Polska półka filmowa. Krótkometrażowe filmy aktorskie i animowane w nauczaniu języka polskiego jako obcego

Justyna Hanna Budzik, Agnieszka Tambor

Filmy, które zostały opracowane w niniejszym podręczniku, mają różnorodne wartości językowo-realioznawcze. Zaproponowałyśmy filmy krótkometrażowe, które ze względu na swoją niewielką objętość nadają się do wykorzystania w całości podczas dowolnych zajęć. Zestaw oferowanych filmów ma pełnić jednak nie tylko funkcję urozmaicenia lekcji, ale także zapełniać lukę, która wytworzyła się w materiale proponowanym przez współczesne podręczniki do nauki jpjo. Filmy ujęte w książce tworzą swoisty katalog pretekstów do rozmowy na tematy trudne, pomijane przez większość podręczników. Zagadnienia kulturowe do poszczególnych filmów to tylko jedna z części oferowanych jednostek lekcyjnych. Poza nimi proponujemy zestaw różnorodnych (kształtujących wszystkie sprawności językowe) ćwiczeń dopasowanych tematycznie do konkretnej produkcji. Podstawowym celem podręcznika jest rozwijanie u studentów sprawności komunikacyjnej. W poszczególnych scenariuszach ani w zawartych w nich ćwiczeniach nie zostały określone poziomy językowe. Nie określałyśmy ich świadomie i celowo, aby dać nauczycielowi lub lektorowi możliwość dostosowania poszczególnych elementów do potrzeb i zainteresowań grupy.

Polska rodzina i wychowanie w świetle nauczania Jana Pawła II

Anastazja Sorkowicz

Autorka książki proponuje spojrzenie na polską rodzinę i wychowanie w świetle pedagogii Jana Pawła II. Zawarte w książce analizy mogą posłużyć do pogłębionej refleksji nad istotą rodziny ujmowanej w kategoriach wspólnoty, komplementarnością ról rodzicielskich, szacunkiem dla życia, warunkami zdrowego wychowania w rodzinie i możliwościami adekwatnego reagowania na zagrożenia, przed którymi staje współczesna polska rodzina. Książka zawiera nie tylko ocenę aktualnych możliwości wychowawczych podstawowej instytucji wychowującej, ale również pokazuje obraz stanu pożądanego pozwalającego w pełni realizować jej zadania wychowawcze. Podstawowym atutem książki jest uniwersalność materiału źródłowego stanowiącego jej bazę. Papież kieruje swoją katechezę przede wszystkim do katolików, dla których ma ona charakter obowiązujący. Prezentowana książka nie ma jednak natury konfesyjnej. Przedstawicie innych religii i wyznań, czyli „wszyscy ludzie dobrej woli” otwarci na papieskie nauczanie, mogą czerpać z niej wiedzę dotyczącą chrześcijańskiej wizji rodziny, ułatwiającą budowanie wspólnoty narodowej i wzajemne zrozumienie.

"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 20, nr 1/2015: Osoba niepełnosprawna w środowisku lokalnym i instytucjonalnym

red. Ilona Fajfer-Kruczek

W niniejszym numerze czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (1/2015, tom 20) zebrane i zaprezentowane zostały teksty podejmujące i uszczegóławiające jego temat przewodni – Osoba niepełnosprawna w środowisku lokalnym i instytucjonalnym. Środowisko lokalne jest naturalnym obszarem funkcjonowania osób z niepełnosprawnością i ich rodzin. Zachodzą w nim znaczące interakcje między ważnymi aktorami życia rodzinnego, sąsiedzkiego i towarzyskiego, w szkole, w miejscu pracy, w instytucjach. Przez lata zmieniało się społeczne postrzeganie osób z niepełnosprawnością. Dziś mamy świadomość, że niepełnosprawność może dotyczyć każdego z nas. Jednak nie każdy rodzaj niepełnosprawności spotyka się z pozytywnymi postawami wobec osób jej doświadczających. Niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia psychiczne, znaczna widoczna niepełnosprawność wciąż wywołują niepożądane reakcje innych osób. Normalizacja życia osób z niepełnosprawnością jest procesem powolnym i napotykającym wiele barier. Dlatego rolą środowisk naukowych, instytucjonalnych i społecznych jest badanie tych mechanizmów i wdrażanie odpowiednich rozwiązań. W numerze zamieszczono artykuły badaczy, praktyków, rzeczników osób z niepełnosprawnościami, którzy prezentują własne koncepcje, wyniki badań środowisk lokalnych, instytucjonalnych i rodzinnych oraz przykłady dobrych praktyk. (z Wprowadzenia)

"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 21, nr 2/2015: Interdyscyplinarność w opiece i wsparciu osób niepełnosprawnych

red. Sylwia Wrona, Jerzy Rottermund

Kolejny numer „Problemów Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, pt. Interdyscyplinarność w opiece i wsparciu osób niepełnosprawnych (2/2015, tom 21) pod redakcją Sylwii Wrony i Jerzego Rottermunda, zawiera dziewięć artykułów, w których autorzy dzielą się swoim doświadczeniem zawodowym, wskazując jednocześnie na konieczność podejmowania zadań i adekwatnych terapii dla poprawy jakości życia osób będących w potrzebie. Kryterium doboru publikacji do przedłożonego tomu mieści się w triadzie: osoba niepełnosprawna (rozwój, zdrowie, potrzeby) – środowisko (kształcenie, nauka, codzienne życie) – zespół rehabilitacyjny. Zakres tematyczny zaprezentowany w czasopiśmie jest szeroki, gdyż taka jest aktualnie potrzeba wymiany myśli, przekazywania sobie wzajemnie informacji o możliwościach, a zarazem prowadzenia czynności terapeutycznych, wspierających czy opiekuńczych.

Projektowanie metod dydaktycznych. Efektywne strategie edukacyjne. Wydanie II

Julie Dirksen

Efektywne i atrakcyjne przekazywanie wiedzy innym jest trudnym zadaniem. Nawet ekspert w swojej dziedzinie może mieć problem z przygotowaniem i przeprowadzeniem zajęć edukacyjnych, dzięki którym nauczane osoby przyswoją podane informacje i będą umiały się nimi posłużyć. Większość osób w jakimś stopniu zajmuje się edukacją: wygłasza prezentacje, wdraża nowych pracowników, omawia nowe produkty czy choćby pomaga własnym dzieciom w nauce! Niniejsza książka dotyczy planowania doświadczeń edukacyjnych — jednej z najskuteczniejszych metod nauczania. Znalazły się tu również wyczerpujące informacje na temat koncentracji, pamięci i samego procesu uczenia się. Zaprezentowano wyniki najnowszych badań nad procesem uczenia się i zapamiętywania oraz informacje o nowych technikach uczenia się społecznego i nieoficjalnego. Podano też wskazówki umożliwiające planowanie doświadczeń edukacyjnych, które pozwolą na przekazanie wiedzy i wyrabianie pożądanych nawyków. W tej książce między innymi: informacje o sposobie działania ludzkiej pamięci i przebiegu procesów uczenia się wskazówki dotyczące planowania projektu edukacyjnego wskazówki dotyczące dobierania odpowiednich strategii metodycznych opis skutecznych strategii motywowania ludzi do nauki instrukcje dotyczące przekazywania wiedzy i umiejętności opis różnych metod oceny efektów nauczania Julie Dirksen cieszy się wieloletnim doświadczeniem w dziedzinie e-learningu. Zajmuje się metodologią uczenia się zarówno w przypadku dużych korporacji czy organizacji typu non profit, jak i szkół wyższych. Regularnie prowadzi warsztaty metodyczne na całym świecie, a także zajęcia z metodyki planowania doświadczeń edukacyjnych i psychologii kognitywnej. Pasjonuje się stosowaniem ekonomii behawioralnej w nauczaniu. Jak fajnie jest wiedzieć więcej i umieć to przekazać!

Przegląd palatynatów polskich w czasie panowania Piastów

Oswald Balzer

Przegląd palatynatów polskich w czasie panowania Piastów to edycja artykułu Oswalda Balzera przygotowana na podstawie trzeciego tomu Pism pośmiertnych, który ukazał się we Lwowie w 1937 r. Opracowanie redakcyjne tekstu: dr Artur Lis.

Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole

Anna Janus-Sitarz

Jak - w stanie kryzysu czytelnictwa, atrofii wartości, upadku autorytetu intelektualisty i wielu przeobrażeń społeczno-kulturowych obniżających rangę lektury- -uczyć czytania? Jak temu czytaniu przywrócić dwa zanikające, a niezbędne elementy: przyjemność i odpowiedzialność Książka, przeplatając dyskurs naukowy i dydaktyczny, stara się zarówno poszerzyć kompetencje nauczyciela o przemyślenia przydatne w nauczaniu literatury, wzbogacić jego "warsztat badacza", przybliżyć refleksje teoretycznoliterackie możliwe do aplikacji w szkolnych spotkaniach z lekturą, jak i zwrócić uwagę a te aspekty filozofii edukacji, które dopominają się zmian w podejściu  tak do ucznia, jak i do dzieła literackiego.

Ratuj Maluchy. Rodzicielska rewolucja

Karolina Elbanowska, Tomasz Elbanowski

Inicjatorzy akcji Ratuj Maluchy ujawniają jej kulisy. Czy dwoje młodych ludzi ze zwykłego blokowiska, wychowujących siedmioro małych dzieci, może zagrozić rządzącym i wywołać ferment na politycznej scenie? Okazuje się, że tak. Akcja Ratuj Maluchy stała się dla władz tym, czym lustro dla Bazyliszka doprowadziła do drastycznego spadku poparcia koalicji rządzącej. Niezgoda Elbanowskich na przymusowe posyłanie sześciolatków do szkół zmobilizowała do protestów tysiące rodziców. Ratuj Maluchy to porywająca opowieść o obywatelskiej walce z systemem. Zdolności organizacyjnych mogłaby im pozazdrościć niejedna profesjonalna partia polityczna i korporacja. Ich nieustępliwości większość służb specjalnych świata. Ich zdolności mobilizacji współpracowników niejeden Kościół. Tygodnik Wprost z okazji przyznania inicjatorom akcji Ratuj Maluchy tytułu Człowieka Roku 2014

RegUŁy językowe w praktyce. Wybór pytań i odpowiedzi z internetowej Poradni Językowej UŁ

Katarzyna Burska, Bartłomiej Cieśla

Książka zawiera obszerny wybór pytań i odpowiedzi opublikowanych w internetowej Poradni Językowej Uniwersytetu Łódzkiego w latach 2014–2021. Autorzy, oprócz tego, że wyjaśniają szereg aktualnych problemów poprawnościowych z różnych płaszczyzn języka: fonetyki, morfologii, leksyki, fleksji, składni, ortografii i interpunkcji, poruszają też zagadnienia z zakresu pragmatyki i edytorstwa. Zasadnicza cześć książki poprzedzona jest szczegółową charakterystyką pojęcia norma językowa oraz opisem opracowań mogących stanowić cenne źródło wiedzy na temat zagadnień poprawności językowej. Publikacja z jednej strony pełni zatem funkcję klasycznego poradnika, który pozwoli Czytelnikom rozwikłać wiele zawiłości dotyczących współczesnej polszczyzny w jej aspekcie normatywnym, z drugiej zaś to przydatny przewodnik po teoretycznych meandrach kultury języka. * Monografia zawiera cenny materiał językowy i przekaz teoretyczny, a co najważniejsze – w sposób charakterystyczny dla podejścia naukowego proponuje rozwiązania problemów językowych w oparciu o wiedzę lingwistyczną oraz obowiązujące normy, m.in. zasady pisowni polskiej. W pracy przyjęto zasadę rzetelnego, wieloaspektowego prezentowania wyników badań nad językiem, ale także ujęcie przekrojowe, ukazujące rozwój refleksji kulturalnojęzykowej na gruncie polskim, co stanowi ujęcie cenne poznawczo, popularyzatorsko i dydaktycznie. Opinie językowe zawarte w publikacji są wynikiem naukowego podejścia do problemów poprawnościowych, są znakomicie umotywowane, oparte na wynikach badań naukowych. Z recenzji dr hab. Katarzyny Wyrwas, prof. UŚ Publikacja znajdzie licznych odbiorców wśród osób, które są zainteresowane problemami językowymi i chcą wzbogacić wiedzę o współczesnej polszczyźnie. Książka powinna stać się obowiązkowym podręcznikiem akademickim. Jest doskonałym materiałem na zajęcia z kultury języka. Publikacja jest przeznacza na dla wszystkich, którzy chcą rozwijać praktyczną umiejętność posługiwania się polszczyzną na co dzień. Można ją potraktować jako pożyteczną podpowiedź, gdzie szukać odpowiedzi na trudne pytania. Z recenzji dr hab. Moniki Kaczor, prof. UZ

Rozmówki dla osób z zaburzeniami mowy o typie afazji motorycznej

Ewa Wolańska, Adam Wolański

<p>Komunikowanie się z innymi ludźmi jest jedną z podstawowych potrzeb psychicznych człowieka. Osoba, która ma poważne deficyty w porozumiewaniu się za pomocą żywej mowy, może przeżywać wiele negatywnych emocji. Jeśli nie może w sposób zrozumiały dla innych wyrazić swoich potrzeb, przeżywa często frustrację, a nawet wycofuje się z kontaktów z innym ludźmi.</p><p>Rozmówki stanowią narzędzie wspomagające komunikację językową u osób, u których zostało zachowane rozumienie cudzej mowy, własne wypowiedzi formułowane są w myślach, ale bez możliwości ich właściwej artykulacji w słowach. Pytania i zwroty oraz słownictwo zawarte w niniejszej publikacji pozwalają nadać myślom kształt słowny i porozumieć się w podstawowym zakresie w typowych sytuacjach związanych z codziennymi czynnościami.</p><p>Pytania i zwroty oraz niezbędne słownictwo zawarto w osiemnastu praktycznych tematach uszeregowanych w kolejności alfabetycznej. Na początku każdego z nich podane zostały zwroty i pytania wzorcowe, związane z danym tematem. Oprócz zwrotów i pytań wzorcowych każdy temat zawiera bogaty zestaw wyrazów i wyrażeń uzupełniających (słownik tematyczny).</p>

Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży

Elżbieta Płóciennik

Kolejna publikacja w ramach serii „Edukacja dla Mądrości”, inspirowanej koncepcją i dokonaniami Roberta J. Sternberga (Teaching for Wisdom) - praktyczny poradnik metodyczny dla nauczycieli, wychowawców i pedagogów, pracujących w różnych instytucjach oświatowych, dla konsultantów i doradców metodycznych, a także rodziców. Zawiera wprowadzenie teoretyczne oraz przykłady sytuacji edukacyjnych, służących rozwijaniu inteligencji analitycznej, twórczej, praktycznej, refleksyjności, myślenia dialogicznego i dialektycznego oraz propozycje konkretnych ćwiczeń. Czytelnik znajdzie również zestaw scenariuszy zajęć do pracy z młodzieżą. Poradnik uzupełniają gotowe do powielenia karty pracy. Zainteresowani scenariuszami do pracy z dziećmi w przedszkolu i szkole podstawowej mają do dyspozycji tom poprzedni (E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej), a wszyscy, którzy chcieliby zapoznać się z szerszym wprowadzeniem do koncepcji edukacji dla mądrości - tom pierwszy (E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne).  

Rytmika Emila Jaques-Dalcroze'a w edukacji i terapii dzieci z symptomami nadpobudliwości psychoruchowej

Ewa Bogdanowicz

Głównym problemem większości dzieci z ADHD są deficyty uwagi oraz zakłócenia hamowania swojego zachowania (Barkley, Borkowska, Kołakowski). Na konieczność wczesnej diagnozy oraz leczenia dzieci z tym rzeczywistym zaburzeniem rozwojowym zwraca uwagę wielu badaczy i specjalistów (Barkley, Kołakowski, Kajka, Szymona). Są oni zgodni co do konieczności wykorzystywania wieloaspektowego, wielokierunkowego wspomagania i usprawniania rozwoju tych dzieci, z uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości oraz deficytów w zakresie poszczególnych sfer rozwojowych. Jedną z głównych zalet – umiejscowionej w pedagogiczno-artystycznym obszarze – metody rytmiki E. Jaques-Dalcroze’a jest jej integralność, która rozumiana jest zarówno w kontekście założeń odnoszących się m.in. do psychologii, np. koncepcji rozwoju poznawczego J. Piageta oraz dziedzin sztuki (taniec, teatr), jak i w kontekście metodycznych zasad oraz wykorzystywanych zadań, które angażują jednocześnie umysł i ciało, uaktywniają wszystkie zmysły i wspomagają rozwój każdej ze sfer rozwojowych. Te nieocenione zalety, które obserwują w praktyce nauczyciele i terapeuci zajmujący się tą metodą skłaniają jednocześnie do zwrócenia szczególnej uwagi na konieczność sprawdzania skuteczności zintegrowanych oddziaływań muzyczno-ruchowych w korygowaniu zaburzonych funkcji dzieci nadpobudliwych psychoruchowo w zakresie poprawy kontroli aktywności ruchowej, usprawnianiu procesów poznawczych oraz poprawy funkcjonowania społecznego. Niniejsza publikacja prezentuje wyniki przeprowadzonych badań własnych w zakresie oddziaływania na dzieci sześcioletnie wykazujące symptomy nadpobudliwości psychoruchowej poprzez zintegrowane oddziaływania muzyczno-ruchowe, jakie oferuje stosowanie metody Jaques-Dalcroze’a. Publikacja adresowana jest do nauczycieli edukacji powszechnej, jak i muzycznej, terapeutów oraz wszystkich osób zajmujących się edukacją dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Scenariusze do bajek

Lech Tkaczyk

E-book – "Scenariusze do bajek". Seria Biznes i edukacja. Edukacja przedszkolna / szkolna. Książka ta jest zbiorem scenariuszy do bajek autorstwa Lecha Tkaczyka i stanowi nieocenioną pomoc dla wszystkich, którzy swoją pracę z dziećmi pragną urozmaicić o zabawę w teatr. Zawarte tu scenariusze są dostosowane do wykonania ich np.: w przedszkolnym teatrzyku z udziałem małych aktorów, lub wykorzystując kukiełki czy pacynki. Można je też zainscenizować z dzieckiem w domu, gdzie rolę bajkowych postaci „zagrają” zabawki z dziecinnego pokoju lub też wyciąć bohaterów przedstawienia z papieru i zaproponować „teatrzyk cieni”. Dzieci lubią kiedy oddziałujemy na ich zmysły nie tylko słowem ale też innymi, nowymi środkami wyrazu. Scenariusze zawarte w tej książce umożliwiają nie tylko rozwijanie wrażliwości i wyobraźni dziecka ale też wprowadzają najmłodszych w świat literatury i teatru poprzez inspirującą zabawę.

Scenariusze do bajek dla przedszkoli i szkół 2

Lech Tkaczyk

E-book – "Scenariusze do bajek dla przedszkoli i szkół 2". Seria Biznes i edukacja. Edukacja przedszkolna / szkolna. Książka ta jest zbiorem nowych scenariuszy do bajek autorstwa Lecha Tkaczyka i stanowi nieocenioną pomoc dla wszystkich, którzy swoją pracę z dziećmi pragną urozmaicić o zabawę w teatr. Zawarte tu scenariusze są dostosowane do wykonania ich np.: w przedszkolnym teatrzyku z udziałem małych aktorów, lub wykorzystując kukiełki czy pacynki. Można je też zainscenizować z dzieckiem w domu, gdzie rolę bajkowych postaci „zagrają” zabawki z dziecinnego pokoju lub też wyciąć bohaterów przedstawienia z papieru i zaproponować „teatrzyk cieni”. Dzieci lubią kiedy oddziałujemy na ich zmysły słowem, ale też innymi, nowymi środkami wyrazu. Scenariusze zawarte w tej książce umożliwiają nie tylko rozwijanie wrażliwości i wyobraźni dziecka, ale też wprowadzają najmłodszych w świat literatury i teatru poprzez inspirującą zabawę.

Scripta Classica. Vol. 12

red. Anna Kucz, Patrycja Matusiak

Wolumen 12 Scripta Classica zawiera czternaście artykułów polskich badaczy starożytności poświęconych refleksji nad fenomenem śmierci w czasach antycznych oraz nad jego literackimi reprezentacjami w kulturze śródziemnomorskiej. Autorzy w swych artykułach nawiązując do różnych mitów, religii, obrzędów, tradycji literackiej i filozoficznej, symboli utrwalonych w kulturze śródziemnomorskiej, między innymi dowodzą, że  przerażenie z powodu śmierci i lęk przed rozkładem zwłok widoczne było również w antycznej kulturze. Niniejszy wolumen  otwiera wspomnienie o Profesorze Kolendo i wprowadza nas w nastrój zadumy i refleksji nad śmiercią, a także uzmysławia nam naszą bezradność w jej obliczu. Publikacja skierowana jest do filologów, historyków, filozofów, kulturoznawców, teologów, archeologów, do wszystkich tych, którzy zechcieliby rozważyć kwestię namysłu starożytnych nad śmiercią oraz tych, którzy zechcą szukać w niej inspiracji i pouczenia.

Situational English АНГЛІЙСЬКА В РІЗНИХ СИТУАЦІЯХ

Jacek Gordon

АНГЛІЙСЬКА В РІЗНИХ СИТУАЦІЯХ (SITUATIONAL ENGLISH) - Цей підручник призначений для людей, які вже володіють основами англійської мови та хочуть покращити свої знання, вивчаючи важливі фрази та структури, що викорис-товуються цією мовою. Контент поділено на тематичні розділи, які містять понад 4000 речень або діалогів, що стосуються теми окремого розділу, і всі вони мають повну фонетичну транскрипцію вимови. Курс призначений для використання на комп'ютерах або планшетах.

Słownik gwary sandomierskiej

Andrzej Cebula

Niniejszy słownik gwary sandomierskiej, który opracował Andrzej Cebula, to publikacja bezwzględnie potrzebna, chociaż mocno spóźniona. Winna bowiem ona powstać, co najmniej pięćdziesiąt lat temu, kiedy jeszcze nie wymarło pokolenie osób posługujących się tą gwarą na co dzień. Wtedy komuś, kto chciałby taki słownik stworzyć byłoby o wiele łatwiej dokonać tego przedsięwzięcia. Tak czy inaczej, autora należy jednak podziwiać i sam pomysł przygotowania takiego słownika, jak i za niemały trud weń włożony. Oczywiście słownik niniejszy doskonały nie jest, bo jak już wspomniałem wyżej jego przygotowanie było o co najmniej półwiecze spóźnione. Niemniej znajdują się w nim słowa i zwroty, których znaczenie ma bardzo starą metrykę, jak choćby w nawi w zaświatach, co można odnieść do czasów pogańskich, przedchrześcijańskich. Ale mamy tu też słowa i zwroty, które niejako wtórnie, z języka literackiego trafiły do współczesnej gwary sandomierskiej czy raczej podsandomierskiej, a i można tu natrafić na przekręcone rusycyzmy czy germanizmy, a jakby się dobrze wczytać w tenże słownik to i czechizm by się trafił. W związku z tym, co napisałem wyżej trzeba uznać, że praca autora jest potrzebna, a dla przyszłych badaczy języka polskiego bardzo cenna, ponieważ oddaje stan o ile można użyć takiego określenia gwary sandomierskiej, jaka była, a gdzieniegdzie jeszcze jest, w użyciu w wieku XX i w pierwszej ćwierci wieku XXI.

Słownik nazwisk mieszkańców południowego Śląska XIX wieku

Izabela Łuc

Opracowany w postaci słownikowej zasób nazwisk zawiera poświadczone w archiwalnych źródłach regionalnych formacje identyfikacyjne mieszkańców południowej części Śląska, należącej w XIX wieku do Księstwa Cieszyńskiego. Zebrane antroponimy obrazują proces ostatecznego kształtowania się oraz stabilizacji funkcji XIX-wiecznych nazwisk na Śląsku Cieszyńskim, reprezentujących miasto Cieszyn wraz z okolicznymi miejscowościami, ze wsiami, z koloniami i przysiółkami. Słownik nazwisk mieszkańców południowego Śląska XIX wieku jest pierwszym antroponomastykonem, obejmującym swym zakresem region południowego Śląska w okresie największego dla tego obszaru rozwoju. Materiał zawarty w Słowniku… może służyć badaniom nad antroponimią niemiecką i czeską, ilustruje bowiem bogaty zasób antroponimów w oryginalnej postaci (niemieckiej i czeskiej) oraz formacji w różnym stopniu przekształconych pod wpływem pisowni polskiej, jak również struktur wykazujących germańskie i czeskie cechy językowe. Zgromadzony zbiór nazwisk niewątpliwie posłuży też za materiał źródłowy do dalszych – regionalnych i ogólnopolskich badań. Słownik może być również przydatny w procesie edukacyjnym, służąc polonistom i nauczycielom historii jako materiał egzemplifikacyjny do przygotowania ciekawych lekcji o języku (gwarze), tradycji i historii regionu, jego kulturze i wartościach.

Społeczeństwo - sport - edukacja

red. Barbara Wiśniewska-Paź, Piotr Wróblewski

Społeczeństwo – sport – edukacja zawiera artykuły przedstawione w trakcie dwóch dni w ramach XV Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, który miał miejsce we wrześniu 2013 roku w Szczecinie. Przedłożone przez autorów referatów teksty uzupełnione zostały artykułami przygotowanymi przez badaczy zajmujących się problematyką znaczenia sportu w obrębie współczesnego społeczeństwa polskiego w różnych aspektach i zakresie. Pod uwagę zostały wzięte przede wszystkim dwa ważne wymiary znaczenia sportu: 1. kontekst społeczny, tj. powiązany bezpośrednio z instytucjami społecznymi (wzorami, drużyną, klubem, widowiskami) oraz 2. kontekst edukacyjny, wyznaczony realizacją programów socjalizacyjnych i wychowawczych na poziomie sportu szkolnego i profesjonalnego, ale także w  ramach różnych form spędzania wolnego czasu i prozdrowotnego stylu życia. Autorzy artykułów w analizie fenomenu sportu i edukacji we współczesnym społeczeństwie stosują różne perspektywy badawcze. Obok socjologii sportu, wykorzystywane są teorie powstałe na polu socjologii: kultury, organizacji, małych i dużych struktur społecznych czy socjologii ciała. W wielu artykułach znajdują się wyraźne odniesienia do teorii społeczeństwa konsumpcyjnego. Zaprezentowane w tomie stanowisko teoretyczne eksponuje przede wszystkim wieloaspektowość sportu jako fenomenu ludycznego, mitycznego oraz elementu kultury symbolicznej, jest przy tym dalekie od, dominującego przez wiele lat, stanowiska strukturalistyczno-funkcjonalnego czy psychologicznego.     Repertuar problemów zaprezentowanych w niniejszym tomie jest na tyle ciekawy i różnorodny, że każdy czytelnik zainteresowany problematyką z pogranicza sportu, społeczeństwa i edukacji znajdzie w książce coś interesującego do przeczytania.

Strategie komunikacyjne osób dwujęzycznych. Na przykładzie polszczyzny odziedziczonej w Niemczech

Anna Żurek

Niniejszej publikacji przyświecają dwa cele. Pierwszym z nich jest krytyczne omówienie dotychczasowych badań nad polszczyzną osób wczesnodwujęzycznych, tj. przedstawicieli drugiego pokolenia polskich emigrantów, określanych mianem użytkowników języka polskiego jako odziedziczonego. Drugi zaś cel obejmuje rozpoznanie, opis i klasyfikację stosowanych przez nich strategii komunikacyjnych. Są one definiowane jako zamierzone działania werbalne podejmowane przez osoby dwujęzyczne w obliczu trudności z wyrażeniem intencji komunikacyjnej spowodowanych ich deficytami leksykalnymi.   Praca Anny Żurek na temat strategii komunikacyjnych osób wczesnobilingwalnych w Niemczech zapełnia lukę w polskich badaniach ze względu na przedmiot badań, a także wybór grupy respondentów. O doniosłości podjętej problematyki świadczy również wskazanie perspektyw dalszych dociekań zarówno w aspekcie językoznawczym, jak i dydaktycznym. Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Sękowskiej

Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty

Anna Włodarczyk

Książka ta omawia wielowymiarowość pojęcia "terapii" w edukacji. W sposób ciekawy przedstawione zostały analizy i interpretacje autentycznych zdarzeń szkolnych na lekcjach języka polskiego, a także ćwiczenia i projekty, pozwalające na budowanie refleksyjnej postawy nauczyciela w świadomym procesie nauczania. Celem tych zabiegów jest wykazaniem, iż holistyczny kierunek kształcenia wymaga od nauczyciela zarówno autentycznej relacji z uczniem, zrozumienia jego potrzeb i trudności, jak i świadomości własnego stylu pracy, obieranych metod obserwacji oraz stawianych celów nauczania.

Synonimia słowotwórcza rzeczownika w polszczyźnie XVII i XVIII wieku (na materiale ze słowników Grzegorza Knapiusza, Jana Ernestiego i Michała Abrahama Troca)

Marek Kaszewski

Książka tylko w wydaniu elektronicznym w postaci e-booka.   Niniejsza książka stanowi próbę opisu odcinka („przekroju synchronicznego”) obejmującego XVII i XVIII stulecie pod kątem zjawiska synonimii słowotwórczej rzeczownika. W monografii podjęto próbę zestawienia przekroju drugiej fazy doby średniopolskiej z wynikami opracowania sąsiedniego odcinka, mianowicie z charakterystyką synonimii polszczyzny szesnastowiecznej, dla której dysponujemy już precyzyjnymi danymi. Podjęto próbę określenia charakteru oraz intensywności przeobrażeń synonimii derywacyjnej rzeczownika w omawianym okresie na tle całej doby średniopolskiej, wskazania przyczyn i konsekwencji zmian, a także omówienia tendencji rozwojowych poszczególnych kategorii derywacyjnych, w tym zwiększającej się roli derywacji paradygmatycznej w obrębie wybranych klas.

Szkolna lektura bliżej teraźniejszości

Anna Janus-Sitarz

Autorzy kolejnego tomu serii „Edukacja nauczycielska polonisty” przekonują o nieuzasadnionej nieobecności literatury współczesnej w szkolnej edukacji. Analizują przeszkody w jej odbiorze i proponują sposoby ich przezwyciężania. Podsuwają nauczycielom pomysły na motywowanie do lektury, dowodzą, że zmaganie z sensem dzieła staje się intelektualną przygodą, zachęcają do autorefleksji nad wartością spotkań z literaturą. Zawarty w tomie Lektura szkolna bliżej teraźniejszości dobór tytułów współczesnej prozy i poezji celowo odchodzi od kanonicznego spisu dzieł, stanowiąc pewną sugestię dla polonistów, aby to oni decydowali o wyborze nowych lektur, kierując się potrzebami i problemami, jakie dotyczą ich wychowanków, a nie przywiązaniem do polonistycznych konspektów lekcji i do swych lekturowych przyzwyczajeń. Autorzy proponują niebanalne odkrywanie poezji poprzez refleksje o poetach i wierszach uwrażliwionych na malarstwo, przez spotkania z twórcami nieznanymi i poezją nieopisaną przez znawców i prowokowanie odbiorcy do nieustannych reinterpretacji wątków, tematów, toposów obecnych w kulturze na przestrzeni wieków. Podsuwają nauczycielom rozmaite koncepcje na szkolne spotkania z najnowszą prozą Olgi Tokarczuk, Janusza Andermana, Doroty Masłowskiej, Andrzeja Stasiuka, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wojciecha Kuczoka, Antoniego Libery i innych.

Szkolna polonistyka zanurzona w języku

Anna Janus-Sitarz, Ewa Nowak

Kolejny tom serii „Edukacja nauczyciela polonisty” podejmuje zagadnienia szkolnego kształcenia językowego. Wychodząc z założenia, że świat istnieje w języku i wyraża się poprzez język, autorzy rozważają między innymi problemy dotyczące koncepcji, modeli i kierunków szkolnej dydaktyki języka. Jednym z jej fundamentów mogą stać się dokonania współczesnych teorii językoznawczych, funkcjonalnie wykorzystanych w szkolnej praktyce. Zamieszczone teksty przedstawiają sposoby kształtowania i rozwijania  uczniowskiej świadomości językowej, której wykładnikiem staje się interpretacja różnych tekstów kultury, a tym samym interpretacja świata. Prezentują praktyczne rozwiązania pozwalające na pokonywanie barier językowych w odbiorze tekstów literackich, a także proponują postrzeganie lekcji w kategoriach dyskursu. Drugą część tomu stanowią poważne i żartobliwe, naukowe i prywatne materiały  z uroczystości jubileuszu czterdziestolecia pracy naukowo-dydaktycznej dr Marii Madejowej, badaczki problemów szkolnego kształcenia językowego, kultury języka, szeroko pojętej dydaktyki polonistycznej.