Definicje deiktyczne a pojęcia. Badania z pogranicza filozofii języka i psychologii kognitywnej

Wiesław Walentukiewicz

Publikacja dotyczy uczenia pojęć oraz języka. Nauka ta odbywa się często w kontekście ostensywnym, w którym szczególną rolę odgrywają definicje deiktyczne. Autor skupia się na czterech czynnikach, które spełniają istotną funkcję podczas nauki języka – chodzi tu o czynniki fizjologiczne, kulturowe, psychologiczne oraz filozoficzne. Uzasadniając, iż początkowo podczas nauki języka uczący się wykorzystuje podobieństwo ogólne, spróbowano rozwiązać także inne kwestie: niemożliwości ustalenia cech przed ustaleniem elementów zbioru, niemożliwości ustalenia elementów zbioru przed ustaleniem cech, nieskończonego porównania przedmiotów w celu ustalenia cech. Autor wyodrębnia i opisuje cztery rodzaje pojęć: podstawowe, prototypowe, klasyczne, egzemplarzowe, zaznaczając, że szczególną rolę odgrywają pojęcia budowane najwcześniej – pojęcia podstawowe. Aby uczący się mógł posługiwać się nazwami ogólnymi, wcześniej musi opanować zdolność budowania pojęć podstawowych, prototypowych i klasycznych. Natomiast opanowanie zdolności budowania pojęć egzemplarzowych jest mu potrzebne do posługiwania się nazwami jednostkowymi, w szczególności imionami własnymi. Autor dowodzi, iż zarówno nazwy ogólne, jak i nazwy jednostkowe są wprowadzane do języka za pomocą aktów nazywania (definicje ostensywne proste), a następnie na podstawie definicji deiktycznych złożonych budowane są dla nich umysłowe reprezentacje (pojęcia). W tym ostatnim przypadku definicje ostensywne przyjmują schemat definicji indukcyjnych. Autor w swej pracy wykorzystał nie tylko wyniki badań filozofów, głównie te dotyczące definicji deiktycznych, ale także czerpał z wyników badań psychologów kognitywnych, zwłaszcza tych dotyczących pojęć.

Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach T. 1: Język francuski

red. Monika Sułkowska

Podręcznik Frazeologia somatyczna w ćwiczeniach. Język francuski. Język hiszpański. Język włoski jest częścią projektu naukowo-wdrożeniowego i został opracowany przez Zespół z Instytutu Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego pracujący pod kierunkiem dr hab. Moniki Sułkowskiej. Książka obejmuje ćwiczenia z szeroko rozumianej frazeologii związanej z nazwami części ciała ludzkiego oraz jego atrybutów. Do podręcznika dołączono klucz z poprawnymi rozwiązaniami ćwiczeń, a także testy kontrolne pozwalające na samosprawdzenie nabytych kompetencji frazeologicznych. Opracowanie zawiera także pomocne przy rozwiązywaniu ćwiczeń glosariusze, które obejmują struktury frazeologiczne pojawiające się w kolejnych rozdziałach. Frazeologia somatyczna reprezentuje najbardziej produktywny obszar frazeologii, który jest zarazem często używany we wszystkich językach naturalnych. Kompozycja podręcznika jest trójdzielna i obejmuje trzy spokrewnione i popularne języki romańskie. Opracowanie kierowane jest do wszystkich osób uczących się języka francuskiegio, hiszpańskiego lub włoskiego na wyższym poziomie zaawansowania (B2-C2), w tym przede wszystkim do studentów szeroko pojętych studiów romanistycznych.

Życie społeczne jako proces praktyki

Andrzej Niesporek

W książce podejmuje się fundamentalne zagadnienia teorii socjologicznej, w tym przede wszystkim rozumienia w socjologii pojęcia społeczeństwa i życia społecznego. Odwołuje się do idei procesu praktyki społecznej w pracach Georga Hegla oraz Karola Marksa, a także różnych sposobów interpretacji myśli Marksa w tym zakresie. Reinterpretuje pojęcie praktyki w perspektywie myślenia systemowego, w tym przede wszystkim teorii chaosu oraz idei systemów autopoietycznych. Ukazuje teoriopoznawcze konsekwencje tak rozumianego myślenia systemowego. Nawiązuje do podstawowych założeń teorii systemu społecznego Niklasa Luhmanna, przykładu socjologicznego zastosowania idei sytemu autopoietycznego. W konsekwencji w książce proponuje się pewne rozumienie procesu praktyki jako kategorii filozoficznej i społecznej.

Akademickie Centrum Kreatywności. Nauczanie języków obcych w przedszkolu i na etapie wczesnoszkolnym na przykładzie języka niemieckiego. Podstawa programowa - założenia teoretyczne - zasady nauczania - efekty - kompetencje nauczycieli - opinie

red. Jan Iluk

Publikacja stanowi analizę badań w zakresie  realizowanego projektu w ramach programu Ministra pn. „Akademickie Centrum Kreatywności” w ramach projektu systemowego „Wsparcie systemu zarządzania badaniami naukowymi oraz ich wynikami” (Priorytet I, Działanie 1.1., Poddziałanie 1.1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007–2013). Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007–2013. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. Niniejsze opracowanie jest końcowym efektem projektu „Nauczanie języka niemieckiego metodą narracyjną w przedszkolu i na pierwszym etapie edukacyjnym” zrealizowanego w 2015 roku w ramach programu „Akademickie Centrum Kreatywności”. Składa się z publikacji książkowej i płyty CD, przedstawiających różnorodne aspekty projektu oraz jego efektywność. Zawiera ono również istotne opinie studentów realizujących ten program w tzw. szkołach ćwiczeń oraz ich dyrektorów i opiekunów grup. Publikacja ta została w całości sfinansowana ze środków przeznaczonych na ten projekt. (Fragment Wstępu). Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Dzień dobry! Podręcznik do nauki języka polskiego dla początkujących. Poziom podstawowy A1. Cz. 2. Wyd. 6. poprawione

Aleksandra Janowska, Magdalena Pastuchowa

Przedstawiamy nowe wydanie podręcznika „Dzień dobry”, z powodzeniem stosowanego od kilku już lat na wielu uczelniach prowadzących lektoraty języka polskiego jako obcego. Zgodnie z sugestiami lektorów i studentów postanowiłyśmy podzielić książkę na dwie części. Pierwsza (lekcje 1 – 48) obejmuje swoim zakresem certyfikacyjny poziom podstawowy A1, druga zaś poziom A2. W stosunku do wcześniejszych wydań zmienione zostały tylko lekcje powtórzeniowe, układ pozostałych pozostawiłyśmy bez zmian. Podręcznik „Dzień dobry” jest efektem naszych kilkuletnich doświadczeń w pracy ze studentami rozpoczynającymi naukę języka polskiego. Jest to ten etap w uczeniu się języka polskiego, który wymaga szczególnego zaangażowania z obu stron – studenta i nauczyciela. Im więcej zatem będzie do ich dyspozycji materiałów dydaktycznych – podręczników, zbiorów gier językowych czy ćwiczeń gramatycznych – tym lepiej. Nasz podręcznik przeznaczony jest dla uczniów, którzy nie mają dużych doświadczeń w uczeniu się gramatyki – nawet języka ojczystego. Komentarz językowy został więc ograniczony do minimum; terminologię wprowadzamy w wypadkach, naszym zdaniem, absolutnie niezbędnych. Przyjęłyśmy również zasadę niewprowadzania języka-medium, co znacznie rozszerza krąg odbiorców – z podręcznika mogą korzystać przedstawiciele różnych grup etnicznych. Podkreślmy jednak, iż nie jest to samouczek – konieczny jest tu nauczyciel prowadzący, który będzie potrafił wyjaśnić zjawiska gramatyczne oraz sprawdzić i ocenić poprawność wypowiedzi. / fragment wstępu/

Gaston Bachelard. Konteksty i interpretacje

red. Marta Ples-Bęben

Celem książki jest zaprezentowanie wyboru studiów nad filozofią Bachelarda opublikowanych przez badaczy z różnych krajów w ramach żywo rozwijającego się bachelardowskiego i postbachelardowskiego nurtu refleksji oraz wpisanie w ten nurt artykułów polskich badaczy twórczości Bachelarda. Choć nie można powiedzieć, że Bachelard pozostaje w Polsce nieznany, to wciąż wiele ważnych prac – tak autorstwa samego Bachelarda, jak i innych badaczy bądź komentujących jego filozofię, bądź ją kontynuujących, jest znana jedynie specjalistom. Książka Gaston Bachelard. Konteksty i interpretacje chce wypełnić tę lukę, wskazując jednocześnie na obecność polskich badań nad bachelardyzmem. Zamierzeniem niniejszego tomu jest zestawienie artykułów potwierdzających wieloaspektowość filozofii Gastona Bachelarda oraz jej aktualność. Wielość nowych odczytań Bachelardowskiej myśli, ukazujących się w Polsce i za granicą potwierdza, że zarówno filozofia nauki, wraz z wprowadzonymi przez Bachelarda pojęciami nowego umysłu naukowego, nowej racjonalności czy przeszkód epistemologicznych, jak i filozofia wyobraźni poszukująca metody adekwatnie uchwytującej istotę marzenia i obrazu, nieustająco stanowią ważny punkt odniesienia dla filozofów, a także przedstawicieli innych dyscyplin naukowych.

Tradycja i współczesność w badaniach nad językami słowiańskimi. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Annie Zych

red. Andrzej Charciarek, Ewa Kapela

Monografia została przygotowana z okazji jubileuszu czterdziestolecia pracy naukowo-dydaktycznej Profesor Anny Zych związanej z Instytutem Filologii Wschodniosłowiańskiej UŚ niemal od początku jego istnienia. W tomie zebrano dwadzieścia jeden tekstów językoznawczych z dziedziny slawistyki ofiarowanych Jubilatce przez współpracowników, uczniów i przyjaciół nie tylko z Uniwersytetu Śląskiego. Różnorodność tematyczna i metodologiczna podejmowanej przez autorów problematyki jest jednym z walorów Księgi. Publikacja może stanowić inspirującą lekturę dla wszystkich zainteresowanych opisem zjawisk językowych z różnych perspektyw badawczych, szczególnie w ujęciu konfrontatywnym polsko-rosyjskim.

Myśleć Kafką. Teksty i konteksty

Mariusz Jochemczyk, Józef Olejniczak, Miłosz Piotrowiak

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (5), ISSN 2720-1104 Kafki i jego dzieła nie da się interpretować w jednoznaczny sposób, nie da się jego tekstów przyporządkować do któregokolwiek z nurtów literatury (czy szerzej - sztuki) nowoczesnej. Taka jednoznaczna interpretacja oraz ścisłe przyporządkowanie byłyby unieruchomieniem potencji i dynamiki ciągle w tym dziele tkwiących. Stałby się Kafka wtedy jeszcze jednym zasuszonym motylem na szpilce w szklanej gablocie kolekcjonera motylich trupów. Zafascynowanego, to prawda, światem natury i biegającego po łąkach z siatką... Tego chcieliśmy w szkicach zebranych w niniejszej książce uniknąć. Czy się udało? Esej jest przybliżaniem się, "krążeniem wokół", jest świadectwem podejmowania prób przybliżania się, także prób oswajania. Ruch myśli odbywa się tu zasadniczo w ramach dwóch odrębnych obiegów intelektualnych. Tom stanowi bowiem całość dwudzielną - łączącą szczegółowy ogląd wybranych utworów Franza Kafki (ujęcie interpretacyjne) z szerokim przeglądem tematów kontekstowych (doświadczenie somatyczne, pacyfizm i stosunek do wojny, transformacje, przepływy-wpływy, metamorfozy, aporie, paradoksy współczesnej wiedzy itd.).