Budynki z obudową z płyt warstwowych. Diagnostyka stanu technicznego obudowy

Ołeksij Kopyłow, Jan Sieczkowski

Płyty warstwowe są obecnie szeroko stosowane w budynkach o różnym przeznaczeniu (przemysłowych, rolniczych, magazynowych, handlowych itp.). Mają one istotny wpływ na bezpieczeństwo użytkowania tych budynków, ich szczelność, a także na właściwości termoizolacyjne, akustyczne (izolacyjność akustyczna, pochłanianie dźwięków) oraz ogniowe. Ściany zewnętrzne i dachy z płyt warstwowych nie wymagają skomplikowanych i drogich zabiegów konserwacyjnych, ale ich zaniedbywanie może doprowadzić do negatywnych skutków, takich jak: zmniejszenie efektywności energetycznej budynków, degradacji płyt warstwowych, a niekiedy do poważnych uszkodzeń konstrukcji nośnych. W poradniku zaproponowano zasady przeprowadzania okresowych badań i ocen stanu technicznego ścian zewnętrznych i dachów budynków z obudową z płyt warstwowych. Na podstawie wieloletniego doświadczenia eksperckiego, a także analiz protokołów kontroli budynków wskazano niezbędną aparaturę oraz tryb przeprowadzania kontroli okresowych, umożliwiających wiarygodne oceny stanu technicznego tego typu budynków. W opracowaniu opisano także najczęściej występujące uszkodzenia obudów z płyt warstwowych oraz przedstawiono przyczyny ich powstawania.

Powłoki malarskie zewnętrzne i wewnętrzne

Jacek Popczyk

Przedmiotem opracowania są warunki techniczne wykonania i odbioru robót malarskich wewnątrz i na zewnątrz budynków mieszkalnych, budynków użyteczności publicznej i budynków przemysłowych. Niniejsze warunki techniczne obejmują: terminy i definicje, wymagania dotyczące dokumentacji technicznej, wymagania dotyczące podłoża pod malowanie, warunki wykonania, wymagania w stosunku do powłok malarskich, kryteria odbioru robót malarskich, a także wykaz przepisów krajowych oraz Polskich Norm. Niniejsze warunki techniczne nie dotyczą robót antykorozyjnych, ogniochronnych i konserwatorskich. Nie dotyczą również rusztowań, pomostów roboczych i innych urządzeń budowlanych.

Tynki

Jacek Popczyk, Jan Sieczkowski

Przedmiotem opracowania są warunki techniczne wykonania i odbioru robót tynkowych dotyczące rozwiązań najczęściej występujących w praktyce. Warunki dla rozwiązań szczególnych powinny być ustalane indywidualnie. Niniejsze warunki techniczne obejmują: terminy i definicje, wymagania dotyczące dokumentacji budowy, warunki wykonania oraz kryteria odbioru robót tynkowych. Niniejsze warunki techniczne nie dotyczą: tynków o zwiększonej izolacyjności akustycznej, tynków przeciwpożarowych oraz osłaniających przed promieniowaniem, tynków renowacyjnych, tynków cienkowarstwowych stosowanych w systemach ociepleniowych ETICS oraz suchych tynków.

Zbrojenie konstrukcji żelbetowych

Przemysław Więch, Stanisław Zakrzewski

Przedmiotem opracowania są ogólne warunki techniczne wykonania i odbioru zbrojenia konstrukcji żelbetowych realizowanych jako monolityczne lub prefabrykowane. Niniejsze warunki nie dotyczą: fabrycznie wytwarzanych akcesoriów do zbrojenia będących przedmiotem krajowych i europejskich ocen technicznych, określających bezpośrednio ich przeznaczenie, zakres i warunki stosowania oraz właściwości użytkowe, a także akcesoriów stosowanych do wykonywania zbrojenia, a niebędących wyrobami budowlanymi, takimi jak np. podkładki dystansowe. Zamieszczone w opracowaniu rysunki są szkicami poglądowymi, w których ze względu na ich czytelność mogą występować odstępstwa od ogólnie przyjętych zasad rysowania i wymiarowania zbrojenia. Terminologię i podstawy statystyczne związane z tolerancjami w budownictwie, jak również zasady ich przedstawiania oraz weryfikacji, można znaleźć w odpowiednich polskich normach.

Wzmacnianie konstrukcji żelbetowych i murowych

Leonard Runkiewicz, Jan Sieczkowski

W poradniku podano zasady diagnostyki, oceny bezpieczeństwa i niezawodności oraz przeprowadzania wzmocnień konstrukcji żelbetowych i murowych budownictwa powszechnego – płaskich lub przestrzennych ustrojów słupowych, słupowo-ryglowych, płytowo-słupowych, ramowych, powłokowych oraz mieszanych. Opisano ogólną metodę diagnostyki konstrukcji żelbetowych i murowych, zasady przeprowadzania badań konstrukcji i podłoża oraz materiałów, z których konstrukcje te są wykonane. Przedstawiono ocenę obciążeń konstrukcji, analizę i ocenę bezpieczeństwa i niezawodności, zasady obciążeń próbnych elementów i konstrukcji oraz zasady wzmocnień elementów konstrukcji. Podano przykłady wzmocnienia fundamentów, słupów, belek, stropów oraz istniejących budynków w sąsiedztwie obiektów realizowanych, a także warunki techniczne wykonania i odbioru robót wzmacniających. Poradnik jest przeznaczony dla specjalistów związanych z eksploatacją, ośrodków diagnostycznych, projektantów oraz rzeczoznawców oceniających stan techniczny konstrukcji żelbetowych i murowych oraz ich bezpieczeństwo, a także niezawodność ze względu na nośność i stateczność konstrukcji.

Doświadczalne i obliczeniowe metody oceny łukowych przekryć z blach podwójnie giętych

Artur Piekarczuk

Przedmiotem monografii są samonośne struktury łukowe wykonywane z cienkościennych blach profilowanych metodą walcowania na zimno w systemie K-span. Struktury te przeznaczone są do wykonywania przekryć obiektów, pełniących funkcję użyteczności publicznej oraz przemysłowych, gospodarczych i technicznych. W części opisowej monografii przedstawiono główne przesłanki do realizacji pracy oraz syntetyczne zestawienie stanu wiedzy opracowanego na podstawie dostępnych materiałów źródłowych w zakresie rozwiązań technicznych i problemów badawczych, a także projektowych, dotyczących przedmiotowych struktur. Część studialna pracy zawiera koncepcję własnych metod badań laboratoryjnych wraz z prezentacją wyników oraz przygotowanie niezbędnych danych i realizację obliczeń numerycznych stalowych elementów cienkościennych z blach profilowanych wybranego systemu. Część problemowa dotyczy analizy wyników badań i obliczeń oraz opracowania na ich podstawie własnego algorytmu obliczeń wraz z kryterium oceny nośności przedmiotowych struktur. W tej części zamieszczono również podsumowanie pracy z opisem jej rezultatów oraz wskazaniem dalszych możliwych kierunków prac dla innych badaczy zainteresowanych tą tematyką. Poszczególne części monografii, tj. opisowa, studialna i problemowa, stanowią podstawę do sformułowania osiągnięć poznawczych i naukowych.

Systemy wentylacji pożarowej garaży. Projektowanie, ocena, odbiór

Wojciech Węgrzyński, Grzegorz Krajewski

Systemy wentylacji pożarowej garaży są ważną częścią ogółu systemów zapewniających bezpieczeństwo użytkownikom obiektu w czasie pożaru. W opracowaniu przedstawiono podstawy merytoryczne projektowania tego typu systemów, ich oceny i odbioru. Wytyczne są adresowane przede wszystkim do projektantów i wykonawców systemów wentylacji pożarowej, jednak mogą służyć także inwestorom, innym uczestnikom procesu powstawania systemu czy funkcjonariuszom publicznym odpowiedzialnym za ich odbiór. Głównym tematem pracy są garaże zamknięte, przeznaczone do parkowania samochodów osobowych, z wyłączeniem obiektów z zastosowanymi urządzeniami do magazynowania pojazdów. W wytycznych podano minimalne wartości parametrów architektonicznych, w których zaprojektowanie skutecznego systemu wentylacji pożarowej nie przysparza trudności (wysokość oraz powierzchnię). Odnośnie do obiektów niespełniających tych wymagań przedstawiono zalecenia pozwalające na poprawę skuteczności działania systemów oraz kompleksową metodologię oceny przyjętych rozwiązań. We wstępie wytycznych przedstawiono krótkie wprowadzenie do projektowania, obejmujące podstawy formalno-prawne wykorzystania systemów wentylacji pożarowej, zakres dokumentu oraz wykorzystywaną w nim terminologię. W kolejnym rozdziale omówiono podział samoczynnych urządzeń oddymiających stosowanych w garażach na systemy przewodowej wentylacji oddymiającej i systemy wentylacji strumieniowej, które z kolei podzielono na systemy oczyszczania z dymu i systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła. W obszerny sposób przedstawiono zasady działania poszczególnych rozwiązań oraz ich przeznaczenie. W kolejnych czterech rozdziałach wytycznych omówiono zasady projektowania systemów wentylacji pożarowej garaży. Podano wymagania ogólne ważne dla każdego rodzaju systemu wentylacji pożarowej, np. odnoszące się do sposobu doprowadzenia powietrza kompensacyjnego, doboru klas elementów wchodzących w skład systemu, kryteriów oceny skuteczności działania systemów czy towarzyszących projektowi obliczeń ewakuacji osób. W rozdziałach poświęconych każdemu z systemów przedstawiono wymagania szczegółowe, w tym minimalne wartości wydajności systemu, sposoby rozmieszczania elementów systemu czy typowe scenariusze działania poszczególnych systemów. Po części dotyczącej projektowania przedstawiono zasady prowadzenia analiz CFD rozprzestrzeniania się dymu i ciepła w garażach. Analizy takie służą ocenie systemów wentylacji pożarowej garaży, jednak ich wiarygodność w dużym stopniu zależy od przyjętych założeń i warunków brzegowych. Poza podaniem domyślnych wartości różnych kluczowych parametrów w pracy przedstawiono również zalecenia dotyczące oceny wyników analiz. Na końcu zamieszczono wytyczne w zakresie prowadzenia prób odbiorowych z wykorzystaniem metody gorącego dymu. W odróżnieniu od innych dostępnych w literaturze zaleceń, w niniejszym opracowaniu odniesiono się głównie do jakościowej oceny działania systemu w oderwaniu od pomiarów ilościowych. W czasie prób z gorącym dymem weryfikacji podlega nie tylko działanie systemu wentylacji pożarowej, ale wszystkich innych powiązanych z nim systemów bezpieczeństwa pożarowego w obiekcie.

Ochrona zabudowy w sąsiedztwie głębokich wykopów

Walery Kotlicki, Stanisław Łukasik, Tomasz Godlewski, Witold Bogusz

Dynamiczny rozwój budownictwa na terenach miejskich zwiększa zapotrzebowanie na wykorzystanie przestrzeni podziemnej. Posadowienie budynków z wielokondygnacyjnymi częściami podziemnymi związane jest z realizacja głębokich wykopów, często do głębokości 25 – 30 m poniżej powierzchni terenu. Roboty te są najczęściej realizowane w centrach miast, w bliskim sąsiedztwie istniejącej zabudowy. Wymusza to konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania projektowanych prac na sąsiadujące obiekty. Wytyczne zawierają zalecenia dotyczące ochrony istniejącej zabudowy przed niekorzystnym wpływem przemieszczeń podłoża wywołanych realizacja głębokich wykopów. Zakres wytycznych obejmuje wykopy zabezpieczone pionowymi ścianami oporowymi zagłębionymi w gruncie. Ich celem jest sformalizowanie procedury oceny oddziaływania, jako elementu procesu projektowania i zarzadzania ryzykiem. Wytyczne obejmują następujące elementy: zasięg oddziaływania, przewidywane i dopuszczalne wartości przemieszczeń, minimalne wymagania związane z ocena stanu technicznego istniejących obiektów oraz ich monitoringiem, identyfikacje i zarzadzanie ryzykiem.

Polskie normy projektowania konstrukcji. Konstrukcje z betonu, konstrukcje murowe, niezawodność konstrukcji - rys historyczny

Bohdan Lewicki

Przedmiotem publikacji są europejskie normy projektowania konstrukcji z betonu i konstrukcji murowych, w tym również normy polskie, oraz ich integracja z Eurokodami. Omówiono inicjatywy międzynarodowych organizacji dotyczące europejskiej integracji norm projektowania konstrukcji (CEB/FIB – Europejski Komitet Betonu, CIB W23 „Ściany nośne”, ISO TC 98 „Podstawy projektowania konstrukcji”). Opisano proces integracji normalizacyjnej państw bloku radzieckiego. W rozdziale poświęconym Eurokodom omówiono dyrektywę 89/106/EWG oraz mandat udzielony CEN, a także zaprezentowano ogólną koncepcję Eurokodów. W dalszej części pracy przedstawiono rys historyczny dotyczący kształtowania się norm projektowania konstrukcji w różnych państwach europejskich. W rozdziale „Integracja z Eurokodami Polskich Norm projektowania konstrukcji” uwypuklono wiodącą rolę w dziele integracji Instytutu Techniki Budowlanej, jego publikacje, konferencje oraz udział w pracach CEN.

Wykonywanie robót budowlanych w okresie obniżonej temperatury

Praca zbiorowa pod kierunkiem dr. inż. Romana Gajownika

W wytycznych podano zalecenia dotyczące wykonywania robót budowlanych – ziemnych, betonowych, murowych, hydroizolacyjnych i wykończeniowych − w okresach obniżonej temperatury. Zalecenia poprzedzono opisem warunków zimowych w Polsce oraz wymaganiami dotyczącymi przygotowania organizacyjnego robót budowlanych. Niniejsza publikacja jest nowelizacją instrukcji nr 282 z 2011 roku. Wprowadza wiele zmian wynikających z aktualnego podejścia do wykonywania robót budowlanych w warunkach obniżonej temperatury i zagadnień związanych z bezpieczeństwem i ochroną zdrowia pracowników. Zmiany dotyczą zarówno stosowanych materiałów, technologii, urządzeń i dokumentów, jak i zakresu robót prowadzonych na budowie.

Wykorzystanie wód deszczowych w budownictwie

Monika Lipska

Przedmiotem poradnika są zalecenia dotyczące możliwości wykorzystania wód deszczowych i roztopowych wewnątrz budynków mieszkalnych i obiektów budownictwa ogólnego oraz w ich najbliższym otoczeniu. Opracowanie zawiera podstawowe informacje dotyczące jakości wody deszczowej i pitnej wykorzystywanej w budynku i jego otoczeniu, możliwości zbierania i magazynowania wody deszczowej i roztopowej oraz przykłady instalacji wraz z ich zabezpieczeniem antyskażeniowym, w sposób prawidłowy pod względem zastosowanych materiałów, ochrony przed zanieczyszczeniem i rozwojem bakterii chorobotwórczych – zgodnie z aktualnymi przepisami. W poradniku przedstawiono zakres czynności eksploatacyjnych co do wyrobów i materiałów zastosowanych w instalacji oraz zalecenia dotyczące poboru próbek do badań fizykochemicznych i mikrobiologicznych. Poradnik przeznaczony jest głównie dla wykonawców, inwestorów oraz zarządców nieruchomości jako pomoc w bieżącej eksploatacji.

Izolacje przeciwwilgociowe i wodochronne części podziemnych budynków

Barbara Francke

W niniejszych warunkach technicznych podano wymagania wykonawcze dotyczące różnych rozwiązań zabezpieczeń wodochronnych części podziemnych budynków realizowanych, zarówno w obiektach nowych, jak też remontowanych, z podziałem na grupy wyrobów hydroizolacyjnych, z uwzględnieniem: sposobu przygotowania podłoża, opisu zasad i wymagań w zakresie wykonania i odbioru warstw hydroizolacyjnych. Pracę uzupełniono o wymagania formalne odnośnie do: dokumentacji technicznej, według której realizowane są roboty hydroizolacyjne, podstawowych zasad dopuszczenia do obrotu i stosowania wyrobów budowlanych.

Roboty ziemne

Stanisław Łukasik

Przedmiotem znowelizowanego zeszytu są roboty ziemne, wykonywane w budownictwie ogólnym. W szczególności dotyczy on wykopów fundamentowych i niwelacyjnych, nasypów konstrukcyjnych, podbudów, wymiany gruntów i zasypek oraz robót przygotowawczych, związanych z ich wykonywaniem. Roboty ziemne są to roboty budowlane, obejmujące odspajanie, przemieszczanie, układanie i zagęszczanie gruntu, ewentualnie ulepszanie właściwości gruntu dodatkami mineralnymi, chemicznymi lub spoiwami. Do robót tych zalicza się również zbrojenie gruntów z wykorzystaniem geosiatek, geowłóknin, geotkanin lub siatek drucianych. W zakres niniejszego zeszytu nie wchodzą roboty ziemne związane z budową tras kolejowych i lotnisk, tuneli oraz innych budowli podziemnych, wykonywanych metodami górniczymi, urządzeń i budowli hydrotechnicznych, a także instalacji melioracyjnych.

Instalacje elektryczne na terenie budowy

Radosław Lenartowicz

Poradnik zawiera podstawowe wymagania i zalecenia odnoszące się do bezpiecznego wykonywania robót elektromontażowych oraz eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych na terenie budowy. Wymagania i zalecenia dotyczą urządzeń i instalacji elektrycznych używanych przy wznoszeniu obiektów budowlanych, w tym konstrukcji metalowych, przy ich przebudowie, rozbudowie i remoncie, przy pracach ziemnych i przy robotach rozbiórkowych. Opracowanie wykonano na podstawie wymagań przepisów, stanu instalacji elektrycznych na terenach budowy oraz przeprowadzonych badań skuteczności ochrony przeciwporażeniowej i pożarowej na wybranych reprezentatywnych budowach w Krakowie i w Warszawie. Opisano metody zapobiegania porażeniu prądem, które mogą zaistnieć na terenie budowy podczas wykonywania prac elektromontażowych. Poradnik obejmuje swym zakresem: układy zasilania i rozdziału energii elektrycznej na terenie budowy, urządzenia zasilające i odbiorcze stosowane w pracach elektromontażowych, środki ochrony od porażeń na terenie budowy, wymagania dotyczące oświetlenia terenu budowy, zasady ochrony odgromowej wznoszonych obiektów oraz maszyn budowlanych, zasady bezpiecznej eksploatacji instalacji i urządzeń na terenie budowy, a także wykaz aktualnych przepisów i norm oraz spis literatury.

Elewacje wentylowane. Diagnostyka stanu technicznego

Leonard Runkiewicz, Ołeksij Kopyłow, Jan Sieczkowski

Elewacje wentylowane należą do grupy najczęściej stosowanych rozwiązań elewacyjnych we współczesnym budownictwie. Niestety, wraz ze wzrostem powierzchni zrealizowanych elewacji zwiększa się również liczba ich awarii. Awarie te nie zawsze są związane z błędami wykonawczymi lub projektowymi, ale często wynikają z zaniedbań podczas ich użytkowania oraz z niewłaściwego monitoringu i diagnostyki stanów technicznych systemów elewacyjnych. Jednym z najbardziej skutecznych środków pozwalających na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia awarii elewacji wentylowanych jest przeprowadzanie w sposób prawidłowy ich kontroli okresowych i bieżących. W poradniku przedstawiono metody przeprowadzania kontroli stanów technicznych elewacji wentylowanych oraz wskazano podstawową aparaturę i narzędzia badawczo-eksperckie, niezbędne do ich przeprowadzenia. Omówiono również najczęściej spotykane uszkodzenia elewacji wentylowanych.

Diagnozowanie techniczne budynków wzniesionych w technologiach uprzemysłowionych. Systemy wielkopłytowe

Jarosław Szulc

Budownictwo wielkopłytowe, wznoszone w latach 1960-1985, stanowi szacunkowo około 20% zasobów mieszkaniowych w Polsce. Z uwagi na istniejący problem społeczny (deficyt mieszkaniowy w Polsce) i nieprawidłowości stwierdzone podczas produkcji prefabrykatów oraz przy realizacji i eksploatacji budynków wielkopłytowych, budynki te powinny być objęte szczególną ochroną i poddawane systematycznym kontrolom stanu technicznego (z uwzględnieniem wymagań podstawowych, dotyczących bezpieczeństwa i trwałości). W pracy dokonano przeglądu podstawowych rozwiązań systemowych budynków wielkopłytowych (z podaniem ich występowania w poszczególnych województwach w Polsce), przedstawiono procedurę ich diagnozowania oraz wskazano możliwe kierunki modernizacyjne. Wytyczne skierowane są do właścicieli i zarządców budynków wielkopłytowych, rzeczoznawców budowlanych, dokonujących kontroli stanu technicznego budynków oraz innych osób i instytucji, działających w kierunku dostosowania tych budynków do współczesnych wymagań bezpieczeństwa i oczekiwanych standardów funkcjonalno-użytkowych.