W kręgu czarnego romantyzmu. Inspiracje, motywy, interpretacje

red. Marek Piechota, Julian Strzałkowski, Anna Szumiec

Tom zbiorowy W kręgu czarnego romantyzmu. Inspiracje, motywy, interpretacje jest refleksją na temat literatury czarnego romantyzmu oraz sposobów realizacji tego nurtu w dziełach pochodzących z epok późniejszych. W związku z tym materiał badawczy autorów artykułów jest zróżnicowany, a co za tym idzie, publikacja ma charakter przekrojowy i pozwala w szerszym spektrum zobaczyć omawiane zagadnienie. Atutem książki jest niewątpliwie fakt, że zostały w niej przedstawione metody analizy wcześniej nie stosowane do omawiania utworów czaro-romantycznych (np. analiza jungowska w kontekście Czarnych oczu Ludwika Sztyrmera) oraz interpretacje dzieł dotychczas nie łączonych z czarnym romantyzmem (np. twórczość Brunona Schulza, czy Witolda Gombrowicza).

"Coming out" w polskiej przestrzeni dyskursywnej

Małgorzata Kita

Kształtujący się od lat 60. XX wieku, a w Polsce od przełomu wieków XX i XXI dyskurs LGBT – emancypacyjny, tożsamościowy, teoretyczny, artystyczny – powinien skłaniać badaczy do jego naukowej eksploracji. I rzeczywiście, stanowi pole zainteresowania wielu dziedzin naukowych. Traktują o nim filozofowie różnych paradygmatów, psychologowie i socjologowie, przyciąga uwagę antropologów, kulturoznawców, filmoznawców, literaturoznawców. Nie jest nieobecny w refleksji i badaniach lingwistycznych. W Polsce najwięcej dotychczas uwagi poświęcono problematyce nominacji osób LGBT, która jest bardzo wrażliwym obszarem ujęzykowienia postrzegania i kategoryzowania osób o tożsamości psychoseksualnej innej niż powszechnie przyjęta – przez język zwany ogólnym, ale też przez język „branżowy”, czyli będący w użytku w środowisku osób LGBT. Tok myślenia autorki kieruje się w stronę działania językowego osób nieheteroseksualnych. Wybiera ona gatunek mowy, który mocą swej performatywności stwarza nową rzeczywistość nie tylko językową – i to zarówno w skali jednostkowej, jak i społecznej. To coming out – publiczne (w różnym zakresie) oświadczenie danego człowieka o znaczeniu ‘jestem osobą LGBT’. Praktyka komunikacyjna znana od dawna, choć jeszcze tak nie nazwana, bo obecne znaczenie wyrażenia datuje się od lat 60. ubiegłego stulecia, w Polsce pojawiła się w przestrzeni dyskursu publicznego w latach 90. XX w. Bardzo szybko została zaadaptowana: i akt komunikacyjny, nazwany coming outem, i nazwa, będącą cytatem z angielszczyzny. Książka, mająca jako tło teoretyczne lingwistykę kulturową, traktuje o (relatywnie) nowym na polskiej mapie genologicznej gatunku mowy, jego semantyce i pragmatyce oraz o poszukiwaniach nazewniczych dla zetykietowania go (albo mówiąc językiem nowomedialnym: otagowania). Nazwa w tym przypadku ma bowiem wielki walor, ponieważ nie tylko dokumentuje ewolucję znaczenia wyrażania, ale także niesie z sobą duży potencjał emocjonalny wobec nazywanego wydarzenia komunikacyjnego. Autorkę zajmuje polska praktyka wychodzenia z szafy, co nie oznacza, że jako tło i dokumentację materiałową pomija coming outy poza Polską i literaturę piękną, w której znajduje reprezentację problematyki LGBT i ilustracje zjawisk, o których pisze. Uważa coming out za gatunek mowy podnadgraniczny, uwagę koncentruję jednak na jego językowym opisie w polskiej przestrzeni dyskursowej.

Kryzysy w Unii Europejskiej w drugiej dekadzie XXI wieku. Uwarunkowania - przebieg - implikacje

red. Tomasz Kubin, Mieczysław Stolarczyk

Unia Europejska znalazła się w drugiej dekadzie XXI wieku w kryzysie egzystencjalnym. Przyczyną tego stanu było współwystępowanie (nakładanie się) wielu kryzysów i stosunkowo słabe efekty podejmowanych działań zmierzających do ich rozwiązania. Celem badawczym książki jest poddanie analizie najważniejszych kwestii dotyczących głównych przyczyn i przejawów kryzysów występujących w UE w drugiej dekadzie XXI wieku oraz wskazanie na możliwości ich rozwiązania, a także na ich implikacje dla dalszej realizacji europejskiego projektu integracyjnego. Prezentowany praca zbiorowa zawiera dwadzieścia cztery artykuły, które zostały pomieszczone w czterech częściach zatytułowanych: Teoretyczne aspekty kryzysów w Unii Europejskiej, Uwarunkowania kryzysów w Unii Europejskiej, Przejawy kryzysów w Unii Europejskiej oraz Implikacje kryzysów w Unii Europejskiej. Autorami poszczególnych opracowań są badacze z wielu polskich ośrodków akademickich. Opracowanie adresowane jest do szerokiego grona Czytelników. Artykuły zamieszczone w publikacji powinny zainteresować badaczy procesów integracji europejskiej, studentów, dziennikarzy, polityków oraz tych wszystkich, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę na temat głównych przyczyn, przejawów i implikacji kryzysów występujących w Unii Europejskiej w drugiej dekadzie XXI wieku (m.in. kryzysu strefy, euro, kryzysu uchodźczo-migracyjnego, kryzysu polityki bezpieczeństwa i obrony, kryzysu aksjologicznego, kryzysu uznanego (powszechnie akceptowanego) przywództwa Niemiec w UE).

"Chowanna" 2017. T. 1 (48): Niebezpieczna humanistyka - wywrotny wymiar pedagogiki i edukacji

red. Krzysztof Maliszewski, red. Ewa Syrek

Część monograficzna tomu 1/2017 „Chowanny” pod redakcją Krzysztofa Maliszewskiego zatytułowana Niebezpieczna humanistyka – wywrotny wymiar pedagogiki i edukacji to projekt pomyślany jako namysł nad optyką humanistyczną w pedagogice i jako próba wygenerowania w przestrzeni publicznej ważkich głosów o wywrotowym charakterze humanistyki w sytuacji, gdy ona sama zdaje się współcześnie nader wywrotna. Sugerowany w tytule subwersywny potencjał humanistyki poujmowany jest dwojako. Po pierwsze, chodzi o niebezpieczeństwo stwarzane przez nauki humanistyczne i edukację humanistyczną dla – używając terminu Charlesa Taylora – imaginariów społecznych; rewitalizacja humanistyki grozi wywróceniem samooczywistości wielu praktyk współczesnych. Warto więc przemyśleć rebelię wpisaną w humanistykę, rozważać tezę Hansa-Georga Gadamera, że o naukowości humanistyki decyduje bardziej tradycja kształcenia niż nowoczesna metodyczność, ponownie (a dla wielu po raz pierwszy) zastanawiać się nad przełomem antypozytywistycznym oraz kontekstem relacji między naukami humanistycznymi i naukami społecznymi; wreszcie istotnie pomyśleć hermeneutykę, nie tyle jako jednego z narzędzi, jakie mamy do wyboru, ale jako źródła humanistyki (w tym pedagogiki). Po drugie chodzi o niebezpieczeństwo, jakie humanistyka stanowi dla egzystencji, mogąc ją nagle (lub z wolna) wywrócić, podcinając dotychczasową pozycję jednostki, niekiedy jedną myślą, słowem, dźwiękiem, obrazem, dotknięciem… Tu ważnym staje się badanie biograficznej perspektywy uchwytywania komplikacji życia, rolą literatury i sztuki w poszerzaniu egzystencji czy dostrzeganie psychoanalitycznego potencjału humanistyki. Część tekstów rozporoszonych tomu 1/2017 tematycznie odnosi się m.in. do statusu nauk społecznych, kontekstów pedagogiki zdrowia, zagadnienia wypalenia zawodowego, poziomu stresu wśród nauczycieli, kompetencji społecznych.

"Nowa Biblioteka. New Library. Usługi, technologie informacyjne i media" 2016, nr 1 (20): Międzynarodowe aspekty bibliotekarstwa

red. Anna Seweryn

Recenzowany kwartalnik naukowy „Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media”, publikowany przez Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zawiera artykuły, komunikaty, materiały, sprawozdania oraz recenzje i omówienia publikacji z zakresu szeroko pojętej bibliologii i informatologii. Od 2013 roku periodyk uwzględniany jest w części B wykazu czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – za publikację przyznawane są 4 punkty. Każdy z tomów czasopisma ma charakter monograficzny.   Prezentowany numer 1/2016, pod redakcją Anny Seweryn, opatrzony jest tytułem „Międzynarodowe aspekty bibliotekarstwa”. Teksty opublikowane w tym tomie można przyporządkować zasadniczo do dwóch grup tematycznych. Pierwszą stanowią artykuły, w których poruszane są wybrane zagadnienia związane ze współpracą bibliotek na płaszczyźnie międzynarodowej. Do tej kategorii można zaliczyć artykuł Anny Matysek, poświęcony działalności międzynarodowych organizacji standaryzacyjnych i normalizacyjnych w zakresie bibliotekarstwa (w ujęciu historycznym i współcześnie); pracę Katarzyny Janczulewicz, dotyczącą transgranicznej współpracy bibliotek i innych instytucji kultury, realizowanej w ramach euroregionów (na przykładzie projektów podjętych przez placówki z województwa śląskiego); oraz tekst Ewy Pali, prezentujący doświadczenia polskich bibliotekarzy, którzy – jako beneficjenci Programu Rozwoju Bibliotek – uczestniczyli w Międzynarodowej Akademii Młodych Bibliotekarzy (International Young Librarians Academy), zorganizowanej w 2012 roku na Łotwie. Odmienny charakter mają teksty Sergiusza Czarzastego i Natalii Wilczek – autorzy ci podjęli problematykę specyfiki działalności bibliotecznej w kontekście międzynarodowych konfliktów zbrojnych, skupiając się na doświadczeniach związanych z odbudową książnic zniszczonych w wyniku działań wojennych w Afganistanie i w Kosowie.

Republiki literackiej nowoczesności

Krzysztof Krasuski

Spis treści   Od autora / 7   Modernistyczne preludium / 15 Stanisław Brzozowski w przestrzeni studiów postkolonialnych / 27 Jeszcze o postkolonializmie w literaturze / 41 Tadeusz Boy-Żeleński — krytyk w dobie przebudowy / 49 Czesław Miłosz wśród „zniewolonych umysłów” / 77 Potęga pamięci. Kulturotwórcza funkcja pamięci w pisarstwie Tymona Terleckiego / 93 Paweł Hertz — polski Europejczyk / 109 Koncepcja wspólnoty według Tomasza Burka / 121 Inna nowoczesność Krzysztofa Karaska / 135 Łabędzi śpiew Nowej Fali / 143 Krytycznoliteracki mainstream / 159   Bibliografia (wybór) / 171 Indeks osobowy / 175 Summary / 181 Zusammenfassung / 183

Ekshibicjonizm społeczny w Internecie. Motywy i potencjalne zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa młodzieży

Katarzyna Borzucka-Sitkiewicz, Karina Leksy

Współcześnie coraz częściej znaczącym środowiskiem życia i funkcjonowania jednostki staje się przestrzeń internetowa. Intensywne korzystanie z nowych technologii, w tym zwłaszcza z mediów społecznościowych, sprawia, że stają się one jednym ze środowisk socjalizacyjnych, niemal równorzędnym ze środowiskiem rodziny czy szkoły. Z tego względu zwraca się uwagę na konieczność wdrożenia szerokiego programu edukacji do mediów, którego celem nie byłoby ograniczenie kontaktu człowiek – nowe technologie, lecz nauka takiego z nich korzystania, aby służyły one dobru człowieka. Takie stanowisko było punktem wyjścia do napisania niniejszej monografii, która w założeniu miała stanowić teoretyczną i empiryczną bazę dla podejmowania różnego typu inicjatyw edukacyjnych. Publikacja w założeniu przeznaczona jest nie tylko dla teoretyków pedagogiki i nauk pokrewnych, ale też dla praktyków zajmujących się szeroko rozumianą działalnością profilaktyczną i edukacją medialną.

Sztuka mediów. O świadomości gatunkowej dziennikarzy prasowych

Magdalena Ślawska

Książka jest próbą opisu świadomości gatunkowej współczesnych dziennikarzy prasowych. Jest także próbą odpowiedzi na pytania dotyczące dziennikarskiego warsztatu: procesu powstawania tekstów, wyboru gatunku czy postrzegania czytelnika. Autorka definiuje świadomość gatunkową nie tylko jako wiedzę o gatunkach, ale przede wszystkim jako umiejętność przełożenia gatunkowego wzorca na tekst. Zakłada, że przejawia się ona w wyborze tematu, struktury czy językowego stylu. Ale jest przede wszystkim pewną indywidualną strategią, interpretacją rzeczywistości, w której podstawowym mechanizmem jest osobowość autora. Przyjęta w opisie zagadnienia perspektywa sztuki jako umiejętności, która jednocześnie pełniła funkcję doprecyzowania omawianych gatunków: wywiadu, felieton i reportażu, pokazała dziennikarstwo jako sztukę mediów. Zaprezentowane badania pewnego wycinka dziennikarskiej społeczności są świadectwem, że mimo kryzysu dziennikarstwa, jaki obserwujemy w mediach, jest wciąż miejsce na dziennikarstwo wysokie i profesjonalne. Ujęcie komunikacji w perspektywie scenograficznej: sceny, widowni i kulis, pokazało, że dziennikarskie opowieści dowodzą płynności tych kategorii oraz tworzą pewien obraz współczesnej kultury. Książka adresowana jest do szerokiego grona badaczy współczesnych mediów, to znaczy językoznawców, medioznawców, komunikologów oraz studentów kierunków humanistycznych, których interesuje perspektywa dziennikarskiego warsztatu.