Teokracje amerykańskie. Źródła i mechanizmy władzy usankcjonowanej religijnie

Maciej Potz

Książka zawiera fascynującą analizę mechanizmów władzy w trzech wspólnotach religijnych - purytanów, shakerów i mormonów - które autor, łącząc kompetencje politologa i religioznawcy, przedstawia w całym bogactwie ich wierzeń, rytuałów, życia codziennego i historii. Znaczenie refleksji nad władzą usankcjonowaną religijnie istotnie wykracza przy tym poza kontekst amerykański i pozwala lepiej zrozumieć współczesne teokracje, jak choćby Iran czy Państwo Islamskie. Głównym celem pracy jest wykazanie, że teokracja może się okazać, w pewnych warunkach, optymalnym wyborem systemowym, zapewniającym stabilizację systemu politycznego. Poszczególne pytania badawcze dotyczą m.in. mechanizmów religijnego legitymizowania władzy, warunków stabilności teokracji, znaczenia przymusu w teokratycznych relacjach władzy. Podejście do badanej problematyki jest konsekwentnie politologiczne (nie zaś religioznawcze), tzn. analizowane doktryny i wierzenia religijne traktowane są jako składniki formuł legitymizacyjnych (generujące uzasadnienia dla danych stosunków władzy), z perspektywy jednostki zaś - jako motywatory zachowań społecznych i politycznych. Największe znaczenie, z politologicznego punktu widzenia, ma jednak zarysowana w książce koncepcja teokracji i związane z nią kategorie analityczne, która z pewnością okaże się użyteczna dla badaczy związków między religią a władzą polityczną, a tym samym przyczyni się do rozwoju pasjonującej dziedziny badań, jaką stanowi politologia religii.

Pożyczkodawca ostatniej instancji w strefie euro. Nowa rola Europejskiego Banku Centralnego

Ewa Stawasz-Grabowska

W okresie globalnego kryzysu finansowego główne banki centralne świata podjęły szereg kroków na rzecz stabilności systemu finansowego. W książce dokonano przeglądu działań antykryzysowych Europejskiego Banku Centralnego w celu identyfikacji tych, które stanowiły przejaw realizacji funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji. Zaprezentowano również wyniki badania pozwalającego ocenić skuteczność wybranych inicjatyw z zakresu omawianej funkcji banku centralnego ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na przebieg kryzysu w strefie euro. Publikacja jest jednym z pierwszych w Polsce opracowań naukowych dotyczących funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji, a także kwestii odpowiedzialności za zapewnienie stabilności finansowej we wspólnym obszarze walutowym. Może stanowić ciekawą lekturę dla osób zainteresowanych bankowością centralną oraz mechanizmami funkcjonowania strefy euro.

Areszt rzeczy jako zabezpieczenie wierzytelności w miastach Polski średniowiecznej

Zygfryd Rymaszewski

Przeglądając księgi sądów miejskich w poszukiwaniu informacji o woźnych sądowych, nie uzyskaliśmy spodziewanych rezultatów. Rzucały się natomiast w oczy liczne wzmianki o areszcie, głównie kładzionym przez wierzycieli na majątku dłużników. Postanowiliśmy się temu zjawisku bliżej przyjrzeć, zwłaszcza że niewiele informacji o nim można znaleźć w literaturze. Tematyczny areszt, już choćby dlatego, że był zabezpieczeniem interesów wierzyciela, miał wiele wspólnego z zastawem, zwłaszcza z powszechnie w miastach stosowanym zastawem ruchomości. I tu również poza zasygnalizowanie problemu wyjść nie można. Brakuje nam zatem odpowiednika dla stosunków miejskich – zastawu w prawie ziemskim. Uzyskany przez nas obraz aresztu – zabezpieczenia w prawie miast polskiego średniowiecza pozostawia wrażenie niedosytu. Zbyt często, wobec milczenia źródeł, badacz skazany jest na hipotezy czy znaki zapytania. Mimo wszystko sądzimy, że warto czytelnikowi przedstawić ciekawą instytucję prawną, w której jak w zwierciadle odbija się, choć w zamglonym tle, żywo pulsujące życie mieszkańców polskich miast epoki średniowiecznej. 

Hybrydowe modelowanie procesów demograficznych z wykorzystaniem rozmytych przyłączających układów dynamicznych

Agnieszka Rossa, Lesław Socha, Andrzej Szymański

Umieralność i prawidłowości z nią związane są przedmiotem dociekań od wielu stuleci. Za ojca metodologii tablic wymieralności uznaje się J. Graunta, który w roku 1662 opublikował pracę „Natural and Political Observations Made upon the Bills of Mortality”. Kontynuatorem badań Graunta był angielski astronom E. Halley. Autorem współczesnej metodologii budowy tablic wymieralności jest C. L. Chiang. Gwałtowny rozwój teorii i zastosowań modeli umieralności obserwujemy szczególnie w ostatnich czterech dekadach, czego dowodem jest też niniejsza książka. Przedstawione są w niej najnowsze modele umieralności, które umożliwiają prognozowanie procesu wymierania populacji w perspektywie średnio- i długookresowej. Autorzy omawiają kolejne modyfikacje modelu Lee-Cartera, wykorzystując teorię równań różniczkowych, algebry liczb rozmytych oraz algebry liczb zespolonych. Zastosowanie tych struktur pozwala na modelowanie umieralności, a następnie na wskazanie własności prognostycznych poszczególnych modeli. W sytuacji starzenia się społeczeństw w krajach rozwiniętych proponowane modele mogą znaleźć zastosowanie m.in. w planach emerytalnych i ubezpieczeniach na życie. 

Humanistyka z perspektywy ontologii kulturowej

Marcin Maria Bogusławski

Google zapytany o „kryzys” wyświetla 6 280 000 wyników w 0,45 sekundy. Czołowe miejsca zajmują odniesienia do kryzysu gospodarczego, finansowego, psychologicznego czy kryzysu w związku. Martha C. Nussbaum w książce Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów w alarmującym tonie pisze jednak, że najważniejszy rodzaj kryzysu dotyczy edukacji, z której rugowana jest humanistyka, formująca świadomych, samodzielnych i krytycznych obywateli. Ich miejsce zastępują „pokolenia użytecznych maszyn”, a „na naszych oczach rozstrzyga się przyszłość światowych demokracji”. Humanistyka może spełnić funkcję edukacyjną tylko wtedy, gdy zasilają ją rzetelne badania akademickie. Jako jedność badania i nauczania, teoretyzowania i praktyki powinna być „polityką wrażliwości”, w ramach której humanista w sposób moralnie odpowiedzialny porusza się w sferze znaczeń i wartości. W tym sensie, zakorzenionym w filozofii Derridiańskiej, humanistyka oznacza „praktykowanie krytycznego oporu wobec wszystkich pojęć, wartości, idei czy kulturowych tendencji po to, by nie przekształciły się one w zawłaszczające dogmaty i ideologie”. Widać to szczególnie dobrze z perspektywy ontologii kulturowej, którą przyjęto w prezentowanej publikacji.

Internacjonalizacja polskich ośrodków politologicznych

Tomasz Domański, Alicja Stępień-Kuczyńska, Agata Włodarska-Frykowska

W publikacji, którą przekazujemy do rąk Czytelnika, akcentujemy treści odnoszące się do problemu tożsamości politologii i szerzej nauk o polityce oraz internacjonalizacji.

Pokolenia na rynku pracy

Anna Rogozińska-Pawełczyk

W publikacji ukazano mechanizmy odpowiedzialne za kreowanie sytuacji kolejnych pokoleń na rynku pracy oraz różnorodne jej przyczyny związane z bieżącą koniunkturą i aktualnymi przemianami gospodarczymi. Choć polski rynek pracy jest nadal rynkiem pracodawcy, to wciąż trudno przedsiębiorcom znaleźć dobrego pracownika. Przyczyną tych trudności jest zwykle niedopasowanie kompetencji kandydatów do oczekiwań pracodawców. Unia Europejska podejmuje kolejne kroki w celu ustanowienia gwarancji zatrudnienia dla ludzi młodych, skupiając uwagę państw członkowskich na tej właśnie grupie społecznej, jednak europejskie społeczeństwa starzeją się i od dawna wskazuje się na konieczność utrzymania dojrzałych pracowników jak najdłużej na rynku pracy. Zostały opisane trzy grupy pokoleniowe: młodzi absolwenci szkół wchodzący bądź w niedalekiej przyszłości zamierzający wejść na rynek pracy; pracownicy już od lat odnajdujący się zawodowo na rynku oraz osoby w wieku 40, 50 lat, które musiały sobie poradzić z okresem przejściowym po 1989 r., problemem bezrobocia, a także włączeniem do nowego systemu emerytalnego. Zwrócono uwagę, że gdy nie przybywa miejsc pracy na rynku, młodzi opuszczający szkoły i uniwersytety są w gorszej sytuacji na rynku niż osoby ze starszych pokoleń, którym udało się zdobyć zatrudnienie jeszcze przed nastąpieniem ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego. 

Arystoteles na nowo odczytany. Ryszarda Kilvingtona

Elżbieta Jung

 Książka jest efektem wieloletnich badań dotyczących historii nauki średniowiecznej, mianowicie początków fizyki matematycznej. Można w niej wyodrębnić dwie części: monografię, w której autorka odpowiada na pytanie, czy XIV-wieczna fizyka matematyczna, inspirowana nominalistyczną filozofią Wilhelma Ockhama, doprowadziła do zerwania z jakościową fizyką Arystotelesa już w wieku XIV, oraz – tłumaczenie Kwestii o ruchu Ryszarda Kilvingtona, jednego z twórców szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów. Z pozycji nominalistycznej, z jednej strony odrzuca on dużą część podejmowanej przez Arystotelesa problematyki, z drugiej zaś, wypełniając obowiązki nauczycielskie na średniowiecznym uniwersytecie, poddaje teorie Stagiryty interpretacji pozwalającej odnaleźć w jego myśli elementy bliskie – jak się Kilvingtonowi wydaje – jego poglądom. W swoich kwestiach Kilvington podejmuje analizę zagadnienia zmian, rozumianych, zgodnie z definicją Arystotelesa, jako ruch przestrzenny, zmiany jakościowe oraz ilościowe w ujęciu nominalistycznym, czyniąc matematykę właściwym językiem opisu przyrody. Są one też rezultatem jego nauczania, czasami zapisu ćwiczeń odbywanych w klasie ze studentami, zatem tekst ten ma również walor historyczny, ponieważ pokazuje nam, jak wielkie wymagania stawiano studentom średniowiecznym i jak dobrze się z nich wywiązywali. Jakiego rodzaju były to „obliczenia” i jakie dzięki nim można osiągnąć rezultaty, Czytelnik dowie się z lektury książki.