Słowo i tekst. T. 2: Język i proces literacki

Jadwiga Stawnicka, red. Piotr Czerwiński

Tom poświęcony jest zagadnieniom podejścia lingwistycznego do słowa artystycznego. Zawiera prace o różnym profilu, zarówno lingwistyczne, jak i literaturoznawcze, a także – częściowo – kulturologiczne, psychologiczne i socjologiczne. Obiektem badawczym jest proces artystyczny i literacki, tworzenia tekstu słowem i poprzez słowo – w poezji, prozie, bajce ludowej i literackiej, pieśniowym folklorze, epistole, fantastyce naukowej i innych tekstach. Autorzy koncentrowali się na tym, co prymarne i ogólne – nie na tekście literackim i nawet nie na słowie w tekście literackim, ale na twórczości słowa i tekstu. Artykuły zostały przedstawione w sześciu częściach: Słowo i myśl; Semantyka świata literacko-przedmiotowego; Pojęcia i kategorie; Koncepty, motywy i paradygmaty; Psychologia i pragmatyka; Środki i zabiegi artystyczne. Granice między nimi są ruchome, względne; w zależności od ukierunkowania obiekt badań, metody, sposób przedstawienia mogą być odniesione do innej części tematycznej.

Emil Zegadłowicz. Daleki i bliski

Krystyna Latawiec, red. Henryk Czubała, Krzysztof Kłosiński, Włodzimierz Próchnicki

Tom rozpraw poświęconych osobie i twórczości Emila Zegadłowicza weryfikuje utarte sądy, które najczęściej kwalifikują pisarza do grupy artystów skandalizujących. Autorzy artykułów dowodzą, że czytanie Zegadłowicza wymaga uruchomienia wielu kontekstów, dawnych i współczesnych, a wówczas jego spuścizna okazuje się mniej anachroniczna niż zwykliśmy sądzić. Co więcej, zastosowanie nowego instrumentarium badawczego uwydatnia pomijane dotąd aspekty tego pisarstwa, na przykład jego związek z ekspresją charakterystyczną dla popkultury. W nowym świetle spojrzeć można również na intensywnie obecną na kartach utworów Zegadłowicza cielesność, której doświadczenie potrafił tak sugestywnie opisać. Z jednej strony jawi się zatem pisarz jako odległy od naszej wrażliwości ze względu na powinowactwa ze stylistyką młodopolską, z drugiej zaś – jako bliski nam mentalnie, bo przekraczający tabu obyczajowe, ocierający się wręcz o granicę występku literackiego. W książce znalazły się prace o poezji, prozie, dramatach, jak też o artystycznej osobowości pisarza i jego wadowickim środowisku kulturalnym. Są wśród nich syntezy ogarniające całościowo twórczość Zegadłowicza, są interpretacje wybranych z jego dzieła motywów i utworów, jak też rozważania komparatystyczne.

Cyprian Norwid. Poeta wieku dziewiętnastego

Jacek Lyszczyna

Książka Cyprian Norwid. Poeta wieku dziewiętnastego poświęcona jest przede wszystkim dziełu poetyckiemu Norwida, ponieważ autor bardzo mocno przeciwstawia się traktowaniu go – co w ostatnich czasach stal się dość modne – jako genialnego filozofa czy teologa. Książka podejmuje też kwestię przynależności poezji Norwida do konkretnego okresu - do niedawna dla wszystkich było oczywiste, że Norwid był romantykiem, dopiero w ostatnich latach zostało to jednak przekonująco zakwestionowane. Stąd też tytuł tej książki, w którym chodziło o pokazanie złożoności fenomenu Norwida, którego twórczość nie daje się zamknąć w ramach jednego tylko prądu, i sięgniecie do pojawiającej się w ostatnich latach koncepcji „dziewiętnastowieczności”.

Tożsamość katoptryczna w nowelistyce Stefana Grabińskiego

Krzysztof Grudnik

Praca kierowana jest do badaczy zajmujących się okresem Młodej Polski/dwudziestolecia międzywojennego, szczególnie literaturą fantastyczną/niesamowitą tych okresów oraz do pasjonatów twórczości Stefana Grabińskiego. Podejmuje temat tożsamości katoptrycznej (odbitej, zwielokrotnionej) w jego nowelach, szczególnie w Problemacie Czelawy i Dziedzinie. Stanowi propozycję odczytania nowel Grabińskiego w nowym, psychoanalitycznym kontekście, różnym od popularnych odczytań Artura Hutnikiewicza i Stanisława Lema.

Epiderma liścia - metody analizy wzrostu i kształtu komórek

Joanna Elsner

Praca przedstawia wybrane współczesne metody wizualizacji i analizy kształtu komórek roślinnych na przykładzie komórek epidermy i kierowana jest do szerokiego grona studentów zainteresowanych biologią rozwoju roślin. Pierwsza część pracy przybliża różnorodność kształtów komórek właściwych epidermy liścia. W części tej opisano szereg metod umożliwiających obserwację i badanie struktury na poziomie komórkowym i subkomórkowym. W drugiej części pracy przedstawiono w jaki sposób można wykorzystać mikroskop fluorescencyjny, skanujący laserowy mikroskop konfokalny oraz skaningowy mikroskop elektronowy wraz z programami do obróbki danych cyfrowych, jako narzędzia do wizualizacji i ilościowej analizy kształtu oraz obliczenia szybkości wzrostu komórek epidermy.

Historia i współczesność procesu edukacyjno-wychowawczego

red. Danuta Kocurek

Publikacja przybliża wybrane zjawiska pedagogiczne w kontekście historycznym i  współczesnym. Część pierwsza ukazuje m.in. aspekty wychowawcze pedagogiki renesansowej, wkład ziemiaństwa w upowszechnianie edukacji szkolnej, działalność wychowawczą i oświatową Kościoła Rzymskokatolickiego na Śląsku Cieszyńskim, szkolnictwo wiejskie w czasach komunizmu oraz historyczne kształtowanie się koncepcji wychowania zdrowotnego w Polsce. W części drugiej przybliżone zostały współczesne kategorie wychowawcze m.in. wychowanie do kultury języka, tematyka dotycząca świętowania, edukacja w duchu podmiotowości, kształcenie filozoficzne oraz refleksje o tożsamości i dziedzictwie kulturowym w dobie przemian cywilizacyjnych.  Praca adresowana jest do pedagogów, historyków wychowania, filozofów, regionalistów, studentów kierunków pedagogicznych i zainteresowanych problematyką edukacyjno-wychowawczą.

Maria Klementyna Sobieska, królowa i Służebnica Boża

Aleksandra Skrzypietz, Stanisław Jujeczka

Maria Klementyna Sobieska (1701–1735) była wnuczką króla Jana III. W 1718 roku została zaręczona z Jakubem III Stuartem. Zatrzymana w Innsbrucku, uciekła i poślubiła wybranka. Urodziła mu dwóch synów, Karola Edwarda i Henryka Benedykta. Małżonkowie zamieszkali w Rzymie w Palazzo del Re, pod opieką i na koszt papieża. W 1725 roku Maria Klementyna zaprotestowała przeciwko odebraniu jej opieki nad synami i przeniosła się do klasztoru. Korzystając z międzynarodowego poparcia, wymogła na Jakubie Stuarcie ustępstwa i powróciła do domu. Po jej przedwczesnej śmierci rodzina podjęła zabiegi, które miały doprowadzić do jej beatyfikacji. Wszczęty został wstępny proces, w którym nazywano Marię Klementynę Służebnicą Bożą.

Osobowość i kompetencje wychowawcze oligofrenopedagogów

Szymon Godawa

Monografia w znacznej mierze stanowi relację z badań, które miały na celu diagnozę cech osobowości i kompetencji wychowawczych oligofrenopedagogów, a zarazem sprawdzenie zgodności oczekiwań w tym zakresie ze stanem faktycznym. W pierwszym rozdziale omówione zostały teorie osobowości, sposoby jej badania oraz pożądane cechy oligofrenopedagogów. Drugi rozdział jest poświęcony analizie kompetencji nauczycieli, zwłaszcza kompetencji wychowawczych pedagogów specjalnych. W części metodologicznej opisano problemy badawcze, hipotezy, metody i narzędzia, a także organizację badań. W głównej części książki zaprezentowano przebieg badań fokusowych, analizy ilościowe wybranych cech osobowości i kompetencji oligofrenopedagogów (wyniki badań bezpośrednich), studia przypadków obejmujące cztery nauczycielki, a ponadto opinie rodziców dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Zaletą książki jest interdyscyplinarne spojrzenie na postać oligofrenopedagoga, pozwalające stworzyć jej wielowymiarowy obraz. Publikacja będzie pomocna pracownikom naukowym, a także pedagogom i studentom pedagogiki specjalnej poszukującym odpowiedzi na pytania, w jakim kierunku powinien przebiegać ich rozwój i czym powinien się charakteryzować nauczyciel skutecznie pracujący z podopiecznymi z niepełnosprawnością intelektualną.