Emerging pollutants wyzwaniem dla gospodarki wodno-ściekowej

Agata Rosińska

Stan środowiska naturalnego jest jednym z najważniejszych wyznaczników zdrowia ludzkiego i jakości życia. W związku z tym istotnego znaczenia nabiera właściwa ocena i kontrola, a także eliminacja zanieczyszczeń gleb, wód i powietrza; jest to problem ogólnoświatowy, analizowany przez różne organizacje, gremia i stowarzyszenia, wywołujący spory, dyskusje, budzący skrajne  emocje. Rozwój przemysłu, technologii  i chęć podnoszenia standardu życia przyczyniły się do tego, że zanieczyszczenia towarzyszą człowiekowi wszędzie. Trwałe zanieczyszczenia organiczne obejmują szeroką grupę związków chemicznych, które pozostają na stałe w środowisku, gromadzą się w organizmach żywych, mogą być przenoszone za pośrednictwem powietrza, wody lub gatunków wędrownych, docierając do miejsc, w których nie były ani wykorzystywane, ani produkowane. Obecnie coraz więcej uwagi badacze poświęcają nowo pojawiającym się zanieczyszczeniom – tzw. emerging pollutants EP. Literatura specjalistyczna wyróżnia dwie główne klasy EP: mikro- oraz nanozanieczyszczenia. Nanomateriały wykorzystywane są praktycznie we wszystkich gałęziach przemysłu, stosuje się je m.in. w produktach kosmetycznych, farbach, szkle odpornym na zarysowania, różnego rodzaju powłokach, mają one doskonałe właściwości bakteriostatyczne i dezodoracyjne. Jednak rosnące stale zapotrzebowanie na nanoprodukty  może doprowadzić do destabilizacji bioróżnorodności  w skali globu, powstają bowiem  nowe strumienie odpadów, które mogą mieć potencjalny wpływ na zdrowie ludzi i ekologię. Ogromnym globalnym problemem stały się w ostatnich latach tworzywa sztuczne. Wprowadzone na rynek w połowie XX wieku jako „cudowny” materiał – lekki, elastyczny, trwały i mocny – obecnie są uważane za jedno z ważniejszych zagrożeń, zaczęto dostrzegać prawdziwą „spuściznę” tych produktów i ich wpływ na środowisko i na człowieka. W kontekście tych wszystkich zagrożeń niezwykle istotne są działania mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu EP na środowisko, ważna jest więc właściwa implementacja postanowień Zielonego Ładu (Green Deal), wdrażanie zasad gospodarki obiegu zamkniętego GOZ czy odpowiednich dokumentów prawnych wydanych  na poziomie globalnym, krajowym czy regionalnym. Biorąc pod uwagę istotność zagadnień związanych z EP, Autorka, wykorzystując obszerną literaturę przedmiotu, niezwykle wnikliwie omawia zagadnienia związane z obecnością w środowisku różnego rodzaju zanieczyszczeń pochodzących m.in. z farmaceutyków, środków higieny osobistej, perfluorowanych związków alifatycznych, nanozanieczyszczeń czy mikroplastiku. Analizuje źródła ich emisji, drogi migracji w środowisku, losy oraz sposoby ich usuwania. W kontekście doświadczeń związanych z pandemią koronawirusa Autorka podkreśliła rolę i znaczenie monitoringu wód, a także ścieków w wykrywaniu i zapobieganiu zagrożeń mikrobiologicznych, w tym wirusów.

Zarządzanie firmami rodzinnymi i nierodzinnymi w zmiennym otoczeniu rynkowym

Katarzyna Olejniczak-Szuster, Ewa Kempa (red.)

Zarzadzanie przedsiębiorstwem stanowi złożone zagadnienie, będące dużym wyzwaniem dla współczesnych przedsiębiorców, którzy muszą mierzyć się z wieloma problemami pojawiającymi się w burzliwym otoczeniu. Sytuacja gospodarcza wywołana najpierw przez pandemię COVID-19, a potem przez wojnę w Ukrainie, jest szczególnie trudna dla małych i średnich przedsiębiorstw zmagających się z konkurencją krajową i zagraniczną, a także z rosnącymi kosztami prowadzenia działalności gospodarczej. Nowe podejście do zarzadzania firmami rodzinnymi i nierodzinnymi można odnieść do sytuacji rynkowej w różnych sektorach  gospodarki, przemyśle i usługach, także tych opierających się na wiedzy wykorzystywanej w doradztwie biznesowym oraz consultingu. W monografii została poruszona tematyka związana z przemysłem, logistyką oraz rolą człowieka w przedsiębiorstwach rodzinnych i nierodzinnych. Kolejne zagadnienia dotyczą m.in. zrównoważonego rozwoju oraz społecznej odpowiedzialności biznesu, analizy wartości przychodów z organizacji, a także motywacji pracownika w sytuacji kryzysowej organizacji.

Zachowanie ludzi w organizacji w perspektywie ewolucyjnej - komunikacja, integracja, współpraca

Sebastian Skolik, Katarzyna Kukowska

Niniejsza monografia poświęcona jest ewolucyjnemu podłożu zachowań ludzi w organizacji. Autorzy, włączając się w naukową dyskusję na temat organizacyjnych zachowań człowieka, poszukują ich źródeł na różnych etapach ewolucji gatunków oraz wskazują na złożoność procesów ewolucyjnych i ich wielopoziomowych powiązań. Przedstawiają przy tym argumenty za biologiczną naturą naszych zachowań oraz modyfikującą rolą kultury w ich kształtowaniu. Opisują wiele aspektów zachowań istotnych dla funkcjonowania organizacji, skupiając się na komunikacji, integracji i współpracy. Publikacja nie zawiera wyraźnego stanowiska autorów w kwestii ewolucji biologiczno-kulturowej jako bazy dla zachowań organizacyjnych, może jednak stanowić inspirację do podejmowania dalszych badań naukowych w tym zakresie.

Decyzje inwestycyjne a zarządzanie przedsiębiorstwem. Kontekst rozwoju

Iwetta Budzik-Nowodzińska

W gospodarce pojawiają się wydarzenia, których nie sposób przewidzieć, a które mają gigantyczny wpływ na sytuację milionów ludzi. Takim właśnie przypadkiem dla biznesu (choć oczywiście nie tylko) okazała się pandemia koronawirusa. To niespodziewane zjawisko, na które nikt nie był przygotowany, poczyniło prawdziwe spustoszenie w życiu gospodarczym i społecznym wielu państw, w dużej mierze za sprawą zamykania całych gałęzi gospodarki, co miało ułatwić walkę z wirusem. Dlatego też w czasach tak turbulentnych firmy zaczęły skupiać się na szukaniu oszczędności oraz na zabezpieczeniu płynności finansowej, która pozwoli im przetrwać kolejną falę restrykcji. Stąd też generowanie oszczędności, przy jednoczesnym zachowaniu efektywności procesów biznesowych, staje się dla zarządzających nie tylko wyzwaniem, ale i koniecznością, która może zadecydować o ‘być albo nie być’ poszczególnych firm na rynku. W związku z tym nieustannie rośnie zainteresowanie tematyką podejmowania trafnych decyzji inwestycyjnych, które mają decydujący wpływ na działalność przedsiębiorstw. Sprawą oczywistą wydaje się, że cele biznesowe muszą być określone na nowo, ponieważ kryzys pandemiczny zrewidował większość planów i powoduje, że wiele firm zmienia swój sposób działania, w tym kanały sprzedaży i łańcuchy dostaw. Z tego też względu kwestię analizy opłacalności przedsięwzięć rozwojowych uznaje się za pierwszoplanową w kontekście celowego zarządzania rozwojem ekonomicznym. Takie założenie będzie nieodłącznie związane z koniecznością trafnej oceny, czy rozważana inwestycja przyniesie spodziewane zyski, czy raczej przysporzy przedsiębiorstwu strat. Źródłem sukcesu przedsiębiorstwa jest, między innymi, jakość zarządzania jego zasobami finansowymi. W przypadku gdy współcześni zarządzający poszukują najlepszego możliwego rozwiązania spośród ustalonego katalogu propozycji, istnieje możliwość porównania kilku potencjalnych wariantów inwestycyjnych. Wynika z tego ekonomiczna konieczność podjęcia próby analizowania wszystkich możliwych przesłanek podjęcia danej decyzji... Zapraszamy do lektury.

Uwarunkowania zatrudniania migrantów w polskich przedsiębiorstwach

Mariusz Urbański

Zjawisko globalizacji spowodowało, że nie tylko zmienił się sposób funkcjonowania przedsiębiorstw, które muszą dopasować swoją działalność do nowych warunków funkcjonowania, ale pociągnęło za sobą również zmiany w strukturze zatrudniania pracowników. Sama globalizacja bowiem przyczyniła się do zwiększonej mobilności pracowników, którzy w większym stopniu są skłonni szukać pracy za granicą, a z drugiej strony przedsiębiorstwa także coraz chętniej zatrudniają cudzoziemców, bowiem często koszt zatrudnienia cudzoziemca jest niższy niż koszt zatrudnienia pracownika krajowego, ale też zdarzają się przypadki, gdy obcokrajowcy posiadają kwalifikacje i umiejętności, których brakuje rodzimym pracownikom. O ile we wcześniejszych latach mieszkańcy Polski emigrowali i poszukiwali pracy w obcych krajach, o tyle od kilku lat Polska stanowi kraj docelowy migrantów z innych krajów, głównie z Ukrainy czy Białorusi. W niniejszej monografii przeprowadzono analizy dotyczące zatrudniania i zarządzania pracą migrantów wraz z określeniem szans i zagrożeń, wpływających na rozwój przedsiębiorstwa zatrudniającego obcokrajowców. Praca składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym skupiono się na szerokim zagadnieniu, jakim jest migracja. Kolejny rozdział prezentuje zjawisko migracji zarobkowej w ujęciu analizy danych wtórnych. Rozdział trzeci omawia zjawisko migracji zarobkowej w kontekście koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi, wielokulturowego środowiska pracy oraz motywacji. Rozdział czwarty zawiera charakterystykę zrealizowanego procesu badawczego, opracowanego na potrzeby badań empirycznych. Rozdział piąty zawiera omówienie wyników przeprowadzonych wieloczynnikowych analiz na podstawie uzyskanych danych pierwotnych, pozyskanych z przedsiębiorstw zatrudniających migrantów. W rozdziale tym również dokonano weryfikacji sformułowanych hipotez badawczych. W podsumowaniu w sposób syntetyczny omówiono uzyskane wyniki badań, podkreślono wkład przeprowadzonych badań i analiz w rozwój dyscypliny nauki o zarządzaniu i jakości oraz wskazano dalsze kierunki badań. Zachęcamy do zapoznania się z publikacją.

Przedsiębiorca społecznie odpowiedzialny - motywy i strategie działania w dobie pandemii COVID-19. Źródła, koncepcje, modele

Katarzyna Olejniczak-Szuster

Przedstawione w monografii zagadnienia odnoszące się do działań przedsiębiorcy społecznie odpowiedzialnego ukazują prospołeczne postawy przedsiębiorców w dobie pandemii COVID-19. W publikacji dokonano analizy pojęcia przedsiębiorcy w ustawodawstwie polskim, a także zaprezentowano cechy sprzyjające i utrudniające działania przedsiębiorcze; przedstawiono powstanie i ewolucję społecznej odpowiedzialności; dokonano charakterystyki teorii CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu), modeli charakteryzujących jej istotę, a także strategii CSR, w tym motywów podejmowania prospołecznych działań przez przedsiębiorcę; odniesiono się do przedsiębiorczych działań w dobie pandemii COVID-19; dokonano prezentacji i analizy badań własnych w aspekcie wpływu pandemii COVID-19 na działalność przedsiębiorcy oraz prospołecznej działalności przedsiębiorcy w analizowanym okresie.

Systemy neuronowo-rozmyte w zarządzaniu logistyką zwrotną w przedsiębiorstwie produkcyjnym

Magdalena Scherer

Odpady, szczególnie produkcyjne, są poważnym problemem współczesnej gospodarki. Stanowią duże zagrożenie dla środowiska naturalnego, a społeczność międzynarodowa uznała je za priorytetowy problem globalny. Choć generowania odpadów nie da się zupełnie wyeliminować, pojawiają się coraz nowsze rozwiązania, które minimalizują ich skutki. Z pomocą przychodzi tutaj logistyka zwrotna. Jej głównym celem jest ponowne wprowadzenie do systemu gospodarczego odpadów, które po odpowiednim przetworzeniu mogą stać się surowcami lub półproduktami. W niniejszej monografii podjęto próbę stworzenia rozwiązań informatycznych wspomagających logistykę zwrotną w tym zakresie. Trzy pierwsze rozdziały tworzą część teoretyczną monografii, natomiast rozdział czwarty obejmuje opracowanie i wnioski z części empirycznej. Założono, że inteligentne przewidywanie wielkości jej strumieni stanowi determinantę skutecznego zarządzania strumieniami odpadowymi. Przeprowadzono szereg eksperymentów polegających na tworzeniu i trenowaniu systemów rozmyto-neuronowych. Badania wykazały, że zastosowanie uczenia maszynowego może przyczynić się do usprawnienia procesów zarządzania logistyką zwrotną w przedsiębiorstwie produkcyjnym i przełożyć się na skuteczniejsze zarządzanie strumieniami odpadów.

Wiedza i technologie informacyjne w zarządzaniu przedsiębiorstwem

Damian Dziembek

Współczesne przedsiębiorstwa – w celu zachowania swej pozycji rynkowej i podnoszenia konkurencyjności w dynamicznym otoczeniu rynkowym – powinny dysponować właściwymi zasobami wiedzy oraz niezbędnymi rozwiązaniami technologii informacyjnej. Różnorodne rozwiązania z zakresu technologii ICT (ang. information and communication technologies) umożliwiają przedsiębiorstwom szerokie wspomaganie obszaru zarządzania oraz doskonalenie swych procesów biznesowych. Ponadto szeroki zakres zastosowania różnych rozwiązań wpływa na transformację cyfrową przedsiębiorstw, ułatwiając ich funkcjonowanie na nieustannie zmieniającym się rynku. Z kolei elastyczność dostosowywania się przedsiębiorstwa do zmian turbulentnego otoczenia warunkuje przedsiębiorczość i posiadane aktywa wiedzy (w tym kompetencje cyfrowe), umożliwiające m.in. generowanie nowych produktów, doskonalenie działalności oraz dynamiczne wprowadzanie innowacji. Powyższe zagadnienia stają się niezwykle aktualne w dobie wyzwań cyfrowej rewolucji i e-gospodarki. Postęp technologiczny i zwiększająca się skala informatyzacji w przedsiębiorstwach i gospodarce stymuluje badaczy do podejmowania zagadnień dotyczących implementacji i optymalizacji narzędzi ICT. Niniejsza monografia przedstawia rozważania teoretyczne i wyniki badań autorów pochodzących z różnych ośrodków naukowych, którzy poruszają różnorakie aspekty zastosowania wiedzy i technologii informacyjno-komunikacyjnej. Treści prezentowane w publikacji poszerzą wiedzę Czytelników i mogą inspirować ich do własnych przemyśleń oraz dalszych badań w zakresie znaczenia wiedzy i technologii informacyjnych w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Zachęcamy do zapoznania się z lekturą.