"Philosophy and Canon Law" 2015. Vol. 1: The Family Institution: Identity, Sovereignty, Social Dimension

red. Andrzej Pastwa

Periodyk „Philosophy and Canon Law” stanowi otwarte interdyscyplinarne forum wymiany myśli filozofów i prawników (kanonistów), nie wyłączając przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Mierzenie się z problemami podejmowanymi w rocznikach tematycznych jest – z samego założenia – próbą odpowiedzi na palące problemy dynamicznie zmieniającego się świata: społeczne, religijne, kulturowe i cywilizacyjne. Ramy przedmiotowej refleksji zakreśla, zaznaczona tytułem pierwszego tomu czasopisma, paradygmatyczna triada: człowiek (osoba) – rodzina – społeczeństwo, której źródłem inspiracji jest najważniejszy dokument Soboru Watykańskiego II: konstytucja Gaudium et spes. Inicjatywa znajduje oparcie w instytucjonalnej współpracy naukowców, głównie centralnej Europy i Stanów Zjednoczonych.   The periodical “Philosophy and Canon Law” constitutes an open interdisciplinary forum for the exchange of philosophers and lawyers’ (canonists’) reflections, including representatives of different fields of study. Coping with the issues undertaken in thematic annuals is―from its very assumption―an attempt to provide an answer to complex problems of the dynamically changing world: social, religious, cultural, and civilizational. The confines of the subject matter reflection are delineated by a marked by the means of the title of the first volume of the periodical triad: human being (person)―family―society, the source of inspiration of which is the most important document of the Second Vatican Council: Gaudium et spes constitution. The initiative garners support from the institutional cooperation of scientists, chiefly from Europe and the United States of America.

Reprezentatywna mikroskala? Rozważania o tożsamości lokalnej mieszkańców Czeladzi z racji udziału ich przedstawicieli w bitwie o Monte Cassino

red. Małgorzata Krakowiak, Aleksandra Dębska-Kossakowska

Autorzy interdyscyplinarnej monografii obszarem swoich badań uczynili Czeladź – niewielkie miasto leżące w województwie śląskim, a ściślej, w Zagłębiu Dąbrowskim – i postanowili sprawdzić, czy może być ono reprezentatywne dla… całej Polski. Tak powstał tytuł: Reprezentatywna mikroskala? Opatrzono go znakiem zapytania z dwóch powodów. Po pierwsze, być może nie wszyscy czytelnicy zostaną przekonani, że opisywane miejsce wraz z jego historią i obrazem społecznych, światopoglądowych, politycznych tendencji reprezentuje losy charakterystyczne dla całego kraju. Po drugie zaś – niektórzy z nich prawdopodobnie uznają, że ukazane wybory czeladzian absolutnie nie reprezentują takiej wizji świata i człowieka, która – ich zdaniem – jest reprezentatywna i prawdziwa. Wkraczamy tu w obszar interpretacji – proponujemy zastanowienie się nad tym, co i dlaczego chcą pamiętać bądź przemilczać zarówno czeladzianie, jak i przyglądający się im mieszkańcy innych miejsc. Książka jest refleksją nad świadomością lokalnej tradycji i zarazem pytaniem o jej trwałość; jest pytaniem o lokalną tożsamość. Bezpośredni powód jej powstania ujawniono w podtytule: z okazji 70. rocznicy bitwy o Monte Cassino przypomniano postaci – do tej pory udokumentowano biografie 16 żołnierzy – uczestników bitwy pochodzących z Czeladzi. Każdy z nich związany był ze swoją małą ojczyzną. Do armii Andersa wiodły ich różne szlaki. Mimo zindywidualizowanych losów tworzyli wspólnotę. W przeważającej większości zdecydowali się powrócić do miasta po II wojnie światowej. Niezależnie od miejsca, w którym przebywali, nie nazywając tego wprost, byli pewni własnej tożsamości kulturowej. Symboliczny wymiar samej bitwy, dróg wiodących do Włoch oraz szlaku powrotów potraktowano tu jako pars pro toto losów Polaków w XX stuleciu, a współczesną świadomość mitów kulturowych poddano weryfikacji.

W stronę nieoczywistości. Teksty różne

Filip Mazurkiewicz

Na tom składa się dwanaście rzeczywiście różnych tekstów prezentujących różne języki badawcze – od hermeneutyki, poprzez intertekstualność, aż po dekonstrukcję i lekturę poststrukturalną –  oraz różną tematykę, obejmującą: po dwa teksty poświęcone twórczości Teodora Parnickiego i Witolda Gombrowicza, problemy popkulturowe (chirurgia plastyczna i pornografia), kwestie kulturowo-polityczne (problem polskiego socjalizmu), dialogi autora z jego mistrzami w ramach literaturoznawstwa (Ryszard Nycz i Stefan Szymutko), wreszcie kwestie dziewiętnastowiecznej polskiej męskości oraz rozważania na temat kondycji współczesnego uniwersytetu w Polsce. Za najważniejsze autor uznaje teksty dotyczące Parnickiego, który ukazany zostaje jako pisarz bytu, jako pisarz rzeczywistości – zawsze za bardzo złożonej i ponad siły nieznośnej. Inna ważna grupa tekstów to te traktujące o Gombrowiczu. Zaprezentowane tu odczytania jednego z opowiadań Gombrowicza (Zdarzenia na brygu Banbury) oraz ostatniej sztuki pisarza (Operetka) są nowatorskie: umieszczenie Gombrowicza w przestrzeni sporu pomiędzy dziełem i tekstem, gdzie Gombrowicz całkowicie opowiada się po stronie tekstu, uniemożliwiając czytelnikowi ruch interpretacji, oraz czytanie Operetki jako dramatu o nowej, jakoś inaczej możliwej męskości (zwanej męskością atopiczną) na tle odwołań do W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta nigdy wcześniej nie zostały badawczo opracowane. W tekstach zawartych w publikacji zaprezentowane zostały takie tryby lektury, które nastawione są na nieoczywistość i złożoność opisywanych zjawisk, są też teksty, w których autor  próbuje spojrzeć jakby w poprzek zastanego stanu badań i stanu namysłu nad podejmowanymi tu kwestiami.

Translation in Culture

Marta Mamet-Michalkiewicz

Książka jest zbiorem artykułów poświęconych znaczeniu przekładu w kulturze. W prezentowanych rozprawach autorzy opisują i interpretują różne funkcje, jakie pełnią tłumaczenia poezji i prozy w zarówno w kulturze anglojęzycznej jak i polskiej. Autorzy analizują bariery kulturowe w przekładzie artystycznym, odmienne funkcjonowanie tłumaczeń w różnych kulturach, serie przekładowe, historię recepcji przekładów oraz ich wpływ na kulturę przyjmującą. Publikacja adresowana jest do studentów filologii zainteresowanych przekładem artystycznym, badaczy literatury i kultury anglojęzycznej i polskiej oraz do wszystkich zainteresowanych pogłębieniem wiedzy na temat roli przekładu w kulturze.

Rzym antyczny. Polityka i pieniądz / The Ancient Rome. Politics and Money. T. 6

red. Wiesław Kaczanowicz

Publikacja jest adresowana do historyków, archeologów, numizmatyków oraz miłośników świata antycznego.

"Postscriptum Polonistyczne" 2017, nr 1 (19): W kręgu badań językoznawczych

red. Romuald Cudak, Maria Czempka-Wewióra, Marcin Maciołek

(notka jest w trakcie opracowywania)

Migracje emerytów w Polsce - czynniki, kierunki, konsekwencje

Sławomir Pytel

Problematyką starzenia się ludności i populacją seniorów zajmuje się wiele dziedzin naukowych, w tym również geografia. Starzenie się populacji to proces polegający na zmianach w strukturze wieku ludności, a jego konsekwencje wywołują różnorodne potrzeby i zagrożenia natury medycznej, społecznej i gospodarczej. Stąd badanie tego procesu ma duże znaczenie teoretyczne i praktyczne. Rolą geografii, zwłaszcza geografii ludności, jest wykrywanie prawidłowości przestrzennych procesu starzenia oraz opis rozmieszczenia, struktur i aktywności społecznej osób starszych, zarówno w ujęciu statycznym, jak i dynamicznym. Podjęcie zagadnienia migracji seniorów w Polsce przez Autora wydaje się bardzo trafne i uzasadnione, gdyż mobilność tej grupy społecznej wzrasta, wpływając na rozwój lokalny i regionalny. - Z recenzji dr. hab. prof. UP Sławomira Kurka Recenzowana praca stanowi bardzo dobre, a przy tym pionierskie studium wyjątkowo złożonej problematyki badawczej. Wielowymiarowość badań, jak i różnorodność tematyczna i wielowątkowość sprawiają, że obok walorów naukowych, poznawczych i metodycznych dużego znaczenia nabiera aplikacyjność badań. Tym bardziej, że dostarczają one informacji o niezidentyfikowanych dotąd zjawiskach i procesach, towarzyszących migracjom seniorów. Nabierają one też wyjątkowego znaczenia z uwagi na przestrzenny aspekt badań, który wzbogaca obecny stan wiedzy i może być wykorzystany przy formułowaniu celów polityki lokalnej, regionalnej, czy nawet krajowej. - Z recenzji dr hab. Marii Soji

Sześciolatek w szkolnej ławce - obniżenie obowiązkowego wieku szkolnego w polskim systemie edukacyjnym

Agata Rzymełka-Frąckiewicz

„Prezentowana praca podejmuje kwestie związane z próbą obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego dziecka do szóstego roku życia w polskim systemie edukacyjnym, w okresie tzw. przejściowych przepisów, kiedy to decyzją rodziców można było zapisać dziecko sześcioletnie do pierwszej klasy. W opracowaniu zawarte zostały informacje, jak zmieniał się na przestrzeni czasu wiek edukacyjny i struktura szkolnictwa w Polsce, jakie w poszczególnych krajach europejskich przyjęto rozwiązania w kwestiach wieku szkolnego i struktury instytucji oświatowych oraz jakie szczegółowe rozwiązania wprowadzono w szkolnictwie w ramach proponowanej reformy edukacyjnej. W części empirycznej zostały zaprezentowane następujące badania: przegląd badań ogólnopolskich opinii społecznych na temat społecznej akceptacji wobec propozycji obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego do szóstego roku życia dziecka; wywiad przeprowadzony w 2013 roku z ówczesną minister edukacji narodowej – ocena panującej sytuacji społecznej, opinia minister o projekcie i trybie wprowadzanych zmian do systemu oświatowego; wywiady z dyrektorami wybranych katowickich szkół podstawowych, którzy posiadali doświadczenie pracy z dzieckiem sześcioletnimi w swoich placówkach; wyniki badań ankietowych zrealizowanych wśród rodziców dzieci sześcioletnich, które rozpoczęły naukę w szkole podstawowej. Celem niniejszego opracowania nie było stawanie po którejkolwiek ze stron sporu politycznego, lecz ukazanie opinii osób, które znalazły się w centrum omawianych zmian edukacyjnych – dyrektorów szkół podstawowych i rodziców dzieci – szkolnych sześciolatków. Prezentowany tom rozważań z zakresu pedagogiki społecznej, socjologii edukacji i polityki oświaty kieruję zasadniczo do rodziców dzieci sześcioletnich stojących bezpośrednio przed decyzją dotyczącą dalszej edukacji swoich potomków, jak również dyrektorów szkół podstawowych, nauczycieli nauczania początkowego oraz władz samorządowych, czyli osób i instytucji, w przekonaniu autorki, najbardziej zainteresowanych przedmiotowym tematem, z nadzieją nie tylko na interesującą lekturę, ale także z perspektywą podejmowania dialogu, badań i logicznych rozwiązań oraz decyzji. Autorka niniejszej pracy wyraża nadzieję, że zawarte w publikacji informacje i wnioski, uzyskane w wyniku zrealizowanych badań, staną się przyczynkiem do dalszej, ale jedynie merytorycznej dyskusji (ponad sporami i interesami politycznymi) nad kwestią obniżenia obowiązkowego wieku szkolnego do szóstego roku życia – zastanawiając się czy w najbliższych latach będzie to tylko możliwość (dana rodzicom) czy konieczność wymuszona zależnościami ze sfery gospodarki ogólnoświatowej, polityki europejskiej czy też kwestiami społecznymi?” (Fragm. Wprowadzenia)