"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 17

red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Piętnaście artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 17. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” autoryzowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Teoria polityki”, „Systemy polityczne”, „Partie polityczne i systemy partyjne”, „Polityka społeczna i regionalna”, „Prawo międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. A. Chodubski rozważa problem autorytaryzmu w kontekście współczesnego życia politycznego, a A. Hołub podejmuje kwestię rozwoju terroryzmu któremu sprzyja środowisko radykalne i ekstremistyczne. W dziale drugim J. Iwanek analizuje temat  systemów wyborczych przez pryzmat ich aspektów metodologicznych (j. ang.), S.  Grabowska zajmuje się kwestią odpowiedzialności konstytucyjnej w odniesieniu do  prezydenta Słowenii (j. ang.), a pytanie o Hiszpanię jako państwo federalne stawia M. Domagała. W kolejnym dziale A. Rudowski przedstawia stosunek partii politycznych do modernizacji państwa jako kryterium różnicowania aktorów sceny politycznej. M. Dobrowolski na przykładzie J. Kaczyńskiego  rozważa problem przywództwa politycznego w opozycji. Nad rolą partii Jedna Rosja na rosyjskiej scenie politycznej zastanawia się J. Jendrysko, a Ł. Wilkoń analizuje (j. ang.) przypadek włoskiej partii Lega Nord pod kątem jej ideologii. W następnym dziale skalą i dynamiką zagrożenia ubóstwem ekonomicznym polskich rodzin wielodzietnych w latach 2006–2015 zajmuje się B. Zasępa. B. Jewartowski przybliża zagadnienie oszustw metoda „na wnuczka”, a B. Toszek – kwestię uwarunkowań dynamiki rozwoju organizacji pozarządowych w Polsce. B. Pieruszek zaś analizuje  (j. ang.) zagadnienia rozwoju regionalnego na przykładzie regionów Śląska. Kolejny dział to artykuł J. Iwanka (j. ang.) o językowym ujęciu definicji przestępstw w międzynarodowym prawie karnym. W dziale następnym tekst (j. ang.) autorek M. Antón Crespo i M.Y. Fernández Ramos, które omawiają teorię opartą na empirycznym podejściu do wizerunku osób starszych w prasie cyfrowej w Kastylii y León. Całości dopełnia – z dwiema recenzjami – dział „Recenzje i omówienia”.

"Theory and Practice of Second Language Acquisition" 2015. Vol. 1 (1)

red. Danuta Gabryś-Barker

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Issue 1 to pierwszy numer nowopowstałego czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym gromadzi bowiem Autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską. Pierwszy numer czasopisma obejmuje zagadnienia związane z transferem językowym oraz rozwojem systemu fonologicznego i morfologicznego osoby dwujęzycznej. Przedstawia również prace empiryczne dotyczące samoświadomości (ang. identity) osoby uczącej się oraz wprowadza tematykę psychologii pozytywnej w nauczaniu i uczeniu się języka obcego. Numer pierwszy skierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków oraz do osób dwu i wielojęzycznych.

"Scripta Classica" 2017. Vol. 14

red. Edyta Gryksa, red. Agata Sowińska

Praca jest zbiorem kilku artykułów dotyczących historii kultury i tradycji starożytnej Grecji i Rzymu, skierowaną do szerokiego grona czytelników zainteresowanych antyczną tematyką. Obok przekładów tekstów antycznych, które do tej pory nie były wydawane w języku polskim (fragmenty Punica Syliusza Italika i Adversus Nationes Arnobiusza, diatryba Animine an corporis affectiones sint peiores Plutarcha z Cheronei oraz utwór De concubitus Martis et Veneris autorstwa Repozjanusa ), czytelnik może sięgnąć po artykuły omawiające rolę snów w starożytności, ideę oszustwa w historiografii rzymskiej czy poznać uwagi dotyczące Priapa w powieści graficznej Nikolasa Presla. W pracy opublikowane zostało sprawozdanie z organizowanego w dniach 14-16 września 2017 r. CVII Walnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Filologicznego, w ramach którego zorganizowana została konferencja Antyczne Techniki Perswazyjne.

"Philosophy and Canon Law" 2015. Vol. 1: The Family Institution: Identity, Sovereignty, Social Dimension

red. Andrzej Pastwa

Periodyk „Philosophy and Canon Law” stanowi otwarte interdyscyplinarne forum wymiany myśli filozofów i prawników (kanonistów), nie wyłączając przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Mierzenie się z problemami podejmowanymi w rocznikach tematycznych jest – z samego założenia – próbą odpowiedzi na palące problemy dynamicznie zmieniającego się świata: społeczne, religijne, kulturowe i cywilizacyjne. Ramy przedmiotowej refleksji zakreśla, zaznaczona tytułem pierwszego tomu czasopisma, paradygmatyczna triada: człowiek (osoba) – rodzina – społeczeństwo, której źródłem inspiracji jest najważniejszy dokument Soboru Watykańskiego II: konstytucja Gaudium et spes. Inicjatywa znajduje oparcie w instytucjonalnej współpracy naukowców, głównie centralnej Europy i Stanów Zjednoczonych.   The periodical “Philosophy and Canon Law” constitutes an open interdisciplinary forum for the exchange of philosophers and lawyers’ (canonists’) reflections, including representatives of different fields of study. Coping with the issues undertaken in thematic annuals is―from its very assumption―an attempt to provide an answer to complex problems of the dynamically changing world: social, religious, cultural, and civilizational. The confines of the subject matter reflection are delineated by a marked by the means of the title of the first volume of the periodical triad: human being (person)―family―society, the source of inspiration of which is the most important document of the Second Vatican Council: Gaudium et spes constitution. The initiative garners support from the institutional cooperation of scientists, chiefly from Europe and the United States of America.

Silesian Journal of Legal Studies. Vol. 8

red. Joanna Nowakowska-Małusecka

Silesian Journal of Legal Studies (SJLS) w numerze 8 prezentuje opracowania przedstawicieli nauk prawnych z Czech, Nigerii, Słowacji oraz Polski. Poruszane są zagadnienia szeroko rozumianego publicznego prawa gospodarczego, między innymi dotyczące rynku kapitałowego (Rafał Blicharz) oraz ochrony danych osobowych indywidualnych przedsiębiorców (Anna Hołda-Wydrzyńska). Dwa artykuły poświęcone zostały problemom prawa prywatnego międzynarodowego w kontekście ochrony osób starszych (Anna Juryk), a także procesu  kodyfikacji czeskiego prawa prywatnego międzynarodowego (Naděžda Rozehnalová). Szereg intersujących opracowań dedykowanych jest różnym problemom prawa Unii Europejskiej, takim jak na przykład migracja (Anna Magdalena Kosińska), prawa obywateli UE do nieograniczonego dostępu do unijnego prawodawstwa we własnym języku (Aneta Skorupa-Wulczyńska), jak również roli Funduszu Powierniczego Madad w związku z kryzysem w Syrii (Adriana Kalicka-Mikołajczyk). W najnowszym numerze SJLS znalazły się również rozważania z zakresu ochrony praw człowieka. Jedno z nich koncentruje się na decyzji Trybunału SADC w sprawie Mike’a Campbella przeciwko Republice Zimbabwe (Michael C. Ogwezzy). Z kolei w drugim Autor (Paweł Mielniczek) prezentuje swoje uwagi na temat suwerenności państwa oraz ekstraterytorialnego stosowania traktatów praw człowieka. Interesujący jest również artykuł poświęcony prawu kosmicznemu, a dokładniej badaniom Marsa i jego eksploatacji (Marek Mikuła). Wreszcie, w numerze 8 znalazło się także opracowanie z zakresu prawa pracy, tym razem w odniesieniu do ustawodawstwa słowackiego (Andrea Olšovská and Marek Švec). W SJLS opublikowane zostały ponadto sprawozdania z konferencji oraz innych wydarzeń naukowych, w tym z Jessup Moot Court Competition z prawa międzynarodowego publicznego, w którym brali udział studenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Tak jak do tej pory było to praktykowane, także i w tym numerze zamieszczony został spis monografii i prac zbiorowych opublikowanych w 2015 roku, których autorami oraz redaktorami są pracownicy naukowy WPiA UŚ. Czasopismo zawiera też listę konferencji organizowanych w 2015 roku przez Wydział we współpracy z Fundacją Facultas Iuridica. Należy także podkreślić, że znaczne wsparcie finansowe Fundacji pozwala na wydawanie kolejnych numerów Silesian Journal of Legal Studies. Tak więc, na łamach czasopisma specjaliści i badacze pochodzący z różnych ośrodków naukowych z kraju i ze świata zaprezentowali swoje przemyślenia i wyniki badań z zakresu wielu dyscyplin naukowych, co oznacza, że dysputy prawnicze nadal przekraczają granice, i to nie tylko w obrębie kontynentu europejskiego.

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2018. T. 9. Cz. 1: Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu

red. Katarzyna Majdzik

„Tłumaczy się […], bo ma się aspiracje, żeby być tłumaczem.1” Przywołana teza to jedna z możliwych odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego tłumaczymy?”. Jeśli ktoś do bycia tłumaczem aspiruje, oznacza to, że zawód ten (czy lepiej „rola”) jest czymś godnym podziwu i szacunku, szlachetnym, lecz także czymś wymagającym trudu, niełatwym. Wielu translatologów i tłumaczy zapewne życzyłoby sobie, aby tak właśnie postrzegano ich pracę. I chyba faktycznie ostatnimi czasy tłumacz (nie tylko wśród osób tak czy inaczej zaangażowanych zawodowo w translatorykę) zyskał na znaczeniu (czy jednak doczekał się właściwego uznania?)2. Jeśli tłumaczenie to kwestia aspiracji, to znaczy, że powodem, dla którego podejmuje się ów trud, mogą być między innymi prestiż i ambicja. Tak jak w wypadku Stanisława Barańczaka, którego motywowała do pracy chęć pokazania, że potrafi przetłumaczyć lepiej niż poprzednik3. Jednak aspirowanie oznacza także, że „prawdziwym” tłumaczem się nie jest. Konstatacja ta w pewnym sensie odnosi się do każdego tłumacza i wszystkich tłumaczeń ze względu na ontologię przekładu4. Na czym zaś polegać może wzniosłość tłumaczenia? Zapewne przejawia się ona w pojmowaniu przekładu w kategoriach służby (służymy kulturze oryginału, rozpowszechniając jej dzieła, kulturze rodzimej — wzbogacając ją; budujemy porozumienie), lecz także w przypisywaniu mu wyższych celów „ludzkich”5 i filozoficznych (poszerzanie horyzontów świata — L. Wittgenstein; odkrycie Innego, (po)rozumienie i (za)-istnienie w interpretacyjnym geście — hermeneutyka, P. Ricoeur; metafizyczne odkrywanie „czystego języka” — W. Benjamin; „pisanie” tłumacza przez przekład, a nie przekładu przez tłumacza — dekonstrukcjonizm) oraz artystycznych (np. tłumaczenie jako twórczość, co sugerował już Roman Jakobson, nestor przekładoznawstwa, a także Jiří Levý czy Anna Legeżyńska). Zdaniem Gideona Toury’ego, przekładamy w odpowiedzi na potrzeby kultury docelowej, wypełniając istniejące w niej luki. Paul Ricoeur i Hans-Georg Gadamer w przekładzie widzą dialog, rozmowę czy formę dyskursywną. [fragment wstępu]

Rola archiwów w procesie wdrażania systemów elektronicznego zarządzania dokumentacją. Z doświadczeń archiwów szkół wyższych, instytucji naukowych i kulturalnych oraz państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych

red. Antoni Barciak, Dorota Drzewiecka, Katarzyna Pepłowska

Książka omawia trudny proces jakim jest wdrażanie systemów EZD w działalności jednostek organizacyjnych w kontekście informatyzacji państwa.  W literaturze naukowej  coraz więcej miejsca poświęca się tematyce projektowania i wdrażania systemów do elektronicznego zarządzania dokumentacją. Niestety zbyt mało mówi się o udziale archiwistów, często można odnieść wrażanie, że są oni pomijani w tym ważnym procesie. Z drugiej strony, należy przypomnieć, że wiedza, którą dysponują archiwiści w wielu kwestiach związanych z zarządzaniem dokumentacją pozwoliłaby uniknąć licznych problemów występujących w praktyce. Niniejsza książka wypełnią tę lukę, bowiem koncentruje się na doświadczeniach archiwów i ich roli w procesie wdrażania EZD. Książka  jest  szerokim spojrzeniem na działalność archiwów. Jest adresowana archiwistom, pracownikom jednostek organizacyjnych, dysponentom oraz studentom. Zawiera w sobie praktyczne wyjaśnienie procesów wdrażania EZD dzięki czemu może stanowić cenne źródło wiedzy dla wszystkich, którzy obecnie zmagają z  problemem EZD.

Nowożytna kalendariografia Śląska do połowy XVIII wieku. Katalog

Agata Bryłka-Jesionek

Praca wpisuje się w nowoczesny nurt rozważań historiograficznych nad problematyką kalendariografii czasów wczesnonowożytnych. Podjęte rozważania oscylują wokół dwóch nauk pomocniczych historii: chronologii oraz kalendariografii. Ponadto druki kalendarzowe potraktowane zostały jako ważne źródła do badań nad mentalnością w epoce renesansu, baroku i oświecenia, a także dziejami myśli postępowej z zakresu medycyny, astronomii, horyzontu geograficznego oraz gospodarowania. Omówieniu podstawowych zagadnień związanych z kalendariografią śląską towarzyszy obszerny katalog zawierający dane bibliologiczne na temat wszystkich zgromadzonych śląskich druków kalendarzowych, które wydane były od II poł. XVI do poł. XVIII w. Uwzględnionych zostało 78 tytułów (co stanowi ponad 250 roczników), które przechowywane są w bibliotekach i archiwach polskich, czeskich, niemieckich, węgierskich, austriackich oraz angielskich. Ponadto pracę ubogaca indeks zawierający wykaz świąt kościelnych oraz schemat prezentujący generacje redaktorów druków kalendarzowych. Zamieszczony w pracy katalog stanowić może ważne źródło informacji naukowej dla innych badań historycznych m. in. dla badaczy zajmujących się epoką nowożytną, antropologów kultury oraz literaturoznawców.