Ocena stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest

Andrzej Obmiński

Poradnik przedstawia metody oszacowania zagrożeń podczas eksploatacji materiałów zawierających azbest. Ocena różnych rodzajów materiałów z azbestem w budynkach została opisana w odniesieniu do aktualnych regulacji prawnych, w szczególności „Oceny stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania”, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki. Przedyskutowano szereg praktycznych sposobów działania związanych z tą metodą, np.: tradycyjną ocenę wizualną uzupełnioną o badania pyłu w powietrzu wewnętrznym. Ocena zagrożeń została opisana w aspekcie badań zanieczyszczenia powietrza wewnętrznego włóknami azbestu. Opisano analizy z zastosowaniem mikroskopii optycznej (mikroskopii w świetle spolaryzowanym – analiza jakościowa i w mikroskopii kontrastu fazowego – analiza ilościowa), używanej do oszacowania zanieczyszczenia azbestem w budynkach. Przewodnik przedstawia propozycje klasyfikacji czystości powietrza wewnętrznego w odniesieniu do: – rodzajów budynków zawierających wyroby z azbestem, – spodziewanych poziomów włókien respirabilnych azbestu w powietrzu wewnątrz budynków.

Instalacje zasilające urządzenia bezpieczeństwa pożarowego. Tom 2: Oprzewodowanie i urządzenia przeciwpożarowe

Radosław Lenartowicz, Jadwiga Fangrat

Niniejsza praca stanowi tom 2 monografii pt. Instalacje elektryczne zasilające urządzenia bezpieczeństwa pożarowego. Publikacja zawiera podstawowe dane niezbędne do prawidłowego projektowania i montażu instalacji bezpieczeństwa w obiektach budowlanych. W tomie 2 są omówione zasady montażu zespołów kablowych oraz doboru przewodów zasilających urządzenia funkcjonujące w czasie pożaru. Podano zasadę zasilania i funkcjonowania wyłącznika przeciwpożarowego, instalacji oświetlenia ewakuacyjnego, dźwiękowych systemów ostrzegawczych, urządzeń do odprowadzania dymu i ciepła, pomp pożarowych. W poprzednim tomie przedstawiono opisowo i rysunkowo właściwe układy zasilania instalacji bezpieczeństwa, podtrzymujące pracę zasadniczych urządzeń funkcjonujących w budynku lub obiekcie budowlanym w czasie pożaru. Opisano źródła zasilania podstawowego i rezerwowego. W publikacji przedstawiono również niezbędną bibliografię i terminologię dotyczącą instalacji bezpieczeństwa pożarowego.

Linie kablowe niskiego i średniego napięcia

Radosław Lenartowicz

Niniejsze Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (WTWiORB) dotyczą linii kablowych niskiego i średniego napięcia (nn i SN), wykonywanych kablami elektroenergetycznymi i osprzętem znajdującym się w rejestrze wyrobów dopuszczonych do obrotu oraz spełniających wymagania zawarte w specyfikacjach technicznych wyrobu. W szczególności przedmiotem pracy jest wykonanie i odbiór elektroenergetycznych linii kablowych wykonanych przy użyciu kabli elektroenergetycznych: – z żyłami aluminiowymi oraz izolacji i powłoce polwinitowej o napięciu 0,6/1 kV (kod CPV 28421130-9), – o izolacji z polietylenu usieciowanego o napięciu 0,6/1 kV (CPV 28421130-9), – jednożyłowych z żyłą aluminiową o izolacji z polwinitu na napięcie znamionowe 0,6 kV i 3,6/6 kV, 6/6 kV (CPV 28421220-6), – z żyłami aluminiowymi oraz izolacji z polietylenu usieciowanego o przekroju uzgodnionym z producentem w zakresie napięć od 3,6/6 kV do 18/30 kV (CPV 28421140-2), – o izolacji papierowej i powłoce ołowianej na napięcie powyżej 3,6/6 kV do 18,30 kV (CPV 28421140-2). Omawiane WTWiORB swoim zakresem obejmują: – postanowienia ogólne (budowę, właściwości kabli, właściwości materiałów, urządzeń i sprzętu, temperaturę układania, zginanie kabli, badania), – wymagania dotyczące: • technologii układania kabli oraz przepustów w ziemi i w budynkach, • układania kabli w kanałach, • prób napięciowych, • obliczania sił ciągnięcia i nacisku, • zasad łączenia, odgałęziania i zakańczania kabli (mufy, głowice). WTWiORB powinno się stosować przy układaniu wymienionych wyżej kabli, w trakcie budowy i przebudowy elektroenergetycznych linii kablowych o napięciu znamionowym od 1 kV do 30 kV. Zalecenia zawarte w warunkach technicznych należy stosować także przy budowie mostów kablowych o napięciu 1 kV oraz 30 kV. Zasady podane w niniejszym zeszycie WTWiORB nie powinny być stosowane przy układaniu kabli sygnalizacyjnych, światłowodowych i elektroenergetycznych na napięcie 0,6/1 kV, przeznaczonych do zasilania oświetlenia ulicznego, znaków drogowych oraz sygnalizacji ruchu.

Izolacje wodochronne tarasów

Barbara Francke

Przedmiotem opracowania są warunki wykonania i odbioru zabezpieczeń wodochronnych tarasów, zarówno o tradycyjnym układzie warstw, tzn. z izolacją termiczną znajdującą się poniżej izolacji wodochronnej, jak i o odwróconym układzie warstw, tzn. z izolacją termiczną ułożoną na izolacji wodochronnej. Niniejszy zeszyt warunków technicznych obejmuje wymagania dotyczące: dokumentacji technicznej, warunków wprowadzania do obrotu i stosowania materiałów hydroizolacyjnych oraz wykonywania izolacji wodochronnych tarasów, a także kryteria odbioru. Opracowanie nie zawiera innych wymagań dotyczących przekrycia tarasowego poza wodochronnymi oraz zasad wykonywania warstw hydroizolacyjnych na tarasach układanych bezpośrednio na podłożu gruntowym. Roboty hydroizolacyjne objęte niniejszym opracowaniem powinny być wykonywane przez profesjonalne, przeszkolone brygady robocze. Wymagania i zalecenia podane w niniejszym zeszycie mają stanowić pomoc dla projektantów, wykonawców robót hydroizolacyjnych oraz inspektorów nadzoru przy ocenie poszczególnych robót pod kątem ich poprawności technicznej.

Ocena przydatności terenów górniczych i pogórniczych do zabudowy

Marian Kawulok

Podziemna eksploatacja kopalin powoduje zmiany w pierwotnej rzeźbie terenu oraz wstrząsy pochodzenia górniczego. W konsekwencji, na skutek deformacji i/lub drgań podłoża gruntowego, niekorzystnie oddziałuje na obiekty oraz urządzenia znajdujące się w obszarze jej wpływów. Dlatego też przy przystąpieniu do projektowania nowych lub rekonstrukcji istniejących obiektów budowlanych na terenach górniczych wymagana jest ocena ich lokalizacji pod względem przydatności do planowanych zamierzeń inwestycyjnych. W poradniku omówiono zasady oceny przydatności terenów górniczych do zabudowy w odniesieniu do możliwości występowania na nich zagrożeń wynikających z: ciągłych i nieciągłych deformacji powierzchni, wstrząsów górniczych oraz zmiany stosunków wodnych, a także odnośnie do warunków zabudowy tzw. terenów pogórniczych, na których zagrożenia wynikają głównie ze skutków dokonanej w przeszłości eksploatacji górniczej. W tym zakresie omówiono i podano zalecenia dotyczące wymaganego opisu warunków górniczych, który powinien zapewnić możliwość racjonalnego zaprojektowania nowych lub przystosowanie istniejących obiektów do przewidywanych oddziaływań górniczych. W niniejszym, zaktualizowanym wydaniu wprowadzono przede wszystkim korekty w zakresie przydatności do zabudowy terenów narażonych na wstrząsy górnicze. Wynikają one z przyjęcia ustaleń dotyczących przybliżonych metod oceny skutków drgań w obiektach budowlanych. Poruszono także problem uzdatniania zdegradowanych terenów górniczych, do których należą przede wszystkim deformacje nieciągłe, a w części także zalewiska. Omówiono metody badań terenów o deformacjach nieciągłych i podano ogólne zasady postępowania w zakresie prowadzącym do możliwości ich zabudowy. Problemy podjęte w pracy są ważne ze względów ekonomicznych. Są one także związane z zagadnieniami zrównoważonego rozwoju, w tym w szczególności z możliwością wykorzystania do celów budowlanych terenów górniczych i pogórniczych, uznawanych rutynowo za mało przydatne do zagospodarowania.

Instalacje elektryczne, piorunochronne i telekomunikacyjne w budynkach użyteczności publicznej

Radosław Lenartowicz

O­pra­co­wa­nie za­wie­ra wa­run­ki te­chni­czne wy­ko­ny­wa­nia i od­bioru in­sta­la­cji e­lek­try­cznych, piorunochronnych i telekomunikacyjnych w bu­dyn­kach u­ży­te­czno­ści pub­li­cznej. Wymagania stawiane in­sta­la­cjom e­lek­try­cznym i piorunochronnym w budynkach użyteczności publicznej są bardzo różnorodne. Związane jest to z charakterem występujących w budynkach instalacji elektrycznych, a przede wszystkim z: rodzajem u­ży­te­czno­ści speł­nianej przez bu­dy­nek, zastosowaną w budynku klasą pe­w­no­ści za­si­la­nia w e­ner­gię e­lek­try­czną, zakresem mo­cy i rodzajem za­in­sta­lo­wa­nych od­bior­ni­ków oraz warunkami środowiskowymi, w jakich są zainstalowane. Do budynków użyteczności publicznej zaliczamy: biura, hotele, domy akademickie, szkoły, przedszkola, żłobki, szpitale, różnego rodzaju i wielkości obiekty handlowe. Przedstawione w ni­niej­szym o­pra­co­wa­niu wymagania do­ty­czą w szczególności wy­ko­na­nia i od­bio­ru in­sta­la­cji e­lek­try­cznych wnę­trzo­wych o na­pię­ciu do 1 kV. Z u­wa­gi na to, że część in­sta­la­cji e­lek­trycznych za­si­la­ją­cych bu­dyn­ki u­ży­teczno­ści pub­li­cznej (np. duże zakłady usługowe, galerie handlowe) wy­ma­ga za­sto­sowania na­pięć wy­ż­szych niż 1 kV, nie­zbę­d­ne by­ło o­kreś­le­nie wymagań także dla tych in­sta­la­cji zasilających oraz za­sto­so­wa­nych u­rzą­dzeń e­lek­try­cznych. Pra­ca swoim za­kre­sem o­be­jmu­je wy­ma­ga­nia do­ty­czą­ce: do­ku­men­ta­cji nie­zbę­d­nej do wy­ko­na­nia i od­bio­ru in­sta­la­cji e­lektry­cznych, pio­ru­no­chron­nych i telekomunikacyjnych, pod­sta­wo­wych wy­ro­bów sto­so­wa­nych przy wy­ko­ny­wa­niu tych in­sta­la­cji, wy­ko­na­nia in­sta­la­cji e­lek­try­cznych, pio­ru­no­chron­nych i telekomunikacyjnych, te­chno­lo­gii montażu ww. in­sta­la­cji oraz ich od­bio­rów czę­ś­cio­wych i od­bio­ru koń­co­we­go, a także za­kre­su ba­dań i spraw­dzeń od­bior­czych stosowanych przy od­bio­rach prac wykonanych w części o­raz koń­co­wych.

Ocena stanu technicznego kablobetonowych dźwigarów dachowych

Leonard Runkiewicz

Wytyczne zawierają zasady oceny kablobetonowych dźwigarów dachowych oraz zasady ich konserwacji i eksploatacji. Podano wskazówki dotyczące postępowania w przypadkach stwierdzenia uszkodzeń lub zmiany warunków eksploatacji dźwigarów oraz informacje ułatwiające identyfikację dźwigarów.

Wpływ układu przegród w budynku na przepływ dymu w warunkach pożaru

Wojciech Węgrzyński

Monografia obejmuje zagadnienia związane z niewymuszonym przepływem dymu przez układy przegród budowlanych w wielkokubaturowych obiektach budowlanych, co ma praktyczne znaczenie w projektowaniu systemów wentylacji pożarowej. Skuteczny system wentylacji musi odbierać każdy przepływ dymu mający miejsce w budynku – a zatem istnieje bezpośrednie powiązanie pomiędzy parametrami systemu wentylacji, poziomem bezpieczeństwa w obiekcie budowlanym oraz układem przegród budowlanych, jakie na swojej drodze pokonuje dym. Istniejące modele analityczne przepływu dymu uwzględniają architekturę obiektu jako jeden z warunków brzegowych. Jak pokazują prace walidacyjne, prowadzone również przez Autora, to uwzględnienie jest prawidłowe tylko dla wąskiego zakresu zmienności wymiarów przegród, bliskich konfiguracji eksperymentalnej, będącej odniesieniem dla poszczególnych modeli. Z uwagi na powyższe, w modelach zawarto duże marginesy bezpieczeństwa – często bezzasadne, podnoszące koszty instalacji niewspółmiernie do wpływu tego przewymiarowania na bezpieczeństwo użytkowników budynku. Rozważania prowadzone w monografii ograniczono do wielkokubaturowego obiektu handlowego, w którym znajdują się lokale handlowe i pasaż handlowy. Najważniejszym wnioskiem płynącym z badań opisanych w monografii jest możliwość znaczącego podniesienia bezpieczeństwa pożarowego użytkowników lokali handlowych poprzez zwiększenie wymiarów otworów wejściowych do tych lokali. Przeprowadzone badania wskazują, że zwiększenie wejścia generuje mniejszy koszt w odniesieniu do wymiarowania systemu wentylacji, niż wcześniej sugerowano. Wskazuje to na możliwość efektywnego ekonomicznie podniesienia poziomu bezpieczeństwa pożarowego w obiekcie poprzez zmianę sposobu kształtowania przegród budowlanych.