Fearful Symmetries. Representations of Anxiety in Cultural, Literary and Political Discourses

Jacek Mydla

Tom zbiorowy Fearful Symmetries („Straszliwe symetrie” – w aluzji do zwrotu, jaki pojawia się w jednym z wierszy Williama Blake’a) jest pokłosiem przedsięwzięcia naukowego o nazwie „Civilization and Fear” („Cywilizacja i lęk”), którego zwieńczeniem była międzynarodowa konferencja interdyscyplinarna zorganizowana w roku 2010 przez Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych. Celem konferencji było prześledzenie przejawów niepokojów i lęków, jakie budzi cywilizacja, a które znajdują swój przejaw w rożnych zjawiskach należących do szeroko pojmowanej kultury. W Fearful Symmetries pole zawężone zostało przede wszystkim do obszaru tekstu. Nie chodzi tu zatem o lęk w sensie abstrakcyjnym – zamieszczone w tomie eseje skupione są na przejawach niepokojów i lęków wyrażonych w formie dyskursywnej, a zatem w określonym historycznie i kulturowo kontekście. Poszczególne artykuły nie przynoszą odpowiedzi na pytanie: „Jaka jest natura lęku?” Dają jednakże wgląd w mechanizmy, dzięki którym obawy i lęki, szczególnie te związane z postępem cywilizacyjnym, znajdują wyraz w słowie i przez to zostają odziane w taką lub inną formę dyskursu. Chociaż bowiem lęk jest przeżyciem z natury osobistym a nawet intymnym, a przez to – zdawać by się mogło – niekomunikowalnym, to jednak funkcjonuje on również w wymiarze dyskursywnym, żywi się językiem i znajduje swoje naturalne środowisko w kulturze. Publikacja nie jest jednolita pod względem metodologicznym, nie narzuca też jednego i wyłącznego punktu widzenia; za wyjątkiem naszkicowanego wyżej pola tematycznego poszczególne artykuły nie pozwalają się sprowadzić do wspólnego mianownika. Jako całość książka unaocznia zatem, jak zróżnicowane są dyskursywne przejawy lęku i jak różnorodne potrafią być konteksty owych przejawów. Taka otwartość metodologiczna i światopoglądowa pozwala zdaniem redaktorów tomu żywić nadzieję na opanowanie wielu niepokojów dręczących współczesną kulturę (np. lęku przed wszelkiego rodzaju totalitaryzmami, także w sferze intelektualnej), a w konsekwencji na „ucywilizowanie” strachu jako nierozerwalnie z nią związanego zjawiska.

Cultivating and Forming Regional Traditions by the Visegrad Group Teachers

red. Beata Pituła, Anna Waligóra-Huk

Problematyka pracy pod redakcją dr hab. Beaty Pituły i dr Anny Waligóra-Huk koncentruje się wokół szeroko pojętego zagadnienia kultywowania i tworzenia tradycji regionalnych przez nauczycieli krajów Grupy Wyszehradzkiej (Polski, Czech, Słowacji i Węgier). Książka jest pokłosiem prowadzonych badań naukowych, realizowanych w ramach projektu naukowo-badawczego Cultivating and Forming Regional Traditions by the Visegrad Group Teachers, finansowanego przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki. Praca prezentuje zbiór siedemnastu tekstów naukowych, przedstawiających wyniki prowadzonych przez autorów badań w zakresie edukacji regionalnej. Stanowi próbę przybliżenia czytelnikowi zagadnień edukacji regionalnej z perspektywy międzynarodowych, interdyscyplinarnych doświadczeń badaczy. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych problematyką edukacji regionalnej, kultywowania oraz tworzenia tradycji lokalnych zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Książka stanowi zbiór przydatnych opracowań dla wykładowców, jak również studentów kierunków związanych z edukacją i szeroko pojętą kulturą. Adresatami opracowania są także nauczyciele, którzy w swojej pracy edukacyjno-wychowawczej szczególnie koncentrują się na zagadnieniach dotyczących regionalizmu i kultywowania tradycji.

Byleby "by" było zawsze na swoim miejscu. Cząstka "by" w polszczyźnie. Zbiór ćwiczeń gramatycznych dla cudzoziemców. Poziomy zaawansowania: C1-C2

Anna Szczepanek

Byleby by było zawsze na swoim miejscu. Cząstka by w polszczyźnie to książka skierowana do cudzoziemców, którzy uczą się języka polskiego. W sposób przystępny i wyczerpujący pokazane w niej zostało, jak wiele możliwości komunikacyjnych daje cząstka by. Wyjaśnienie, w jakich sytuacjach Polacy używają by, idzie w parze z zaprezentowaniem różnorodnych ćwiczeń, doskonalących kompetencję zarówno pragmatyczną, jak i gramatyczną obcokrajowców posługujących się językiem polskim. Publikacja polecana jest szczególnie uczniom na poziomie średnio zaawansowanym wyższym i zaawansowanym (B2 – C2), którzy potrafią już tworzyć bardziej skomplikowane struktury zdań oraz znają wiele związków frazeologicznych. Ćwiczenia zawarte w książce dzielą się na dwa główne typy. Pierwsze koncentrują się na konstruowaniu zdań z cząstką by i można je wykonywać samodzielnie (na końcu książki znajduje się do nich klucz odpowiedzi). Drugie wychodzą poza schematy i do ich wykonania niezbędna jest wiedza pragmatyczna – te najlepiej wykonywać pod okiem lektora. Dział Po lekcji stanowi dodatek, który ma na celu urozmaicenie procesu utrwalania zdobytej wiedzy. Treść tego zbioru ćwiczeń można samodzielnie uzupełniać o zasłyszane konteksty, konstrukcje, fragmenty dialogów, itp., w których użyta została cząstka by. Kompozycja tego podręcznika-przewodnika wynika z nowoczesnego podejścia autorki do nauczania języka polskiego jako obcego. Proces uczenia się ma wynikać z przyswojenia podstawowej wiedzy, ale kluczem do podwyższenia kompetencji językowej jest umiejętność jej praktycznego oraz twórczego wykorzystania. 

Wprowadzenie do literatury chorwackiej i jej polskiej recepcji. Cz. 1: Wprowadzenie do współczesnej literatury chorwackiej (1970-2010)

Krešimir Bagić, przekł., oprac. i posłowie Leszek Małczak

Pierwsza część nowej serii wydawniczej pt. Wprowadzenie do literatury chorwackiej i jej polskiej recepcji przedstawia najnowsze dzieje współczesnej literatury chorwackiej. Omówiono w niej najistotniejsze zjawiska w literaturze i kulturze chorwackiej w poszczególnych dziesięcioleciach: w latach siedemdziesiątych, osiemdziesiątych, dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych. Publikacja jako jedyna na rynku ukazuje najważniejsze tendencje w literaturze z uwzględnieniem szerokiego tła społeczno-politycznego i kulturalnego (odwołania do muzyki, komiksu, fotografii, filmu, wydarzeń politycznych w Chorwacji i na świecie, osiągnięć naukowych, technologicznych nowinek, najważniejszych wydarzeń, które wpłynęły na rzeczywistość nie tylko w tej części Europy). Ujęcie kontekstowe sprawia, że literatura nie jest postrzegana i przedstawiana jako zawieszona w próżni dziedzina ludzkiej aktywności. Dzięki temu czytelnik ma możliwość pełniejszego zrozumienia zachodzących procesów w kulturze. Ta książka to również opowieść o współczesnym świecie oraz literaturze i kulturze - z jednej strony będących wytworem otaczającej nas rzeczywistości, a z drugiej strony ją konstruujących. W analizowanych tekstach kultury chorwackiej z łatwością można rozpoznać problemy, tematy, formy literackie obecne w innych kulturach i literaturach, nie tylko słowiańskich czy europejskich.

Arabskie i polskie słownictwo dyplomatyczne i polityczne

Jakub Sławek

Książka jest pierwszym w Polsce zbiorem przykładów i wzorów korespondencji dyplomatycznej w języku arabskim wraz z jej tłumaczeniem i omówieniem w języku polskim. Charakter publikacji jest naukowy oraz popularyzatorski, aby mógł być wykorzystany przez jak największą ilość potencjalnych odbiorców. Z jednej strony książka ma być podręcznikiem dla arabistów, pomocą dla tłumaczy, ale także wnosić wkład do studiów międzynarodowych, ponieważ odzwierciedla sposób myślenia Arabów, konstruowania wypowiedzi w obszarze dyplomacji, polityki międzynarodowej, terminologii specjalistycznej oraz pokazuje kulturowy aspekt tychże treści. Książka to także leksykon specyficznej terminologii, która zdaje się być współcześnie popularna. Stara się ona porządkować i tłumaczyć pewne zjawiska poprzez nie tylko zamieszczone tłumaczenie na j. polski, ale właśnie ukazanie kontekstów danych terminów i haseł. Książka dostarcza gotowych i sprawdzonych współczesnych arabskich rozwiązań językowych w obszarze dyplomacji i polityki, co powoduje możliwość wzbogacenia przez osoby władające j. arabskim słownictwa i nabrania naturalności językowej. Odbiorcą publikacji są absolwenci i studenci studiów arabistycznych, tłumacze tego języka, ale również osoby i instytucje zajmujące się szeroko pojmowaną problematyką bliskowschodnią.

Angielsko-polski słownik IA, UX, UI & SEO

Anna Matysek, Jacek Tomaszczyk

Angielsko-polski słownik IA, UX, UI & SEO to pierwsze w Polsce opracowanie słownikowe tematyki z zakresu architektury informacji, wrażeń i interfejsów użytkownika oraz badań użyteczności i optymalizacji serwisów internetowych. Tak licznego i uporządkowanego zbioru słownictwa tej branży nie znajdziemy nawet w światowych zasobach terminologicznych. Autorzy zgromadzili kolekcję ok. 4800 terminów i wyrażeń specjalistycznych, którym przypisali polskie odpowiedniki, a często także objaśnienia, dopowiedzenia i odsyłacze. Do wszystkich wyrazów hasłowych podano wymowę reprezentowaną za pomocą International Phonetic Alphabet. Adresatem słownika są przede wszystkim studenci kierunku architektura informacji oraz projektowanie przestrzeni informacyjnych. Słownik powinien także znaleźć liczne grono odbiorców wśród osób zainteresowanych projektowaniem serwisów internetowych oraz tworzeniem i marketingiem produktów i usług cyfrowych.

Inne życia. Polityka i etyka żałoby w pismach Jacques'a Derridy

Aleksander Kopka

Niniejsza monografia skupia się na problemie żałoby w pismach Jacques'a Derridy i opiera się na założeniu, że żałoba daje wyjątkowy i kluczowy dostęp do polityczno-etycznego wymiaru jego myśli. Co więcej, tak rozumiana żałoba jest warunkiem jakiejkolwiek etyki i polityki. Aby ukazać zasadność tej tezy, w monografii przeprowadzona zostaje rekonstrukcja drogi myślowej wywodzącej się już z wczesnych tekstów Derridy oraz ekspozycja źródłowej kontaminacji życia przez śmierć, a w konsekwencji dekonstrukcja metafizycznych założeń dotyczących pojęcia jednostkowego i wspólnotowego życia w dyskursie etyczno-politycznym. Kwestia żałoby prowokuje zatem do bardziej wnikliwego myślenia o polityce i etyce, które opiera się na wezwaniu do radykalnej i nieograniczonej odpowiedzialności przed śmiertelnym i jednostkowym innym, a jednocześnie inspiruje do zmiany nie tylko zdeterminowanego przez ontoteologię języka polityki, ale także samej politycznej praxis. Dlatego też w rozprawie ukazany zostaje konieczny związek między myślą żałoby a kluczowymi pojęciami politycznymi (jak sprawiedliwość, gościnność, demokracja, auto-odporność), których hiperbolicznego charakteru Derrida do-wodzi w swych pismach.

Dyskursy widzialności. Słowa a obrazy

red. Paweł Sarna, Matylda Sęk

Współczesność charakteryzuje zmiana, polegająca na wszechobecności obrazu, który przestał być już dawno aktorem drugiego planu. Nie można zrozumieć ponowoczesnego świata, jeśli nie uwzględni się istotnej roli, jaką odgrywają w komunikacji zdominowanej niegdyś przez słowo, elementy ikoniczne. Zdezaktualizowało się przekonanie, iż jedynie verbum wpływa na kształt rzeczywistości, bowiem to właśnie obraz najłatwiej oddziałuje na nasze myślenie, służy pobudzaniu emocji i budowaniu pamięci. W cywilizacji pośpiechu i prędkości prym wiodą zwarte komunikaty o skondensowanej treści, które niejednokrotnie łączą przestrzenie wizualne i werbalne. Dziedziny, w których kręgu zainteresowań leżą przekazy wizualno-werbalne, są bardzo różnorodne. Badaniem tychże zjawisk pogranicznych zajmują się między innymi semiotyka, antropologia obrazu, socjologia i badania fotografii, badania prasoznawcze, badania dyskursu, ikonologia, formalizm, historia sztuki, hermeneutyka, filozofia czy retoryka. Wszystkie te dziedziny nauki mają do wniesienia własny wkład, który niezbędny jest dla pełnego zrozumienia tych złożonych zjawisk. Zaprosiliśmy przedstawicieli różnorodnych dyscyplin do podzielenia się swoją refleksją naukową. W prezentowanym tomie pragniemy ukazać bogactwo możliwości badawczych kategorii słowa i obrazu w najróżniejszych dyscyplinach. W związku z tym celowo nie wyznaczono jednorodnej metody badawczej ani formy tekstów. Celem publikacji jest przybliżenie perspektyw badawczych dotyczących zjawisk łączących przestrzenie słowa i obrazu, oraz ich funkcjonowanie w dyskursie społecznym. Zaproponowane obszary badań obejmują miedzy innymi hiperteksty, instalacje ikoniczno-werbalne, słowo i obraz w przestrzeni rzeczywistej i wirtualnej, memy internetowe, komiksy, fotografię, poezję i literaturę wizualna, książki obrazkowe - picture book, grafizację i wizualizację słowa, wizualne gatunki prasowe, plakat oraz recepcję obrazów w wymiarze cielesnym. Mamy nadzieję, że w przedstawionym wyborze tekstów, czytelnicy znajdą interesujące ich aspekty a książka stanie się inspiracją dla kolejnych analiz naukowych. Zapraszamy do podjęcia ożywionej debaty nad przenikaniem się obszarów obrazów i słów, nad dynamiką ikonicznej komunikacji oraz nad ich miejscem w kulturze.