Wystan Hugh Auden - szekspirolog i librecista

Tomasz Kowalski

Opis książki: Celem książki jest przedstawienie dwóch dziedzin twórczości W.H. Audena: jego krytyki szekspirowskiej i librecistyki, oraz prześledzenie ich wzajemnych relacji. Na pierwszy rzut oka te dwa obszary aktywności jednego z najwybitniejszych anglojęzycznych poetów XX wieku, pozostające dotąd na marginesie zainteresowań badaczy, zdają się zupełnie do siebie nie przystawać, w istocie jednak, jak przekonuje autor, jest zgoła odmiennie. Pierwsza część książki stanowi próbę syntetycznego ujęcia dialogu Audena ze spuścizną Szekspira. Składają się na nią analizy Morza i zwierciadła, uważanego przez twórcę za jego największe dzieło, oraz wykładów, które w latach 1946–1947 wygłosił w nowojorskiej New School for Social Research. W części drugiej, oprócz rekonstrukcji poglądów poety na operę, jej miejsce wśród innych sztuk oraz specyfikę pracy nad tekstem przeznaczonym na ten rodzaj sceny, umieszczono analizy librett napisanych przez Audena z Chesterem Kallmanem: Żywota rozpustnika i Serc starań straconych. Autor jako pierwszy sytuuje libretta w centrum, wprawiając w ruch dotychczasową hierarchię w recepcji twórczości poety. Przedstawia w książce własną, wyraźną koncepcję, nie stroni też (wzorem swego bohatera) od soczystej anegdoty, przede wszystkim jednak dzięki nowej konfiguracji utworów prowadzi inspirującą rozmowę o sensach wynikających z lektury tekstów Audena w proponowanym zestawieniu. dr hab. Ewa Guderian-Czaplińska, prof. UAM   Tomasz Kowalski wprowadza w krąg polskiej refleksji nad twórczością Audena nowy kontekst. W przekonujący sposób dowodzi absolutnej spójności obu tytułowych obszarów na poziomie rozważań o charakterze egzystencjalnym, filozoficznym i estetycznym. prof. dr hab. Małgorzata Leyko     Tomasz Kowalski – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Teatru i Sztuki Mediów na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania badawcze dotyczą przede wszystkim wątków związanych z biografią, twórczością i adaptacjami dzieł Williama Szekspira oraz teatru współczesnego. Był stypendystą Clifford and Mary Corbridge Trust (University of Cambridge). Publikował w pracach zbiorowych i czasopismach (m.in. w „Didaskaliach”, „Images”, „Czasie Kultury”). Współredaktor antologii Szekspir. Teoria lancasterska – domysły i fakty (Warszawa 2012), autor monografii William Shakespeare – fikcja w biografiach, biografia w fikcjach (Kraków 2018).

Mój Paryż

Franciszek Ziejka

Paryż należy niewątpliwie do najpiękniejszych miast świata. Dumni są ze swojej stolicy Francuzi, podążają od wieków do niego cudzoziemcy. Doczekał się wspaniałej legendy jako miasto artystów i poetów, nadsekwańskich bukinistów i  włóczących się po ulicach clochardów, jako miasto pełne  skarbów sztuki, Notre Dame i Louvre'u, Montmartre i Montparnasse... Autor niniejszej książki miał szczęście mieszkać w tym mieście przez cztery lata. Pracował w latach 1984-1988 w Institut National des Langues et Civilisations Orientales jako lektor i wykładowca języka oraz literatury polskiej. Skorzystał z nadarzającej się okazji, aby przygotować w oparciu o materiały znajdujące się w tamtejszych bogatych archiwach i bibliotekach prace, które zebrał w niniejszym tomie. Oprócz „Dziennika paryskiego", znajdzie Czytelnik w tej książce szereg studiów o życiu polskiej kolonii w Paryżu na przełomie XIX-XX w., ale także o dziejach Biblioteki Polskiej w Paryżu, o paryskiej  przygodzie „Halki" Moniuszki czy o kłopotach paryskich Tadeusza Boya Żeleńskiego. Książka jest drugim - po „Mojej Portugalii" -  ogniwem przygotowanego przez Autora  „tryptyku europejskiego". Część trzecia pt. „Moja Prowansja" ukaże się niebawem.   Od najdawniejszych czasów Paryż podbijał serca Polaków. Rzesze naszych rodaków wędrowały w czasach narodowej niewoli do Paryża w poszukiwaniu schronienia i szansy swobodnego działania na rzecz zniewolonej Ojczyzny. Od wieków podążali i nadal podążają do Paryża poeci i pisarze, a także artyści. W dwudziestoleciu międzywojennym pojawiła się w tym mieście wielotysięczna gromada naszych rodaków szukających pracy i zarobku...   ...Jak widać, także i ten tom " tryptyku europejskiego" jest swoistym moim pamiętnikiem z czterech lat spędzonych w stolicy Francji. Pamiętnik to nietypowy, złożony bowiem z różnorodnej materii. Daje on jednak wyobrażenie o moich zatrudnieniach naukowych w czasie pobytu w Paryżu. Mam nadzieję, że jego lektura przyniesie czytelnikom nieco radości, że dowiedzą się o sprawach szerzej nieznanych, które potwierdzą siłę związków kulturalnych i literackich polsko-francuskich. Tego im i sobie w każdym razie życzę.

Wierszyki wspomagające naukę gramatyki (z ćwiczeniami gramatycznymi oraz poszerzającymi leksykę). Dla dorosłych obcokrajowców. Poziom A1 - A2

Izabela Rutkowska

Przedmowa dr. Wojciecha Szczurka, Prezydenta Gdyni Wstęp I. Wierszyki na zapamiętanie alfabetu oraz polskich znaków 1. „Alfabet Elizejskich Pól” (alfabet) 2. „Obrazek” II. Wierszyki na zapamiętanie przypadków 1. „Ciało i jego części” (mianownik l. poj.) 2. „Galerie handlowe” (mianownik i biernik l. mn.) 3. „Siła miłości” (dopełniacz l. poj.) 4. „Lista zakupów” (dopełniacz l. mn.) 5. „Idealny mężczyzna” (celownik l. poj. i mn.) 6. „Znamy biernik” (biernik l. poj.) 7. „Moja rodzina” (narzędnik l. poj.) 8. „Rozmowa kwalifikacyjna” (narzędnik l. mn.) 9. „O zdradzie” (miejscownik l. poj.) 10. „O figurkach i obrazach” (miejscownik l. mn.) 11. „Życzenia” (wołacz l. poj. i mn.) III. Wierszyki na zapamiętanie czasów i trybu rozkazującego oraz przypuszczającego 1. „Dzień państwa Łaciatych” (czas teraźniejszy) 2. „Cztery pory roku” (czas przeszły, czasowniki regularne) 3. „Plany na wspólną przyszłość” (czas przyszły prosty) 4. „Jeśli trafimy szóstkę w totka…” (czas przyszły złożony) 5. „Rozkazy” (tryb rozkazujący) 6. A „Gdybym…” (tryb przypuszczający)     B „Gdybyś wtedy…” (tryb przypuszczający) IV. Wierszyki tematyczne 1. „Dwanaście miesięcy” (podział roku, nazwy miesięcy) 2. „Nie ma czasu na czytanie” (godziny wyrażane oficjalnie i nieoficjalnie) 3. „Zwariowana pogoda” (pogoda, przysłówki) Klucz do wybranych ćwiczeń

Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła. Tom 7. Prasa prowincjonalna, Część 1. Wielkie Księstwo Litewskie

Danuta Hombek

Publikacja stanowiąca pierwszą część siódmego tomu edycji tekstów źródłowych ukazuje się w ramach wydawnictwa pt. Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła. Obejmuje ona ogłoszenia prasowe, które reklamują ówczesne piśmiennictwo (druki zwarte, ulotki i periodyki), a także zawierają różnorodne informacje bezpośrednio związane z rynkiem polskiej książki i prasy. Wspomniane teksty pochodzą z czterech litewskich gazet: „Kuriera Litewskiego” Franciszka Paprockiego i jego trzech dodatków wychodzących w latach 1760–1763, „Gazet Wileńskich” (1764–1792), „Gazety Grodzieńskiej (1778–1780) i „Kuriera Litewskiego” Tadeusza Włodka (1796–1800). W tomie znalazły się doniesienia informujące zarówno o produkcji, jak obiegu ówczesnego piśmiennictwa w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Danuta Hombek – profesor nauk humanistycznych, jest zatrudniona w Katedrze Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Jej zainteresowania badawcze skupiają się głównie wokół problemów historii, reklamy polskich mediów oraz edytorstwa źródeł bibliologicznych i prasowych.

"Podobno jestem niemodny...". JASNOŚĆ. Wiersze

Leopold Staff

Czy mamy zapominać dobrych poetów z przeszłości, dlatego że byli tylko dobrymi poetami? Przecież to bardzo wiele: być dobrym poetą i stworzyć przez lata dziesiątki niezwykłych wierszy, wśród nich takie, które, mimo pozornej prostoty, ciągle stanowią dla nas zagadkę. Leopold Staff był nauczycielem poetów XX wieku a równocześnie wiecznym uczniem rzemiosła poetyckiego. Jego twórczość prowadziła nieustanny dialog z kulturą polską i podtrzymywała jej związek z tradycją europejską. Doskonałość tej liryki była zdobywana stałym wysiłkiem, prawie niezauważalnym, wytrwałym dążeniem do precyzji słowa. Dzięki pracy poety to, co bezkształtne, stawało się jasnością.   Przygotowany przeze mnie wybór wierszy Leopolda Staffa z komentarzami znawców poezji i samych poetów ma przypominać twórcę, który starał się być jasny i prosty na przekór świadomości, że nic – ani świat, ani ludzkie wnętrze, ani to, co wydarza się między człowiekiem a człowiekiem – nie daje się przeniknąć i związać poetyckimi słowami.                                                                                                Anna Czabanowska-Wróbel

Kino polskie jako kino transnarodowe

Sebastian Jagielski, Magdalena Podsiadło

Ze względu na tożsamościową rolę, jaką kino polskie odegrało w XX wieku, kwestia narodowości stanowiła jedno z głównych zagadnień z nim związanych oraz wyznaczała istotne ścieżki interpretacyjne w badaniach nad filmem. Ujęcie to domaga się obecnie kontynuacji i uzupełnienia o perspektywę transnarodową, która znacząco poszerza pole badawcze, sięgając poza granice wyznaczone ramami państwa narodowego. Autorzy niniejszego tomu zwracają baczną uwagę na nieszczelność granic, ich przekraczanie, interakcję między tym, co wewnątrz, a tym, co na zewnątrz państwa narodowego, na zjawiska i konteksty ponadnarodowe, transgraniczne kontakty instytucjonalne oraz indywidualne przedsięwzięcia twórcze, które nie tłumaczą się jedynie z perspektywy narodowej. Ujęcie transnarodowe jest tym samym wieloperspektywiczne, kładzie większy nacisk na dynamikę globalnych przemian, uprzywilejowuje kontekst, odchodzi od tematów nacechowanych narodowo, docenia sposoby ekspresji niekoniecznie sprzyjające tożsamościowej spójności oraz odsłania sprzeczności tkwiące w polskiej kinematografii.

Literatura i jej konteksty

Monika Malessa-Drohomirecka

Podobno irysy były ulubionymi kwiatami mistrzów ukiyo-e. W każdym razie widać je wyraźnie na drzeworycie Eishosai Choki z 1795 roku. Przedstawia on matkę i syna spacerujących po ogrodzie w majową noc. Chłopiec z przejęciem patrzy na taniec świetlików zataczających koła na nocnym niebie. Oliwkowe kimona stapiają się z rzędami irysów, a widza przyciąga rozświetlona czerń nocy. Tego drzeworytu akurat nie ma na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie, lecz udostępniona na niej zwiedzającym część kolekcji Krzysztofa Jasieńskiego jest równie godna uwagi.  Motywem ją spajającym jest Onna (kobieta). [Fragment książki] Uwaga autorki nie zatrzymuje się wyłącznie – o czym zresztą świadczy sam tytuł publikacji – na literaturze. Książkę tworzą także artykuły ukazujące filozoficzne, historyczne i polityczne zaplecze kultury. Dlatego będzie w niej można znaleźć  omówienia i analizy książek takich jak Spowiedź rewolucjonisty Józefa Tischnera czy reportaży Mileny Jesenskiej Ponad nasze siły, ale także biografii George’a Orwella autorstwa D.J. Taylora. Mają w niej także swoje miejsce recenzje i relacje z wystaw (m.in. Rzeźba polska XIX i XX wieku, Koszycka moderna, Sztuka na nazistowskim indeksie) oraz prezentacje książek ukazujących wpływ mediów społecznościowych  na  kulturę (D. Ugrešić, Kultura karaoke). Ważną grupę stanowią artykuły dotyczące książek odnoszących się do Holocaustu bądź od strony dokumentalnej (C. Perechodnik Spowiedź), bądź w trybie socjologicznych rozważań (Alvin H. Rosenfeld, Podwójna śmierć). Teksty, które składają się na książkę Moniki Malessy-Drohomireckiej, reprezentują zróżnicowane tematycznie i gatunkowo formy publicystyki literackiej. Powstawały na przestrzeni ponad trzydziestu  lat. Tym, co je łączy, jest osobiste spojrzenie oraz ciekawe komentarze autorki, dobrze zorientowanej w różnych aspektach bieżącego życia literackiego, kulturalnego i społecznego. Daje ona własne świadectwo odbioru charakterystycznych dla epoki zjawisk artystycznych, postaw i poglądów, jakże cenne – dla historyków i badaczy literatury. [prof. dr hab. Jolanta Dudek] Monika Malessa-Drohomirecka ‒ doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, wieloletni pracownik Ośrodka Dokumentacji i Badania Twórczości Josepha Conrada na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiego Towarzystwa Conradowskiego. Przez wiele lat związana współpracą z Nowymi Książkami i Toposem publikowała także w Tygodniku Powszechnym, Twórczości, Ruchu Literackim, Zeszytach Filozoficznych, Kulturze Współczesnej, Yearbook of Conrad Studies. Autorka książki Konwencje. Stereotypy. Złudzenia. Relacje kobiet i mężczyzn w prozie Josepha Conrada (2017) oraz wykładów literackich poświęconych pisarzom pierwszej połowy XX wieku. Założycielka Stowarzyszenia im. Marka Hłaski.  

Między Morzem Łaptiewów a Świętym Morzem Buriatów. Społeczno-ekonomiczne krajobrazy Syberii

Jakub Piecuch

Gdy odwiedzam Syberię, mam poczucie, że niezwykła kombinacja ekstremalnie trudnych warunków przyrodniczych, nieustających konfliktów zbrojnych i setek lat tyranii ukształtowała świat, w którym brakuje miejsca dla bladych kolorów, letnich temperatur czy zwykłych ludzi. O takim właśnie świecie jest ta książka – pełnym bezsilności, samotności i ubóstwa, które rodzą problemy migracyjne, alkoholizm i trwonienie dorobku minionych pokoleń. Karmią również wspomnienia o potędze militarnej i politycznej, a także pragnienie, by powróciły czasy Wielkiej Rosji, przed której potęgą drżał cały świat. Syberia to także natura, która jest w stanie pozbawić życia w jednej chwili, ale której piękno pozbawia oddechu. To zima niosąca ze sobą temperatury mrożące krew w żyłach i lato – gorące i przesycone dymem z płonącej tajgi. To rzeki, których drugiego brzegu okiem nie dostrzeżesz. I ludzie, którzy swoją gościnnością zmuszają do smutnej refleksji o zachodnioeuropejskim egoizmie. Zapraszam do podróży po kraju, którego „rozumem nie obejmiesz”.