Nowy Nowak (Tadeusz). Zbiór szkiców z reprodukcjami obrazów Stanisława Baja

red. Józef Olejniczak, Ryszard Knapek

Pierwsza zbiorowa monografia twórczości Tadeusza Nowaka to próba odczytania tego dzieła na nowo – w nowych kontekstach oraz przy zastosowaniu języków opisu i interpretacji, jakie wyłoniły się w naukach humanistycznych ostatnich dekad. Ale jest to też próba całościowego oglądu tego dzieła, inspirującego zarówno badaczy literatury, jak i malarzy (stąd w tomie opublikowano reprodukcje malarstwa Stanisława Baja, a na okładce namalowany przez niego portret poety), bardów (na dołączonej do tomu płycie znaleźć można pieśni do wierszy Nowaka wykonywane przez Jacka Telusa i Kalinę Jaglarz) oraz po prostu przyjaciół poety (Stanisława Balbusa, Stanisława Baja). Wersja elektroniczna nie zawiera płyty CD

Impact of the 2008 economic crisis on the functioning of political systems. A case study of Greece, Spain, and Italy

Tomasz Kubin, Małgorzata Lorencka, Małgorzata Myśliwiec

Prezentowana publikacja zawiera wyniki badań prowadzonych przez trzy lata przez Tomasza Kubina, Małgorzatę Lorencką i Małgorzatę Myśliwiec w ramach projektu sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/09/B/HS5/00021). Podstawowym celem naukowym pracy jest pokazanie wpływu kryzysu gospodarczego na funkcjonowanie systemu politycznego. Przedmiotem szczegółowych prac badawczych były systemy polityczne Grecji, Hiszpanii i Włoch, ponieważ to właśnie w tych państwach Unii Europejskiej skutki światowego kryzysu gospodarczego wydają się mieć największy wpływ na działanie najważniejszych elementów tworzących system polityczny. Wiodącą hipotezą badawczą jest założenie, że w warunkach demokracji przedstawicielskiej sytuacja ekonomiczna państwa jest jednym z najistotniejszych czynników warunkujących stabilność i trwałość systemu politycznego. Im lepsza sytuacja gospodarcza państwa, tym większa stabilność funkcjonowania i możliwość przetrwania systemu politycznego. Natomiast w sytuacji kryzysu gospodarczego stabilność i trwałość systemu politycznego jest poważnie zagrożona. Analiza wpływu kryzysu gospodarczego na funkcjonowanie systemów politycznych skłoniła autorów do postawienia następujących hipotez szczegółowych: Działania ośrodków podejmujących decyzje polityczne w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech w zakresie kwestii gospodarczych – zarówno na szczeblu centralnym, jak i na szczeblach regionalnych – doprowadziły do poważnych zakłóceń w zakresie funkcjonowania systemów politycznych. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech zakłócił w poważny sposób rytm cykli wyborczych. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech wpłynął na funkcjonowanie systemów partyjnych owych państw. Kryzys gospodarczy w Hiszpanii i we Włoszech w znaczący stopniu wpłynął na nasilenie się tendencji odśrodkowych w owych państwach. Kryzys gospodarczy w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech wpłynął na nasilenie się procesu formułowania postulatów antysystemowych przez wybrane ugrupowania polityczne.   We wstępie zostały przedstawione założenia merytoryczne i metodologiczne przeprowadzonych badań. W rozdziale pierwszym przeanalizowane zostały problemy związane z genezą, przebiegiem i konsekwencjami kryzysu gospodarczego 2008 roku, ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu zdarzeń w Grecji, Hiszpanii i Włoszech. Kolejne trzy rozdziały zawierają analizę konsekwencji owego kryzysu dla działania systemów politycznych Grecji, Hiszpanii i Włoch. W zakończeniu zawarte zostały wnioski ogólne, wynikające z przeprowadzonego procesu badawczego.

Ciało - muzyka - performans

red. Jacek Mikołajczyk, red. Maria Popczyk

W humanistyce kwestie mające związek z wykonaniem, a zatem performowaniem muzyki zawsze stanowiły nieodłączny element refleksji teoretycznej zajmowały miejsce w podziale dziedzin jednakże celem publikacji jest skonceptualizowanie sytuacji wykonawcy muzyki i wtedy konwencje odbioru oraz podziały gatunkowe neutralizują refleksję nad cielesnym wymiarem performansu. Dlatego wydaje się, iż ważne jest wskazanie, odsłonięcie i nazwanie tych teoretycznych barier oraz spojrzenie na performans od strony muzyczności ciała i ucieleśnienia muzyki. Muzyka może być traktowana jako byt abstrakcyjny, jak przekonywali Boecjusz i Leibniz, a dzisiaj kognitywiści, jednakże wykonywana uzyskuje materialność, a audialna natura pojedynczej realizacji abstrakcyjnego utworu stanowi istotny komponent dzieła muzycznego jako takiego. Wykonanie zakłada obecność ciała wykonawcy, które staje się elementem całego estetycznego doświadczenia. Oś refleksji zebranych w niniejszym tomie artykułów, dość umownie zgrupowanych w dwóch lustrzanych częściach, oscyluje zatem wokół zagadnień muzyczności ciała wykonawcy – z jednej, oraz cielesności performansu – z drugiej strony. Spojrzenie na performans od strony muzyki i ciała pozwala odświeżyć nasze podejście do istniejących już i historycznie opisanych stanowisk zajmowanych wobec ciała wykonawcy i oświetlić je z nowej perspektywy. Z tak postawionego problemu wyłania się wielość optyk metodologicznych, a te ukazują dychotomię torów badawczych. Jedne z nich będą nadal traktować ciało jako instrument, inne z kolei zwrócą uwagę na symbiozę świadomości i cielesności; jedne będą kładły nacisk na audialność, drugie z kolei będą podkreślać fuzję audialno-wizualną. Znamienne, że w każdym przypadku sztuka wykonawcza, jak również same dzieła inicjują podobnie inspirujące akademickie dyskusje.  

Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia

Ewa Bielska

Przedmiotem pracy jest kategoria oporu analizowana w kontekście założeń wybranych teorii funkcjonujących w obrębie nauk społecznych. Opór został przedstawiony jako kategoria związana ze strategiami transgresyjnymi i emancypacyjnymi, odniesiono go do modelu podmiotowości. Został potraktowany jako fakt społeczny oraz pochodna decyzji podmiotowej występującej w sytuacji doznania władzy zinterpretowanej jako opresyjna. Kategorię oporu poddano interpretacji w nawiązaniu do teorii dewiacji oraz kontroli społecznej. Wskazano na wybrane społeczne strategie oporu, obszerny fragment pracy poświęcono analizie kategorii nowych ruchów społecznych. Potencjalnymi odbiorcami pracy są przedstawiciele nauk społecznych oraz reprezentanci profesji związanych ze służbami socjalnymi, zajmujący się działaniami pomocowymi oraz kompensacyjnymi.

Układ wielkości organizacyjnych. Koncepcja metodologiczna badania rzeczywistości organizacyjnej

Olaf Flak

Publikacja przedstawia projekt koncepcji metodologicznej w naukach o zarządzaniu, nazwanej układem wielkości organizacyjnych. Projekt ten ma 3 główne cele. Po pierwsze, układ wielkości organizacyjnych jest odpowiedzią na wciąż zwiększającą się „dżunglę teorii zarządzania” i w pewnym stopniu porządkuje metodykę badania rzeczywistości organizacyjnej. Po drugie, koncepcja ta ma na celu przynajmniej częściowe rozwiązanie niektórych problemów nauk o zarządzaniu, takich jak brak spójnej perspektywy badawczej, nadmierny subiektywizm w procesie wnioskowania na temat rzeczywistości organizacyjnej, niewspółmierność tej dyscypliny naukowej i „nadprodukcję prawdy” na temat rzeczywistości organizacyjnej. Po trzecie, układ wielkości organizacyjnych jest odpowiedzią na wyzwanie XXI wieku, jakim jest postępująca automatyzacja życia ludzkiego, wkraczająca również w obszar zarządzania organizacją. W zamierzeniu autora układ wielkości organizacyjnych jako koncepcja metodologiczna nauk o zarządzaniu ma być sposobem na ujednolicenie poszczególnych obszarów badania rzeczywistości organizacyjnej. Ma on pełnić podobną rolę jak układ SI w przypadku badania i automatyzacji zjawisk fizycznych, co w konsekwencji może prowadzić do stworzenia w przyszłości menedżera-robota, zdolnego zastąpić pracę menedżera-człowieka w pewnych obszarach zarządzania organizacją. Publikacja adresowana jest do badaczy rzeczywistości organizacyjnej, skoncentrowanych na funkcjonowaniu organizacji, a w niej na pracy menedżera i jego zespołu. Zamierzeniem autora było również zainteresowanie naukowców i praktyków zarządzania ideą pomiaru rzeczywistości organizacyjnej w sposób analogiczny do pomiarów zjawisk fizycznych, a także zwrócenie uwagi na nieuchronną automatyzację pracy menedżera. Z uwagi na to, że publikacja zawiera szeroki przegląd wielu aspektów z zakresu metodologii nauk, wydaje się, że zainteresuje również doktorantów i młodych doktorów specjalizujących się w naukach ekonomicznych i społecznych.

Tradycyjny bułgarski obrzęd weselny. Studium etnolingwistyczne

Joanna Mleczko

Praca poświęcona tradycyjnemu bułgarskiemu weselu ujmowanemu w kategoriach rite de passage. Sam obrzęd jest w niej traktowany jako tekst "kultury", tworzony przez elementy należące do różnych języków semiotycznych. Wykorzystując fakt, że czynność podjęta w czasie realizacji obrzędu potencjalnie łączy w sobie elementy jego kodu personalnego (subiekta i /lub obiekt), temporalnego, przestrzennego (usytuowanie w czasie i przestrzeni), przedmiotowego (wykorzystanie rekwizytu obrzędowego), werbalnego i muzycznego (jeśli towarzyszy jej wypowiadanie słów lub muzyka),  przy ekscerpcji materiałów źródłowych nacisk położono na kod akcjonalnym wesela. Analiza etnolingwistyczna wykorzystująca dane etnograficzne i językowe (teksty folkloru, terminologia, frazeologizmy, przysłowia) pozwala  na odkrycie sensów symbolicznych, jakie niosą ze sobą konkretne działania oraz funkcji, które spełniają w planie semantycznym obrzędu.

Ethos rycerski w kulturze. Tradycje i kontynuacje. T. II: Ethos sarmacki i jego tradycje

red. Teresa Banaś-Korniak, red. Beata Stuchlik-Surowiak, współudz. Magdalena Komenda

Tom drugi wieloautorskiej monografii o ethosie rycerskim kierowany jest przede wszystkim do Czytelników zainteresowanych kulturą sarmacką oraz jej tradycjami. Autorami książki są głównie specjaliści od dziejów literatury i kultury dawnej Rzeczypospolitej szlacheckiej. Szlachta polska zafascynowana była rzymskimi cnotami rycerskimi i uznawała swój stan za spadkobiercę tychże cnót. Praktyka życia żołnierskiego w XVI i XVII stuleciu w Polsce nierzadko jednak odbiegała od wzniosłych idei ethosu rycerskiego, choć zdarzały się też heroiczne postawy ówczesnego polskiego wojska. Większość zamieszczonych w tomie artykułów dotyczy rodzimej kultury, literatury i piśmiennictwa w wiekach XVI i XVII, ale znalazły się w książce także prace poświęcone sarmackim tradycjom, przejawiającym się w innych, bliższych nam czasowo epokach.

Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania

Łukasz Michalski

Praca pt. Przemiany syntez niemożliwych. W stronę pedagogiczności podręcznikowej historiografii wychowania zgłębia meandry narracji współczesnych syntez historycznowychowawczych wykorzystywanych w kształceniu akademickim. Trzy główne cele podjętych badań prowadzą kolejno od charakterystyki narracji podręcznikowej w ramach historii wychowania, przez sformułowanie zarysu jej przemian, ku konfrontacji z tym, co wydarzyło się w ostatnim stuleciu w ramach teorii historiografii (zwłaszcza w kontekście tzw. ethical turn). Wyjściowa perspektywa pracy podkreśla wagę wymiaru narracyjnego podręczników akademickich, zatem prowadzi do postrzegania tego typu tekstów nie tylko jako syntez faktów z przeszłości, lecz także dzieł cechujących się konkretnym sposobem nazywania opisywanych fenomenów wychowania, siatką pojęć, stylem argumentacji czy warstwą aksjologiczną. Dla ich ujęcia wykorzystano tutaj wizję tekstu, którą formułuje w książce pt. Granice historyczności Barbara Skarga. Koncepcja ta zakłada istnienie czterech „warstw”, w których realizuje się znaczenie treści – są to: problematyka, kategorie, reguły sensu, epistema. Każdy z analizowanych w pracy podręczników jest opisywany zgodnie z tak zarysowanym podziałem. Szerszych rozważań wymagały zwłaszcza realizowane w syntezach historycznowychowawczych reguły sensu, dla których ujęcia przyjęta została dodatkowo tropologiczna wizja historiografii autorstwa Haydena White’a. Zbadanie charakterystyki poszczególnych podręczników pozwoliło na wyznaczenie linii rozwojowych tego typu pisarstwa naukowego biegnących od międzywojnia do czasów bardzo nieodległych  i pozwala równocześnie dostrzec, jak historycznie zmieniała się (lub nie) narracja na każdym z czterech poziomów treści i na ile jest ona zbieżna z przemianami współczesnej teorii historiografii.