Tożsamość - Przestrzeń - Sacrum. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Irenie Bukowskiej-Floreńskiej

red. Grzegorz Odoj

Tom stanowi zbiór tekstów naukowych ofiarowanych w darze Profesor Irenie Bukowskiej-Floreńskiej z okazji 80. urodzin. Autorami są etnolodzy i antropolodzy kultury oraz przedstawiciele dyscyplin pokrewnych. Wspólnym rysem zamieszczonych artykułów jest próba uchwycenia oraz zinterpretowania wybranych problemów społeczno-kulturowych współczesnego świata, jak też wielowymiarowa analiza dynamicznych przemian, którym obecnie podlega kultura. Interdyscyplinarna refleksja, dając możliwość wieloaspektowych odniesień i porównań, pozwoliła naświetlić z różnorakich perspektyw zagadnienia związane z procesem  kształtowania się tożsamości społeczno-kulturowej w wymiarze lokalnym, regionalnym i narodowym, ukazać zjawisko percepcji, wartościowania tudzież oswajania określonych fragmentów przestrzeni otaczającej człowieka, a także wskazać na funkcjonalne i symboliczne przeobrażenia życia religijnego. Publikacja powinna zainteresować w głównej mierze etnologów i antropologów kultury, kulturoznawców, socjologów, historyków kultury oraz wszystkich zaabsorbowanych kondycją współczesnej kultury.

Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 8

red. Wioletta Wilczek

Ósmy tom serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej (Katowice, 7 XI 2018). Autorzy zgromadzonych w tomie artykułów przedmiotem oglądu badawczego uczynili różnorodne zagadnienia historycznojęzykowe, przede wszystkim: opis leksyki dawnej i współczesnej zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; problemy nominacji w historii polszczyzny; konceptualizację pojęć w języku i kulturze. Zróżnicowanie kręgów tematycznych stało się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części (Od historii do współczesności – ciągłość zmienność, inspiracje; Od słowa do znaczenia – etymologia, przemiany, warianty; Od znaku do tekstu – składnia, gatunki, funkcje), ukazujące szerokie spektrum naukowych zainteresowań badaczy.

Wykładnia autentyczna w świetle nauki o wykładni prawa

Sławomir Piekarczyk, Sławomir Tkacz

Termin "wykładnia autentyczna" rozumiany zazwyczaj jako wykładnia o mocy powszechnie wiążącej dokonywana przez organ, który dany przepis ustanowił. Z reguły wskazuje się, że ma ona niewielki wpływ na praktykę prawniczą. Zdaniem autorów w praktyce wykładnia autentyczna ma o wiele większe znaczenie niż to, które jest z nią zazwyczaj wiązane. Zwracają oni uwagę na to, że pojęcie wykładni autentycznej charakteryzuje się wysokim stopniem wieloznaczności. W kategoriach wykładni autentycznej są charakteryzowane różne konstrukty prawne. Monografia ma na celu uporządkowanie wypowiedzi odnoszących się do problematyki wykładni autentycznej. Dokonane ustalenia zostają odniesione do praktyki prawniczej. Waga poruszonych problemów pozwala na sformułowanie wniosku ogólnego, że zagadnienia podjęte w monografii można zaliczyć do problematyki węzłowej dla nauki o wykładni prawa.

Rejestr przyjęć do prawa miejskiego w Sieradzu 1475-1539

Wyd. i oprac. Karol Nabiałek

Przedmiotem książki jest wydanie wpisów przyjęć do prawa miejskiego w Sieradzu w latach 1475-1539. Zasadniczą część książki stanowi edycja krytyczna tekstu źródła - wydanie drukiem odczytanego z rękopisu łacińskiego tekstu, odpowiednio opracowanego.

Ex nummis historia. Szkice o obrazach numizmatycznych w badaniach nad dziejami starożytnego Rzymu

Agata Aleksandra Kluczek

Ex nummis historia… to opracowanie, w którym – uznając ważność komunikacyjno-ideologiczną monet i medalionów w życiu społeczno-politycznym Imperium Romanum – przedstawiono potencjał źródeł numizmatycznych do odkrywania dziejów starożytnego Rzymu. Przedmiotem zainteresowania w publikacji uczyniono nummograficzną płaszczyznę monet i medalionów, czyli tę odnoszącą się do informacji podanych w inskrypcji oraz ikonografii umieszczonych na numizmatach. Pominięto ich niekwestionowaną wartość w badaniach ekonomiki rzymskiej i płaszczyznę nummometryczną dotyczącą rozmaitych pomiarów emisji monetarnych oraz konkretnych numizmatów. W książce omówiono, primo, sposób, w jaki starożytni emitenci monet i medalionów transmitowali w wyobrażenia numizmatyczne elementy otaczającej ich rzeczywistości i uznawanej tradycji, oraz formuły, szczególnie te ikonograficzne, do jakich sięgali, charakteryzując ważne dla nich samych wartości, zdarzenia i postacie. Secundo, przedstawiono metody, które mogą pomóc w odczytywaniu ideologicznych treści numizmatów i wykorzystaniu ich w pogłębieniu wiedzy o dziejach rzymskich: politycznych, społecznych, kulturowych. Wymienione problematy uporządkowano w czterech częściach. Opracowanie ma charakter teoretyczno-problemowy. Z założenia realizuje również wymiar propedeutyczny, stanowiąc wprowadzenie do analiz i interpretacji materiału numizmatycznego. Tylko wybrane zagadnienia zilustrowano numizmatycznymi egzemplifikacjami, w zamian starano się nakreślić jak najszerszy obraz związków zabytków numizmatycznych z dziejami rzymskimi.

Daleko i blisko. Szkice o prozie XX wieku

Zdzisław Marcinów

Daleko i blisko - ten metaforyczny tytuł jakoś określa wszystkie zgromadzone teksty. Oznacza zarazem to, co dane tu i teraz, ale i to, co od dawna dystynktywne, nieprzemijające - najważniejsze. W każdym razie ciągle ważne i niemijające. Wszyscy omawiani pisarze: Konwicki, Kuncewiczowa, Stojowski, Vincenz, Hemar, Wierzyński, Filipowicz, Pavel - a to, jak widać, pióra bardzo wybitne, podejmują bowiem zadanie oddania w literackim wymiarze fundamentalnego dla nich doświadczenia, zapisanego na trwałe w pamięci. Książka jest zbiorem esejów o wyraźnie zaznaczonej tematyce - są to autobiograficzne rozważania pisarzy wokół wojny, okupacji, galicyjskiej i kresowej mitologii, emigracji i także w kontekście powojennych przemian politycznych: stalinizmu, socrealizmu, odwilży. Może dziwić obecność w tym kontekście tematu wędkarskiego, podejmowanego w prozie Kornela Filipowicza i wielkiego czeskiego pisarza Oty Pavla. Ale ten temat w ich prozie wcale nie jest błahy. Chwile samotności w obliczu natury z wędką w dłoni dawały moment zapomnienia - chroniły przed rozpaczą wynikłą z bardzo bolesnych, wojennych przeżyć.

Homoseksualność i polska nowoczesność. Szkice o teorii, historii i literaturze

Wojciech Śmieja

Praca stara się uchwycić zmiany, jakie w polskiej literaturze wywołało „wynalezienie” pod koniec XIX wieku homoseksualności. Autor przedstawia próbę adaptacji koncepcji „narodzin homoseksualisty” (wyrażonej przez Michela Foucaulta w Historii seksualności) do swoistych warunków polskiej kultury. Składające się na Homoseksualność i polską nowoczesność szkice omawiają m.in. problem dyskursywizacji skandali homoseksualnych u progu XX stulecia (Oscar Wilde i Filip von Eulenburg), geopoetyki męskiej homoseksualności (analiza twórczości m.in. Witolda Gombrowicza, Michała Choromańskiego, Marka Nowakowskiego pod kątem opisu przestrzeni, w jakich dochodzi do ekspresji nienormatywnego pożądania), „męskocentryczną” twórczości Jerzego Andrzejewskiego. Ważnym elementem rozprawy są także dokonywane z perspektywy ciała i seksualności odczytania kanonicznych utworów literatury dwudziestolecia międzywojennego, a także pisarzy takich jak Wilhelm Mach, Stanisław Vincenz czy Krzysztof Boczkowski. 

"Cynegetica" Gracjusza Faliskusa czyli polowania w czasach antycznych

Edyta Gryksa-Pająk

Monografia Cynegetica Gracjusza Faliskusa, czyli polowania w czasach antycznych wypełniania lukę badawczą na temat Gracjusza i jego poematu. Główny nacisk położono na relację polowanie-wojna oraz polujący-zwierzyna. W pierwszej części zawarte zostały najważniejsze informacje dotyczące starożytnych polowań, tekstu Cynegetica (Gracjusz, datowanie poematu i jego forma: nawiązania do wypraw wojennych, terminologia dydaktyczna, łowiecka) i wydań dzieła. W drugiej części monografii zaproponowano pierwsze polskie tłumaczenie traktatu Cynegetica z komentarzem filologicznym. Badania koncentrowały się na zastosowanych przez poetę środkach artystycznego wyrazu, zjawiskach językowych, nawiązaniach do starożytnych mitologii i wydźwiękach politycznych dzieła rzymskiego poety.