"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2016. T. 16

red. Michał Rauszer, red. Grzegorz Studnicki

Za każdym razem, kiedy żegnamy się z jakimś paradygmatem, obszarem badawczym, warunkiem praktykowania antropologii czy w ogóle z historią, szybko okazuje się, że wraca to w innej, nowej formie i niekoniecznie jako farsa, jak powiedziałby klasyk myśli społecznej. Wraz z osławionym „końcem historii” Francisa Fukuyamy mieliśmy oto przejść do pozbawionego społecznych tarć społeczeństwa liberalnego, kształtowanego przez odniesienie do indywiduum, jako punktu wyjścia polityki i społecznego zarządzania. Choć polityka i ekonomia nadal są oparte na tym indywidualistycznym paradygmacie, to można dostrzec symptomy próby budowania wspólnotowości na nowo. Próby te dodatkowo są wzmacniane przez permanentny już kryzys finansowy, który rozpoczął się w 2008 roku, czy trzaskający w szwach uniwersalizm europejski. Tutaj z punktu widzenia antropologa pojawia się pierwsza kwestia, a mianowicie: jak powiązać te globalne procesy z lokalnymi formami wytwarzania tożsamości czy wspólnotowości? Trudno doszukiwać się bezpośredniego oddziaływania transakcji finansowych dokonywanych tysiące kilometrów od Polski na swoistą wspólnotowość użytkowników ogródków działkowych i walki o ich utrzymanie. To, co łączy oba procesy, to wpisanie w globalne przemiany wzajemnego splotu ekonomii, kultury i ideologii, dla których punktem odniesienia jest „rentowność”. Pojawia się tutaj oczywiście problem zaangażowania antropologa w badania, a jest to problem nie tyle etyki badawczej, ile etyki badających, a więc tego, jaki zbiór wartości będą oni podzielać. Tak zwany zwrot zaangażowany w antropologii i badaniach etnograficznych został już w Polsce zasygnalizowany i coraz częściej traktuje się go jako podstawowy paradygmat. W niniejszej publikacji proponujemy przyjrzeć się tej zmianie między innymi od strony próby zaprzęgnięcia do badań etnograficznych praktyk artystycznych oraz animacyjnych. Takie analizy, uzupełnione o przegląd teorii dotyczących metodyki tego typu badań, stanowią próbę rozpoznania „stopnia zero” praktykowania antropologii.   Od Redakcji (fragment)

"Studia Etnologiczne i Antropologiczne" 2017. T. 17

red. Maciej Kurcz, Magdalena Szalbot

Tom rozpoczynają artykuły z zakresu szeroko rozumianej ekologii kulturowej. To nie przypadek. Cieszyński ośrodek etnologii i antropologii kulturowej zajmuje się tą problematyką od wielu lat, a w ostatnim czasie, na tej podstawie, utworzono na studiach II stopnia nową specjalność. Ekologia to jednak nie wszystko. W tomie są także artykuły, które – co nas szczególnie cieszy – ukierunkowane są na Afrykę. To kontynent, który za sprawą zarówno wyjątkowości, jak i uniwersalności swych problemów skupia na sobie coraz większą uwagę badaczy. Widać to także w naszym czasopiśmie. W części Spojrzenie na Afrykę znajdziecie Państwo, między innymi, informacje o bolączkach edukacji wśród społeczności postpasterskich, konsekwencjach i specyfice globalizacji i konsumeryzmu afrykańskiego, dyskursie kolonialnym i jego współczesnych reminiscencjach czy percepcji czasu. Wszystko to zostało ukazane w oryginalnych pracach badawczych. Numer zamykają teksty, których spinającą klamrą jest typowo antropologiczne spojrzenie (lub, jak kto woli, Antropologiczne konteksty kultury).   /fragment – od redakcji, M. Kurcz, M. Szalbot/

Studia galicyjskie

Alois Woldan

Studia galicyjskie poświęcone są wielonarodowym zjawiskom dawnej Galicji, miastom i ludziom opisanym albo piszącym w różnych językach tego kraju (po polsku, po ukraińsku, po niemiecku). Metoda komparatystyczna, rzadko na razie stosowana w badaniach galicyjskich, pozwala postrzegać pojedyncze teksty jako elementy jednej całości, jednej wielkiej literatury galicyjskiej. Tematami tych szkiców są miasta Lwów i Kraków, etniczna grupa Hucułów oraz poszczególni autorzy galicyjscy z XIX i XX wieku (Franz Kratter, Iwan Franko, Hermann Blumenthal, Jerzy Harasymowicz, Andrzej Kuśniewicz, Jurij Andruchowycz i inni) w kontekście galicyjskim. Posłowie do książki napisał prof. Jacek Purchla. Alois Woldan - studiował teologię, slawistykę i komparatystykę na uniwersytetach w Innsbrucku i Woroneżu (Rosja). Pracował w katedrach slawistyki uniwersytetów w Innsbrucku, Salzburgu, Passau oraz jako lektor austriacki w Moskwie i we Wrocławiu. Obecnie jest profesorem literatur słowiańskich na Uniwersytecie Wiedeńskim, wykłada historię literatury polskiej i ukraińskiej.

Studia o mediach, kulturze i komunikacji

Marek Ostrowski

Książka zawiera szereg szkiców, których wspólną cechę stanowi refleksja nad współczesną kulturą. Ten przeznaczony dla studentów dziennikarstwa zbiór tekstów porusza kluczowe tematy mediologii. Zastosowano szereg narzędzi badawczych i pojęć, które próbują uchwycić charakterystyczne cechy współczesności, takie jak: wielokulturowość, globalność i wielopłaszczyznowość zjawisk komunikacyjnych w społeczeństwie konsumpcyjnym, złożoność etycznej problematyki cechującej życie we współczesnym świecie, skomplikowany opis rzeczywistości.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 14

red. Jan Iwanek, Rafał Glajcar

Artykuły 14. tomu „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” pomieszczono w czterech blokach. Dział „Systemy polityczne i gospodarcze” zawiera teksty: T. Kubina poświęcony analizie systemu gospodarczego UE, zwłaszcza jego cech charakterystycznych dla poszczególnych państw unijnych, będących również konsekwencją procesów integracji; M. Matyi dotyczący funkcjonowania szwajcarskich instytucji demokracji bezpośredniej i roli mniejszości muzułmańskiej w demokratycznym systemie politycznym; A. Kandzi poświęcony australijskiemu ruchowi republikańskiemu działającemu na rzecz odrzucenia monarchy brytyjskiego jako głowy państwa. W dziale „Polityka społeczna” pomieszczono teksty: B. Zasępy, która postuluje wczesne podjęcie działań minimalizujących skutki starzenia się społeczeństwa; P. Grzywny dotyczący tego, że bezpieczeństwo zdrowotne z racji swojej ważkości wymaga nieustannych zabiegów doprecyzowujących; N. Stępień poświęcony konieczności podjęcia działań oświatowych wobec braku skuteczności wdrażanych dotąd mechanizmów wyrównawczych. W dziale „Stosunki międzynarodowe” znalazł się tekst T. Okraski, który zwraca uwagę na to, że i zamierzone, i nieoczekiwane efekty działań chińskiego przywódcy mogą wpływać na relacje chińsko-indyjskie.            Ostatni artykuł w tomie – T. Głogowskiego – stanowi zawartość działu „Komunikowanie społeczne” i dotyczy sytuacji mediów tradycyjnych, które wobec rozwoju nowych kanałów komunikowania muszą sprostać stojącym przed nimi wyzwaniom. Tom zamyka dział „Recenzje i omówienia” z recenzją autorstwa Ł. Goniaka.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 15

red. Jan Iwanek, Rafał Glajcar

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis” ukazuje się z inicjatywy Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. Autorami większości zamieszczonych w tomie piętnastym artykułów są uczestnicy IV Zjazdu Katedr i Zakładów Systemów Politycznych, który odbył się w dniach 12–14 maja 2015 roku w Wiśle-Jaworniku. Tematykę Zjazdu i zarazem prezentowanych tu tekstów stanowiły badania dotyczące specyfiki partii politycznych, a artykuły niniejszego zbioru pomieszczono w dwóch działach. W dziale „Partie i systemy partyjne” znalazły się teksty: Jana Iwanka (w j. angielskim) dotyczący stricte politologicznej (w opozycji do prawniczej) definicji partii politycznej, Jarosław Szymanek wyjaśnia zagadnienie „politycznej reprezentacji”, Liana Hurska-Kowalczyk prezentuje problematykę wpływ grup nacisku struktur oligarchicznych na życie polityczne państwa ukraińskiego, Sebastian Kubas analizuje siły i pozycję, dominujących ugrupowań prawicowych w Czechach (ODS) i na Węgrzech (Fidesz), a Paweł Laidler podejmuje temat judykalizacji polityki z perspektywy ewolucji statusu prawnego mniejszości seksualnych w USA. Marek Gołosz przedstawia znaczenie i fenomen wyborczej i parlamentarnej stabilności partii Koalicja Kanaryjska, Krzysztof Kowalczyk zaś analizuje założenia programowe polskich  partii politycznych wobec religii i Kościoła. Dział zamyka artykuł Tomasza Koziełły poświęcony relacjom wewnątrz Ligi Polskich Rodzin. Dział „Wybory i kampanie wyborcze” otwiera artykuł Macieja Drzonka, w którym autor zwraca uwagę na fenomen „wiecznych prezydentów” (wielokadencyjnych) w miastach na prawach powiatu. Z kolei Agnieszka Łukasik-Turecka przedstawia sposoby wykorzystania przez komitety wyborcze czasu antenowego w ramach nieodpłatnych audycji wyborczych. Tematem artykułu Szymona Kołodzieja jest VI powszechna elekcja prezydencka w Polsce i przyczyny wyborczego zwycięstwa kandydata PiS. W ostatnim artykule działu Jakub Mielewczyk analizuje zmiany w estońskim systemie wyborczym w latach 1992–2015. Całość zamykają dwie recenzje autorstwa Zbigniewa Kantyki i Rafała Riedla.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 17

red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Piętnaście artykułów będących efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych to zawartość 17. tomu wydawnictwa ciągłego „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” autoryzowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego.  Teksty – jak zawsze – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Teoria polityki”, „Systemy polityczne”, „Partie polityczne i systemy partyjne”, „Polityka społeczna i regionalna”, „Prawo międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty. A. Chodubski rozważa problem autorytaryzmu w kontekście współczesnego życia politycznego, a A. Hołub podejmuje kwestię rozwoju terroryzmu któremu sprzyja środowisko radykalne i ekstremistyczne. W dziale drugim J. Iwanek analizuje temat  systemów wyborczych przez pryzmat ich aspektów metodologicznych (j. ang.), S.  Grabowska zajmuje się kwestią odpowiedzialności konstytucyjnej w odniesieniu do  prezydenta Słowenii (j. ang.), a pytanie o Hiszpanię jako państwo federalne stawia M. Domagała. W kolejnym dziale A. Rudowski przedstawia stosunek partii politycznych do modernizacji państwa jako kryterium różnicowania aktorów sceny politycznej. M. Dobrowolski na przykładzie J. Kaczyńskiego  rozważa problem przywództwa politycznego w opozycji. Nad rolą partii Jedna Rosja na rosyjskiej scenie politycznej zastanawia się J. Jendrysko, a Ł. Wilkoń analizuje (j. ang.) przypadek włoskiej partii Lega Nord pod kątem jej ideologii. W następnym dziale skalą i dynamiką zagrożenia ubóstwem ekonomicznym polskich rodzin wielodzietnych w latach 2006–2015 zajmuje się B. Zasępa. B. Jewartowski przybliża zagadnienie oszustw metoda „na wnuczka”, a B. Toszek – kwestię uwarunkowań dynamiki rozwoju organizacji pozarządowych w Polsce. B. Pieruszek zaś analizuje  (j. ang.) zagadnienia rozwoju regionalnego na przykładzie regionów Śląska. Kolejny dział to artykuł J. Iwanka (j. ang.) o językowym ujęciu definicji przestępstw w międzynarodowym prawie karnym. W dziale następnym tekst (j. ang.) autorek M. Antón Crespo i M.Y. Fernández Ramos, które omawiają teorię opartą na empirycznym podejściu do wizerunku osób starszych w prasie cyfrowej w Kastylii y León. Całości dopełnia – z dwiema recenzjami – dział „Recenzje i omówienia”.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 18

red. Rafał Glajcar, red. Jan Iwanek

„Studia Politicae Uniwersitatis Silesiensis” od prezentowanego tomu 18 są oficjalnie czasopismem o charakterze półrocznika. Jednak, jak zawsze, teksty – będące efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych stanowią zawartość periodyku firmowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Myśl polityczna”, „Systemy polityczne”, „Polityki publiczne”, „Stosunki międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”, „Recenzje i omówienia”. W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty: Lucjana Wrońskiego Pamięć o początkach ustanowienia ładu politycznego a jego prawomocność oraz Małgorzaty Zarębskiej Nowożytność i chaos współczesności. Koncepcja "nowej nauki polityki" w ujęciu Erica Voegelina. W dziale drugim pomieszczono cztery teksty: Sebastiana Kubasa Legitymizacja i alternacja władzy na Węgrzech, Roberta Rajczyka Prawno-instytucjonalny wymiar podmiotowości politycznej mniejszości etnicznych w Republice Kosowa, Bartłomieja H. Toszka Anglicanorum Coetibus jako instrument restytucji wpływów Kościoła katolickiego w Anglii i Walii oraz Dominika Szczepańskiego The course of competition and political consequences of the municipal elections in Rzeszów in 2014. Dział „Polityki publiczne” zawiera tylko jeden artykuł Natalii Stępień-Lampy Główne zmiany w oświacie w pierwszym roku rządów Prawa i Sprawiedliwości. W kolejnym dziale – o stosunkach międzynarodowych – znajdujemy opracowania Anny Czyż Państwa Grupy Wyszehradzkiej wobec kryzysu migracyjnego i Mirona Lakomego Cyber-jihad comme une menace pour la sécurité des États. Swoje teksty publikują też Marian Mencel Japonia w polityce bezpieczeństwa ChRL oraz Tomasz Okraska Spór terytorialny o Archipelag Spratly na Morzu Południowochińskim – wybrane aspekty. Aspekty komunikowania społecznego w kolejnym dziale przybliżają Katarzyna Brzoza Mężczyzna w wirtualnym świecie. Polskie portale internetowe dla mężczyzn i Monika Kornacka-Grzonka Lokalne portale internetowe – przyszłość komunikowania medialnego na poziomie lokalnym. Tom zamyka recenzja książki Andrzeja Kubki Modele demokracji w Skandynawii, dokonana przez Roberta Radka.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 19

red. Paweł Grzywna, red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

Prezentowany tom 19 czasopisma „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” jest ostatnim, jaki ukazuje w formule półrocznika (od kolejnego tomu będzie to kwartalnik). W bieżącym numerze drukujemy wspomnienie o Profesorze Andrzeju Chodubskim autorstwa Jana Iwanka. Artykuł Profesora Chodubskiego drukowaliśmy w tomie 17. Jak zawsze, teksty szeregowane są tematycznie w działach: Teoria polityki i myśl polityczna: Z. Kantyka: Między teorią a praktyką – podejście fronetyczne we współczesnej politologii; T. Słupik: Narodziny demokracji w Grecji klasycznej w czasach reform Klejstenesa i Peryklesa; A. Turoń-Kowalska: „Człowiek” w postnowożytnym świecie. Koncepcja humanizmu w myśli Tomasza Manna; A. Kałabunowska: Niemiecki ruch identytarystów – próba klasyfikacji ideologicznej; Systemy polityczne: J. Iwanek: Spanish government as lawmaker; A. Siostrzonek-Sergiel: Wolność religii a wymóg obywatelstwa polskiego członków wyznaniowej gminy żydowskiej; D. Słupik: Ustawy zasadnicze Wenezueli, Boliwii i Ekwadoru jako element rewolucji boliwariańskiej w Ameryce Łacińskiej; Stosunki międzynarodowe: K. Czornik: Bahrain as area of Saudi-Iranian rivalry in the second decade of XXI century; Polityka społeczna: N. Stępień-Lampa: The main changes in the school system in the years 1998—2016 and their political context; Komunikowanie społeczne i polityczne: D. Krawczyk: Oczekiwania pracodawców wobec dziennikarzy na podstawie analizy ofert rekrutacyjnych; R. Klepka: Rywalizacja o fotel prezydencki: obraz głównych kandydatów w kampanii wyborczej 2015 roku w „Wiadomościach” TVP1; M. Sęk-Iwanek: Obrazy wojny w powieści graficznej. Każdy z tekstów prócz abstraktu w dwóch językach i takichż słów kluczowych zawiera notę o Autorze.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 20

red. Paweł Grzywna, red. Jan Iwanek, red. Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2018, T. 20 (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) ukazują się od 2005 roku, w roku bieżącym, przyjmując formułę kwartalnika recenzowanego. Prezentowany tom 20 jest pierwszym, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia Press (www.journals.us.edu.pl). Formuła kwartalnika sprzyja publikowaniu w nim nader aktualnych opracowań i obliguje do tego zarówno Autorów, jak i Redaktorów naukowych. Teksty prezentowane w tomie 20 pomieszczone zostały w dwóch działach. W dziale Polityki publiczne L. Kwieciński przedstawia strategiczny wymiar programów badawczo-rozwojowych (B+R) jako instrumentów polityki proinnowacyjnej, M. Molendowska omawia zagadnienia Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB), A.M. Świątkowski zestawia unijne strategie zatrudniania z suwerennością państw członkowskich UE, E. Januła ocenia założenia aktualnej polityki społecznej w świetle metodologii szkoły chicagowskiej i Tofflerowskiego „społeczeństwa trzeciej fali”, a K. Chaczko porusza problem reformowania systemu pomocy społecznej w Polsce. W dziale Partie polityczne i systemy partyjne przedstawiono jeden tylko tekst, którego autor, R. Miernik, odnosi się do reform wprowadzanych przez Prawo i Sprawiedliwość.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 21: Tendencje ewolucji europejskiego i globalnego systemu międzynarodowego w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku

red. Jan Iwanek, Paweł Grzywna, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku bieżącym (2018) przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia  Press (www.journals.us.edu.pl).   Tom 21 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  2018 jest pierwszym tomem tematycznym i nosi tytuł: Tendencje ewolucji europejskiego i globalnego systemu międzynarodowego w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku. Teksty w nim prezentowane dotyczą kierunków ewolucji europejskiego systemu międzynarodowego w pierwszej i drugiej dekadzie XXI w. (M. Stolarczyk), ewolucji pozycji międzynarodowej USA w okresie pozimnowojennym (K. Czornik), pozycji międzynarodowej Federacji Rosyjskiej w drugiej dekadzie XXI w. (A. Miarka), głównych tendencji ewolucji systemu międzynarodowego w Ameryce Łacińskiej w drugiej dekadzie XXI w. (J. Łapaj),  pozycji państw kontynentu afrykańskiego w stosunkach międzynarodowych na początku XXI w. (M. Szynol) oraz nowych trendów w aktywności państw w przestrzeni teleinformatycznej w drugiej dekadzie XXI w. (M. Lakomy).

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 22

red. Jan Iwanek, Paweł Grzywna, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis” (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku bieżącym (2018) przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia Press (www.journals.us.edu.pl).   Tom 22 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” (2018) tradycyjnie gromadzi teksty w kilku tematycznych działach. Pierwszy „Teoria polityki i myśl polityczna” zawiera opracowanie autorstwa Macieja Guzego, dotyczące polskiego nacjonalizmu, którego przedstawicielem jest formacja Czarny Blok, oraz artykuł Bartosza Mazurkiewicza przybliżający sylwetkę współczesnego sołtysa-lidera lokalnego. W dziale „Polityka społeczna” kolejne dwa artykuły – pierwszy autorstwa Moniki Zawartki dotyczący polityki senioralnej, drugi – Damiana Mirczaka – przybliżający kwestię rządowych programów mieszkaniowych. W dziale ostatnim „Komunikowanie społeczne i polityczne” Dariusz Krawczyk przedstawia zagadnienie dotyczące pracy oficerów prasowych jednostek policji, z kolei Kinga Oliwia Zdrojewska skupia się na zmianach ustawodawczych w działalności radia w Polsce w związku z akcesją do UE.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 23

red. Paweł Grzywna, Jan Iwanek, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku bieżącym (2018) przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library (www.ceeol.com) oraz w University of Silesia  Press (www.journals.us.edu.pl). Tom 23 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (2018) tradycyjnie gromadzi teksty w kilku tematycznych działach. Pierwszy „Systemy polityczne” zawiera opracowanie autorstwa Sebastiana Fikusa, dotyczące powrotów elit hitlerowskich do życia politycznego RFN. W dziale „Partie polityczne i systemy partyjne” Łukasz Wielgosz opisuje modele konkurencji partii politycznych. W dziale „Stosunki międzynarodowe” czytelnik znajdzie dwa artykuły. Katarzyna Czornik przybliża kwestie zmiany układu sił na Bliskim Wschodzie w XXI wieku, a Włodzimierz Wątor przedstawia grupy bojowe w UE.   „Polityka społeczna” to dział  zawierający opracowanie Magdaleny Boczkowskiej i Anny Lady na temat polityki senioralnej w naszym kraju. W ostatnim z działów „Komunikowanie społeczne i polityczne” Dariusz Krawczyk przedstawia zagadnienie  wpływu nowoczesnych technologii komunikacyjnych na zmiany w charakterze zawodu dziennikarza.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 24

red. Paweł Grzywna, Jan Iwanek, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku 2018 przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library  oraz w University of Silesia  Press. Tom 24 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (2019) tradycyjnie gromadzi teksty w kilku tematycznych działach. Pierwszy „Teoria polityki i myśl polityczna” czytelnik znajdzie dwa opracowania: autorstwa Krzysztofa Łabędzia, dotyczące zmian świadomościowych społeczeństwa polskiego w latach 80, oraz autorstwa Macieja Guzego traktujące o przynależności Polski do cywilizacji zachodniej. W dziale „Systemy polityczne” Robert Radek opisuje realia tworzenia się rządów mniejszościowych w państwach postkomunistycznych. Dział „Partie polityczne i systemy partyjne” zawiera  artykuł Piotra Obacza, który  przybliża kwestie współczesnej Komunistycznej Partia Polski jako partii marginalnej. „Wybory i kampanie wyborcze” to dział  mieszczący opracowanie Rafała Miernika charakteryzującego wybory samorządowe w Polsce. W ostatnim z działów „Polityki publiczne” Dominika Hofman-Kozłowska pisze o demokracji w szkole na przykładzie brytyjskiej Summerhill, a Krzysztof Toboła porusza zagadnienie  polityki regionalnej w kontekście rozwoju przemysłu motoryzacyjnego w województwie śląskim.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 7

red. Jan Iwanek, Mieczysław Stolarczyk, współudz. Rafał Glajcar

W kolejnym, siódmym już, tomie prezentowanej publikacji zgromadzone prze Redaktorów teksty zostały pomieszczone w dwóch blokach tematycznych „Myśl polityczna” i „Systemy polityczne”. W dziale pierwszym przedstawiono S. Staszica ewolucję poglądów o narodzie z zaznaczeniem jego skłonności do eksponowania modelu etniczno-językowego (T. Matlęgiewicz), wypływające z neoeuroazjatyzmu myśli L. Gumilowa na temat tatarsko-mongolskiej spuścizny Rosji (M. Gołąbek), z kolei analizę mechanizmów dwóch rewolucji (francuskiej i bolszewickiej) przeprowadził P. Jędrzejczyk. W dziale drugim teksty dotyczące systemów politycznych państw Europy Środkowo-Wschodniej – przejście od dyktatury do demokracji na przykładzie pięciu państw byłego bloku wschodniego (S. Kubas), kwestie przenoszenia przez wyborców poparcia na dotychczasowe ugrupowania opozycyjne porusza J. Wojnicki, a A. Czyż porównuje modele funkcjonowania samorządu terytorialnego w państwach środkowoeuropejskich, które weszły do UE. Analizę procesów przyspieszających rozpad Federacji Jugosłowiańskiej prowadzi K. Krysieniel. W ostatnim tekście M. Borski przedstawia czeską ideę nieimitowania demokratycznych rozwiązań zachodnioeuropejskich, a odwoływania się do wzorców z okresu Pierwszej Republiki Czeskiej. Całość zamykają recenzje dwóch publikacji i sprawozdanie z seminarium naukowego.

Studia Politicae Universitatis Silesiensis. T. 9

red. Jan Iwanek, Mieczysław Stolarczyk, współudz. Marian Mitręga

Kolejny, dziewiąty już, tom prezentowanego wydawnictwa jest wyjątkowy z tego względu, że geneza jego powstania wiąże się z pamięcią o Pani Profesor Lucynie Frąckiewicz. Zebrane przez Redaktorów artykuły są spójne tematycznie, dotyczą bowiem szeroko pojętego problemu ubóstwa, marginalizacji i wykluczenia społecznego. Zostały one pomieszczone w czterech blokach tematycznych. W bloku pierwszym „Ubóstwo, marginalizacja, wykluczenie społeczne – aspekty teoretyczne i praktyczne”, przedstawiono artykuł R. Janika o roli interwencjonizmu państwowego w powstaniu welfare state w XX wieku, A. Lipskiego dotyczący debaty nad wykluczeniem społecznym, J. Sztumskiego o marginesie społecznym w ujęciu socjologicznym, R. Jończego na temat wpływu zagranicznej migracji zarobkowej na poziom życia na przykładzie wsi województwa opolskiego, R. Rauzińskiego, T. Sołdry-Gwiżdż, K. Szczygielskiego o grupach szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym, M. Baron-Wiaterek traktujący o systemowych podstawach pomocy osobom niepełnosprawnym, B. Kołaczek na temat znaczenia świadczeń społecznych w zapobieganiu ubóstwu dzieci, P. Jusko dokonał analizy sytuacji społecznej i pomocy społecznej w Republice Słowackiej, a J. Jarosiński opisuje kwestie ruchu zawodowego wobec problemów wykluczenia i marginalizacji w środowisku kolejarskim.                                           W bloku „Przeciwdziałanie ubóstwu dzieci i młodzieży oraz międzypokoleniowemu przekazywaniu biedy” M. Barátová i L. Lojdová zajęły się kwestią rodziny jako formą ochrony przed ubóstwem dzieci, M. Kowalewicz skupiła się na kwestii samookreślenia się zawodowego i technologii innowacyjnych w rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych, A. Odlerová zestawiła problematykę rozbieżności światów ludzi młodych i starych.              Blok „Partnerska współpraca podmiotów polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu” zawiera tekst J. M. Zabielskiej o wykluczeniu społecznym w świetle pracowników opieki społecznej. Tekst M. Klimka traktuje o rozwiązywaniu problemów społecznych jako formie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. O ważności instytucji mniejszości niemieckiej pisze K. Łukaniszyn, a B. Jarosiński przedstawia znaczenie małych firm jako lekarstwa na złą koniunkturę na rynku pracy. „Czynniki warunkujące wykluczenie społeczne grup szczególnego ryzyka” to ostatni blok tomu. O wykluczeniu społecznym osób starszych pisze T. Zbyrad. Wykluczenia cyfrowego osób starszych dotyczą artykuły B. Janeczko i S. Czopko. Z. Wajda prezentuje genogram – narzędzie w pracy terapeutycznej z zagrożonymi wykluczeniem społecznym. J. Maciaszek dowodzi, że wykluczenie w jednej sferze życia generuje podobne sytuacje w innych sferach – na zasadzie błędnego koła. L. Vavrinčiková analizuje funkcjonowanie instytucji zwolnienia warunkowego, a A. Majewska zajmuje się reintegracją zawodową osób długotrwale bezrobotnych i wykluczonych.

Studia regionalne. Społeczeństwo - region - miejsce. Wybór prac Katedry Geografii Regionalnej i Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego

Marcin Wójcik

 Praca zbiorowa obejmuje badania empiryczne w następujących grupach zagadnień: – procesy integracji i dezintegracji społeczności lokalnych na różnych poziomach organizacji regionalnej osadnictwa, – tożsamość terytorialna mieszkańców regionu łódzkiego oraz kształtowanie się regionalnych i lokalnych więzi społecznych, a także terytorialnych, – percepcja procesu transformacji systemowej oraz jej konsekwencji społecznych, kulturowych i gospodarczych widocznych w krajobrazie kulturowym, – mechanizmy przemiany struktur społeczno-osadniczych na obszarach wiejskich i ich uwarunkowania systemowe, społeczno-kulturowe i lokalizacyjne, – procesy przemian społecznych oraz funkcjonalno-morfologicznych w przestrzeni wielkiego miasta (Łodzi), ze szczególnym uwzględnieniem ich efektów w postaci dysproporcji społecznych i gospodarczych widocznych w przestrzeni miejskiej, – zmiany funkcji i struktury funkcjonalnej osadnictwa pod wpływem transformacji systemowej i ich wpływ na morfologię miast i wsi, – procesy integracji i dezintegracji Obszaru Metropolitarnego Łodzi.

Studia Socjologiczno-Polityczne 2(15) 2021

Praca zbiorowa

W numeru 2(15)/2021 „Studiów Socjologiczno-Politycznych. Seria nowa” znajdziemy blok artykułów poświęconych poszukiwaniom najlepszego systemu wyborczego dla Polski i proponujących naprawę ordynacji wyborczych do Sejmu i Senatu. Ponadto publikowane są artykuły oceniające skutki ingerencji państwa w system szkolnictwa wyższego i nauki, analizujące przyczyny prób demontażu systemu państwa prawa w Polsce przez obecnie rządzącą koalicję oraz wskazujące źródła nadziei na zmianę tej sytuacji, poddające analizie system szczepień przeciw COVID-19 i omawiające recepcję w Polsce dzieła i ocenę dokonań Zygmunta Baumana.

Studia z dziejów i kultury ludów tureckich

Opracowanie zbiorowe

Publikowane w niniejszym tomie referaty były prezentowane podczas obrad I Krajowej Konferencji Turkologicznej w Poznaniu w 2007 roku i II Krajowej Konferencji Turkologicznej w Warszawie w 2008 roku. Różnorodność tematów przedstawionych w czasie obu konferencji świadczy o bardzo szerokich zainteresowaniach naukowych polskich turkologów, zajmujących się nie tylko problematyką Republiki Tureckiej czy Imperium Osmańskiego, ale również różnymi zagadnieniami języka, literatury i kultury ludów tureckich zamieszkujących obszary Wschodniej Europy, Bałkanów, Kaukazu, Azji Środkowej i Wschodniej. Jednym z celów publikowania materiałów konferencyjnych jest udostępnienie wiedzy i materiałów źródłowych badaczom innych specjalności, historykom, etnografom, polonistom, które będą pomocne w ich pracach badawczych.

Style funkcjonowania młodych osób z uszkodzeniami słuchu w bliskich relacjach interpersonalnych

Diana Müller-Siekierska

Inspiracją do podjęcia tematyki było doświadczenie pracy w poradnictwie psychologicznym dla studentów z niepełnosprawnością. Funkcjonowanie młodzieży z poważnymi uszkodzeniami narządu słuchu w relacjach interpersonalnych zasługuje na zainteresowanie psychologów i pedagogów. Trudności we wzajemnym rozumieniu się przeżywają wszyscy ludzie, również doskonale słyszący, ale osoby z uszkodzonym słuchem mają tych kłopotów znacznie więcej i są one bardziej dotkliwe, często niełatwe do przezwyciężenia. Wartość badań zaprezentowanych w monografii wynika z tego, że dostarczają wiarygodnych argumentów uzasadniających potrzebę zorganizowanego wsparcia dla studiującej młodzieży dotkniętej uszkodzeniami słuchu, a także - pośrednio - potrzebę opieki psychologicznej nad rodzinami wychowującymi dzieci z uszkodzeniami słuchu i nad samymi osobami z tym ograniczeniem zmysłowym zwłaszcza w okresie adolescencji.

Style życia w perspektywie zrównoważonego rozwoju

red. Jolanta Klimczak, red. Katarzyna Ponikowska

Niniejszą książką pragniemy włączyć się do refleksji nad zrównoważonym rozwojem przyjmując za punkt odniesienia socjologiczne zainteresowania stylami życia. Ekologia jest  pojęciem modnym i wszechobecnym. Dla zwolenników harmonijnego funkcjonowania człowieka i środowiska zjawisko to może wydawać się pożądane   i optymistycznie realizujące ich wizję świata. Według sceptyków, powszechność użycia tego pojęcia przyczynia się do zaniku jego ostrości, a także wykorzystania go jako symulacji rzeczywistości, która w istocie nie jest ekologiczna w swej naturze. Dla socjologii inspirujące wydaje się tropienie takich przejawów „uekologicznienia” życia zarówno codziennego, jak i instytucjonalnego, które cechuje nie tylko powierzchowne zastosowanie zasad ekologii płytkiej, lecz przede wszystkim konsekwentne stosowanie się do założeń ekologii głębokiej. Idea rozwoju zrównoważonego, zawarta w Konstytucji RP, mająca na celu zaprojektowanie  i wprowadzenie takich warunków życia, które znacznie poprawią jego jakość, nie tylko w wymiarze ekonomicznym, ściśle związana jest z alternatywnymi stylami życia, które właśnie starają się uregulować relacje pomiędzy jednostką, społeczeństwem i środowiskiem. Style te nazywa się alternatywnymi ze względu na różnorodne kontestowanie współczesnych przejawów życia charakteryzujących się nadmierną konsumpcją, pośpiechem i odchodzeniem od wszelkich form rozwoju duchowego.  Przejawami tej wizji rzeczywistości są między innymi działania typu downshifting, holistic simplification, culture jamming czy zachowania np. freegan. Jedną z takich idei, ujętą w pewien system instytucjonalny,  jest także idea ruchu slow life, spowolnienia życia we wszystkich jego wymiarach. Podejście to ma pozwolić człowiekowi na refleksje dotyczące kondycji jakości jego życia i możliwości udoskonalenia go na poziomach, które tego wymagają.  Jednym z przejawów tego podejścia jest rozwijająca się sieć cittaslow, zainicjowana we Włoszech, a obecnie zrzeszająca również polskie miasta, takie jak Reszel czy Bisztynek. Wypracowanie nowej jakości życia mieszkańców jest dla tych miast pożądanym przejawem sukcesu rozwojowego.

Superwizja pracy socjalnej dla praktyków

Piotr Domaradzki, Jerzy Krzyszkowski, Maciej Sosnowski, Aurelia Włoch

Książkę z pewnością ułatwi kształcenie osób, które zamierzają podjąć pracę w roli superwizorów. Superwizja pracy socjalnej jest obecnie ważnym narzędziem służącym do zwiększania efektywności pracy, umożliwiającym rozwój zawodowy służb społecznych i pozwalającym ocenić przydatność pracowników dla organizacji. Autorami opracowania są superwizorzy mający duże doświadczenie zawodowe w publicznej pomocy społecznej oraz nauczyciel akademicki, który od lat zajmuje się kształceniem i szkoleniem pracowników socjalnych. Taki skład osobowy pozwolił połączyć wiedzę teoretyczną z doświadczeniem praktycznym. „Superwizja pracy socjalnej dla praktyków” to książka godna polecenia m.in. dla superwizorów, metodyków i specjalistów pracy socjalnej oraz kadry zarządzającej jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Przedstawia aktualną problematykę i przegląd zagadnień z zakresu superwizji w przystępnej formie. Publikację można traktować jako kompendium wiedzy na temat wdrażania superwizji w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz uzupełnienie wielu standardowych opracowań. 

Sygnaliści w administracji publicznej. Procedura dla pracodawcy

Maciej Wnuk

Poradnik "Sygnaliści w administracji publicznej. Procedura dla pracodawcy" to praktyczne kompendium, które pomoże wdrożyć procedurę zgłaszania naruszeń prawa. Obowiązek ten wprowadziła nowa ustawa o ochronie sygnalistów. Zgodnie z ustawą o ochronie sygnalistów wszystkie jednostki z sektora budżetowego zatrudniające co najmniej 50 osób (dotyczy to zarówno pracowników, jak i osób wykonujących pracę w innej formie, np. na podstawie umowy cywilnoprawnej) muszą wdrożyć system zgłaszania naruszeń prawa oraz objąć ochroną osoby zgłaszające takie naruszenia - sygnalistów. Nie dotyczy to jedynie gmin zamieszkałych przez mniej niż 10 000 mieszkańców. Dla tych wszystkich podmiotów oznacza to: ● stworzenie i wdrożenie całkowicie nowych procedur wewnętrznych określających zasady ochrony sygnalistów, ● powołanie nowego stanowiska (Compliance Officera) w organizacji, ● uruchomienie kanałów wewnętrznych niezbędnych do zgłaszania naruszeń przez sygnalistę, gwarantujących mu bezpieczeństwo przed negatywnymi konsekwencjami dokonania takiego zgłoszenia (np. zwolnienie, wstrzymanie awansu, degradacja, nieprzedłużenie umowy o pracę zawartej na czas określony). Czego dowiesz się z publikacji "Sygnaliści w administracji publicznej. Procedura dla pracodawcy"? ● Kim jest sygnalista i jakie ma uprawnienia? ● Na czym polega ochrona sygnalisty? ● Jakie są zasady dokonywania zgłoszeń wewnętrznych, zewnętrznych i ujawnienia publicznego? ● Jak prawidłowo stworzyć system zgłoszeń naruszeń prawa? ● Kto powinien zajmować się obsługą zgłoszeń? ● Jak prowadzić postępowanie wyjaśniające? Publikacja "Sygnaliści w administracji publicznej. Procedura dla pracodawcy" jest doskonałą pomocą w codziennej pracy kierowników jednostek, skarbników, głównych księgowych, a przede wszystkim pracowników działów kadr wszystkich jednostek sektora finansów publicznych. Autor - Maciej Wnuk Ekspert - szkoleniowiec i praktyk, który ma ponad 25 lat doświadczenia w dziedzinie przeciwdziałania korupcji. Jest także autorem publikacji z zakresu ochrony sygnalistów, przeciwdziałania korupcji, compliance i etyki. Praktycznie wdrażał systemy sygnalizacyjne i ochrony sygnalistów jako część programów antykorupcyjnych. Problematyką antykorupcyjną zajmował się również jako radny i kontroler w warszawskim samorządzie oraz członek zarządu Transparency International Polska. Od kilku lat szkoli i pomaga wdrażać procedury zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz systemy antykorupcyjne i compliance w sektorze publicznym i prywatnym. "Sygnaliści w administracji publicznej. Procedura dla pracodawcy" - atuty publikacji ● Praktyczne omówienie procedury wdrożenia w organizacji systemu dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa. ● Wzory dokumentów związanych z wdrożeniem przepisów ustawy o ochronie sygnalistów. ● Przykłady obrazujące poszczególne zagadnienia

Symbole pożarły rzeczywistość

Bronisław Łagowski

Oddajemy czytelnikowi już drugi w „Bibliotece Kuźnicy” tom rozważań Bronisława Łagowskiego. Były pisane w okresie od żałoby po śmierci papieża do katastrofy smoleńskiej. Autor rozprawia się z poglądami na wydarzenia, jakie zachodziły w tym okresie i wcześniej, przeciwstawia się fałszywej polityce historycznej, a przede wszystkim dąży do odnowienia tradycji realizmu politycznego w Polsce. Posługuje się nieraz pojęciami filozofii polityki, stroniąc jednak od teoretycznego żargonu.   Zagraniczni pisarze polityczni w swoich wzmiankach o Polsce podkreślają nieraz polski brak poczucia rzeczywistości, rozmaicie tę wadę nazywając. Nic w tym osobliwego. Widział to Dmowski, widzieli krakowscy stańczycy, a także Aleksander Bocheński, Ksawery Pruszyński, Stanisław Stomma czy Stefan Kisielewski, żeby nie sięgać dalej, w głąb historii. Ten stereotyp jest prawdziwy, ale trzeba dodać dwa słowa, na czym polega. Najogólniej powiedziałbym, że jest to stawianie wyżej w ontologicznej hierarchii uświęconych symboli i mitów niż rzeczywistości.   Bronisław Łagowski