Sarmackie theatrum. T. 4: Studia o literaturze i książce dawnej

red. Mariola Jarczykowa, Renarda Ocieczek

To już czwarty tom wydawnictwa Zakładu Historii Literatury Baroku i Dawnej Książki, który stanowi kontynuację poprzednich. Książka jest pracą zbiorową i zawiera 11 rozpraw historycznoliterackich, głównie z zakresu literatury i kultury staropolskiej. Tom otwiera obszerny wstęp prof. dr hab. Renardy Ocieczek, w którym przypomniana została historia powstania Zakładu oraz dotychczasowe dokonania jego pracowników. Wśród zamieszczonych tekstów znalazły się artykuły poświęcone różnorodnej tematyce, zgodnej z zainteresowaniami naukowymi autorów. I tak w tomie znajdują się teksty poświęcone m.in. spuściźnie Łukasza Górnickiego (Anna Sitkowa), tłumaczeniom Franciszka Zabłockiego (Bożena Mazurkowa), domniemanej twórczości Olbrychta Karmanowskiego (Janusz Ziembiński). Sporo miejsca zajmują rozprawy koncentrujące się wokół eposów rycerskich – Jerozolimy wyzwolonej w tłumaczeniu Dionizego Piotrowskiego (Monika Kucharczyk), Wojny chocimskiej (Renarda Ocieczkowa), Obleżenia Jasnej Góry Częstochowskiej (Monika Kulig, Joanna Chybiorz). Zagadnienie epiki heroicznej, a dokładnie motywów szpiegowskich, zostało przedstawione przez Renatę Rybę. O motywie spotkania Kupidyna i Śmierci, obecnym w literaturze staropolskiej pisze Marzena Walińska, natomiast w rozprawie Marioli Jarczykowej odnajdujemy szczegółowy opis oprawy pogrzebu Jerzego Radziwiłła. Sarmackie theatrum tradycyjnie już jest propozycją dla szerokiego (i różnorodnego) grona odbiorców, które zainteresowane jest obecnością sarmatyzmu w literaturze i sztuce staropolskiej.

Nemezjan w kręgu antycznej tradycji łowieckiej

Anna Kucz, Edyta Gryksa

Celem monografii jest przedstawienie postaci kartagińskiego poety Nemezjana i zagadnień związanych z jego dziełem Cynegetica. Zachowany do dnia dzisiejszego passus wspomnianego dzieła, liczący 325 wersów, stanowi ważne kompendium na temat łowiectwa w czasach antycznych. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców: filologów klasycznych, historyków, przyrodników, osób zainteresowanych tematyką łowiectwa oraz hodowli psów i koni w starożytności.

Ralph Linton. Seria wydawnicza "Laboratorium Kultury" T. VII

red. Kamil Kozakowski, red. Adam Pisarek

Seria wydawnicza Laboratorium Kultury jest kontynuacją rocznika "Laboratorium Kultury". https://www.laboratoriumkultury.us.edu.pl   Kolejny tom z serii Laboratorium Kultury został poświęcony dorobkowi naukowemu Ralpha Lintona. Nie sposób nie docenić dokonań badacza, który miał istotny wpływ na wyprowadzenie amerykańskiej antropologii z muzealnych sal i przeniesienie jej na krajowe uniwersytety, gdzie stała się pełnoprawną dyscypliną naukową. Dorobek Lintona – znanego w Polsce głównie za sprawą książki Kulturowe podstawy osobowości – wymaga i warty jest indywidualnego omówienia. Z tego powodu zdecydowaliśmy się na stworzenie monografii poświęconej osobie amerykańskiego antropologa. W tomie znalazły się zarówno rozdziały będące pierwszymi w Polsce opracowaniami z zakresu biografii naukowej tego badacza, jak też prace analityczne starające się uaktualnić i wykorzystać proponowane przez niego narzędzia badawcze, do nowego materiału kulturowego. Ważnym wątkiem obecnym w książce jest również amerykańska i polska recepcja dzieł Lintona.   Kamil Kozakowski, magister kulturoznawstwa, Doktorant w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W swojej pracy doktorskiej zajmuje się obrazem Gruzji i Gruzinów w polskiej kulturze. [14.08.2019] Adam Pisarek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W pracy badawczej zajmuje się historią antropologicznych teorii kultury oraz współczesną kulturą polską. Autor książki Gościnność polska. O kulturowych konkretyzacjach idei (Katowice 2016). [14.08.2019]

Wielkie tematy literatury amerykańskiej. T. 8: Przemoc

red. Sonia Caputa, Agnieszka Woźniakowska

Przemoc jest motywem przewodnim kolejnego, ósmego tomu Wielkich tematów literatury amerykańskiej. Historia Stanów Zjednoczonych, jak wiadomo, obfitowała w wydarzenia wiążące się z różnym formami przemocy: począwszy od faktu, że część kolonii stworzyli mieszkańcy, którzy byli prześladowani z powodów religijnych w swojej ojczyźnie, poprzez krzywdy wyrządzone przez kolonistów i ich potomków rdzennym mieszkańcom kontynentu amerykańskiego, przez wojny i konflikty na tle ekonomicznym, politycznym, rasowym czy religijnym, aż po zamachy terrorystyczne. Ofiarami przemocy byli przedstawiciele wszystkich warstw społecznych: prezydenci (Abraham Lincoln, James Garfield, William McKinley i John F. Kennedy stali się przecież ofiarami zamachowców) i liderzy ruchów społecznych (do najbardziej znanych należą niewątpliwie Martin Luther King, Malcolm X czy Medgar Evers), zwykli obywatele, a także, a może zwłaszcza, niewolnicy. Przemoc dotykała całych społeczności, na przykład plemion Indian, ale i jednostek. Przybierała różne formy – te widoczne, objawiające się okaleczeniem fizycznym ofiar, i bardziej subtelne, choć często nie mniej okrutne –jak przemoc psychiczna. [fragment wstępu]

Zobaczyć sens. Studia o malarstwie, literaturze i życiu

red. Małgorzata Krakowiak, Aleksandra Dębska-Kossakowska

Książka zawiera cykl artykułów, których autorzy podejmują próbę wskazania sensu w procesie twórczym, kontaktach z otoczeniem, wyborach drogi życiowej. Pytania o sens bywają dziś bagatelizowane, relatywizowane albo zastępowane stwierdzeniem bezsensowności wszystkiego. W tak niesprzyjających okolicznościach autorzy, wśród których znaleźli się nie tylko teoretycy i komentatorzy cudzej twórczości, ale również artyści-praktycy, zdobyli się na odwagę poważnej refleksji o paradygmatach wartości, świadomości celu, porażkach, przezwyciężaniu trudności.

Teodora Prodromosa "Przygody Rodante i Dosyklesa"

Marcin Cyrulski

W XII wieku, w Konstantynopolu na dworze Komnenów powstały cztery romanse (trzy zachowane w całości i jeden znany jedynie we fragmentach). Jednym z tych romasnów jest właśnie dzieło Teodora Prodromosa, najsłynniejszego pisarze swojej epoki, Przygody Rodante i Dosyklesa. W dziewięciu księgach autor przedstawił dzieje miłości dwójki zakochanych bohaterów, którzy po niezwykłych przygodach i rozdzieleniu, w końcu znów są razem. Pod pozorem błahej opowieści kryje się dzieło pełne retorycznego kunsztu i aluzji do czasów współczesnych autorowi.

"Enactments of Life": The Short Stories of Nadine Gordimer

Marek Pawlicki

"Enactments of Life": The Short Stories of Nadine Gordimer stanowi pierwsze studium w całości poświęcone opowiadaniom południowoafrykańskiej noblistki Nadine Gordimer, które omawiane są w kontekście jej powieści, esejów, artykułów, wywiadów i materiałów archiwalnych. Opowiadania Gordimer mogą być postrzegane jako tytułowe "odgrywania życia" (enactments of life) ukazujące prawdę zarówno historyczną, jak i osobistą o ludziach żyjących w RPA w czasie apartheidu i późniejszych przemian demokratycznych. Poprzez szczegółową analizę opowiadań noblistki, od jej wczesnych utworów aż po ostatnie, książka ukazuje rozwój polityczny i artystyczny pisarki, której twórczość literacka trwała ponad siedem dekad.

Konspekt flory roślin naczyniowych Wyżyny Śląskiej

Andrzej Urbisz

Głównym celem opracowania było podsumowanie i weryfikacja danych dotyczących roślin naczyniowych występujących na terenie Wyżyny Śląskiej. Na podstawie literatury, zbiorów zielnikowych, dostępnych baz danych oraz własnych badań terenowych, zebrano kilkaset tysięcy danych na temat lokalizacji stanowisk gatunków, odnotowanych na badanym obszarze. Został on podzielony zgodnie z założeniami metodycznymi „Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce” (ATPOL) na kwadraty o boku 2 km, których liczba wyniosła ponad 1000. Monografia zawiera pełny wykaz stanowisk wszystkich bardzo rzadkich i rzadkich gatunków roślin naczyniowych tzn. posiadających na Wyżynie Śląskiej do 25 współczesnych notowań. Uzyskane wyniki stanowią istotne uzupełnienie danych, zawartych w „Atlasie rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce”, są podstawą do dalszych badań florystycznych i fitogeograficznych a także mogą zostać wykorzystane w praktyce np. w trakcie sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego miast i gmin tego obszaru lub przy tworzeniu na jego terenie nowych form ochrony przyrody.