"Zmieniając siebie - zmieniam świat". Gloria E. Anzaldúa i jej pisarstwo zaangażowanego rozwoju w ujęciu społeczno-kulturowym

Grażyna Zygadło

Publikacja jest poświęcona analizie twórczości i filozofii pisarstwa Glorii E. Anzaldúy - znanej amerykańskiej pisarki meksykańskiego pochodzenia. Interdyscyplinarny charakter monografii wynika z tego, że wpisuje się ona zarówno w nurt badań nad Pograniczem (Border studies), studia amerykanistyczne, postkolonialne, jak i gender oraz queer studies. Poruszane są w niej ważne problemy społeczne, polityczne i kulturowe dotyczące mniejszości latynoskiej w USA, a przy tym zwraca się uwagę na walory literackie omawianych utworów. Dużą wartość książki stanowią tłumaczenia wierszy oraz fragmentów jej epokowego dzieła Borderlands/La Frontera dokonane przez Autorkę, ponieważ dotąd w Polsce nikt nie podjął się przekładu twórczości Anzaldúy. Pomimo obszernej tematyki jest to pozycja napisana językiem zwięzłym i konkretnym, unikalna ze względu na bardzo szeroki krąg potencjalnych odbiorców, którymi mogą być studenci i studentki filologii obcych, studiów międzynarodowych, historii i studiów genderowych; pracownicy naukowi tych dyscyplin; czytelnicy zainteresowani interdyscyplinarnymi badaniami humanistycznymi, tematyką gender czy literaturą mniejszości. Ponadto warto zauważyć, że na polskim rynku wydawniczym brakuje jakichkolwiek materiałów dotyczących Glorii E. Anzaldúy, a w piśmiennictwie światowym nie powstała dotąd monografia jej poświęcona - liczne artykuły dotykające tej tematyki są rozproszone w książkach i periodykach naukowych.

Meteorologiczne uwarunkowania stężenia radonu w przygruntowej warstwie powietrza w środowisku miejskim i zamiejskim

Agnieszka Podstawczyńska

 Opracowanie poszerza wiedzę na temat czasowej zmienności stężenia radonu Rn-222 w powietrzu atmosferycznym na obszarze miasta i na terenie niezurbanizowanym oraz poszukiwania związku tej zmienności z lokalnymi i makroskalowymi warunkami meteorologicznymi. W pracy podjęto próbę oceny wpływu poszczególnych elementów meteorologicznych na kształtowanie dynamiki zawartości radonu w powietrzu. Ocenie poddano także rolę cyrkulacji atmosferycznej determinującej dwie składowe stężenia tego radionuklidu przy gruncie, tj. składową lokalną i składową będącą efektem transportu radonu do miejsc pomiaru. Ponadto celem badawczym była odpowiedź na pytanie, czy środowisko miejskie cechuje odmienna dynamika zmian stężenia radonu w powietrzu w porównaniu z rolniczymi terenami

Języki (pop)kultury w literaturze, mediach i filmie

Monika Kocot, Kamil Szafranie

W prezentowanej publikacji podjęto problematykę dotyczącą opisu i odbioru zjawisk szeroko pojętej popkultury. Autorzy, prowadząc interdyscyplinarny dialog i konfrontując różne perspektywy badawcze, eksplorują oblicza popkultury w dziedzinach: literatury, filmu, sztuk audiowizualnych i mediów. Wychodząc od tytułowego zagadnienia, otwierają przestrzeń intermedialnego dialogu, który odsłania bogactwo ujęć i (czasami zaskakującą) wielopoziomowość (pop)kulturowych dyskursów we współczesnej humanistyce. Nicią przewodnią tomu jest wzajemne przenikanie się i oddziaływanie na siebie popkultury i kultury wysokiej, zatarcie granic między nimi. Refleksja nad popkulturą stanowi zatem również namysł nad ważnymi przemianami zachodzącymi we współczesnej kulturze: czytelnik ma okazję wspólnie z autorami zastanowić się nad takimi kwestiami, jak wpływ języka potocznego na poezję, związki między filozofią, nauką i komiksem, dialog filozofii i kultury popularnej, gry o sens, związki powieści z tradycją filmowego westernu, charakter zmian w obrębie gatunków dziennikarskich i wiele innych.  

Biografie i uczenie się. Tom 4. Biografia i badanie biografii

Elżbieta Dubas, Joanna Stelmaszczyk

 Kolejny czwarty tom, z cyklu Biografia i badanie biografii, zawiera opracowania, które powstały w latach 2012–2014 w ramach projektu, realizowanego od 2008 roku w Zakładzie Andragogiki i Gerontologii Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego, z udziałem badaczy z wielu ośrodków akademickich w kraju, w szczególności andragogów. Treści tego tomu koncentrują się wokół głównego tematu projektu, którym jest uczenie się powiązane z biografią, stąd tytuł tej publikacji: Biografie i uczenie się. 15 autorskich tekstów ukazuje związki biografii i uczenia się w kilku głównych, choć także przenikających się kontekstach: całożyciowości uczenia się, uczenia się z biografii Innych oraz biografii edukacyjnych. Autorzy rozpatrują biograficzność w kontekście całożyciowego uczenia się, proponują andragogiczne badania biografii, kreśląc ich wybrane aspekty, traktują o potrzebie badań biograficzno-narracyjnych w pedagogice, analizują walory inkontrologiczno-ergantropijne w tekstach wspomnieniowych, przybliżają biografie Pawła Hulki-Laskowskiego, Edith Piaf, Aleksandra Wata i Oli Watowej, zajmują się zagadnieniami edukacji kobiet, kompetencji osobistych i społecznych w szkolnych doświadczeniach uczniów, biografią edukacyjną w badaniach nad dydaktyką, całożyciowym uczeniem się studentów, ukazaniem zakresów międzypokoleniowego uczenia się na podstawie autentycznych dzienników. Książka, podobnie jak seria, której jest częścią, ma walor teoretyczny i praktyczny. Mogą po nią sięgnąć zarówno badacze, pedagodzy, studenci, jak i amatorzy biografii nie tylko literackich.

Socjologia wizualna w praktyce. Plakat jako narzędzie propagandy wojennej

Piotr Chomczyński, Tomasz Ferenc, Waldemar Dymarczyk

Treści zawarte w książce dotyczą przede wszystkim codziennego świata jednostek poddawanych oddziaływaniu plakatu jako narzędzia propagandy. Plakat z uwagi na swoją formę i sposób dystrybucji dociera do prawie każdego. Możemy w nim ujrzeć matrycę różnorodnych form wizualnej propagandy i różnych form wizualnego oddziaływania (wpływania, manipulowania, inżynierii społecznej), również tych dalekich od propagandy wojennej (reklamy). Opisano wielość sposobów dociekania znaczeń i sensów poddawanych analizie plakatów. Generalnie w socjologii tematyka skupia się wokół badania teraźniejszości, a w socjologii wizualnej wokół aktualnych i współczesnych wizualizacji. Interpretacja plakatów wymaga dużej wiedzy historycznej, a także znajomości formalnej stylistyki komponowania obrazów w danym okresie historycznym i obszarze geograficznym. W wielu opisach autorzy starają się odsłonić wielowarstwowość obrazów; zdejmując warstwę po warstwie, docierają do podstawowych motywów i technik perswazyjnych plakatów wojennych. Prace te stanowią bardzo istotny przyczynek do rozwoju technik analitycznych w socjologii wizualnej, a także – szerzej – w socjologii jakościowej. Zainteresują one zarówno badaczy, jak i studentów takich kierunków, jak socjologia, historia, antropologia społeczna, ale też historyków sztuki, politologów czy psychologów społecznych. Może też zaciekawi większe grono czytelników. 

Dziecięce lata. Przedszkole Uniwersytetu Łódzkiego (2012-2017)

Joanna Sosnowska

W piątą rocznicę działalności Przedszkola Uniwersytetu Łódzkiego (2012-2017) autorka prezentuje unikatowy dorobek uczelni w tym zakresie. Przedszkole UŁ to pierwsza i jak dotąd jedyna taka placówka należąca do publicznej uczelni wyższej. Joanna Sosnowska przedstawia ideę powstania przedszkola i prace nad jego powołaniem, a także omawia działalność oraz program wychowawczy bazujący na koncepcji pedagogicznej Marii Montessori. Do publikacji został dołączony spis wychowanków oraz aneks z przykładowymi materiałami do pracy. Książka zawiera liczne zdjęcia obrazujące życie dzieci, rodziców, nauczycieli i całej społeczności Przedszkola UŁ. Dzięki pionierskiej inicjatywie powołania przy Uniwersytecie Łódzkim przedszkola - która miała na celu kształtowanie przestrzeni przyjaznej dla rodziców studiujących i pracujących naukowo oraz wdrażanie rozwiązań sprzyjających godzeniu życia rodzinnego z nauką i pracą - Uniwersytet otrzymał w 2014 r. tytuł i certyfikat „Uczelni Przyjaznej Rodzicom” w Konkursie Dobrych Praktyk ogłoszonym przez Stowarzyszenie Doradców Europejskich PLinEU.

Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej. Wydanie V. Skrypt dla studentów biologii. Cz. I teoretyczna

Antoni Różalski

 Mikrobiologia jest nauką o drobnoustrojach (mikroorganizmach). Zajmuje się cechami morfologicznymi, właściwościami biochemicznymi, rolą w środowisku naturalnym, właściwościami chorobotwórczymi, jak również zastosowaniem drobnoustrojów w przemyśle. Podstawowy schemat badania drobnoustrojów obejmuje: wstępną obserwację makroskopową i mikroskopową, wyosobnienie interesującego nas ustroju w postaci czystej hodowli, określenie jego cech morfologicznych, typu wzrostu na podłożach stałych i płynnych, zbadanie jego właściwości biochemicznych i fizjologicznych oraz ustalenie ewentualnej roli wyizolowanego mikroorganizmu w środowisku naturalnym, w przebiegu choroby lub możliwości wykorzystania w procesie przemysłowym. Zwalczanie drobnoustrojów jest także jedną z dziedzin mikrobiologii ogólnej we wszystkich przypadkach, w których obecność niektórych z nich jest wręcz szkodliwa. Istnieje też możliwość zakażenia mikrobiologicznego, dlatego pracownicy laboratoriów mają najwyższe kwalifikacje zawodowe i duże doświadczenie, wykonują swoją pracę posługując się wyłącznie sprzętem zmechanizowanym i korzystają z pełnego zabezpieczenia osobi-stego. Książka zawiera przegląd zagadnień mikrobiologii ogólnej, łączących się tematycznie z problematyką ćwiczeń odbywanych przez studentów specjalności: mikrobiologicznej, biochemicznej i biofizycznej, fizjologicznej oraz biologii środowiskowej. W związku z niepełnym opracowaniem niektórych tematów, podana została literatura pomocnicza i uzupełniająca.

Szkoła Zgromadzenia Kupców miasta Łodzi (1898-1939)

Adrianna Szczerba

Tematem pracy są dzieje Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Łodzi w latach 1898–1939, czyli od jej założenia do zakończenia działalności. Wykroczenie poza wyznaczone ramy czasowe wiązało się z koniecznością przedstawienia sytuacji łódzkiego szkolnictwa przed powstaniem „handlówki” oraz udzieleniem odpowiedzi na pytanie o jej dalsze losy. Przedstawiono sytuację łódzkiego szkolnictwa na przełomie XIX i XX w. oraz w okresie międzywojennym, historię szkoły, tj. organizowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego i tworzenie bazy materialnej, historię budowy domu dla nauczycieli. Integralną częścią monografii są aneksy, zawierające materiały źródłowe do historii szkoły: pierwszy statut, tygodniowe rozkłady lekcji w wybranych latach oraz wspomnienia spisane przez byłych uczniów ok. 1960 r. Publikowany zbiór fotografii dokumentuje życie szkolne. Problematyka zawarta w pracy odnosi się do dziejów Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, a więc do historii jednej placówki oświatowej. Jednak zachodzi konieczność nakreślenia rzeczywistego obrazu. Z chwilą powstania była to istotnie jedna szkoła i mimo trzech reorganizacji oraz zmian nazwy i charakteru w ciągu kilkunastu następnych lat taki stan trwał. W 1933 r. w związku z reformą szkolnictwa dotychczasowy zakład został przekształcony w szkołę powszechną III stopnia i szkołę średnią, obejmującą gimnazjum (a nieco później również i dwa licea). Szkoły były własnością Zgromadzenia Kupców niezależnie od zmian organizacyjnych i mieściły się we wspólnym budynku przy ul. Dzielnej (ob. Narutowicza), korzystały z tej samej bazy dydaktycznej oraz zatrudniały w zasadzie tych samych pedagogów – stąd w pracy nazwa „Szkoła Zgromadzenia Kupców”, która najbardziej odpowiada charakterowi placówki. Popularnymi nazwami używanymi w okresie jej działania były również: „handlówka”, Szkoła Kupiectwa Łódzkiego i Łódzka Szkoła Handlowa. Podstawą źródłową pracy stał się zespół akt szkolnych (ponad 3 tys. jednostek) objętych nazwą Prywatne Gimnazjum i Liceum Męskie Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, przechowywany w łódzkim Archiwum Państwowym. Uzupełnieniem archiwaliów były informacje prasowe, zwłaszcza artykuły zamieszczane na łamach dziennika „Rozwój” oraz niepublikowane opracowanie pt. Materiały do księgi pamiątkowej Szkoły Zgromadzenia Kupców m. Łodzi, przygotowane prawdopodobnie przez ostatniego dyrektora Antoniego Idźkowskiego z okazji zjazdu absolwentów w latach 60. XX w.