Rewizja stosowania prawa do samostanowienia w XXI wieku. Nowe wyzwania dla prawa międzynarodowego

Anna Muś

Współcześnie, praktyka stosowania prawa do samostanowienia narodów (ludów) często prowadzi do pojawienia się pytania o jego zakres podmiotowy: jakie grupy są uprawnione do powoływania się na wykonywanie tego prawa? Głównym celem prezentowanej monografii jest zbadanie relacji między problemem podmiotowości w prawie międzynarodowym a prawem do samostanowienia narodów (ludów). Ponadto książka odnosi się w szeroki sposób do ewolucji praktyki w tym zakresie oraz do istniejących osiągnięć doktryny oraz orzecznictwa, przede wszystkim dążąc do odpowiedzi na pytanie: kto i w jakim zakresie, zgodnie z prawem międzynarodowym, jest objęty zakresem stosowania prawa do samostanowienia?

Cantico delle creature. Do słów Pieśni słonecznej św. Franciszka z Asyżu oraz tekstów Starego Testamentu na orkiestrę symfoniczną z towarzyszeniem instrumentów ceramicznych, chór mieszany oraz sopran i tenor solo

Karol Pyka

Przedmiotem publikacji jest partytura kompozycji „Cantico delle creature” do słów św. Franciszka z Asyżu oraz tekstów Starego Testamentu napisanej na orkiestrę symfoniczną z towarzyszeniem instrumentów ceramicznych, chór oraz sopran i tenor solo. Pomysł napisania utworu „Cantico delle creature” narodził się w wyniku kontaktu autora z pracownikami oraz studentami Pracowni Ceramiki Katedry Rzeźby Instytutu Sztuki Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego związanymi z projektem „Akademia Dźwięków Ziemi” dotyczącego badania możliwości konstruowania nietradycyjnych instrumentów muzycznych z wykorzystaniem technik ceramicznych, a którego kierownikiem jest dr hab. Małgorzata Skałuba-Krentowicz. Gliniane instrumentarium zajmuje centralne miejsce w warstwie instrumentacyjnej kompozycji, a jego związek z naturą nawiązuje do tematyki żywiołów – treści związanych ze stworzeniem opiewanym przez św. Franciszka. Ponadto przyjmuje rolę medium łączącego ducha dawnych czasów z obecnym spojrzeniem na świat dźwięków.

The upland mixed fir coniferous forest

Alicja Barć, Andrzej Brzeg, Aldona K. Uziębło, Stanisław Wika

Monografia stanowi wieloaspektowe studium badawcze obejmujące zagadnienia rozmieszczenia, warunków występowania, zmienności, tendencji rozwojowych oraz zagrożeń wyżynnego jodłowego boru mieszanego; cennego, endemicznego zbiorowiska leśnego o ograniczonym na terenie Polski zasięgu. Opracowanie zawiera obszerny przegląd literatury związanej z omawianą tematyką, bogato udokumentowaną geobotaniczną charakterystykę płatów omawianego zbiorowiska na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej  oraz analizę procesów regeneracji drzewostanu jodłowego. Szczególnie cennym elementem pracy są wskazania ochronne zredagowane dla fitocenoz jedlin reprezentujących różne stopnie zachowania i degeneracji. Publikacja jest adresowana do fitosocjologów, leśników, ekologów, fitogeografów i siedliskoznawców. Może stanowić również źródło cennych informacji dla specjalistów przygotowujących plany ochrony (dla rezerwatów, parków narodowych, parków krajobrazowych, obszarów Natura 2000), opracowania ekofizjograficzne i prognozy do planów zagospodarowania przestrzennego, jak również raporty o oddziaływaniu inwestycji na środowisko. Zespół w składzie: dr Alicja Barć, dr hab. prof. nadzw. UAM Andrzej Brzeg, dr hab. Aldona K. Uziębło, prof. dr hab. Stanisław Wika został uhonorowany Medalem im. Profesora Zygmunta Czubińskiego za monografię: “The upland mixed fir coniferous forest Abietetum albae Dziubałtowski 1928 in the central part of the Cracow-Częstochowa Upland – differentiation, regional specificity, structure, dynamics and maintenance”, wydaną przez Wydawnictwo UŚ w Katowicach. Medal zostanie wręczony na posiedzeniu plenarnym na najbliższym Ogólnopolskim Zjeździe PTB w Lublinie, który odbędzie się w dniach: 27.06.2016–3.07.2016.   Medal im. Profesora Zygmunta Czubińskiego – jest wyróżnieniem honorowym, przyznawanym za wybitne prace naukowe mające charakter regionalnych monografii geobotanicznych, których podstawą jest oryginalna koncepcja naukowa. Kapituła, która składa się z 7 osób nadaje Medal raz na 3 lata. Wraz z medalem wręczany jest dyplom. Medal został ustanowiony w 2000 roku podczas Walnego Zebrania Członków Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Jego Pomysłodawcą był prof. Janusz Bogdan Faliński. Po raz pierwszy wyróżnienia wręczono w 2001 roku na Ogólnopolskim Zjeździe PTB w Poznaniu.  

Osobowość i osiągnięcia w nauce

Maria Flakus

Współcześnie psycholodzy skłaniają się ku postrzeganiu inteligencji zaledwie jako jednego z czynników znaczących dla osiągnieć szkolnych, nie wyczerpującego jednak puli możliwości do poszukiwania potencjalnych determinantów osiągnięć szkolnych. Myśląc o podobnych czynnikach pozazdolnościowych powiązanych z ocenami, badacze zwracali się w stronę wielu obszarów stanowiących tradycyjne przedmioty zainteresowania psychologii, w tym – cech osobowości. Na możliwość powiązania obszaru funkcjonowania osobowościowego i intelektualnego zwracają uwagę tak badania naukowe, jak i niektóre teorie inteligencji, w tym – teorie inwestycji, analizujące rozwój intelektualny aktywności przejawianej w tym obszarze z poziomu kilku grup czynników, w tym również osobowości.

Temperamentalne i osobowościowe podłoże codziennego heroizmu

Karina Atłas

Praca porusza tematykę heroizmu i jego związków z osobowością, temperamentem, motywacją do heroizmu i ryzyka oraz postawą względem heroizmu. Fenomen heroizmu polega na jego cechach – zachowanie pożądane społecznie połączone jest z ekstremalnością, podejmowaniem ryzyka i zagrożeniem utratą zasobów (zdrowia, życia, pieniędzy, reputacji). Empiryczne badanie heroizmu w psychologii jest nowym tematem, prawdopodobnie ze względu na to, iż nie jest on łatwy do opisania i zoperacjonalizowania. W opisanych w tej pracy badaniach analizowano jego zależności z cechami modelu HEXACO oraz psychopatią subkliniczną, narcyzmem subklinicznym i temperamentem. Weryfikację hipotez przeprowadzono w dwoch grupach badawczych – w grupie z populacji ogolnej (236 osoby) oraz w grupie z populacji zawodów związanych z ryzykiem (246 osoby). Możliwe okazało się wyróżnienie prototypów heroicznych związanych z rożnym poziomem heroizmu i różniących się cechami – bezlękowych bohaterów, bohaterów narcystycznych i wrażliwych (otwartych), osób impulsywnych – umiarkowanie heroicznych oraz osób nieheroicznych. Osoby wykonujące zawody strażaka, policjanta, ratownika i żołnierza mają wyższy poziom psychopatii subklinicznej i narcyzmu oraz wyższe natężenie heroizmu. Przypuszczalnie heroizm jest zachowaniem prospołecznym w swej istocie, jednak jego uwarunkowania są złożone i nie są związane z wysoką uczciwością, autentycznością i osobowościowym odzwierciedleniem komponentów moralnych. Z badań wynika, iż szczególne znaczenie dla heroizmu mogą mieć zuchwałość, nieustraszony temperament i narcystyczna samowystarczalność jako przekonanie o własnej skuteczności, mocy i możliwości odniesienia sukcesu w działaniu. Referowane badania pokazały, iż nawet ciemne strony osobowości mogą mieć korzystne społecznie znaczenie. Uzyskane wyniki mogą znaleźć zastosowanie w rożnych obszarach praktyki psychologicznej, takich jak szkolenia i selekcja zawodowa, edukacja i trening psychologiczny, programy edukacyjne czy terapia osób z zaburzeniami osobowości.

Wariant Gombrowicza (repetycje, marginesy, dygresje)

Krzysztof Łęcki

Studium stanowi próbę przedstawienia mozaiki socjologicznych problemów z pogranicza socjologii i literatury pięknej. W grę wchodzi specyficzny wariant "gry z Gombrowiczem", z zaproponowaną przez niego hermeneutyką i ramami metodologicznymi autorstwa Waltera Benjamina. Stanowią one podstawę do przedyskutowania tak zróżnicowanych kwestii, jak interpretacja tekstu, kompozycja/konstrukcja studium, kwestie świata przedstawionego dzieła literackiego, społeczne ramy interpretacji literatury, sposoby portretowania socjologii na kartach powieści uniwersyteckiej czy specyfika zapisu prowadzonych z pisarzem (i publikowanych) rozmów, a także - last but not least - związków pisarstwa socjologicznego i literatury pięknej.

Komentarze i przypisy w książce dawnej i współczesnej

red. Bożena Mazurkowa

Monograficzny tom poświęcony jest komentarzom, jakimi niegdyś opatrywano dzieła, a w przeważającej części wykształconym z nich przypisom do utworów literackich i prac naukowych, a zatem elementom, które do dziś w zbliżonej postaci stosowane są w pierwszym przypadku w edycjach tekstów, a w drugim – stanowią nieodłączny element książek o różnym charakterze. Publikacja daje możliwość bliższego zaznajomienia się z dziejami i różnicowaniem się odmian naukowego komentarza do dzieł literackich, a także z typologicznym i funkcjonalnym ujęciem objaśnień do konkretnych edycji tekstów – od schyłku XVI do początków XIX wieku. W dużo szerszym zakresie w tomie przybliżone zostały natomiast rozliczne aspekty przypisów do oryginalnych i tłumaczonych dzieł, które wyszły spod pióra twórców oświeceniowych (przekładów poezji i prozy, politycznych wierszy okolicznościowych, autorskich tomików poetyckich, poematów heroikomicznych oraz kazań politycznych) i pisarzy romantycznych (powieści poetyckiej Adama Mickiewicza, prozy wspomnieniowej Antoniego Edwarda Odyńca i liryki Cypriana Norwida). Autorzy prac skupili uwagę na zróżnicowanym zakresie tematycznym, treściowym tego typu adnotacji, a także na ich specyfice i rozlicznych funkcjach, zorientowanych między innymi na pomocne w procesie lektury konkretyzacje realiów przywołanych w dziełach i konkretnych rozwiązań warsztatowych, a także na poetykę utworów, którym towarzyszą, i osoby samych autorów – ich warsztat pisarski, inspiracje twórcze, interpersonalne relacje oraz inne powiązania z rzeczywistością pozaliteracką. W przypadku wieku XVIII typologicznie sklasyfikowane zostały również i scharakteryzowane na wybranych przykładach analogiczne elementy wydawniczego wyposażenia w polskich czasopismach. W tomie znaczący wydźwięk mają także współczesne edycje rozpatrywanych utworów, przywoływane i wykorzystywane jako podstawa cytowania oraz cenne źródło wiedzy zawartej w komentarzach wydawców. Swoistym pomostem pomiędzy przypisami w książce dawnej i najnowszej są w tej publikacji rozważania zarówno w części teoretycznej, jaki analitycznej podjęte z perspektywy edytora i literaturoznawcy w jednej osobie. Efektem dociekań podjętych nad zróżnicowanym formalnie i funkcjonalnie materiałem źródłowym są interesujące propozycje typologii tego rodzaju adnotacji, a także przybliżenie na ich przykładzie powiązanych z kulturą literacką danego czasu praktyk pisarskich oraz specyfiki czytelniczego obiegu oraz recepcji dzieł, zwłaszcza zanurzonych w konkretnym momencie dziejów.

Pokaż język. Słowem o słowie

Brigitte Schniggenfittig, Jörg Wagner, Violetta Frankowska, Miłosz Woźniak, ...

Seria: Kultura i Język Polski dla Cudzoziemców, ISSN 1644-0552 Tematem 30 krótkich rozdziałów tej książki są wybrane fenomeny słownictwa, prezentowane metaforycznie jako skarby do odkrycia. W sposób prosty, ale również zabawny, z wieloma inspiracjami do własnych odkryć, wyjaśniane są kwestie semantyki, etymologii, gramatyki oraz migracji słów. Autorzy wychodzą od obserwacji dotyczących sposobu porozumiewania się zarówno zwierząt, jak i ludzi, by następnie zainteresować wyjątkowością ludzkich dźwięków. Jak to możliwe, że w języku polskim "tylko" z około 40 głosek może powstać milion wyrazów? Czym w ogóle jest słowo? Jak to się dzieje, że słowa coś oznaczają? W jaki sposób ich znaczenie się zmienia? Czy wszystko się jakoś nazywa? Dlaczego niektóre wyrazy zanikają i jak powstają nowe? Dlaczego niektóre słowa mają więcej znaczeń, a my nie gubimy się w ich gąszczu? Oprócz kwestii polisemii książka porusza również sprawę synonimów, homonimów oraz eponimów. Omawiane są także tematy tabu i ich zastępniki, a więc eufemizmy. Metafory, nazwy miejscowości i nazwiska to kolejne tematy. Rozdziały o anagramach i palindromach zachęcają do zabawy językiem. Wspomniano o zagadnieniach dotyczących gramatyki, wskazując na przykład na znaczną rolę afiksów czy wyrazów funkcyjnych. To książka popularnonaukowa do czytania i przeglądania w domu. Może ona również być uzupełnieniem zajęć o języku i materiałem pomocniczym dla nauczycieli i lektorów. W tym celu zamieszczono indeks niezbędnych pojęć lingwistycznych. Przytoczone przykłady słownictwa po części pochodzą z literatury polskiej, dziecięcej i młodzieżowej. Autorzy chcą w ten sposób zachęcić do jej czytania.