodzieżowej, a więc wydawców, bibliotekarzy, nauczycieli i rodziców. Dr hab. Michał Rogoż, prof. UP w Krakowie   Agnieszka Wandel, dr nauk humanistycznych, bibliolog, bibliotekoznawca, licencjat filologii romańskiej. Adiunkt w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Zastępca redaktora naczelnego „Roczników Bibliotecznych”, współpracownik portalu Mądre Książki, członkini Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży na Uniwersytecie Wrocławskim. Interesuje się edytorstwem i rynkiem książki dla dzieci i młodzieży.    

Czarno na białym. Gramatyka i sprawność pisania na B2

Dorota Prążyńska

Podręcznik Czarno na białym to dwadzieścia cztery lekcje skierowane do wszystkich, którzy chcą kontynuować naukę języka polskiego na poziomie B2. Zawiera obszerny zestaw różnorodnych ćwiczeń przygotowujących zarówno do używania języka, jak i do egzaminu certyfikatowego. Od podręczników dostępnych w bibliotekach, księgarniach i w Internecie różni go nauka poprawności gramatycznej poprzez formułowanie wypowiedzi pisemnych uzupełniona informacjami z zakresu historii Polski i jej kultury. Czarno na białym to podręcznik dobrze przemyślany, rzetelnie przygotowany i starannie opracowany. Pozycja ta pozwoli uczącym się na poznawanie języka z elementami kultury polskiej w sposób nowoczesny i efektywny. Gwarantuje szybki wzrost kompetencji językowych i kulturowych. To swoiste kompendium wiedzy, zawierające bogactwo pomysłów, tematów i typów ćwiczeń, będzie cenną pomocą dla osób ambitnych, które chcą przystąpić do egzaminu z solidną wiedzą językową i retoryczną, a dodatkowo pragną lepiej poznać polską historię i kulturę. dr hab. Anna Dunin-Dudkowska, prof. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Dorota Prążyńska - magister filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyplomowana nauczycielka języka polskiego i historii z doświadczeniem na wszystkich poziomach kształcenia, egzaminatorka w Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej, lektorka języka polskiego z długoletnim doświadczeniem w Szkole Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Międzynarodowym Centrum Kształcenia Politechniki Krakowskiej, nauczycielka polonijna z doświadczeniem w polskich szkołach Łotwy, Ukrainy i Białorusi kierowana do pracy przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą. W 2019 r. zajęła pierwsze miejsce w międzynarodowym konkursie "Być Polakiem" za konspekt lekcji Gramatyka jest ważna i ciekawa.

Wokół "W pustyni i w puszczy". W stulecie pierwodruku powieści

Jerzy Axer, Tadeusz Bujnicki

Wokół „W pustyni i w puszczy” to wieloautorska monografia, w której sąsiadują ze sobą studia dotyczące Afryki w czasach Sienkiewicza (zwłaszcza widzianej z perspektywy polskiej), literackich obrazów Afryki tworzących kontekst powieści Sienkiewicza, strategii artystycznych autora, genezy i recepcji jego powieści. [...] Wobec powszechnej dziś świadomości zmiany roli czytelnictwa w edukacji i dziedziczeniu kultury w Polsce wydało nam się właściwe opublikowanie tego tomu na stulecie ukazania się pierwodruku; jesteśmy przeświadczeni, że W pustyni i w puszczy, choć prawie już nieczytane, ma trwałe miejsce wśród polskich „węzłów pamięci”, świadectw polskiego doświadczenia i polskiej tożsamości minionego stulecia.

Po tamtej stronie Tatr. Učebnica pol"stiny pre Slovákov

Marta PANČÍKOWÁ, Wiesław STEFAŃCZYK

Podręcznik do nauki języka polskiego jako obcego przeznaczony dla początkujących i średniozaawansowanych Słowaków. Składa się z dwudziestu jednolicie skomponowanych jednostek lekcyjnych poprzedzonych obszernym rozdziałem fonetyczno-fonologiczym. Autorzy wykorzystali swoje praktyczne doświadczenia w nauczaniu języka polskiego, uwzględniając uwagi uczących się.

Czesław Miłosz i historyczność kultury

Matthias Freise

„Zmysłowość i metafizyka nie wykluczają się, podobnie jak wiara i wątpliwości, ale warunkują się wzajemnie. Odpychająca jest natura jako taka, rządząca się swym wewnętrznym prawem, ale dla człowieka jest piękna, ponieważ umie on patrzeć na nią oczami, w których odzwierciedla się pierwiastek boski (…) Nie każda erotyczna miłość jest chciwą żądzą, nie każde piękno pokusą i uwiedzeniem. Ale różnice te należy stale sprawdzać – czy to w odniesieniu do wiewiórki, czy leszczyny, czy pięknej kobiety. Oto paradoks, który Miłosz odkrywa i wciąż na nowo formułuje: jeśli stanę się myśliwym, to podporządkuję się prawu natury, jeśli jednak pozwolę, by mnie objęła i ogarnęła, wówczas rzucę na nią urok, zaczaruję ją boskim spojrzeniem. Katastrofa kulturowa, której Miłosz się spodziewał, faktycznie miała miejsce. Być może upadek będzie jeszcze głębszy, ale ostatecznie człowiek nie będzie umiał na stałe żyć bez wymiaru duchowego, bez wiary, nadziei i miłości. Dawna ojczyzna duchowa poety jest wprawdzie na zawsze utracona, ale nigdy nieuznawany za możliwy powrót nad brzegi Niewiaży jest realistycznym odpowiednikiem historycznej idei, że być może to właśnie on, poeta, nowy Noe, zdołał jako pierwszy postawić stopę na wyłaniającym się z niszczycielskiego potopu lądzie przyszłej kultury”.

Literatura niewyczerpana. W kręgu mniej znanych twórców polskiej literatury lat 1863-1914

Krzysztof Fiołek

Bohaterami Literatury niewyczerpanej są nieco już zapomniani pisarze, współtworzący w latach 1863-1914 historię polskiej literatury. Dziś są postaciami z tła epoki, choć niejednokrotnie cieszyli się autentyczną sławą w swoim czasie. Na plan pierwszy wysuwają się tu twórcy rzadko trafiający nawet na listę lektur uzupełniających. Stąd rodzi się potrzeba przypomnienia wielu nazwisk dla dopełnienia obrazu literatury polskiej w drugiej połowie XIX wieku i na początku wieku XX. Zadania tego podjęli się badacze z różnych ośrodków akademickich – obok profesorów również młodsi pracownicy i doktoranci. Idea doczytania twórców funkcjonujących jedynie w pogłębionej analizie historycznoliterackiej epok pozytywizmu i Młodej Polski połączyła trzy pokolenia polonistów. Przedstawili wyniki swoich badań nad mniej znanymi pisarzami. O wielu z nich już od dawna nie pisano, więc siłą rzeczy ukazują się nam w nowych kontekstach i skojarzeniach. (Krzysztof Fiołek, Słowo od redaktora)

Jarosław, Donald i inne chłopaki. Felietony z "Tygodnika Powszechnego"

Marian Stala

Zebrane w tej książce felietony były ogłaszane w „Tygodniku Powszechnym” od czerwca 2007 do października 2011 roku. Zacząłem je pisać głęboko dotknięty atmosferą podejrzliwości, wprowadzoną do życia publicznego przez twórców i zwolenników IV RP. Po przejściu Prawa i Sprawiedliwości do opozycji przyglądałem się kolejnym epizodom polsko-polskich wojen i potyczek, sprawiających często wrażenie marnego widowiska. Doświadczenie niepowagi i nierealności polityki, obserwowanej z daleka, z pozycji czytelnika dzienników i tygodników, to zasadniczy temat mojej książki.   Marian Stala

Epistemologia współcześnie

Marek Hetmański

Na niniejszy tom składają się rozprawy i artykuły, które powstały w trakcie przygotowań do konferencji "Epistemologia współcześnie", która odbyła się w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w dniach 7 i 8 listopada 2005 roku. Zawarta w nich jest specyfika epistemologii jako filozoficznej refleksji nad poznaniem i wiedzą, w szczególności jej metateoretyczny charakter. Pod tą nazwą funkcjonują różne koncepcje i stanowiska, a także metody tej refleksji - od kantowskich czy scholastycznych nastawień przez fenomenologiczne, hermeneutyczne oraz analityczne, aż po pragmatystyczne i postmodernistyczne projekty uwspółcześnienia lub radykalnej zmiany tradycyjnej epistemologii. W powyższym wstępie oraz w części pierwszej (autorstwa najwybitniejszych polskich epistemologów) zaprezentowane są zarówno tradycja każdego z tych rozumień epistemologii, jak również konkretne stanowiska, rozwiązania czy projekty metaepistemologiczne. Czytelnik znajdzie tu różnorodność autorskich ujęć oraz dyskusje nad statusem epistemologii jako takiej. W części drugiej omówione są przykłady teoriopoznawczej problematyki zawartej w tych naukach szczegółowych jak humanistyka, socjologia, językoznawstwo, biologia czy psychologia poznawcza (kognitywistyka), w których wyraźnie obecne są epistemologiczne zagadnienia. Tom kończą rozprawy autorstwa badaczy z licznych krajowych zakładów lub katedr o profilu epistemologicznym, podejmujące zarówno metaepistemologiczne wątki, jak i prezentujące konkretne przykłady stanowisk i dyskusji teoriopoznawczych.  

Stulecie poetek polskich. Przekroje - tematy - interpretacje

Praca zbiorowa

Monografia Stulecie poetek polskich ukazuje twórczość znanych i mniej znanych polskich poetek (a także kilku obcych, literaturze polskiej przyswojonych), powstającą od początku XX do drugiej dekady XXI wieku – ich działalność zarówno poetycką, jak i tłumaczeniową, a także tę adresowaną do młodego odbiorcy. W nowych odczytaniach powracają zarówno autorki wielokrotnie już opisywane, o utrwalonej pozycji w literaturze: Kazimiera Iłłakowiczówna, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Anna Świrszczyńska, Julia Hartwig, Wisława Szymborska, Urszula Kozioł, Krystyna Miłobędzka, Halina Poświatowska czy Ewa Lipska, jak i te niegdyś znane, lecz dziś nieco już zapomniane lub mniej popularne ‒ takie jak między innymi Wanda Chotomska, Teresa Socha-Lisowska, Helena Raszka, Joanna Pollakówna, Małgorzata Hillar, Jadwiga Stańczakowa, Krystyna Rodowska, Marianna Bocian czy Barbara Sadowska. Ważne miejsce zajmują również poetki debiutujące w XXI wieku ‒ na przykład Agnieszka Kuciak, Julia Fiedorczuk, Joanna Mueller, Małgorzata Lebda, Justyna Bargielska, Urszula Zajączkowska, Kamila Janiak czy Katarzyna Giełżyńska. Ponawianie pytania o obecność i miejsce poezji kobiet w polskiej historii literatury wyznacza rytm książki w postaci zmieniającej się w poszczególnych częściach perspektywy: od ujęć przekrojowych, poprzez opracowania tematologiczne, aż po zbliżenia interpretacyjne. Charakterystyczne dla szkiców pojawiających się w książce jest równouprawnienie ich bohaterek, tych zapoznanych lub nigdy niewypromowanych, oraz tych nielicznych, którym udało się zająć miejsce w kanonie. Powstała w ten sposób wielowątkowa i wieloautorska opowieść nie tylko o poezji kobiet ostatniego stulecia, ale także o jej postrzeganiu i recepcji, o przełamywaniu interpretacyjnych klisz i obalaniu historycznoliterackich stereotypów. Jej bohaterkami są kobiety piszące, które poprzez dochodzenie do własnego języka i budowanie samoświadomych, oryginalnych projektów potwierdzają swą istotną obecność nie tylko w historii poezji – chronologiczna lektura ich wierszy, przynoszą¬cych zmianę w podejściu do ważnych i aktualnych tematów, stanowi bowiem także opowiedzianą przez medium literatury historię polskiej kobiety i jej drogi emancypacyjnej. Stulecie poetek polskich to projekt bardzo wartościowy nie tylko dlatego, że wypełnia wiele białych plam w obrazie historii naszej literatury, dokonuje reinterpretacji historycznoliterackich ustaleń i wywraca na nice pokutujące wciąż stereotypy o „niepozorności” poezji kobiecej. Sukcesem tomu, prócz zaprezentowania w wielorakich przekrojach nie w pełni doszacowanej poezji polskich autorek, jest rozbicie sporej ilości omyłek czy nazbyt pochopnych sądów, jak choćby tych o nikłej obecności Historii w ich utworach czy wątłym potencjale metajęzykowym. Wreszcie: autorki kolejnych rozdziałów, wyczulone na mechanizmy sprzyjające marginalizacji piszących kobiet, rozsadzają ramy uschematyzowanych porządków historycznoliterackich, umieszczając współczesną poezję kobiet w obszarze uniwersalnie traktowanej literatury polskiej. Nie na marginesach „męskiego”, nie w opozycji, a równoprawnie.              prof. dr hab. Danuta Opacka-Walasek  

Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Stan obecny - programy nauczania - pomoce dydaktyczne

Władysław T. Miodunka

Tom ten przynosi podsumowanie dyskusji toczonej w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu, to znaczy w latach 1992-2003 w związku z obecnością (lub nie) elementów kultury w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Datę początkową wyznaczają dwie prace: Wojciecha Jekiela i Cezarego Rowińskiego z Instytutu "Polonicum" Uniwersytetu Warszawskiego, opublikowane w tomie Vademecum lektora języka polskiego pod redakcją Barbary Bartnickiej, Lidii Kacprzak i Ewy Rohozińskiej (1992). Obie dotyczą obecności kultury polskiej w procesie nauczania języka polskiego jako obcego: praca W. Jakiela odnosi się do tej obecności na zajęciach językowych dla początkujących, praca C. Rowińskiego zaś - do wprowadzania wiedzy o kulturze polskiej na lektoratach dla studentów z poziomu średniego i zaawansowanego. Prace publikowane w niniejszym tomie różnią się od nich znacznie, gdyż odwołują się do pomocy dydaktycznych, uwzględniających elementy kultury w nauczaniu języka polskiego jako obcego, biorą pod uwagę przeprowadzone później badania P. Garncarka, G. Zarzyckiej, J. Rokickiego, A. Burzyńskiej i S. Schmidt, przyjmują wreszcie jako punkt odniesienia programy realioznawcze w nauczaniu języka niemieckiego jako obcego oraz standardy europejskie zaproponowane w tym zakresie przez Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie (2003).

Między fizyką a filozofią. Filozofia przyrody i filozofia fizyki w pismach Mariana Smoluchowskiego

Jan Grzanka

Marian Smoluchowski jest jednym z najczęściej cytowanych polskich naukowców – Web of Science określa liczbę cytowań jego prac w okresie od 1894 do 2014 roku na 7235 (Maria Curie-Skłodowska była w tym czasie cytowana 1582 razy). Regularnie przywoływane są równania dotyczące teorii procesów stochastycznych, a równanie ciągłości Smoluchowskiego stosowane jest w opisach procesów sedymentacji i koagulacji. Jego badania dotyczące ruchów Browna przyczyniły się do triumfu teorii atomistycznej w fizyce. Dzięki ich wykorzystaniu Richard Zsigmondy, Jean Perrin i Theodor Svedberg otrzymali w latach 1925–1926 Nagrody Nobla. Książka przedstawia wkład polskiego fizyka w naukę oraz filozofię, zwłaszcza w filozofię przyrody. Badania Smoluchowskiego dotyczące przyczyny i przypadku doprowadziły do wprowadzenia rachunku prawdopodobieństwa do fizyki. Jego teoria kryterium użyteczności odpowiada na pytania, jak rozwija się nauka i jak weryfikujemy hipotezy oraz teorie. Udowadnia, że użyteczność jest kategorią uniwersalną i odnosi się do wszystkich aspektów funkcjonowania człowieka w świecie przyrody. Jan Grzanka – uzyskał tytuł doktora na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Absolwent Wydziału Hydrotechniki Politechniki Gdańskiej i Wydziału Nauk Społecznych (na kierunku filozofia) Uniwersytetu Gdańskiego, a także Studiów Podyplomowych w Szkole Filozofii Tadeusza Gadacza Collegium Civitas. Członek Pomorskiego Towarzystwa Filozoficzno-Teologicznego i Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Szekspirowskiego, redaktor naczelny Universitas Gedanensis.

Pod grą. Jak dziś znaczą wiersze, poetki i poeci

Anna Kałuża

Choć Anna Kałuża zajmuje się poezją, to jej sposób rozumienia wierszy odwołuje się do szerszych ujęć budowanych na gruncie estetyki. Estetyki nowocześnie pojętej, operującej nie tyle kategorią autonomicznego dzieła, ile szeroko pojętego artefaktu estetycznego czy nawet – samą kategorią estetyczności jako pewnej ramy, czy może raczej nazwy procesu cyrkulacji znaków we współczesnej semiosferze. W tym ujęciu poezja konstytuuje się w ruchu ciągłych „przegrupowań między sztuką, nauką i techniką”. Nie tylko zresztą konstytuuje się dzięki tym przegrupowaniom, ale ich dokonuje. I to jest cel Kałuży: nie obrona tradycyjnych przekonań dotyczących sztuki, lecz ujawnienie potencjalnych mocy dokonywania „przegrupowań”. Mocy poezji do – by rzec nieco inaczej – wywłaszczania z tradycji i zawłaszczania sfer sytuujących się poza sztuką; przekraczania granic estetyki i ich restytuowania; bycia w grze i pozostawania poza grą. Z recenzji wydawniczej dra hab. prof. US Andrzeja Skrendy   Anna Kałuża – zajmuje się krytyką literacką i historią literatury, przede wszystkim poezją polską XX i XXI wieku. Autorka książek poświęconych związkom krytyki literackiej i estetyki: Wola odróżnienia. O modernistycznej poezji Jarosława Marka Rymkiewicza, Julii Hartwig, Witolda Wirpszy i Krystyny Miłobędzkiej (Kraków 2008), Bumerang. Szkice o poezji polskiej przełomu XX i XXI wieku (Wrocław 2010), Wielkie wygrane. Wspólne sprawy poezji, krytyki i estetyki (Mikołów 2011). Współredagowała m.in. Rodzinną Europę. Pięć minut później (Kraków 2011) oraz Interpretować dalej. Najważniejsze polskie książki poetyckie 1945–1989 (Kraków 2011). Od 2010 roku współpracuje z TVP Kultura, współprowadząc programy literacko-krytyczne: Czytelnia, Sztuka czytania, Cappuccino z książką.