Średniowiecze Polskie i Powszechne. T. 6 (10)

red. Bożena Czwojdrak, red. Jerzy Sperka

„Średniowiecze Polskie i Powszechne” jest jednym z niewielu w Polsce czasopism prezentujących teksty poświęcone tylko tej epoce, za to w bardzo szerokiej formie, obejmującej zarówno historię średniowieczną Polski, jak i powszechną. Na jego łamach publikują mediewiści z prawie wszystkich ośrodków naukowych w kraju oraz z zagranicy (Czechy, Ukraina, Niemcy), a także doktoranci, których świeże spojrzenie na poszczególne problemy pozwala niejednokrotnie ukazać je w całkiem innym świetle. Dzięki temu wszystkiemu potencjalny czytelnik ma możliwość zapoznania się z przeglądem badań i różnorodną tematyką, ograniczoną jednak do interesującej go epoki, a każdy mediewista znajdzie tu coś dla siebie. W niniejszym tomie pomieszczono teksty dotyczące m.in.: wieloosobowego zarządzania parafią; obrazu Franciszka z Asyżu i franciszkanów w czternastowiecznym traktacie dominikańskim; pobytu schizmatyków na dworze pierwszych Jagiellonów; roli patronów Polski w geografii sakralnej Krakowa; bractwa Najświętszej Marii Panny w Krakowie; badań późnośredniowiecznych polskich elit polityczno-społecznych, w tym możnowładztwa i rycerstwa; problematyki wojskowej; historii kulinarnej. Tom zamykają dwa artykuły recenzyjne.

Piłeczka. Studia o ruchu i melancholii

red. Wioletta Bojda, Aleksander Nawarecki

Piłeczka. Studia o ruchu i melancholii jest tomem zbiorowym dedykowanym Markowi Bieńczykowi z okazji jego urodzin. Tworzą go teksty, powstałe z inspiracji twórczością autora Tworek, Książki twarzy czy Jabłka Olgi, poświęcone refleksji nad możliwością pogodzenia estetyki melancholii z afirmacją życia i żywiołem literackiej gry. Wśród nich są próbki prozatorskie, wiersze, przekłady, eseje, które wyszły spod pióra tak znamienitych autorów jak Milan Kundera, Michał Paweł Markowski, Małgorzata Łukasiewicz, Marian Kisiel, Marek Zaleski, Jacek Leociak, Ryszard Koziołek, Tadeusz Sławek..., a okładkę zdobi obraz Adama Patrzyka, namalowany specjalnie na tę okazję. Przyjacielska inicjatywa sprzyja połączeniu intelektualnych wartości z emocjami i otwiera jedyną w swoim rodzaju możliwość święta odbywającego się w przestrzeni literatury. Sport (Flaubert i futbol, piłka w Domu Sierot prowadzonym przez Janusza Korczaka), wino (w Kubusiu Fataliście, na Inflantach, ale i u świętego pijaka), kuchnia (miejsce ucieczki i podstawowych wyborów egzystencjalnych: makaron czy kluski), podróże (prawdziwe i rzekome), książki i miłość stanowią podstawowe tematy, od których odbija się piłeczka, zręcznie przerzucana przez autorów ponad granicami. Jak podsumował recenzent: „Tom Piłeczka jest przede wszystkim znakomitym zbiorem świetnych przykładów polskiej eseistyki, która po doświadczeniach postmodernizmu weszła na przełomie stuleci na zupełnie inne tory niż te wyznaczone przez twórczość Miłosza, Stempowskiego czy Herlinga-Grudzińskiego. Świetne eseje zamieszczone w tomie – autorstwa zarówno wytrawnych autorów, jak i młodszych adeptów pióra – ukazują nie tylko, w którą stronę zmierza współczesna eseistyka polska, ale też uświadamiają nam, jak zmienił się sposób pisania o literaturze przez historyków literatury”.   (Współwydawcą książki jest IBL PAN)

Zakład Pascala - argumentacja i działanie

Marek Wójtowicz

Książka dotyczy zakładu Pascala, jednego z najbardziej frapujących zagadnień z zakresu filozofii religii. Francuski filozof w swoich Myślach zaproponował argumentację, której celem jest przekonanie agnostyków i sceptyków o opłacalności przyjęcia postawy religijnej. Chociaż bowiem nie sposób przedstawić wiarygodnych dowodów ani za, ani przeciwko istnieniu Boga, to jednak rozsądek – na mocy rozumowania opartego na rachunku prawdopodobieństwa – każe nam w Niego uwierzyć. W monografii ukazany został aktualny stan badań nad zakładem Pascala, a następnie poddano szczegółowej analizie kolejne elementy wywodu. Przedyskutowane zostały jego aspekty matematyczne, teologiczne i etyczne. Efektem przeprowadzonych badań jest autorska interpretacja argumentacji Pascala, o specyfice której stanowi rozszerzenie rozumowania o zagadnienia związane z działaniem człowieka zakładającego się o istnienie Boga. Omówione zostały także kwestie poprawności oraz filozoficznego znaczenia wywodu z Myśli. Następnie w książce przybliżono liczne dokonywane współcześnie propozycje udoskonalenia oryginalnej postaci zakładu. Zamiarem ich autorów jest takie zmodyfikowanie argumentacji Pascala, aby oparła się stawianym jej zarzutom. Zaprezentowano również próby wykorzystania idei francuskiego myśliciela do rozwiązywania problemów pozareligijnych: bioetycznych, ekologicznych, medycznych, psychoterapeutycznych.

Perswazja w telewizyjnej reklamie społecznej. Studium socjologiczne

Ewa Kurzeja

Podjęty w monografii temat, obszerne zaplecze literaturowe, analiza teoretyczna problemu reklamy per se, a społecznej w szczególności, na tle historii komunikacji perswazyjnej, przeprowadzone badania empiryczne, analiza zabranych konkretnych licznych przykładów kampanii i spotów sprawiają, że monografia wzbogaci, jak dotąd niestety skromny, dorobek poznawczo-analityczny polskich badań nad reklamą, zwłaszcza w zakresie działań pożytku publicznego. Może się stać inspiracją nie tylko do dalszych badań medioznawczych i socjologicznych, lecz przede wszystkim do lepszej praktyki reklamy społecznej, uświadamiając praktykom – dyrektorom kreatywnym, wykonawcom reklamy, domom mediowym itd. – w porównawczej analizie mocne i słabe strony reklamy społecznej w Polsce, jej potencjał, a także niewykorzystane w pełni możliwości.   Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Gobana-Klasa   Autorka podjęła ciekawy poznawczo i ważny społecznie temat reklamy społecznej emitowanej w telewizji. […] Jej znaczenie stale wzrasta, stąd też konieczność podjęcia systematycznych badań nad mechanizmami konstruowania reklamy społecznej, jej treściami oraz skutecznością oddziaływania. […] Praca jest obszernym studium o charakterze teoretyczno-empirycznym. […] Może znaleźć szeroki krąg odbiorców wśród zainteresowanych perswazyjnymi funkcjami reklam, zwłaszcza reklam społecznych. Ma też wyraźnie aplikacyjny wymiar i zapewne spotka się również z zainteresowaniem tzw. praktyków, którzy właśnie poprzez reklamę społeczną podejmują próby upowszechniania prowadzonych przez siebie projektów socjalnych, aby w ten sposób zyskiwać ich zwolenników.   Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Świątkiewicza

Elementy prywatne i publiczne w procesie cywilnym w świetle prac kodyfikacyjnych w Polsce (1918-1964). Studium historycznoprawne

Anna Stawarska-Rippel

Niniejsza praca jest historycznoprawnym studium, które po raz pierwszy w literaturze prawniczej przedstawia obraz zmagań kodyfikacyjnych w zakresie procedury cywilnej i ich uwarunkowań w Drugiej Rzeczypospolitej i Polsce Ludowej. Monografia traktuje o dziejach kodyfikowania polskiego procesu cywilnego na tle ewolucji tej gałęzi prawa w Europie i w świetle „rewolucji” w Polsce po drugiej wojnie światowej. Rozważania prowadzone są w kontekście zagadnienia elementów prywatnych i publicznych w procesie cywilnym, mających fundamentalne znaczenie dla kształtu i treści ustawy procesowej. Przedstawiono zarówno przebieg dwukrotnie podejmowanych w Polsce prac kodyfikacyjnych w zakresie procedury cywilnej, jak i dyskusję nad modelem ustawy procesowej w aspekcie wyznaczenia relacji pomiędzy jednostką a państwem. Monografia składa się z dwóch części: elementy prywatne i publiczne w postępowaniu spornym przed sądem pierwszej instancji oraz elementy prywatne i publiczne w systemie środków odwoławczych, które zostały poprzedzone obszernymi wprowadzeniami, zakreślającymi historyczno-polityczne, prawnoporównawcze i teoretyczne tło zasadniczych rozważań. Omówiono w nich ewolucję procesu cywilnego w XIX i XX w. w zachodniej Europie, a także odznaczający się wyraźną specyfiką socjalistyczny proces cywilny, jak też zagadnienie środków odwoławczych w nowożytnym procesie cywilnym w kontekście interesów państwa i jednostki. Studium zawiera elementy porównawcze. W odniesieniu do konstrukcji projektowanych w Polsce Odrodzonej wykraczają one poza dzielnicowe ustawy procesowe. Rozważania dotyczące dekodyfikacji i rekodyfikacji postępowania cywilnego w Polsce po drugiej wojnie światowej prowadzono z uwzględnieniem zmian zachodzących w prawie pozostałych państw demokracji ludowej w Europie oraz ich zasadniczego wzorca – radzieckiego postępowania cywilnego.

Wieki Stare i Nowe. T. 11 (16)

red. Sylwester Fertacz, red. Agata Aleksandra Kluczek

W bieżącym tomie „Wieków Starych i Nowych” tradycyjnie znalazły się prace, w których podjęto rozważania z zakresu różnych epok historycznych. Tematyka artykułów jest różnorodna. Dziejów starożytnych dotyczą studia poświęcone zagadnieniom kultu bogini Angitii oraz stanu miasta Rzym w „roku czterech cesarzy”. W ramach historii Rzeczypospolitej szlacheckiej zostały poruszone kwestie relacji pomiędzy hetmanem Lwem Sapiehą a jego synem Janem Stanisławem na tle reakcji na klęskę militarną pod Walmojzą w 1626 roku, a także wyprawy księcia Conti do Polski (1697), opisywanej przez niego w listach do jego żony Marii Teresy de Bourbon, oraz działalności sejmiku województw poznańskiego i kaliskiego w napiętej politycznie sytuacji po ucieczce Stanisława Leszczyńskiego w 1734 roku. W XX stulecie wprowadzają artykuły dotyczące aktywności organizacji nauczycieli na Śląsku Austriackim i ich roli w rozwoju idei społeczeństwa obywatelskiego, a także działalności ugrupowań narodowo-chłopskich w okresie okupacji hitlerowskiej. Tom zamyka stały dział: Artykuły recenzyjne i recenzje, zawierający szkice dotyczące siedmiu publikacji, które ukazały się w ostatnich latach na polskim rynku wydawniczym.

Właściwości perowskitowej ceramiki ferroelektrycznej na bazie tytanianu baru

Beata Wodecka-Duś

Główna treść pracy poświęcona jest ferroelektrycznej ceramice na osnowie tytanianu baru niedomieszkowanego oraz domieszkowanego lantanem i żelazem. Praca adresowana jest do szerokiego grona naukowców, zajmujących się poszukiwaniem i udoskonalaniem nowatorskich materiałów ceramicznych o niezwykle interesujących właściwościach, wykorzystywanych do budowy układów mechatronicznych. Zawarto w niej oryginalne wyniki badań związane głównie z syntezą (metodą konwencjonalną oraz metodą zolowo-żelową) i wytwarzaniem perowskitowej ceramiki na osnowie BaTiO3, charakterystyki jej mikrostruktury i struktury krystalicznej, właściwości dielektrycznych, elektrycznych, piroelektrycznych, termorezystywnych i piezorezystywnych oraz jej możliwości aplikacyjnych. Na tomach pracy opisywane są kolejne kroki, które doprowadziły do otrzymania nowego półprzewodnikowego materiału ceramicznego BLT4 o gigantycznej wartości przenikalności elektrycznej, przy stosunkowo niskim poziomie strat dielektrycznych, co predysponuje otrzymany materiał do zastosowania jako alternatywnego wypełnienia ultrakondensatorów. Ceramika ta wykazuje właściwości piezorezystywne w temperaturze pokojowej, co pozwala przypuszczać, że może stać się materiałem bazowym do potencjalnych zastosowań w piezorezystywnych czujnikach ciśnienia, a powyżej temperatury Curie charakteryzuje się właściwościami pozystorowymi, co może zaowocować jej zastosowaniem w termistorach PTCR. Domieszkowanie ceramiki tytanianu baru lantanu jonami żelaza poprawia jej właściwości piezoelektryczne, a zwłaszcza powoduje znaczny wzrost piezoelektrycznego współczynnika d33, co uplasowuje omawianą ceramikę w grupie materiałów bezołowiowych konkurencyjnych dla ceramiki typu-PZT, przeznaczonych do budowy czujników piezoelektrycznych. Dodatkowym atutem zsyntezowanych materiałów jest ekonomiczna i przyjazna środowisku technologia otrzymywania. Dyskutowane materiały konstrukcyjne z powodzeniem znajdą zastosowanie w innowacyjnych elementach elektronicznych dedykowanych do aplikacji w nowoczesnych układach mechatronicznych i automatycznych.

Między ideą, pasją a działaniem. Księga jubileuszowa dedykowana dr. hab. Marianowi Mitrędze

red. Paweł Grzywna, red. Joanna Lustig, red. Natalia Stępień-Lampa, red. Bożena Zasępa

W pracy podjęto problematykę z zakresu polityk publicznych, w tym przede wszystkim polityki społecznej. Ponadto analizie poddano kwestie związane z teoretycznym i praktycznym wymiarem demokracji, myślą społeczno-polityczną, stosunkami międzynarodowymi oraz funkcjonowaniem mediów i systemów medialnych. Autorzy poszczególnych rozdziałów podjęli studia nad wybranymi kwestiami i problemami społecznymi. Szczególna uwaga poświęcona została zagadnieniom uprzemysłowienia, rynku pracy oraz tematyce osób starszych i demografii, które to stanowią przedmiot zainteresowań naukowych Jubilata. W pracy prowadzono również rozważania związane z różnorodnymi aspektami funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego oraz procesów demokratyzacji. Na szczególną uwagę zasługują zamieszczone w pracy refleksje natury filozoficznej. Z kolei studia o charakterze praktycznym zostały m.in. zamieszczone w tych częściach pracy, które dotyczą międzynarodowych kontekstów polityki. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityk publicznych, decydentów politycznych, w tym szczególności przedstawicieli władz samorządowych, a także instytucji II i III sektora.