English lexical and semantic loans in informal spoken Polish

Marcin Zabawa

Celem książki Marcina Zabawy jest opisanie najnowszych anglicyzmów leksykalnych i semantycznych obecnych we współczesnej potocznej polszczyźnie mówionej. Podstawę badań stanowi korpus złożony z 20 rozmów codziennych, nagranych, przetranskrybowanych i przeanalizowanych przez autora. Korpus składa się z ponad 60 000 słów. Autor nie tylko opisuje poszczególne zapożyczenia semantyczne w sposób wieloaspektowy, lecz także charakteryzuje je jako zjawisko globalne, dokonując podziału zapożyczeń według rozmaitych kryteriów, na przykład części mowy, częstotliwości występowania w korpusie czy też okresu, w którym trafiły do polszczyzny. Badania zilustrowano licznymi tabelami statystycznymi obrazującymi różne aspekty ilościowe i jakościowe znalezionych w korpusie zapożyczeń leksykalnych i semantycznych. Wiele z opisanych w książce Marcina Zabawy zapożyczeń leksykalnych i semantycznych nie zostało dotychczas opisanych w literaturze przedmiotu ani zarejestrowanych w słownikach języka polskiego czy wyrazów obcych. Autor ponadto zaproponował własną hipotezę na temat sposobów wprowadzania i rozprzestrzeniania się zapożyczeń semantycznych w polszczyźnie. Hipoteza ta związana jest z koncepcją „odpowiedników prymarnych”, stosowaną dotychczas w badaniach nad przyswajaniem i uczeniem się języków obcych.

Sarmackie theatrum. T. 8: W poszukiwaniu nowości

red. Maria Barłowska, Marzena Walińska

Kolejny, już ósmy tom Sarmackiego theatrum zbiera artykuły przygotowane jako wynik namysłu nad kategorią nowości w dawnej literaturze. W perspektywie retorycznej poszukiwano rozumienia istoty novitas i analizowano funkcjonowanie topiki. W ujęciach faktograficznych przedstawione zostały odkrycia utworów z XVII w. zachowanych w rękopisach i nieznanych drukach, sformułowano hipotezy na temat autorstwa i opisano stosowane przez twórców strategie perswazyjne. Poddano także oglądowi sposoby funkcjonowania nowości z punktu widzenia dawnego czytelnika i rynku wydawniczego.

Korespondencja dyrektyw redagowania i interpretowania tekstu prawnego

Marek Suska

Interpretatorzy prawa zakładają m.in., że prawodawca konsekwentnie stosuje pojęcia na przestrzeni całego aktu prawnego (zakaz wykładni synonimicznej/homonimicznej) czy że nie wprowadza do tekstu żadnych zbędnych fragmentów (zakaz wykładni per non est). Czy tego rodzaju założenia interpretatorów trafnie odzwierciedlają sposób pracy prawodawcy? I czy osoby obsługujące proces legislacyjny uwzględniają w swojej pracy narzędzia, za pomocą których prawo to następnie będzie odczytywane? Aby odnaleźć odpowiedź na to pytanie, autor przeprowadził analizę obowiązującego prawodawstwa i podjął badania o charakterze socjologicznoprawnym, z wykorzystaniem metod analizy tekstu, obserwacji uczestniczącej oraz wywiadów pogłębionych z legislatorami pracującymi w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Sejmu RP. Wyniki badań oraz płynące z nich wnioski zaprezentował w monografii Korespondencja dyrektyw redagowania i interpretowania tekstu prawnego.

Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w mediach audiowizualnych. T. 4

red. Aleksandra Kalisz, Ewelina Tyc

Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w mediach audiowizualnych stanowi zbiór artykułów, które tym razem strategii kreowania wizerunku poszukują w mediach audiowizualnych. Przywołane taktyki są zatem asumptem nie tylko do podjęcia refleksji nad rozmaitymi jednostkami czy grupami społecznymi wykorzystującymi przestrzeń publiczną w celu promowania własnego wizerunku, ale również doskonałym punktem wyjścia do analizy wybranej przestrzeni medialnej, w której za sprawą słowa i obrazu dokonuje się prezentacja określonych postaw. (fragment wstępu)

Gwara za Olzą

Irena Bogoczová, Małgorzata Bortliczek

W publikacji analizie poddano materiał językowy odnoszący się do współczesności - aktualnej twórczości literackiej, zapisów w mediach społecznościowych, nieformalnych rozmów autochtonów. Celem było kompleksowe ujęcie sytuacji językowej Zaolzia w sposób przyjazny również dla czytelnika spoza środowiska akademickiego. Zaprezentowano tradycyjną gwarę zaolziańską obecną w twórczości literackiej miejscowych pisarzy i poetów, którzy wykorzystują walory ludyczne gwary, oraz w beletrystyce czeskojęzycznych pisarzy regionalnych. W poszczególnych rozdziałach omawiana jest gwarowa komunikacja w sieciach społecznościowych - analizie poddano zapisy na stronach internetowych i czatach, wypowiedzi w podcastach, vlogach itp. Zdaniem autorek publikacji obecność gwary w społeczeństwie zaolziańskim wynika z potrzeby mieszkańców Zaolzia, by promować region i jego specyfikę.

Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach T. 3: Język włoski

red. Monika Sułkowska

Podręcznik Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach. Język francuski. Język hiszpański. Język włoski jest częścią projektu naukowo-wdrożeniowego i został opracowany przez Zespół z Instytutu Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego pracujący pod kierunkiem dr hab. Moniki Sułkowskiej. Książka obejmuje ćwiczenia z szeroko rozumianej frazeologii związanej z nazwami części ciała ludzkiego oraz jego atrybutów. Do podręcznika dołączono klucz z poprawnymi rozwiązaniami ćwiczeń, a także testy kontrolne pozwalające na samosprawdzenie nabytych kompetencji frazeologicznych. Opracowanie zawiera także pomocne przy rozwiązywaniu ćwiczeń glosariusze, które obejmują struktury frazeologiczne pojawiające się w kolejnych rozdziałach. Frazeologia somatyczna reprezentuje najbardziej produktywny obszar frazeologii, który jest zarazem często używany we wszystkich językach naturalnych. Kompozycja podręcznika jest trójdzielna i obejmuje trzy spokrewnione i popularne języki romańskie. Opracowanie kierowane jest do wszystkich osób uczących się języka francuskiegio, hiszpańskiego lub włoskiego na wyższym poziomie zaawansowania (B2-C2), w tym przede wszystkim do studentów szeroko pojętych studiów romanistycznych.

Powojenna twórczość pomnikowa Xawerego Dunikowskiego 1945-1964

Karolina Tomczak

Studium Powojenna twórczość pomnika Xawerego Dunikowskiego 1945−1964 analizuje złożoną problematykę powstawania monumentów tego twórcy w rzeczywistości polskiego państwa komunistycznego oraz ich wartość formalną i tematyczną. Monograficzny opis trzech najważniejszych prac, czyli Pomnika Czynu Powstańczego na Górze św. Anny (1946−1955), Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie (1949−1954) i projektów Pomnika Bohaterów Warszawy (1956−1958), przybliża realia ich powstawania, przebieg prac projektowych i wykonawczych, towarzyszące im relacje z władzą oraz zmienny proces formo- i sensotwórczy każdego z nich. Jednocześnie szczególnemu oglądowi zostaje poddany kształt finalnych prac na zasadzie odczytania ich wartości artystycznej, symboliki i proweniencji stylistycznej. Opis wybranych dzieł dopełnia panoramiczna analiza formalno-tematyczna pozostałych monumentów istniejących zwłaszcza w propozycjach projektów i szkiców, które artysta realizował aż do śmierci, m.in. Pomnika Młot i Sierp (projekt, 1953), Pomnika Józefa Stalina (projekt, 1954) czy też Pomnika Żołnierza Polskiego (realizacja, 1963). Zakreślenie problematyki, tematyki i artystycznych założeń socrealizmu pozwala dojrzeć odmienną jakość powojennej sztuki Dunikowskiego. Ambiwalentny stosunek do władzy samego twórcy uniemożliwia jednak jednoznaczną ocenę jej nośności ideologicznej. Natomiast niezaprzeczalna wirtuozeria formalna przypomina o symbolistyczno-awangardowym rodowodzie tej kreacji, jednocześnie korespondującym ze sztuką współczesną. Wieloaspektowe spojrzenie na twórczość pomnikową Dunikowskiego opiera się na dogłębnych badaniach zwłaszcza materiałów archiwalnych w warszawskiej Królikarni i szczecińskiej Książnicy Pomorskiej. Nie proponuje jednoznacznych odpowiedzi, ale bogaty przegląd różnorodnej sztuki monumentalnej tej wybitnej a tym samym przewrotnej osobowości "wieloepokowego" twórcy, ukształtowanego w Młodej Polsce i realizującego się w międzywojniu, który dopełnił swoje dzieło w równie wartościowym artystycznie okresie powojennym − o czym zapomniano w wyniku unieważniania sztuki istniejącej w przestrzeni zideologizowanej (palinodii). Rozprawa przypomina więc o tej unikalnej twórczości, dokładnie ją opisuje, kontekstualizuje i reinterpretuje.

Kontynenty. T. 1: Studia i szkice o twórczości Andrzeja Buszy

Marian Kisiel, Janusz Pasterski

Twórczość Andrzeja Buszy należy z pewnością do najbardziej zadziwiających zjawisk we współczesnej literaturze polskiej. Wynika to przede wszystkim z oryginalności i odrębności jego uniwersalnej wizji świata, rozpoznawalnej dykcji poetyckiej czy charakterystycznego układu problemów i zagadnień, ale również ze szczególnego statusu tego twórcy, który jest pisarzem dwujęzycznym i literacko usytuowanym pomiędzy co najmniej dwoma tradycjami kulturowymi (dobrze to ilustruje pojęcie „inbetweenness”), a także z jego złożonej biografii, rozpisanej na wiele etapów wychodźczej, a później emigracyjnej drogi życia. Poeta, prozaik, tłumacz, krytyk, historyk literatury angielskiej, conradysta – pozostaje jednym z ostatnich a zarazem najciekawszych twórców powrześniowej emigracji niepodległościowej. Urodzony w Krakowie w 1938 roku, opuścił z rodzicami Polskę 17 września następnego roku, czas wojny spędził na Bliskim Wschodzie, a w latach 1947–1965 przebywał w Anglii, gdzie ukończył filologię angielską (University College w Londynie). W roku 1965 osiedlił się w Kanadzie i został wykładowcą, a później profesorem literatury angielskiej w University of British Columbia w Vancouver. W latach 1958–1962 był członkiem zespołu redakcyjnego londyńskich pism literackich: „Merkuriusz Polski – Życie Akademickie”, „Kontynenty – Nowy Merkuriusz” i „Kontynenty”, oraz grupy poetyckiej skupionej wokół tego środowiska. Jest laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1962), Fundacji im. Władysława i Nelli Turzańskich (2005) oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą (2013). Opublikował między innymi osiem tomów poetyckich, kilkanaście opowiadań, wiele przekładów poezji polskiej na język angielski (we współpracy z Bogdanem Czaykowskim – w tym utwory Białoszewskiego, Iwaszkiewicza, Jastruna, Miłosza, Wierzyńskiego), monografię o tak zwanym polskim zapleczu Josepha Conrada i wpływie literatury polskiej na jego pisarstwo oraz sporo artykułów poświęconych twórczości autora Jądra ciemności. (...)