Przestrzeń społeczno-kulturowa złożonego układu osadniczego

Jerzy Runge

Konurbacja katowicka formowała się od końca XVIII wieku na pograniczu dwóch państw - Polski i Niemiec. W tym sensie był to obszar ich peryferii. Trwałe i dynamiczne interakcje między różnymi grupami narodowo-etnicznymi powodowały przenikanie się kultur. Od połowy XX wieku ten złożony układ osadniczy stanowił już centrum rozwoju społeczno-gospodarczego na skalę ponadregionalną. W wyniku różnokierunkowych migracji zachodzących pod wpływem intensywnej industrializacji kształtowały się relacje społeczne między migrantami a ludnością miejscową (autochtoniczną), jak i między samymi imigrantami. Celem niniejszej książki jest analiza dawnej wielokulturowości wybranych miast konurbacji katowickiej na tle metodologiczno-terminologicznym oraz wskazanie, w jakim zakresie owa cecha może stanowić atut we współczesnych przemianach społeczno-gospodarczych obszaru. Czasowe i przestrzenne nakładanie się różnego pochodzenia powiązań i relacji społeczno-kulturowych skłania autora do sformułowania pojęć: genotypu kultury oraz pierwotnego i wtórnego genotypu kultury, a także do egzemplifikacji kształtowania genotypów kulturowych w konurbacji katowickiej.

Mikrokalorymetryczne badania przemian konformacyjnych albuminy poddanej działaniu wybranych czynników fizykochemicznych

Anna Michnik

W pracy przedstawiono i przedyskutowano wyniki badań przemian strukturalnych surowiczej albuminy ludzkiej i wołowej, przebiegających pod wpływem kontrolowanego wzrostu temperatury w roztworach wodnych. Zastosowanie wysokiej jakości czułego mikrokalorymetru pozwoliło prześledzić subtelne zmiany zachodzące w białku pod wpływem takich czynników środowiskowych, jak radiowe (RF) i ultrafioletowe (UV) promieniowanie elektromagnetyczne. Udokumentowano występowanie różnic w przebiegu termicznego rozfałdowania albuminy wolnej i zawierającej kwasy tłuszczowe, reakcji obydwu form białka na promieniowanie UV oraz w wiązaniu denaturantów (etanolu). Połączenie danych kalorymetrycznych z odpowiednim modelem matematycznym pozwoliło scharakteryzować założony proces termicznej denaturacji trójdomenowego białka, jakim jest albumina.

Promieniotwórczość naturalna wód źródlanych uzdrowisk południowej Polski

Beata Kozłowska

Niniejsza praca została podzielona na trzy części. Część pierwsza obejmuje zagadnienia promieniotwórczości naturalnej w środowisku, przedstawia wybrane do badań radionuklidy oraz wprowadza pojęcie dawek promieniowania i sposoby ich obliczania. Część druga monografii prezentuje techniki pomiarowe stosowane w spektrometrii jądrowej, takie jak: spektrometria α, spektrometria ciekłoscyntylacyjna, spektrometria γ oraz dodatkowo spektrometria mas. Omówiono tu testy nowej metody pomiarowej, wprowadzonej po raz pierwszy przez autorkę do badań polskich wód mineralnych, która polega na pomiarze izotopów α-promieniotwórczych w badanej próbie wody za pomocą dysku U/Ra i techniki spektrometrii α. Część trzecią pracy stanowi opis wykonanych pomiarów stężeń izotopów radu i radonu w źródłach wód naturalnych uzdrowisk Sudetów i Karpat Zewnętrznych z zastosowaniem techniki ciekłoscyntylacyjnej. Dodatkowo dla interesującego geologicznie terenu Zespołu Uzdrowisk Świeradów – Czerniawa przeprowadzono pomiary izotopów uranu, zarówno w wodach podziemnych, jak i w skałach towarzyszących. Prezentowane przez autorkę rezultaty badań mogą być wykorzystane w dydaktyce. Pokazano bowiem drogę całego procesu badawczego – od rozpoznania terenu i pobrania reprezentatywnej próby oraz jej zabezpieczenia, przez wybór właściwej techniki pomiarowej lub kilku technik, co determinuje sposób przygotowania próby w laboratorium do pomiaru, do matematycznej obróbki wyników i obliczenia stężenia aktywności, a w razie konieczności – dawki promieniowania wewnętrznego, jaką otrzymuje człowiek.

"Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa". T. 6

red. Anna Śliz, Joanna Kurczewska, Marek S. Szczepański

Tom 6. „Górnośląskich Studiów Socjologicznych. Seria Nowa” – pod redakcją autorów z kilku polskich ośrodków naukowych – podejmuje problematykę wielokulturowości, widzianą przez pryzmat nie tylko konfliktu, lecz także spotkania kultur. To spotkanie kultur obserwowane jest w wielu wymiarach i na wielu płaszczyznach – w sensie symbolicznym, religijnym, w systemie wartości i w wyznawanym przez ludzi światopoglądzie, w kuchni regionalnej, w przestrzeni miejskiej i w relacjach wieś–miasto czy wreszcie w biografiach migrantów zarobkowych.

Geographia. Studia et Dissertationes. T. 31

red. Tadeusz Szczypek

W kolejnym tomie niniejszej serii wydawniczej autorzy omawiają następujące zagadnienia: badania flory Boru Buzułuckiego i współczesne podejście do jej ochrony, skład chemiczny wód powierzchniowych i aluwiów w dorzeczu górnej Angary (południowa Syberia), krajobrazy eoliczne obszarów wododziałowych na obszarze Polesia Białoruskiego, badania odporności skał Wyżyny Śląskiej z zastosowaniem młotka Schmidta, funkcje obszarów wiejskich województwa śląskiego, interurbacje na terenie Polski w ujęciu geograficzno-historycznym, a także etapy rozwoju gospodarczego i przestrzennego Ustronia.

Tu i teraz. Dylematy artysty-pedagoga wobec paradygmatycznych reorientacji sztuki ponowoczesnej

red. Aleksandra Giełdoń-Paszek, Ryszard Solik

Niniejsza publikacja wpisuje się w obszar refleksji dotyczący heterogenicznej rzeczywistości współczesnej sztuki oraz różnopostaciowości praktyki artystycznej, a ścisłej rzecz ujmując, koncentruje się wokół wyzwań i dylematów jakie rzeczywistość sztuki ponowoczesnej niesie dla dydaktyki artystycznej i kształcenia o sztuce. Przychodzi bowiem dzisiejszym artystom / artystom-pedagogom, uczącym sztuki i o sztuce, ale także teoretykom sztuki mierzyć się z niemającą precedensu różnorodnością artystycznych propozycji i manifestacji oraz ekspansywnością poszukiwań twórczych, eksplorujących wszelkie możliwe terytoria. Stąd też pomieszczone w publikacji teksty skupiają się na analizie wybranych zagadnień, problemów, dylematów i wyzwań umiejscowionych w horyzoncie współczesnych dyskursów sztuki i dydaktyki artystycznej. Wśród nich należy podkreślić: kulturowe konteksty i uwarunkowania współczesnej praktyki i dydaktyki artystycznej, dylematy i wyzwania wieloparadygmatyczności, problem indywidualizacji działań artystycznych, dylematy wartościowania sztuki w kontekście otwartości i nieograniczoności twórczych poszukiwań, komplementarność praktyki i refleksji, eksperyment i jego artystyczny rezonans. Różnorodność zagadnień idzie tu w parze z różnorodnością oglądu, która wyrasta z odmiennych perspektyw i doświadczeń związanych zarówno z praktyką i dydaktyką artystyczną, jak i z dyskursem nauki. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zajmujących się sztuką i współczesną kulturą, w szczególności kształceniem i dydaktyką artystyczną, ale także przedstawicieli dyscyplin pokrewnych oraz studentów kierunków artystycznych.

An English-Polish Dictionary of Linguistic Terms

red. Piotr Kakietek, Anna Drzazga

Słownik An English-Polish Dictionary of Linguistic Terms adresowany jest głównie do studentów neofilologii biorących udział w kursach językoznawczych, oraz do uczestników seminariów magisterskich z zakresu językoznawstwa. Słownik może być także wykorzystany przez nauczycieli języka angielskiego, tłumaczy tekstów z zakresu językoznawstwa i tych, których interesuje praktyczne zastosowanie wyników badań nad językiem. Stanowi dużą pomoc w przyswojeniu i zrozumieniu wielu terminów powszechnie stosowanych w językoznawstwie. Dodatkową korzyścią dla potencjalnego użytkownika Słownika jest możliwość zapoznania się z polskimi odpowiednikami angielskich terminów językoznawczych. Jeśli chodzi o wybór objaśnianych terminów, Słownik nie ogranicza się do konkretnej dziedziny językoznawstwa czy też okresu, ale obejmuje różne dziedziny i szkoły językoznawcze do początku XXI wieku. Przy wyborze terminów uwzględniono powiązania językoznawstwa z innymi dziedzinami nauki. Słownik zawiera pewną ilość terminów z dyscyplin naukowych (np. logika, filozofia, psychologia, etc.), którymi często posługują się lingwiści. W Słowniku znajduje się również polski indeks objaśnianych terminów.

Szkoła bez barier. O trudnościach w nauczaniu i uczeniu się

Małgorzata Wójcik-Dudek, red. Anna Guzy, Bernadeta Niesporek-Szamburska

Współczesna szkoła, oprócz tego, że powołana jest do wypełniania swojej naczelnej misji – uczenia, stała się przestrzenią rozpoznawania różnych dysfunkcji, z którymi należy wiązać niektóre przyczyny edukacyjnych niepowodzeń uczniów. Aby jednak mogła je rozpoznać, musi pozostać wrażliwa na ucznia i uważnie go obserwować, nie tracąc jednak z horyzontu tego, co szczególnie istotne w jego rozwoju, a mianowicie kontekstu społecznego czy rodzinnego, w którym funkcjonuje młody człowiek. Tak szerokie spojrzenie jest możliwe nie tylko dzięki wysokim kompetencjom nauczycieli i pedagogów, ale przede wszystkim dzięki współpracy i porozumieniu: wymianie informacji między pracownikami szkoły, uczniami i ich rodzinami. Dzięki zaangażowaniu i wspólnej pracy możliwe jest nie tylko dostrzeżenie problemu, ale również określenie jego źródła, co z kolei prowadzi do aktywnego przeciwdziałania pojawiającym się trudnościom związanym na przykład z niesłyszeniem, niedowidzeniem, jąkaniem się, dysleksją, dwujęzycznością czy sytuacją młodych ludzi wychowujących się w rodzinach patologicznych. Wszystkie wymienione dysfunkcje i zaburzenia mogą, choć wcale nie muszą, prowadzić do stresu, który pomimo iż w szczególny sposób dotyka uczniów zdiagnozowanych, to nie oszczędza także tych bez specjalnych potrzeb edukacyjnych. Wydaje się więc, że fundamentalne zadanie szkoły powinno polegać na rozpoznaniu rodzaju stresu, określeniu źródła i opracowaniu strategii jego eliminacji, a w przyszłości także na obraniu jego profilaktyki. Tak szeroko zakrojony plan działania szkoły może się dziś wydawać edukacyjną mrzonką, tym niemniej badania nad stresem i bogate doświadczenia nauczycieli praktyków wskazują, że współczesna edukacja staje już teraz przed koniecznością nie tyle rozwiązywania trudnych problemów, ile ich dostrzegania i definiowania. Szkoła wydaje się obszarem szczególnego zainteresowania specjalistów zajmujących się zagadnieniem stresu, redaktorki zdecydowały się zatem bliżej przyjrzeć temu zjawisku i jego wpływowi na funkcjonowanie uczniów oraz nauczycieli, jak również podjąć próbę zdiagnozowania problemów dziecka i ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Mają też nadzieję, że niniejszy tom, dzięki podjętej w artykułach problematyce, stanie się skromnym wkładem w badania nad stresem w placówkach związanych z nauczaniem. Z pewnością zainteresuje on studentów specjalności nauczycielskich oraz nauczycieli, psychologów, pedagogów, bibliotekarzy.