Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 4: Gatunek a komunikacja społeczna

red. Danuta Ostaszewska, współudz. Joanna Przyklenk

Tom IV kontynuuje genologiczną tradycję badań, tym razem ze szczególnym uwzględnieniem związków, jakie istnieją między gatunkowym zróżnicowaniem uniwersum mowy a formami komunikacji społecznej – dziś i w dawnej Polsce. Autorzy koncentrują się na zagadnieniu komunikacji jako szeroko pojętej transmisji informacji i jej gatunkowych „wcieleń”. Rozważania teoretyczne – im poświęcone są artykuły zamieszczone w części pierwszej pracy – znajdują dopełnienie w analizach i interpretacjach, zarówno gatunków użytkowych, jak i artystycznych, składających się na część drugą tomu. Publikacje te wzbogaca forma dyskusji panelowej, w której badacze starali się uchwycić wykładniki sytuacji poznawczej oraz podstawowych tendencji w tekstologii polskiej, niemieckiej i francuskiej.

Linguarum silva. T. 1: Opozycja - przeciwieństwo - kontrast w języku i w tekście

red. Barbara Mitrenga

Pierwszy tom Linguarum silva zapoczątkowuje nowe wydawnictwo wielotomowe, ukazujące się pod patronatem Instytutu Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Publikacja zawiera dziesięć zróżnicowanych tematycznie artykułów, podejmujących refleksję nad zaproponowanymi w podtytule pojęciami (opozycja – przeciwieństwo – kontrast) i ich odzwierciedleniem na płaszczyźnie językowej i stylistyczno-genologicznej. Teksty zostały zgrupowane w trzech częściach: w pierwszej (Opozycja – przeciwieństwo – kontrast w języku) znalazły się opracowania z zakresu semantyki i leksyki współczesnej, semantyki i leksyki historycznej oraz studia konfrontatywne (polsko-słowackie i polsko-rosyjskie), w drugiej (Opozycja – przeciwieństwo – kontrast w tekście) zgromadzono artykuły poświęcone realizacjom gatunkowym współczesnego poradnika oraz kołysankom. W części trzeciej (Varia) opublikowane zostały: omówienie książki Aldony Skudrzyk i Krystyny Urban Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych oraz dwa sprawozdania z ważnych przedsięwzięć i uroczystości, związanych z działalnością Instytutu Języka Polskiego. To, że zaproponowane przez Autorów analizy odnoszą się do różnych płaszczyzn języka, mają charakter komparatywny, bazują na zróżnicowanych gatunkowo i stylistycznie tekstach, świadczy o interdyscyplinarnym charakterze publikacji, co uznać należy za jej dodatkową wartość. Linguarum silva adresowane jest do szerokiego grona czytelników, zwłaszcza językoznawców reprezentujących różnorodne dziedziny lingwistyki (badaczy języka współczesnego, historyków języka, slawistów, genologów), studentów i doktorantów kierunków filologicznych oraz wszystkich, którzy interesują się problematyką języka i tekstu.

Federico García Lorca - od symbolizmu do surrealizmu

Jacek Lyszczyna

W tomie Federico García Lorca – od symbolizmu do surrealizmu znalazły się dwa zbiory jednego z największych poetów XX wieku – Federico Garcíi Lorki. To Poema del cante jondo, zbiór napisany na początku lat dwudziestych, ale wydany dopiero w roku 1931, oraz zbiór Poeta en Nueva York, napisany w roku 1930 jako poetycki zapis podróży na wykłady do USA i na Kubę, wydany dopiero w roku 1940 w Meksyku, już po śmierci poety. Stąd też pewne kłopoty z wyborem podstawy przedruku, ponieważ pojawiają się różne jej wersje na podstawie autografów poety. Tu oparto się na układzie, zamieszczonym w krytycznej edycji jego wierszy F. García Lorca: Poesía completa 1–3. Ed. M. García‑Posada. Barcelona 2004. Z tomu  Poema del cante jondo przedrukowano wszystkie wiersze, natomiast opuszczono scenę dramatyczną Escena del teniente coronel de la guardia civil i Diálogo del Amargo. Dodano też tłumaczenie polskie zamieszczonych wierszy, dokonane przez autora niniejszej edycji. Tom ten przeznaczony jest dla studentów iberystyki oraz wszystkich zainteresowanych literaturą i kulturą Hiszpanii.

Rozgłośnie BBC World Service, Radio France Internationale i Voice of America w komunikowaniu międzynarodowym. Od propagandy do dyplomacji publicznej

Mirosława Wielopolska-Szymura

Prezentowana monografia to próba określenia aktualnej roli radia w procesie komunikowania międzynarodowego państw w odniesieniu do wcześniejszych okresów funkcjonowania rozgłośni międzynarodowych. Prześledzono  w niej historyczny rozwój Radio France Internationale, Voice of America i BBC World Service na tle innych rozgłośni tego typu, wskazując na najważniejsze zasady i formy ich działalności oraz podjęto rozważania na temat ich aktualnej aktywności w wymiarze komunikowania międzynarodowego, koncentrując się na latach pomiędzy 2014–2018. W rozdziale 1. przybliżono zakres pojęciowy komunikowania międzynarodowego, uwzględniając różne ujęcia definicyjne, odnosząc je do zagadnień pokrewnych, m.in. takich jak komunikacja międzykulturowa, komunikowanie polityczne, propaganda, dyplomacja publiczna, dyplomacja kulturalna, dyplomacja medialna, soft power, i poddając je krytycznej analizie. Autorka zaproponowała również własną definicję komunikowania międzynarodowego oraz jego graficzny model. Rozdział 2. ma charakter historyczny i jest poświęcony odkryciu fal radiowych i wynalazkowi radia z perspektywy technicznej. Omówiono ponadto wczesne formy zastosowania tego medium, kładąc nacisk na jego potencjał w komunikacji zagranicznej, oraz przedstawiono rozwój radiofonii we Francji, Wielkiej Brytanii i USA, ukazując różnice pomiędzy kształtującymi się modelami nadawczymi. W rozdziale 3. zaprezentowano rozwój radiowej nadawczości międzynarodowej, skupiając się na trzech jej etapach: 1) pierwsze trzydziestolecie XX w., w którym testowane były fale radiowe i powstawały pierwsze stacje eksperymentalne; 2) okres II wojny światowej, w którym używano radia w międzynarodowym komunikowaniu wojennym, propagandzie i dywersji; 3) okres zimnej wojny. Ostatni 4. rozdział jest poświęcony zasadom, zakresom i formom funkcjonowania rozgłośni BBC World Service, Radio France Internationale i Voice of America w czasach obecnych. Skupiono się na ich roli jako instrumencie stosowanym w dyplomacji publicznej reprezentowanych państw, wskazując na ich powiązanie instytucjonalno-formalne z instytucjami państwowymi. Działania rozgłośni mają związek z polityką rządów USA, Wielkiej Brytanii i Francji w zakresie zwalczania tzw. państwa islamskiego i struktur terrorystycznych, jak również wzmacniania procesów demokratyzacyjnych w obszarach świata dotkniętych konfliktami zbrojnymi lub kryzysami politycznymi.

Arabskie i polskie słownictwo dyplomatyczne i polityczne

Jakub Sławek

Książka jest pierwszym w Polsce zbiorem przykładów i wzorów korespondencji dyplomatycznej w języku arabskim wraz z jej tłumaczeniem i omówieniem w języku polskim. Charakter publikacji jest naukowy oraz popularyzatorski, aby mógł być wykorzystany przez jak największą ilość potencjalnych odbiorców. Z jednej strony książka ma być podręcznikiem dla arabistów, pomocą dla tłumaczy, ale także wnosić wkład do studiów międzynarodowych, ponieważ odzwierciedla sposób myślenia Arabów, konstruowania wypowiedzi w obszarze dyplomacji, polityki międzynarodowej, terminologii specjalistycznej oraz pokazuje kulturowy aspekt tychże treści. Książka to także leksykon specyficznej terminologii, która zdaje się być współcześnie popularna. Stara się ona porządkować i tłumaczyć pewne zjawiska poprzez nie tylko zamieszczone tłumaczenie na j. polski, ale właśnie ukazanie kontekstów danych terminów i haseł. Książka dostarcza gotowych i sprawdzonych współczesnych arabskich rozwiązań językowych w obszarze dyplomacji i polityki, co powoduje możliwość wzbogacenia przez osoby władające j. arabskim słownictwa i nabrania naturalności językowej. Odbiorcą publikacji są absolwenci i studenci studiów arabistycznych, tłumacze tego języka, ale również osoby i instytucje zajmujące się szeroko pojmowaną problematyką bliskowschodnią.

Słowiański krąg. Słowo - myśl - obraz w tradycji i współczesności

red. Aneta Banaszek-Szapowałowa

Monografia dedykowana jest Profesor Ewie Straś. Współpracownicy i przyjaciele z Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego oraz innych ośrodków w kraju i za granicą podzielili się na łamach tych stron rezultatami naukowego oglądu słów, myśli i obrazów słowiańskiego kręgu. W pięciu rozdziałach zgromadzonych jest 26 tekstów, w których autorzy przyjmują perspektywę semazjologiczną, onomazjologiczną czy translatoryczną, badają konkretne teksty dawne i współczesne, podejmują się omówienia zagadnień teoretycznych i praktycznego zastosowania metod i narzędzi lingwistycznych, omawiają określone przejawy działalności człowieka – nie tylko komunikacyjnej – w takich sferach jak władza, media, bezpieczeństwo. Większość tekstów ma charakter porównawczy, najczęściej analizowane są zagadnienia dotyczące języka polskiego i rosyjskiego, a także czeskiego.

Maria Klementyna Sobieska, królowa i Służebnica Boża

Aleksandra Skrzypietz, Stanisław Jujeczka

Maria Klementyna Sobieska (1701–1735) była wnuczką króla Jana III. W 1718 roku została zaręczona z Jakubem III Stuartem. Zatrzymana w Innsbrucku, uciekła i poślubiła wybranka. Urodziła mu dwóch synów, Karola Edwarda i Henryka Benedykta. Małżonkowie zamieszkali w Rzymie w Palazzo del Re, pod opieką i na koszt papieża. W 1725 roku Maria Klementyna zaprotestowała przeciwko odebraniu jej opieki nad synami i przeniosła się do klasztoru. Korzystając z międzynarodowego poparcia, wymogła na Jakubie Stuarcie ustępstwa i powróciła do domu. Po jej przedwczesnej śmierci rodzina podjęła zabiegi, które miały doprowadzić do jej beatyfikacji. Wszczęty został wstępny proces, w którym nazywano Marię Klementynę Służebnicą Bożą.

Współczesna glottodydaktyka wobec zmian edukacyjnych. Nowe wyzwania i innowacyjne rozwiązania

red. Danuta Gabryś-Barker, Ryszard Kalamarz

Seria: Publikacje Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych (6), ISSN 2719-8065   Książka jest zbiorem artykułów poświęconych sytuacji współczesnej glottodydaktyki, ze szczególnym uwzględnieniem warunków pandemicznych. Zawarte w tomie analizy dotyczą: presji, jakim podlega nauczyciel, oraz wypracowanych strategii radzenia sobie z nimi; postaw studentów i wykładowców wobec wyzwań, jakie stworzyło nauczanie zdalne; zagadnień odnoszących się do sfery afektywnej, związanych z brakiem autentycznych kontaktów społecznych; kształtowania relacji i dystansu, czyli tzw. bliskości interakcyjnej i interpersonalnej oraz barier afektywnych w komunikacji obcojęzycznej spowodowanych lękiem przed błędem językowym. Podejmowana jest również problematyka ograniczeń w zakresie rozwijania komunikacyjnych kompetencji językowych, kompetencji ogólnych, weryfikacji efektów uczenia się, kształcenia zawodowego tłumaczy oraz nowych możliwości, jakie stwarza wykorzystywanie komunikatorów, platform edukacyjnych, kursów MOOC, dostępnych narzędzi cyfrowych czy tradycyjnych podręczników, jak również możliwości tkwiących w zastosowaniu w praktyce edukacyjnej założeń neurodydaktyki czy prezentowaniu postawy otwartości w wymagającym nauczaniu CLIL.