Rozwiązania proekologiczne w inżynierii środowiska

Mariusz Kowalczyk, Iwona Zawieja, Małgorzata Worwąg (red.)

Monografia stanowi wartościowe źródło wiedzy dotyczącej innowacyjnych, proekologicznych rozwiązań w zakresie inżynierii środowiska. Poruszane w niej zagadnienia naukowe odzwierciedlają kierunki badań realizowanych przez naukowców Wydziału Infrastruktury i Środowiska. Zawarty w monografii materiał badawczy nawiązuje do idei zrównoważonego rozwoju oraz koncepcji „zero waste” i dotyczy aktualnych problemów cywilizacyjnych w zakresie ochrony środowiska. Monografia ma charakter zarówno przeglądowy, oparty na aktualnym stanie wiedzy, jak i eksperymentalny, którego podstawą są badania własne autorów ze wskazaniem na ich aplikacyjne zastosowanie.

Innowacje w technologii i automatyzacji

Jerzy Winczek Przemysław Postawa Marek Gucwa

Nieustanny rozwój technik wytwarzania, stosowanie nowoczesnych technologii i materiałów stawiają przed kadrą naukową i dydaktyczną nowe zadaniai wyznaczają kierunki naukowych poszukiwań i badań. Dynamiczny postęp w technologii materiałów stosowanych w bioinżynierii, zintegrowanych systemach CAD/CAM//CAE, technologii druku 3D zarówno w technikach tworzyw sztucznych i metalowych, jak i metod oraz urządzeń spawalniczych implikuje konieczność reagowania na otaczający świat oraz sprostania nowym wyzwaniom. Odpowiedzią na tego typu wyzwania jest niniejsza monografia. Pierwsza część pracy poświęcona jest zagadnieniom materiałów i technologii przetwórstwa tworzyw sztucznych. Znajdują się tu rozdziały poświęcone zagadnieniom materiałów polimerowych oraz ich procesom starzenia w różnych warunkach, materiałom polimerowym stosowanym w medycynie, badaniom nad technologią przetwórstwa, analizie numerycznej przepływu tworzyw oraz obciążania implantów stosowanych w medycynie, a także zastosowaniom technologii przyrostowych, a w szczególności druku 3D.  Kształtowanie i badanie jakości powierzchni metalowych obrabianych metodami mechanicznymi (obróbką skrawaniem, nagniataniem) jest przedmiotem rozważań kolejnej części pracy. W odniesieniu do obróbki skrawaniem prezentowane prace koncentrują się na zagadnieniach frezowania i toczenia. Przedstawiono sposób kształtowania powierzchni śrubowej o zarysie kołowo wklęsłym frezem trzpieniowym z czołem kulistym, dokonano analizy dokładności 3-osiowej frezarki CNC na podstawie obróbki przedmiotu próbnego. Nowoczesnym rozwiązaniom poświęcona jest praca dotycząca zastosowania innowacyjnej technologii obróbki skrawaniem LFV, polegającej na wprawianiu w drgania osi ruchu posuwowego serwomechanizmu w kierunku osiowym. Ostatnią grupą prac związanych bezpośrednio z technologią wytwarzania są rozdziały poświęcone problematyce spawalniczej. Znajdują się tu rozdziały dotyczące zjawisk zachodzących w przestrzeni międzyelektrodowej w jednej z odmian metody MIG/MAG. Zaprezentowano także badania stabilności pracy łuku spawalniczego przy wymuszonych impulsach prądowo-napięciowych oraz zaproponowano nową autorską metodę badania charakterystyk statycznych zasilaczy impulsowych. Kolejne prace koncentrują się wokół efektów oddziaływania łuku spawalniczego na materiał spawany. Szczególnie istotny jest temat badań poświęcony ilości ciepła, jakie jest doprowadzane do złącza czy też napoiny. Zaproponowane podejście obliczenia wielkości geometrycznych napoin jest punktem wyjścia do zmiany metodologii wyznaczania ilości wprowadzanego ciepła do napoiny czy też złącza.  Również jakość powierzchni po cięciu, wielkość strefy wpływu ciepła i niewielkie zmiany w twardości ciętych materiałów przemawiają za wyborem tej metody cięcia, co znakomicie zostało pokazane w rozdziale poświęconym jakości cięcia laserowego. Dużym wyzwaniem, przed jakim staje obecnie spawalnictwo, jest modernizacja i naprawa bloków energetycznych. Stosowane w tych konstrukcjach materiały są trudnospawalne i wymagają dużego doświadczenia oraz wiedzy w odpowiednim projektowaniu technologii łączenia tych materiałów. Dobrym przykładem sposobu postępowania przy kwalifikowaniu technologii spawania stali stosowanych w energetyce jest praca, w której przedstawiono proces technologiczny łączenia rur i zmiany w strukturze złącza. Kolejne rozdziały poświęcono procesom napawania, z których pierwszy dotyczy napawania regeneracyjnego stosowanego w instalacjach energetycznych, a drugi napawania technologicznego, którego celem jest uzyskanie pożądanych właściwości w warstwie wierzchniej. Pracę kończą rozdziały poświęcone  projektowaniu aplikacji bazodanowych na przykładzie oprogramowania dedykowanego laboratorium metrologicznemu oraz modelowi ewaluacji kursów on-line prowadzonych na Politechnice Częstochowskiej.

Emerging pollutants wyzwaniem dla gospodarki wodno-ściekowej

Agata Rosińska

Stan środowiska naturalnego jest jednym z najważniejszych wyznaczników zdrowia ludzkiego i jakości życia. W związku z tym istotnego znaczenia nabiera właściwa ocena i kontrola, a także eliminacja zanieczyszczeń gleb, wód i powietrza; jest to problem ogólnoświatowy, analizowany przez różne organizacje, gremia i stowarzyszenia, wywołujący spory, dyskusje, budzący skrajne  emocje. Rozwój przemysłu, technologii  i chęć podnoszenia standardu życia przyczyniły się do tego, że zanieczyszczenia towarzyszą człowiekowi wszędzie. Trwałe zanieczyszczenia organiczne obejmują szeroką grupę związków chemicznych, które pozostają na stałe w środowisku, gromadzą się w organizmach żywych, mogą być przenoszone za pośrednictwem powietrza, wody lub gatunków wędrownych, docierając do miejsc, w których nie były ani wykorzystywane, ani produkowane. Obecnie coraz więcej uwagi badacze poświęcają nowo pojawiającym się zanieczyszczeniom – tzw. emerging pollutants EP. Literatura specjalistyczna wyróżnia dwie główne klasy EP: mikro- oraz nanozanieczyszczenia. Nanomateriały wykorzystywane są praktycznie we wszystkich gałęziach przemysłu, stosuje się je m.in. w produktach kosmetycznych, farbach, szkle odpornym na zarysowania, różnego rodzaju powłokach, mają one doskonałe właściwości bakteriostatyczne i dezodoracyjne. Jednak rosnące stale zapotrzebowanie na nanoprodukty  może doprowadzić do destabilizacji bioróżnorodności  w skali globu, powstają bowiem  nowe strumienie odpadów, które mogą mieć potencjalny wpływ na zdrowie ludzi i ekologię. Ogromnym globalnym problemem stały się w ostatnich latach tworzywa sztuczne. Wprowadzone na rynek w połowie XX wieku jako „cudowny” materiał – lekki, elastyczny, trwały i mocny – obecnie są uważane za jedno z ważniejszych zagrożeń, zaczęto dostrzegać prawdziwą „spuściznę” tych produktów i ich wpływ na środowisko i na człowieka. W kontekście tych wszystkich zagrożeń niezwykle istotne są działania mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu EP na środowisko, ważna jest więc właściwa implementacja postanowień Zielonego Ładu (Green Deal), wdrażanie zasad gospodarki obiegu zamkniętego GOZ czy odpowiednich dokumentów prawnych wydanych  na poziomie globalnym, krajowym czy regionalnym. Biorąc pod uwagę istotność zagadnień związanych z EP, Autorka, wykorzystując obszerną literaturę przedmiotu, niezwykle wnikliwie omawia zagadnienia związane z obecnością w środowisku różnego rodzaju zanieczyszczeń pochodzących m.in. z farmaceutyków, środków higieny osobistej, perfluorowanych związków alifatycznych, nanozanieczyszczeń czy mikroplastiku. Analizuje źródła ich emisji, drogi migracji w środowisku, losy oraz sposoby ich usuwania. W kontekście doświadczeń związanych z pandemią koronawirusa Autorka podkreśliła rolę i znaczenie monitoringu wód, a także ścieków w wykrywaniu i zapobieganiu zagrożeń mikrobiologicznych, w tym wirusów.

Metody kalkulacji okresowych składek netto w podstawowych typach ubezpieczeń na życie - model całkowicie ciągły

Edyta Pawlak-Kazior, Sylwia Lara-Dziembek

Niniejszy podręcznik akademicki dotyczący matematyki aktuarialnej pozwala czytelnikowi zapoznać się z metodami kalkulacji składek netto w podstawowych typach ubezpieczeń na życie w modelu całkowicie ciągłym. Model ten jest głównie modelem teoretycznym, ale jest wykorzystywany do kalkulacji składek netto w modelu mieszanym. Opracowanie powstało na bazie wykładów i ćwiczeń z matematyki ubezpieczeniowej i finansowej, które od kilku lat prowadzą autorki niniejszej książki, oraz literatury dostępnej w tym temacie. Pozycja ta jest rezultatem kilkuletnich doświadczeń dydaktycznych w dziedzinie matematyki aktuarialnej. W książce przedstawiono podstawowe pojęcia i wzory wykorzystywane przy kalkulacji składek netto w modelu całkowicie ciągłym oraz omówiono jednorazowe składki netto w ciągłych ubezpieczeniach na życie oraz jednorazowe składki netto ciągłych rent życiowych. Następnie zaprezentowano metody kalkulacji składek netto w modelu całkowicie ciągłym w bezterminowym i terminowym ubezpieczeniu na życie, terminowym ubezpieczeniu na dożycie oraz na życie i dożycie, a także w odroczonym bezterminowym ubezpieczeniu na życie. W każdym z sześciu rozdziałów znajdują się liczne rozwiązane przykłady ilustrujące przedstawione zagadnienia oraz szereg zadań do samodzielnego rozwiązania wraz z odpowiedziami i wskazówkami. Ostatnią część opracowania stanowią tabele zawierające szczegółowe zestawienia wzorów prezentowanych w poszczególnych rozdziałach. Pozycja ta jest przede wszystkim skierowana do studentów kierunków matematycznych o specjalnościach finansowych i ubezpieczeniowych, może być jednak przydatna wszystkim zainteresowanym przedstawioną tematyką.

Uwarunkowania zatrudniania migrantów w polskich przedsiębiorstwach

Mariusz Urbański

Zjawisko globalizacji spowodowało, że nie tylko zmienił się sposób funkcjonowania przedsiębiorstw, które muszą dopasować swoją działalność do nowych warunków funkcjonowania, ale pociągnęło za sobą również zmiany w strukturze zatrudniania pracowników. Sama globalizacja bowiem przyczyniła się do zwiększonej mobilności pracowników, którzy w większym stopniu są skłonni szukać pracy za granicą, a z drugiej strony przedsiębiorstwa także coraz chętniej zatrudniają cudzoziemców, bowiem często koszt zatrudnienia cudzoziemca jest niższy niż koszt zatrudnienia pracownika krajowego, ale też zdarzają się przypadki, gdy obcokrajowcy posiadają kwalifikacje i umiejętności, których brakuje rodzimym pracownikom. O ile we wcześniejszych latach mieszkańcy Polski emigrowali i poszukiwali pracy w obcych krajach, o tyle od kilku lat Polska stanowi kraj docelowy migrantów z innych krajów, głównie z Ukrainy czy Białorusi. W niniejszej monografii przeprowadzono analizy dotyczące zatrudniania i zarządzania pracą migrantów wraz z określeniem szans i zagrożeń, wpływających na rozwój przedsiębiorstwa zatrudniającego obcokrajowców. Praca składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym skupiono się na szerokim zagadnieniu, jakim jest migracja. Kolejny rozdział prezentuje zjawisko migracji zarobkowej w ujęciu analizy danych wtórnych. Rozdział trzeci omawia zjawisko migracji zarobkowej w kontekście koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi, wielokulturowego środowiska pracy oraz motywacji. Rozdział czwarty zawiera charakterystykę zrealizowanego procesu badawczego, opracowanego na potrzeby badań empirycznych. Rozdział piąty zawiera omówienie wyników przeprowadzonych wieloczynnikowych analiz na podstawie uzyskanych danych pierwotnych, pozyskanych z przedsiębiorstw zatrudniających migrantów. W rozdziale tym również dokonano weryfikacji sformułowanych hipotez badawczych. W podsumowaniu w sposób syntetyczny omówiono uzyskane wyniki badań, podkreślono wkład przeprowadzonych badań i analiz w rozwój dyscypliny nauki o zarządzaniu i jakości oraz wskazano dalsze kierunki badań. Zachęcamy do zapoznania się z publikacją.

Innowacje społeczne w zarządzaniu przedsiębiorstwami komercyjnymi

Aleksander Pabian

Współczesnym przedsiębiorstwom przychodzi działać w coraz bardziej złożonych warunkach, w świecie zmienności i niepewności, natłoku danych i informacji, nieprzewidywalności zjawisk (co najlepiej pokazała pandemia COVID-19), a także dynamizmu procesów społeczno-ekonomicznych oraz silnej konkurencji. Niestabilność i nieprzewidywalność to główne cechy współczesnego otoczenia. Ważnym czynnikiem konkurencyjności przedsiębiorstw, regionów i gospodarek w obecnych warunkach jest innowacyjność. Dla wielu polskich przedsiębiorstw staje się ona warunkiem sine qua non poprawy bądź wręcz utrzymania pozycji rynkowej. W dzisiejszych czasach troska o interesy ekonomiczne musi być powiązana z dbałością o przestrzeganie etycznych zasad odpowiedzialności względem społeczeństwa. Jednocześnie procesy działalności innowacyjnej, w szczególności te nakierowane na społeczeństwo, pozostają nadal niewystarczająco zoperacjonalizowane i podbudowane metodologicznie, zwłaszcza w kontekście decyzyjnym. Podstawowym celem monografii jest próba teoretycznej i empirycznej refleksji nad złożoną problematyką innowacji społecznych w zrównoważonym rozwoju organizacji na przykładzie przedsiębiorstw działających na obszarze województwa śląskiego. Monografia podzielona jest na dwie zasadnicze części. Pierwsza posiada charakter teoretyczny, druga  integruje w sobie cechy wywodu teoretycznego oraz praktycznego, posiada także walor ilustrujący, szkoleniowy i inspirujący. Służy zrozumieniu okoliczności i ścieżek decyzyjnych w konkretnych przedsiębiorstwach i w określonych okolicznościach. Dzięki analogii część ta może zainspirować Czytelników do zaprojektowania ich własnych działań. Książka pozwoli mniej doświadczonym menedżerom zrozumieć istotę i docenić rolę innowacji społecznych, zaś doświadczonych praktyków zmobilizuje do prowadzenia odpowiedzialnej działalności gospodarczej oraz poszukiwania dalszych rozwiązań zarządczych, które będą korzystne zarówno dla przedsiębiorstwa, jak i społeczeństwa.   W książce m.in. omówiono: źródła oraz istotę innowacji; zasadnicze aspekty teoretyczne zarządzania innowacjami w przedsiębiorstwach; charakterystykę województwa śląskiego z punktu widzenia cech społeczno-demograficznych oraz gospodarczych; kondycję współczesnego otoczenia społecznego i przyrodniczego; doświadczenia praktyczne firm, które już stosują praktyki nakierowane na wzrost jakości życia w swoim otoczeniu; gotowe rozwiązania modelowe doskonalenia procesów zarządzania, które mogą pozwolić przedsiębiorstwom na tworzenie i wprowadzanie rozwiązań sprzyjających rozwojowi otoczenia społecznego oraz zachowanie niezmienionego stanu otoczenia przyrodniczego; zalecenia i rekomendacje praktyczne dotyczące zasad prowadzenia działalności gospodarczej i sposobów zarzadzania zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju i corporate social responsibility oraz prowadzących do osiągnięcia wartościowych celów społecznych i środowiskowych.

Placówki ochrony zdrowia oraz kadra lekarska w Częstochowie i powiecie częstochowskim w latach 1918-1939

Juliusz Sętowski

Monografia Juliusza Sętowskiego pt. Placówki ochrony zdrowia oraz kadra lekarska w Częstochowie i powiecie częstochowskim w latach 1918-1939 w sposób kompleksowy omawia funkcjonowanie służby zdrowia w czasach II Rzeczypospolitej. Należy podkreślić, że do tej pory brak było tak całościowego spojrzenia na te kwestie, co czyni tę pozycję wyjątkowo interesującą i zapełniającą lukę na rynku wydawniczym. Autor omówił powstanie, funkcjonowanie i świadczone usługi dla ludności szpitali miejskich, tj. Szpitala Najświętszej Maryi Panny, Szpitala Miejskiego dla Chorych Zakaźnych, Szpitala Miejskiego dla Chorych Wewnętrznych oraz Szpitala dla Chorych Kobiet Wenerycznie, a także Szpitala Powszechnego Miejskiego, Szpitala Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów, Szpitala Powiatowej Kasy Chorych. Zasygnalizowano też rolę i znaczenie funkcjonowania szpitalnictwa wojskowego, tak istotnego podczas powstań śląskich oraz wojny polsko-bolszewickiej. Autor pokusił się także o przedstawienie funkcjonowania placówek zdrowia - szpitali, przychodni i ośrodków zdrowia - w miejscowościach powiatu częstochowskiego, podkreślając rolę i znaczenie tamtejszego personelu w podnoszeniu stanu zdrowotnego ludności. Istotną część monografii stanowią biogramy lekarek i lekarzy Częstochowy i powiatu częstochowskiego. Biogramy przedstawiają jednostkowe losy tej grupy zawodowej. Na podkreślenie zasługuje bogata bibliografia, zawierająca zwłaszcza wybór źródeł z czasów dwudziestolecia międzywojennego.

Teoretyczne aspekty zarządzania przedsiębiorstwem na rynku. Wybrane zagadnienia

Sylwia Gostkowska-Dźwig, Ewa Kempa, Magdalena Mrozik, Ryszard Królik

Menedżerowie nieustannie dążą do rozwoju organizacji i w konsekwencji do wzrostu gospodarczego. W celu osiągnięcia zakładanych efektów wszelkie te działania skierowane są na zasoby oraz procesy. Dlatego zarządzanie powinno być sztuką koordynacji wszelkich czynności i oznaczać zdolność do szybkiego reagowania na pojawiające się przemiany. Podejmowanie właściwych decyzji zarządczych przy wykorzystaniu posiadanych zasobów oraz pojawiających się szans pozytywnie wpływa na korzystne tempo rozwoju przedsiębiorstwa. Aby tak się stało, konieczna jest znajomość zasad zarządzania rozumianego jako proces planowania zorientowanego na przyszłość przy wykorzystaniu wszelkich dostępnych zasobów. Publikacja składa się z czterech rozdziałów, z których każdy ukazuje inny aspekt systemu zarządzania. I tak: Rozdział 1 dotyczy istoty organizacji i zarządzania; zawiera zagadnienia teorii i ewolucji zarządzania oraz organizowania przedsiębiorstwa; Rozdział 2 omawia problematykę związaną z rolą i znaczeniem menedżera w zarządzaniu organizacją; scharakteryzowano rodzaje władzy, zwierzchnictwo oraz style kierowania występujące w przedsiębiorstwie; Rozdział 3 porusza zagadnienia związane z planowaniem i podejmowaniem decyzji w przedsiębiorstwie; omówiono rodzaje podstawowych decyzji podejmowanych przez menedżerów oraz skupiono uwagę na warunkach, w jakich są one podejmowane; Rozdział 4 dotyczy motywowania i narzędzi służących temu celowi, a także kontroli: jej celu, funkcji i szczebli oraz etapów. Skrypt stanowi przegląd podstawowych działań w procesie organizowania, zarządzania przedsiębiorstwem oraz kształcenia i doskonalenia menedżerów. Zapraszamy do lektury.