Tekst literacki w kręgu językoznawstwa. T. 2

Ewa Sławkowa

Książka adresowana jest do nauczycieli akademickich, doktorantów, studentów kierunków humanistycznych (zwłaszcza filologów). Sytuując się w obszarze stylistyki językoznawczej oraz przestrzeni badań nad językiem i stylem autorów, praca  zawiera konkretną propozycję dydaktyczną  propagującą  ideę „językoznawczej lektury” tekstu literackiego. Posługuje się materiałem literackim dla zilustrowania najważniejszych pojęć z zakresu lingwistyki tekstu, genologii lingwistycznej, semantyki oraz onomastyki literackiej. W każdym z trzynastu rozdziałów książki, z których każdy zawiera konkretną propozycję odczytania złożonych sensów tekstu literackiego, autorka ukazuje merytoryczną wartość  lingwistycznych paradygmatów oraz siłę analityczną językoznawczego instrumentarium.  

Niedocenieni myśliciele - zapomniane historie filozofii

Andrzej J. Noras

Przedmiotem analiz są różne ujęcia historii filozofii prezentowane przez myślicieli, którzy z różnych powodów popadli w zapomnienie. Pierwszy z nich, Karl Groos, jest najmniej znany z całej trójki, ale z jednej strony jest uczniem Kuno Fischera, z drugiej – nauczycielem Willy Mooga. Historia filozofii Groosa zostaje ujęta w świetle systemów filozoficznych, które autor próbuje zredukować do trzech głównych typów. Hans Leisegang jest myślicielem, który historię filozofii pojmuje przez pryzmat ujawniających się w niej form myślowych, powracających z różnym natężeniem a różnych doktrynach. Dodatkowo jest Leisegang filozofem, który z powodów politycznych dwa razy został pozbawiony profesury w Jenie. Pierwszy raz przez nazistów, drugi raz za sprawą okupujących Niemcy sowietów. Willy Moog jest najbardziej znanym spośród trzech filozofów, aczkolwiek popadł w zapomnienie między innymi dlatego, że jego życie zakończyła samobójcza śmierć. Moog ukazuje się jako autor kilku znaczących historii filozofii, spośród których na szczególną uwagę zasługuje ta, która prezentuje dzieje myśli przez pryzmat biografii filozofów. Książka jest adresowana do każdego, kto zainteresowany jest historią filozofii jako sposobem prezentacji myśli filozoficznej.

Zakład Pascala - argumentacja i działanie

Marek Wójtowicz

Książka dotyczy zakładu Pascala, jednego z najbardziej frapujących zagadnień z zakresu filozofii religii. Francuski filozof w swoich Myślach zaproponował argumentację, której celem jest przekonanie agnostyków i sceptyków o opłacalności przyjęcia postawy religijnej. Chociaż bowiem nie sposób przedstawić wiarygodnych dowodów ani za, ani przeciwko istnieniu Boga, to jednak rozsądek – na mocy rozumowania opartego na rachunku prawdopodobieństwa – każe nam w Niego uwierzyć. W monografii ukazany został aktualny stan badań nad zakładem Pascala, a następnie poddano szczegółowej analizie kolejne elementy wywodu. Przedyskutowane zostały jego aspekty matematyczne, teologiczne i etyczne. Efektem przeprowadzonych badań jest autorska interpretacja argumentacji Pascala, o specyfice której stanowi rozszerzenie rozumowania o zagadnienia związane z działaniem człowieka zakładającego się o istnienie Boga. Omówione zostały także kwestie poprawności oraz filozoficznego znaczenia wywodu z Myśli. Następnie w książce przybliżono liczne dokonywane współcześnie propozycje udoskonalenia oryginalnej postaci zakładu. Zamiarem ich autorów jest takie zmodyfikowanie argumentacji Pascala, aby oparła się stawianym jej zarzutom. Zaprezentowano również próby wykorzystania idei francuskiego myśliciela do rozwiązywania problemów pozareligijnych: bioetycznych, ekologicznych, medycznych, psychoterapeutycznych.

Katastrofizm w poezji polskiej w latach 1930-1939. Szkice literackie

Teresa Wilkoń

Przez dłuższy czas prace historycznoliterackie traktowały katastrofizm jako temat, motyw, wątek, a nie jako zjawisko filozoficzno-artystyczne. Stan ten trwał do około 1930 roku, a więc do upowszechnienia katastrofizmu jako prądu oraz do czasu pojawienia się tego zjawiska nie tylko wśród wileńskich poetów, lecz także w innych grupach literackich bądź środowiskach twórców niezależnych. W latach trzydziestych zaczął się rozwijać szeroki i silny nurt katastroficzny, który znacznie wpłynął na polską kulturę i filozofię. Dla autorki niniejszej pracy interesujące stało się omówienie przynajmniej niektórych zjawisk i przyczyn rozwoju katastrofizmu w Polsce, która w tym okresie należała do najbardziej zagrożonych krajów w Europie. Poeci katastroficzni, a także katastrofizujący zbyt dobrze zdawali sobie z tego sprawę, co uwidoczniło się w twórczości poetów pokolenia 1910. W proponowanych tu szkicach w części pierwszej ważne stało się omówienie problematyki rozproszonych motywów i toposów oraz symboli katastroficznych. Omówiona została też twórczość poetów grupy „Wołyń”: Wacława Iwaniuka, Zygmunta Jana Rumla, Zuzanny Ginczanki, Jana Śpiewaka. Część druga szkiców obejmuje analizy i interpretacje wierszy wybitnych poetów, których twórczość wpisuje się w nurt poezji katastroficznej, choć należeli oni do różnych kategorii i ugrupowań poetyckich: Władysława Sebyły, Józefa Czechowicza, Mieczysława Jastruna, Jerzego Zagórskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Szczególny akcent postawiony został na motywy katastroficzne i filozoficzne w poezji Czesława Miłosza. Eksponowana w pracy twórczość poetów lat trzydziestych XX stulecia pokazała zmienność przeżyć, refleksji, stosunku do świata i ludzi, wyostrzone stany świadomości i percepcji. Wszystko to miało ogromny wpływ na tworzywo i strukturę utworu poetyckiego, a więc na typ wypowiedzi, dla której wizje i podświadome skojarzenia należą w poezji do cech najważniejszych. Książka adresowana jest do studentów, polonistów i kulturoznawców.

Relecturas y nuevos horizontes en los estudios hispánicos. Vol. 4: Lingüística y didáctica de la lengua espanola

red. Agnieszka Szyndler, red. Cecylia Tatoj, red. Joanna Wilk-Racięska

W ostatnim tomie publikacji Relecturas y nuevos horizontes en los estudios hispánicos znalazły się artykuły prezentujące różnorodność badań językoznawczych i rozwiązań w dziedzinie dydaktyki we współczesnym świecie hispanistycznym. W części poświęconej lingwistyce poruszono takie tematy, jak: manipulacja w dyskursie dziennikarskim, wybrane konstrukcje przyczynowe, metafory przestrzenne stosowane w języku prawniczym, perswazja w prasie skierowanej do mężczyzn, grzeczność językowa, użycie czasów w polskim i hiszpańskim Kodeksie cywilnym, autocenzura jako zjawisko pragmatyczne, historyczne użycie tytułów honorowych, autocenzura jako zjawisko pragmatyczne. Druga część tomu zawiera siedem tekstów przedstawiających panoramę współczesnej metodyki nauczania języka hiszpańskiego zarówno w Polsce, jak i na świecie.

"Romanica Silesiana" 2018, No 1 (13): Les littératures francophones d\'aujourd\'hui: l\'universel du et au quotidien

red. Ewelina Berek, Joanna Warmuzińska-Rogóż

Numer 13 czaospisma „Romanica Silesiana” poświęcony jest tematyce codzienności, czy też wręcz banalności życia we współczesnej literaturze frankofońskiej. Współcześni pisarze pochylają się nad codziennością, tym, co nieważne, odnajdując w tym obszarze, paradoksalnie, niezwykłe bogactwo i odkrywczą moc zwykłości, czemu dają wyraz w różnych gatunkach literackich i różnorodnych praktykach narracyjnych: autofikcji, powieści, noweli, dzienniku, eseju. W literaturze odchodzi się od monumentalnych powieści, proponując teksty bez historii, które skupiają się na zwyczajności i braku zdarzeń. Zainteresowanie tematyką codzienności wymaga bez wątpienia specyficznego sposobu konstrukcji tekstu, który będzie w stanie zaintrygować czytelnika tym, co nie wydaje się godne literatury. W numerze znalazło się trzynaście artykułów ukazujących ogromny potencjał badawczy pojęcia codzienności w różnych literaturach, między innymi belgijskiej, maurytyjskiej, algierskiej, quebeckiej, a także z różnych perspektyw i punktów widzenia. Numer adresowany jest do badaczy literatury, a także wszystkich osób zainteresowanych współczesną produkcją literacką w krajach frankofońskich.

Perswazja w telewizyjnej reklamie społecznej. Studium socjologiczne

Ewa Kurzeja

Podjęty w monografii temat, obszerne zaplecze literaturowe, analiza teoretyczna problemu reklamy per se, a społecznej w szczególności, na tle historii komunikacji perswazyjnej, przeprowadzone badania empiryczne, analiza zabranych konkretnych licznych przykładów kampanii i spotów sprawiają, że monografia wzbogaci, jak dotąd niestety skromny, dorobek poznawczo-analityczny polskich badań nad reklamą, zwłaszcza w zakresie działań pożytku publicznego. Może się stać inspiracją nie tylko do dalszych badań medioznawczych i socjologicznych, lecz przede wszystkim do lepszej praktyki reklamy społecznej, uświadamiając praktykom – dyrektorom kreatywnym, wykonawcom reklamy, domom mediowym itd. – w porównawczej analizie mocne i słabe strony reklamy społecznej w Polsce, jej potencjał, a także niewykorzystane w pełni możliwości.   Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Gobana-Klasa   Autorka podjęła ciekawy poznawczo i ważny społecznie temat reklamy społecznej emitowanej w telewizji. […] Jej znaczenie stale wzrasta, stąd też konieczność podjęcia systematycznych badań nad mechanizmami konstruowania reklamy społecznej, jej treściami oraz skutecznością oddziaływania. […] Praca jest obszernym studium o charakterze teoretyczno-empirycznym. […] Może znaleźć szeroki krąg odbiorców wśród zainteresowanych perswazyjnymi funkcjami reklam, zwłaszcza reklam społecznych. Ma też wyraźnie aplikacyjny wymiar i zapewne spotka się również z zainteresowaniem tzw. praktyków, którzy właśnie poprzez reklamę społeczną podejmują próby upowszechniania prowadzonych przez siebie projektów socjalnych, aby w ten sposób zyskiwać ich zwolenników.   Z recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Świątkiewicza

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2017, nr 1 (9): Rozprawy i artykuły: "Gry warte świeczki". Prezentacje: Donat Kirsch

red. Maria Barłowska, Adam Dziadek, Michał Kłosiński

W dziale głównym niniejszego tomu „Śląskich Studiów Polonistycznych” prezentujemy rozprawy i artykuły wpisujące się w nurt game studies oraz groznawstwa. Wśród autorów znajdziemy między innymi Krzysztofa M. Maja, Michała Kłosińskiego oraz Svena Dwuleckiego i Arrasa Khalediego. Bohaterem działu Prezentacje jest polski prozaik Donat Kirsch, z którym rozmawia Andrzej Śnioszek. Numer uzupełniają działy Recenzje i omówienia, Varia oraz Archiwalia.