Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 3: 1914-1945

Przemysław Waingertner

Historia miast przeżywa obecnie rozkwit, o czym świadczą liczne tomy przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii. Oddawana w ręce Czytelników wielotomowa publikacja, będąca efektem prac licznego zespołu autorskiego, ma na celu zaradzić temu niedostatkowi. Trzeci tom publikacji poświęcony jest dziejom Łodzi w latach 1914-1945 - czasom, kiedy wielki przemysłowy ośrodek miejski mierzył się z dramatem dwóch wojen światowych oraz krótkim okresem odbudowy i rozwoju w niepodległej Rzeczypospolitej. Autorzy proponują Czytelnikowi podróż w czasie z dziewiętnastowiecznej "ziemi obiecanej" do dwudziestowiecznej nowoczesności. Podróż ta, okupiona wyludnieniem, zmianą oblicza narodowościowego, stratami materialnymi i dewastacją przemysłu, pokazała hart ducha oraz siłę miasta i jego mieszkańców. Nie tylko odbudowywali oni zniszczone fabryki, zakładali małe rodzinne firmy, tworzyli własną administrację, budowali szkoły, przedszkola, świątynie, ofiarnie pomagali najsłabszym spośród wielkomiejskiej społeczności, ale także bawili się i tworzyli. Gehenna wojny zmiotła z powierzchni ziemi dawny świat i ogromną rzeszę jego mieszkańców - łodzian. Tekst główny książki opowiada zniszczeniu i odrodzeniu, a uzupełniają go kapsuły zawierające fragmenty wartościowych źródeł, biogramy i ciekawostki oraz ilustracje.

Palmyra, której już nie ma

Paul Veyne

Dlaczego grupa terrorystów splądrowała  bezbronne zabytki z odległej przeszłości? Dlaczego zniszczyła miejsce wpisane przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa? Skąd tak wielka masakra, skąd męczarnie, tortury i dekapitacja? Uważałem, że moim obowiązkiem, obowiązkiem emerytowanego już profesora, ale i czysto ludzkim odruchem, będzie wyrażenie zdumienia z powodu tego niezrozumiałego szaleństwa. Z tych samych zresztą przyczyn chciałem naszkicować portret Palmyry pełnej splendoru, takiej, o której odtąd będzie można przeczytać jedynie w książkach. Ze Wstępu Autora To opowieść o mieście, które powstało i rozwinęło się w szczególnym dialogu koczowników, ludzi pustyni, z osiadłymi rolnikami uprawiającymi ziemię; to też opowieść o fascynacji kulturą grecko-rzymską i zdolności tych ludzi do twórczej adaptacji wzorców kulturowych. To świetna opowieść o zmieniającym się i różnorodnym świecie, który musi i chce się ze sobą dogadywać. To opowieść o świecie na jakiś sposób globalnym, jeśli uświadomimy sobie, że Palmyreńczycy handlowali luksusowymi towarami pomiędzy Chinami i Indiami a basenem Morza Śródziemnego i generalnie światem rzymskim. To książka godna zaufania i niezmiernie aktualna, przedstawiająca wizję minionego świata, którego echa pobrzmiewają nadal w otaczającym nas świecie, a problemy nurtujące ówczesnych mieszkańców Palmyry rezonują w naszych myślach – kim jestem, skąd pochodzę, jak osiągnę szczęście i satysfakcję, kto jest moim bliskim i jak mam się odnosić do obcych. Dr hab. Tomasz Waliszewski, prof. UW

Dorosłe dzieci więźniów. Analiza doświadczeń biograficznych

Angelika Cieślikowska-Ryczko

"Niewidzialne dzieci", "niewinne ofiary systemu sprawiedliwości" czy "ukryte ofiary prawa" to niektóre z utrwalonych w literaturze określeń odnoszących się do osób doświadczających izolacji penitencjarnej rodzica. Autorka monografii nie tylko poddaje refleksji wymiary wspomnianej "niewidzialności", lecz przede wszystkim analizuje wciąż mało rozpoznane długofalowe konsekwencje uwięzienia rodzica w życiu jego dorosłego już dziecka. Przyjęta interpretatywna perspektywa badawcza pozwala czytelnikowi zagłębić się w doświadczenia narratorów, odkrywając bieg ich historii uwikłanych w szeroko rozumiany kontekst kryzysu penitencjarnego. Sformułowane wnioski mogą być przydatne zarówno dla pedagogów, socjologów, kryminologów, jak i praktyków pracujących na rzecz więźniów i ich rodzin.

Myśliwski-Bocheński. Rozmowy istotne

Tomasz Bocheński

Rozmowy istotne prowadzi się na przekór teraźniejszości, w ogóle na przekór czasom. Termin wymyślił Witkacy, któremu marzyło się spotkanie w duchu dawnej Akademii. Schodzimy w przeszłość, w poszukiwaniu warstw, które kryją się pod dzisiejszymi stwierdzeniami. Na przekór współczesnej tendencji, którą T.S. Eliot nazwał „prowincjonalizmem czasu”, czyli życiem na powierzchni współczesności, zanurzamy się w czas, żeby usłyszeć wielość głosów, które kryją się w każdym zdaniu, w każdej ważnej kwestii. Dzisiejszy Myśliwski na kartach naszej książki rozmawia ze sobą sprzed kilku czy kilkunastu lat, a nawet ze sobą sprzed pierwszej powieści, sprzed istotnego pisania, ze sobą sprzed półwieku. Rozmawia, spiera się, kłóci, siebie samego komentuje. Pozwalamy też mówić głosom innych osób, które wybrzmiewają w słowach pisarza, głosom postaci powieściowych, głosom innych autorów. Ze Wstępu W wywiadzie z Wiesławem Myśliwskim Tomasz Bocheński zaprasza czytelnika do podroży poprzez najważniejsze wątki i tematy związane z twórczością jednego z najważniejszych polskich prozaików okresu powojennego. W rozmowie odważnie stawia prowokacyjne hipotezy, zaś pisarz twórczo na nie odpowiada, dodając własne refleksje. Wywiadowi towarzyszy słownik pojęć związanych z twórczością pisarza, porządkujący myślenie krytyczne o jego prozie, a także krytyczne komentarze dotyczące poruszanych w rozmowach wątków, tematów, publikacji, problemów, umiejscawiające rozmowę w kontekście literaturoznawczym, kulturowym i historycznym. Bardzo oryginalny sposób prezentacji twórczości Wiesława Myśliwskiego. Jeden z pierwszych, przyszłościowych modeli uprawiania nauki o literaturze i krytyki literackiej, zorientowanych na żywą dialogiczność, pojemnych intelektualnie, a przy tym otwartych na szerszego czytelnika. prof. Piotr Łuszczykiewicz

Longobardzko-bizantyńskie relacje polityczne od początków VI wieku do upadku egzarchatu Rawenny

Maciej Dawczyk

Prezentowana książka - powstała na podstawie pracy doktorskiej Relacje longobardzko-bizantyńskie od początków VI wieku do upadku egzarchatu Rawenny (751 rok), przygotowanej pod kierunkiem dr hab. Teresy Wolińskiej, prof. UŁ - przedstawia relacje polityczne między Longobardami a cesarstwem bizantyńskim w okresie od początków VI wieku do upadku egzarchatu Rawenny. Autor dokonuje ich periodyzacji oraz wskazuje etapowe i ogólne tendencje w nich występujące. Pokazuje, jak przekształciły się one z kłopotliwego sojuszu w otwartą wrogość, przecinaną jednak niekiedy bardzo długimi okresami, w których utrzymywano status quo. Autor prowadzi polemikę z funkcjonującymi w historiografii tezami dotyczącymi wielu szczegółowych zagadnień mieszczących się w ramach podejmowanej tematyki. Podjęty w monografii temat jest oryginalny i wnosi do dyskursu naukowego szereg nowatorskich ujęć opisanej problematyki oraz nowe autorskie ustalenia. W publikacji oceniono kompleksowo stan dyskursu dotyczącego wielu momentów historii relacji longobardzko-bizantyńskich, ale także odniesień pomiędzy Longobardami a papiestwem i mieszkańcami Italii. Książka świadczy o oryginalnym podejściu do dyskutowanych hipotez i zawiera nowe, ciekawe konstatacje. Z recenzji prof. Marka Wilczyńskiego Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Założenia metodologiczne pracy wpisują się w tradycyjny nurt badań nad historią polityczną. [...] Autor dobrze zna stan badań z zakresu historii politycznej interesującego go okresu i obszaru. Reprezentuje krytyczny stosunek do wcześniejszych ustaleń, wskazując przede wszystkim na słabości podstawy źródłowej i ryzyko budowania na niej wielopiętrowych hipotez. Z recenzji dr hab. Anety Pieniądz Uniwersytet Warszawski

Odkrywanie sensu i wartości

Barbara Bogołębska, Monika Worsowicz

Kolejny tom dokumentujący prace uniwersyteckiego Ośrodka Badawczego Myśli Chrześcijańskiej jest wydawany w trzydziestolecie działalności ośrodka. Głównym tematem spajającym artykuły są zagadnienia związane z aksjologią i poszukiwaniem sensu we współczesnym życiu społecznym, a także w kulturze i sztuce. Tytułowe odkrywanie sensu i wartości jest zilustrowane przykładami różnych tekstów kultury. Zwraca też uwagę wielość interpretacji tematu przewodniego zbioru. Myśl chrześcijańska – co starają się potwierdzić autorzy – wciąż stanowi źródło twórczej inspiracji.

Niepełnosprawność i praca. Wymiary, konteksty, perspektywy

Grzegorz Całek, Jakub Niedbalski, Mariola Racław, Marta Sałkowska, ...

Monografia jest kolejną pozycją wydaną pod patronatem Sekcji Socjologii Niepełnosprawności PTS. Książka powstała w ramach serii monografii naukowych wydawanych przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Jest poświęcona zagadnieniom pracy osób z niepełnosprawnościami. W monografii podejmowane są wątki odnoszące się do różnych form aktywizmu i mobilizacji osób z niepełnosprawnościami w odniesieniu do szeroko rozumianej pracy, w tym pracy zdalnej, cyfryzacji pracy, ale również problematyki prekaryzacji i nierówności w pracy oraz pracy nieodpłatnej, w tym pracy opiekuńczej - ujętych w kontekście uwarunkowań rzeczywistości (post)pandemicznej. Istotny nacisk został też położony na wymiar aplikacyjny przygotowywanych tekstów. Książka ma się bowiem stać obiektem zainteresowań zarówno przedstawicieli nauki, jak i praktyków, zwłaszcza osób zatrudnionych w jednostkach pomocy społecznej, instytucjach pomocowych, a także organizacjach pozarządowych i rządowych, których jednym z zasadniczych obszarów działania jest diagnozowanie sytuacji osób z niepełnosprawnościami i projektowanie zmian mających na celu aktywizację tego środowiska.

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku

Łukasz Jan Berezowski, Joanna Ciesielka

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku [...] jest obszerną pracą naukową [...] poświęconą zapożyczeniom z języka i kultury włoskiej pojawiającym się na różnych poziomach - łącznie z popularnym i niekontrolowanym - w polszczyźnie ostatnich dekad. Jest to zjawisko, z którym stykamy się w literaturze, środkach masowego przekazu, podczas robienia zakupów czy wizyty w kawiarni. Autorzy wzięli więc na warsztat zjawisko częste i znaczące zarówno z perspektywy funkcjonowania społecznego, jak i na płaszczyźnie kulturowej. Dokładne porównanie z kilkoma wcześniejszymi publikacjami o podobnym profilu - przedstawione w części teoretycznej opracowania - dowodzi wyraźnie, że jest to monografia nowatorska zarówno pod względem doboru materiału, wcześniej niezarejestrowanego, jak i sposobu jego ujęcia. Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Salwy Mimo licznych prac na temat italianizmów w języku polskim, brakuje wśród nich opracowania tak wszechstronnego, jak prezentowana publikacja. Autorzy podsumowują dotychczasowe badania w tym zakresie, uwzględniając opracowania nie tylko leksykograficzne, lecz także z socjolingwistyki, etnolingwistyki, stylistyki, kultury języka, glottodydaktyki oraz ze studiów nad dwujęzycznością [...]. Na tle dostępnej literatury przedmiotu książka stanowi wyjątkowe, bo całościowe ujęcie na temat wpływów języka włoskiego na polszczyznę - nie ma w nim braków, nie ma też powtórzeń. [...] W dobie dużego oddziaływania szeroko rozumianej "włoskości" na życie codzienne w Polsce, ale również w innych krajach publikacja jest więc ze wszech miar potrzebna na polskim rynku wydawniczym. Z recenzji dr hab. Elżbiety Wierzbickiej-Piotrowskiej, prof. UW