Osobowość i osiągnięcia w nauce

Maria Flakus

Współcześnie psycholodzy skłaniają się ku postrzeganiu inteligencji zaledwie jako jednego z czynników znaczących dla osiągnieć szkolnych, nie wyczerpującego jednak puli możliwości do poszukiwania potencjalnych determinantów osiągnięć szkolnych. Myśląc o podobnych czynnikach pozazdolnościowych powiązanych z ocenami, badacze zwracali się w stronę wielu obszarów stanowiących tradycyjne przedmioty zainteresowania psychologii, w tym – cech osobowości. Na możliwość powiązania obszaru funkcjonowania osobowościowego i intelektualnego zwracają uwagę tak badania naukowe, jak i niektóre teorie inteligencji, w tym – teorie inwestycji, analizujące rozwój intelektualny aktywności przejawianej w tym obszarze z poziomu kilku grup czynników, w tym również osobowości.

Militarne i pozamilitarne aspekty współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego. Wybrane problemy. T. 1

red. Tomasz Iwanek, współudz. Agnieszka Miarka, współudz. Bartosz Midro, współudz. Marzena Mruk, ...

„Współcześnie wydaje się oczywiste, że badania nad bezpieczeństwem międzynarodowym i narodowym muszą obejmować wszystkie rodzaje zagrożeń oraz czynniki  wpływające  na  jego  postać,  dynamikę  tworzących  je  procesów  oraz ewentualną możliwość zachowania przyjętego status quo. Obecny  paradygmat badań nad bezpieczeństwem wykracza poza same próby zrozumienia zasad aplikacji  siły  zbrojnej  przez  państwa  oraz  kontrolę  takich  działań,  równocześnie jednak nie porzucając tej perspektywy i uwzględniając ją w analizie. Wynika to z samej istoty pojęcia bezpieczeństwo, które wszak etymologicznie i semantycznie nie musi być ograniczane do bezpieczeństwa militarnego czy bezpieczeństwa zewnętrznego. Skoro za bezpieczeństwo należy uznać stan określonej stabilności, przewidywalności stosunków społecznych w ujęciu narodowym i międzynarodowym, to poza sporem musi pozostać uwzględnienie nie tylko klasycznie wyróżnianych miękkich aspektów bezpieczeństwa (ekonomicznego, społecznego, politycznego etc.), lecz także innych czynników mogących nawet pośrednio wpływać na stan bezpieczeństwa danej społeczności, takich jak aspekty kulturowe, demograficzne, instytucjonalne i prawne. Tylko bowiem holistyczne i interdyscyplinarne spojrzenie na bezpieczeństwo narodowe, regionalne i globalne może przyczynić się do prawdziwego zrozumienia dynamiki zagrożeń dla tych wartości, które współczesne społeczeństwa zobowiązały się chronić. Aby wyjaśnić, czym jest bezpieczeństwo oraz jak należy podchodzić do wyzwań związanych z jego utrzymaniem, nie wystarczy zatem tylko jedna z bardzo wielu perspektyw naukowych i prakseologicznych. Dopiero synergiczne wykorzystanie zróżnicowanych narzędzi pozwoli choć trochę przybliżyć się do zrozumienia zagrożeń bezpieczeństwa oraz ich dynamiki. Niestety, rzetelne uwzględnienie wszystkich tych perspektyw przekracza możliwości jednego tylko badacza. Efektem tak zdefiniowanego zakresu badań było sporządzenie przez zaproszonych badaczy dwunastu rozdziałów zebranych w niniejszym tomie. Przyjęty tytuł zbioru, tj. Militarne i pozamilitarne aspekty współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego. Wybrane problemy, odpowiada celowi badań i stanowić ma wyraz uwzględnienia wszystkich wskazanych wyżej wyzwań oraz wielości możliwych perspektyw naukowych, nieograniczonych wszak do jednej tylko dyscypliny lub przedmiotu. Jednocześnie publikacja ma stanowić próbę uwzględniania w refleksji naukowej wielości zagrożeń i perspektyw badawczych nad szeroko pojętym bezpieczeństwem. Przy tym podkreślić trzeba, iż tom ten stanowi jedynie pierwszą część z planowanych dwóch, gdyż prowadzone badania wykroczyły poza ramy jednej tylko publikacji i wymagały sporządzenia drugiej pracy zbiorowej.” (fragment Wstępu)

(Trans)pozycje idei w postjugosłowiańskim dramatopisarstwie oraz teatrze (1990-2020). Perspektywa transkulturowa

Gabriela Abrasowicz

Postjugosłowiańska produkcja dramatopisarsko-teatralna to przestrzeń oferująca możliwości zaobserwowania transpozycji idei artystycznych, społeczno-politycznych i filozoficznych. Wiąże się to z mobilnością kulturową, integracją wielu komponentów o różnym pochodzeniu kulturowym oraz tworzeniem nowych jakości. Fundamentem badań nad tym mechanizmem jest postrzeganie kultury jako procesu wymiany oraz odwołanie się do modelu sieci otwartych połączeń. Przedstawione tu projekty artystyczne dramatopisarzy i reżyserów teatralnych, aktywnych w krajach byłej Jugosławii, stanowią potwierdzenie, że jest to zjawisko pozostające wciąż w fazie rozkwitu. Jego dynamiczna formuła to dobry punkt wyjścia do refleksji na temat przepływów oraz powiązań ideowych i estetycznych, coraz bardziej dostrzegalnych w dramaturgii i teatrze wielu krajów Europy.

Studenci dzieciom bajki piszą. Bajki matematyczne. Część 1

Red. Renata Raszka, Małgorzata Bortliczek

Fragment recenzji autorstwa dr Barbary Nawolskiej: "Recenzowana książka jest zbiorem bajek matematycznych napisanych przez studentki pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, a opracowanych redakcyjnie przez Renatę Raszkę i Małgorzatę Bortliczek. [...] W fabułę bajek wplecione są matematyczne zadania tekstowe dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Problematyka zadań dotyczy np. mierzenia długości (odległości, obwodów wielokątów), mierzenia czasu (czas zegarowy i kalendarzowy), dodawania i odejmowania liczb w aspekcie kardynalnym, by ustalić potrzeby bohaterów. [...] Dzięki rozwiązywaniu zadań zamieszczonych w bajkach uczeń mimochodem uczy się matematyki i dzięki temu nie stresuje się, tak jak to często bywa w przypadku dzieci nieodpornych emocjonalnie, w warunkach klasowo-lekcyjnych".

Skamander. T. 11: Reinterpretacje

Agnieszka Wójtowicz, red. Maciej Tramer

Tom Skamander. T. 11: Reinterpretacje składa się z tekstów wygłoszonych na konferencji pod tym samym tytułem, która odbyła się w maju 2013 roku z inicjatywy Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego oraz Studenckiego Koła Naukowego Teorii Literatury Uniwersytetu Śląskiego. Celem konferencji, a także niniejszego tomu, była kontynuacja tradycji badawczych zapoczątkowanych w Instytucie przez jego wieloletniego pracownika oraz patrona – Profesora Ireneusza Opackiego wraz z jego uczniami. Teksty zebrane w tomie stanowią kompilację artykułów uznanych badaczy twórczości grupy poetyckiej Skamander, ale też studentów i doktorantów, chcących kontynuować tę tradycję badawczą. Tytuł tomu nawiązuje do 10 wydanych tomów Skamandra. Kolejny, 11. tom, poświęcony badaniom nad twórczością literacką skamandrytów, jest ponownym odczytaniem oraz próbą reinterpretacji tekstów literackich tej grupy.

Cieszyński Almanach Pedagogiczny. T. 3: Konteksty językowe w edukacji, kulturze i sztuce

red. Urszula Szuścik

W trzecim tomie „Cieszyńskiego Almanachu Pedagogicznego”, noszącym tytuł Konteksty językowe w edukacji, kulturze i sztuce, zostały poruszone niektóre zagadnienia rozumienia języka w kontekście wybranych podejść badawczych i rozważań teoretycznych. Prezentowane w tomie opracowania dotyczą aspektów poznawczych języka i jego recepcji kulturowej (K. Śleziński, A. Krzywka, Sz. Kutrowski). Język – gwarę jako istotny czynnik kształtowania tożsamości regionalnej analizuje D. Kocurek, a M. Jaworski dokonał analizy teoretycznej tekstu kultury popularnej, jakim jest komiks, i jego recepcji oraz oddziaływania na kształcenie gustów estetycznych odbiorców. Z kolei M. Bortliczek i I. Łuc prezentują wyniki badań nad językiem współczesnej reklamy. Żartem lingwistycznym jako komunikatem językowym zajmują się J. Krzyżewska i S. Krzyżewski . Aspekt rozwojowy i pragmatyczny sprawności językowej w sytuacji edukacyjnej dziecka omawia K. Kuszak, a M. Kołodziejski podkreśla ważność rozwoju językowego dziecka dla jego rozwoju muzycznego, z kolei M. Krzempek pisząc o nauczaniu języka obcokrajowców, zwraca uwagę na celowość znajomości przez nauczyciela struktury języka kraju, w którym naucza się języka obcego. 

Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii. T. 8

red. Wioletta Wilczek

Ósmy tom serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej (Katowice, 7 XI 2018). Autorzy zgromadzonych w tomie artykułów przedmiotem oglądu badawczego uczynili różnorodne zagadnienia historycznojęzykowe, przede wszystkim: opis leksyki dawnej i współczesnej zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; problemy nominacji w historii polszczyzny; konceptualizację pojęć w języku i kulturze. Zróżnicowanie kręgów tematycznych stało się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części (Od historii do współczesności – ciągłość zmienność, inspiracje; Od słowa do znaczenia – etymologia, przemiany, warianty; Od znaku do tekstu – składnia, gatunki, funkcje), ukazujące szerokie spektrum naukowych zainteresowań badaczy.

Czytaj po polsku. T. 2: Henryk Sienkiewicz: "Latarnik", "Janko Muzykant". Wyd. 4. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla początkujących

oprac. Aleksandra Achtelik, Wioletta Hajduk-Gawron

Niniejsze książeczki to materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego, przeznaczone dla osób początkujących (każde opracowanie składa się z 300 słów), które chcą poznać polską klasykę literacką i wzbogacić swój zasób słownictwa. Książeczki zawierają streszczenia nowel oraz zestawy ćwiczeń, których celem jest doskonalenie już zdobytej przez obcokrajowców szeroko pojętej wiedzy językowej oraz ogólnokulturowej. W każdym tomie pomieszczono słownik zawierający wszystkie wyrazy użyte w tekstach opowiedzianych nowel (w formach gramatycznych, w jakich zostały użyte w tekście, i wzbogacone o gramatyczne informacje, np. formy podstawowe, tj. słownikowe, czy rekcje, a więc wiadomości przydatne dla osób uczących się języka polskiego).