W poszukiwaniu nowego ładu. Tendencje antyliberalne, autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej i społecznej lat 30. XX w.: piłsudczycy i inni

Jarosław Tomasiewicz

Praca opisuje przemiany polskiej myśli politycznej i społecznej lat trzydziestych, dokonujące się pod wpływem kryzysu gospodarczego, zagrożenia zewnętrznego i promieniowania faszyzmu. Analizowane są tu autorytarne i profaszystowskie tendencje, występujące zarówno w ugrupowaniach politycznych (sanacja, konserwatyści, nurt katolicko-społeczny), jak i w środowiskach niepolitycznych (panslawiści, neopoganie, antysemici, kombatanci, inżynierowie, prawnicy, artyści itd.). Autor zajmuje się aspektami dotąd często pomijanymi przez badaczy, uwzględnia ośrodki i postacie do tej pory nigdy nie opisywane. Publikacja ta, wraz z dwoma poprzednimi pozycjami autora, ujmuje całość sceny ideowopolitycznej Drugiej Rzeczypospolitej. Wnioski płynące z analizy rozwoju tendencji antyliberalnych w ubiegłym stuleciu mogą okazać się pomocne również dla zrozumienia współczesnych zjawisk.

Kultura muzyczna ewangelików na Śląsku Cieszyńskim w pierwszej połowie XVIII wieku. T. 1: Rys historyczny z wybranymi materiałami źródłowymi

Zenon Mojżysz

Seria: Dyskursy sztuk(i) (2), ISSN 2719-941X   Odkrycie nieznanych rękopisów muzycznych w archiwum Kościoła Jezusowego w Cieszynie w roku 2008 było impulsem do rozpoczęcia kompleksowych badań naukowych. W świetle tych badań osiemnastowieczny Cieszyn jawi się jako jeden z głównych ośrodków protestanckiej kultury muzycznej na Śląsku, promieniującej na cały Górny Śląsk i regiony ościenne. Od roku 1710, mimo wielu trudności, cieszyńskim kantorom udało się stworzyć prężnie działający zespół wokalno-instrumentalny  i zapewnić  muzyczną oprawę uroczystości i nabożeństw i na wysokim poziomie artystycznym. „Kantaty cieszyńskie” – zachowane do dziś utwory z ówczesnego repertuaru – stanowią żywe świadectwo tego fascynującego rozdziału historii muzyki.

Czytaj po polsku. T. 8: Zofia Nałkowska: "Przy torze kolejowym", Tadeusz Borowski: "Proszę państwa do gazu". Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Wyd. 2

oprac. Agnieszka Tambor

Edycja dla średniozaawansowanych (poziom średniozaawasowany B1/ B2). Kolejny tom prezentowanej serii przeznaczony jest dla studentów średnio zaawansowanych (poziom B1 / B2). Tym razem słuchaczom Szkoły Języka i Kultury Polskiej postanowiono przybliżyć polską literaturę wojenną, opisującą doświadczenia ludzi więzionych w obozach koncentracyjnych w czasie II wojny światowej. Dzięki temu czytelnicy, oprócz zwyczajowego w wypadku tej serii poszerzania i doskonalenia umiejętności z zakresu języka, mogą poznać fragment historii Polski i jej wpływ na literaturę. Książeczka tradycyjnie już zawiera część informującą o autorach i pomieszczonych tekstach, lekturową, ćwiczeniową oraz klucz do ćwiczeń.

Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych

Justyna Tymieniecka-Suchanek

Drugie wydanie nowatorskiej monografii poświęconej problematyce ekofilozoficznej rozważanej na materiale literatury rosyjskiej (od połowy XIX do końca XX w.), która, jak dotąd, była nieobecna w dyskursie literaturoznawczym współczesnej rusycystyki, zarówno polskiej jak i europejskiej. Autorka omawia podmiotowość zwierząt; podejmuje, poszukuje i analizuje zagadnienia ekofilozoficzne dotyczące relacji i interakcji pomiędzy człowiekiem a zwierzętami, z uwzględnieniem oceny i kwalifikacji moralnej ludzkich czynów wynikających z owych relacji (ekoetyka). Rozważania mają na celu określenie jakości ludzkiego bycia z nieludźmi na podstawie wybranych utworów z zakresu prozy, poezji i publicystyki. Ta interdyscyplinarna książka z pogranicza literaturoznawstwa i ekofilozofii, etyki środowiskowej i etologii kognitywnej, nawiązująca też do innych nauk (zoosemiotyki, prawnej ochrony zwierząt) stanowi próbę wpisania się w kontekst studiów zwanych „trzecią kulturą”. Autorka pokazuje złożone relacje człowiek – zwierzę w procesie historycznym na tle rozwoju nauk przyrodniczych. Kompozycyjny układ pracy wyznaczają zjawiska pozaliterackie, które wywarły bardzo istotny wpływ na przewartościowanie ludzkiego stosunku do zwierząt: teoria Darwina, ochrona dzikiej przyrody, osiągnięcia nowoczesnej etologii, druga wojna światowa oraz płynąca z jej doświadczeń refleksja nad etycznym aspektem ludzkiego bytu, prowadząca do powstania praw człowieka (1948) i kontynuacja tego samego nurtu myślowego, wiodącego do opracowania praw zwierząt (1978), bioetyka, studia nad świadomością zwierząt podjęte pod koniec XX w. oraz nowa gałąź nauki – etyka ochrony zwierząt (l. 80-90 XX w.). Książka jest adresowana głównie do czytelników, których interesuje dobrostan zwierząt oraz aspekty podmiotowości rozpatrywane w kluczu moralnej odpowiedzialności w relacjach człowiek-zwierzę. Wegetarianizm, gatunkizm, wiwisekcja, polowanie, biocentryzm, porozumienie międzygatunkowe, martyrologia zwierząt, sytuacje codzienne oraz ekstremalne, w których przeplatają się losy ludzi i zwierząt (wojna/gułag/kolektywizacja/klęska głodu) – to tylko niektóre zagadnienia, jakie tutaj podjęto. Nie jest to wszak lektura lekka i łatwa w odbiorze z uwagi na dominujące w niej motywy okrucieństwa wobec zwierząt, które pisarze obnażają m.in. po to, by skłonić czytelnika do namysłu nad ciemną stroną naszej (nie) ludzkiej natury.   „Trzeba za(bić) to zwierzę” – w taki oto antropocentryczny paradygmat myślowy typowy dla homo sapiens wpisują się treści większości interpretowanych utworów. Książka nie tylko odsłania nowe oblicze pisarzy rosyjskich jako obrońców zwierząt, wyrażających zdecydowany sprzeciw wobec owego nagannego etycznie paradygmatu (np. F. Dostojewskiego, L. Tołstoja, S. Jesienina, W. Majakowskiego, W. Szałamowa, A. Cwietajewej, W. Astafjewa, A. Bitowa). Staje się ona ważnym przewodnikiem po zootwórczości mniej znanych/zapomnianych prozaików i poetów będących miłośnikami zwierząt (L. Zinowjewa-Annibal, J. Guro, W. Błażenny, A. Dobrolubow i in.). Ukazanie drogi literatury rosyjskiej do upodmiotowienia zwierząt, osiąga w prezentowanej monografii niemal rangę moralnego przesłania. Rozważania autorki mieszczą się w nurcie posthumanistycznym, kwestionującym dotychczasowe status quo człowieka, który przestał być centrum świata i miarą wszechrzeczy, nurtu naukowo wspierającego działania mające na celu ochronę gatunków i promującego studia nad relacjami ludzko-zwierzęcymi (animal studies). Zadaniem książki jest propagowanie w Polsce studiów, które na Zachodzie stanowią już odrębną dyscyplinę akademicką.

Lektury w czasie

Paweł Majerski

Czas pojęty fizycznie i filozoficznie (metafizycznie) nie jest głównym bohaterem zebranych tutaj tekstów, właściwie „jest-i-nie jest”. Żywiołowość czasu to zjawisko budujące, radujące dojrzewaniem i mądrością, ale też nadwątlające naszą obecność – cielesną, intelektualną, „tekstualną”; wpisuje się w egzystencję niepokojem i niepewnością, oczywistym prymatem w hierarchii losu. (fragment wstępu)

Prom

Miroslav Mićanović

Prom to zbiór kilkudziesięciu krótkich opowiadań pierwotnie publikowanych na łamach dodatku kulturalnego chorwackiej gazety „Jutarnji list”. Miroslav Mićanović zabiera nas w podróż w czasie i przestrzeni: do okresu dzieciństwa, dorastania, studiów, dorosłego już życia wiedzionego w roli męża i ojca. Czytelnik przenosi się wraz z wyeksponowanym pierwszoosobowym narratorem to na pogranicze bośniacko-chorwackie, do stron rodzinnych pisarza, to do Zagrzebia, to znów na wyspę Vis lub za ocean, do dalekiej Australii. Książka nie ma klasycznego początku ani końca; są fragmenty, epizody, zapis pojedynczych doświadczeń, mozaika chwil, z których tak naprawdę składa się nasze życie. Dlatego „rejs promem” nie odbywa się po z góry wytyczonej trasie, można go zacząć w dowolnym miejscu, przerwać w wybranym momencie, odłożyć na później lub przyłączyć się jako towarzysz podróży w jego trakcie… Miroslav Mićanović należy do średniego pokolenia pisarzy chorwackich. Jest jedną z ważniejszych postaci współczesnego życia literackiego. Poeta, prozaik, eseista, krytyk, redaktor, autor antologii.

Edukacja do starości młodzieży szkolnej

Anna Trzcionka-Wieczorek

Z badań demograficznych wynika, że współczesne społeczeństwa starzeją się, a do grona państw określanych jako demograficznie stare należy Polska. W związku z tym przed młodym pokoleniem stoją nowe zadania związane z osiągnięciem dobrej jakości życia w starości oraz troską o seniorów z najbliższego środowiska. Autorka mając na uwadze istotę wczesnego przygotowania do zmian związanych z przejściem na emeryturę, kształtowania życzliwych postaw wobec seniorów oraz umiejętność integracji międzypokoleniowej podkreśla istotę edukacji do starości w szkolnictwie ogólnokształcącym. Opisuje najważniejsze zagadnienia związane ze starością, starzeniem się oraz zmianami demograficznymi w Polsce. Poddaje analizie treści związane z przygotowaniem do starości realizowane w szkole; podkreśla także rolę nauczyciela w kształtowaniu postaw młodzieży wobec osób starych, starości i inkluzji z seniorami. Na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych w monografii zaprezentowano miejsce edukacji do starości w edukacji szkolnej oraz efekty kształcenia, czyli postawy badanych uczniów wobec starości i seniorów.

Religiousness and Lifestyles. A Sociological Study of Slovak Families

Wojciech Świątkiewicz, Andrzej Górny, Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz

Książka prezentuje wybrane rezultaty badań socjologicznych prowadzonych w latach 2013–2015 przez polsko-słowacki zespół socjologów skupionych wokół Katedry Socjologii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Konstantyna Filozofa w Nitrze. Badania empiryczne były zrealizowane  w ramach grantu Ministerstwa Szkolnictwa Republiki Słowackiej oraz Funduszu Wyszehradzkiego. Głównym celem badawczym jest analiza kulturowych wzorów relacji międzypokoleniowych w wybranych kategoriach rodzin, uwzględniająca ich afiliacje konfesyjne i postawy religijne, a także problematyka kohabitacji ujmowanej jako przejaw stylu życia współczesnych rodzin na Słowacji.