Badania problemów społecznych w (przed)pandemicznej rzeczywistości

Paulina Bunio-Mroczek, Andrzej Kacprzak

Pandemia COVID-19 jest ważnym doświadczeniem pokoleniowym. Kształtuje nasze poczucie czasu, zmienia podejście do pracy, nauki, medycyny, zdrowia, polityki, religii, a także metodologii i praktyki badań społecznych. W pewnym stopniu modyfikuje też sposób, w jaki postrzegamy problemy społeczne: niektóre z nich stały się na pewien czas mniej istotne, inne zyskały na znaczeniu, jeszcze inne podczas pandemii się pojawiły lub dopiero zdaliśmy sobie sprawę z ich istnienia. Na publikację składa się dziewięć tekstów naukowych. Większość z nich odnosi się do rzeczywistości pandemicznej oraz nowych sposobów konceptualizacji i doświadczania problemów społecznych, a także organizowania przeciwdziałania im po marcu 2020 roku. Książka ma charakter zarówno naukowo-poznawczy, jak i aplikacyjny. Jest adresowana do studentek i studentów (przede wszystkim socjologii, pracy socjalnej, pedagogiki społecznej, polityki społecznej, kryminologii, resocjalizacji), badaczek i badaczy, a także pracowniczek i pracowników instytucji publicznych i organizacji pozarządowych zajmujących się profesjonalnym wspieraniem osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. * Książka jest bardzo atrakcyjna pod względem analizowanej problematyki. Teoretyzowanie na temat problemów społecznych przybiera nietuzinkowy charakter, stanowiąc nowe podejście do ich rozumienia i definiowania. Teksty zawarte w opracowaniu są bardzo różnorodne. Ich autorzy/autorki reprezentują odmienne perspektywy badawcze oraz sposoby i formy komunikowania wyników badań. Różnorodność publikacji jest jej atutem i zachęca do wzbogacenia wiedzy tych, którzy są zainteresowani obrazem (post)pandemicznej rzeczywistości. Z recenzji prof. Jolanty Grotowskiej-Leder

Rachunkowość umów leasingu. Stan obecny i kierunki zmian

Mikołaj Turzyński

W książce opisano stan regulacji prawnych rachunkowości w zakresie umów leasingu oraz określono potencjalne kierunki ich zmian. W sześciu rozdziałach monografii autor przedstawił następujące zagadnienia: przebieg procesu standaryzacji rachunkowości umów leasingu, polskie przepisy o rachunkowości w zakresie umów leasingu - KSR 5, kwalifikację umów leasingu na podstawie przepisów o podatku dochodowym, regulacje Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 17 "Leasing", regulacje Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej nr 16 "Leasing", propozycje zmian regulacji rachunkowości w zakresie leasingu w Polsce. Publikacja jest przeznaczona zarówno dla badaczy zajmujących się problematyką rachunkowości umów leasingu, jak i praktyków prowadzących księgi rachunkowe oraz przygotowujących sprawozdania finansowe.

Historia jako narzędzie polemiki w piśmiennictwie Piotra Skargi

Dawid Szymczak

Autor podejmuje problematykę dotychczas pomijaną w badaniach, skupia się na utworach mało dotąd znanych, przeprowadza rozbudowaną i szeroko zakreśloną, wielostronną analizę, a poprzez uzyskany wynik zachęca i toruje drogę do dalszych, wielokierunkowych, a przy tym interdyscyplinarnych badań. [...] Odkryciem jest stwierdzenie różnych rodzajów obecności historii w pismach jezuickiego kaznodziei: od zapisu wydarzeń, jako uczestnika i świadka (w Synodzie brzeskim), poprzez elementy krytyki źródłowej (w dziełku O jedności Kościoła Bożego), aż do próby refleksji porównawczej pomiędzy myślą antyczną a światem chrześcijańskim. Obserwację i wyprowadzenie naukowych wniosków, uogólnionych następnie na całość spuścizny Skargi, uznać należy za niezwykle cenny i nowatorski walor książki, jako wyraz zarówno samodzielności podjętych przez autora działań, jak też ich prawdziwie naukowego charakteru. Z recenzji prof. dr. hab. Jana Okonia

Dorosłe dzieci więźniów. Analiza doświadczeń biograficznych

Angelika Cieślikowska-Ryczko

"Niewidzialne dzieci", "niewinne ofiary systemu sprawiedliwości" czy "ukryte ofiary prawa" to niektóre z utrwalonych w literaturze określeń odnoszących się do osób doświadczających izolacji penitencjarnej rodzica. Autorka monografii nie tylko poddaje refleksji wymiary wspomnianej "niewidzialności", lecz przede wszystkim analizuje wciąż mało rozpoznane długofalowe konsekwencje uwięzienia rodzica w życiu jego dorosłego już dziecka. Przyjęta interpretatywna perspektywa badawcza pozwala czytelnikowi zagłębić się w doświadczenia narratorów, odkrywając bieg ich historii uwikłanych w szeroko rozumiany kontekst kryzysu penitencjarnego. Sformułowane wnioski mogą być przydatne zarówno dla pedagogów, socjologów, kryminologów, jak i praktyków pracujących na rzecz więźniów i ich rodzin.

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku

Łukasz Jan Berezowski, Joanna Ciesielka

Italiano vero. Leksyka włoska w polszczyźnie XXI wieku [...] jest obszerną pracą naukową [...] poświęconą zapożyczeniom z języka i kultury włoskiej pojawiającym się na różnych poziomach - łącznie z popularnym i niekontrolowanym - w polszczyźnie ostatnich dekad. Jest to zjawisko, z którym stykamy się w literaturze, środkach masowego przekazu, podczas robienia zakupów czy wizyty w kawiarni. Autorzy wzięli więc na warsztat zjawisko częste i znaczące zarówno z perspektywy funkcjonowania społecznego, jak i na płaszczyźnie kulturowej. Dokładne porównanie z kilkoma wcześniejszymi publikacjami o podobnym profilu - przedstawione w części teoretycznej opracowania - dowodzi wyraźnie, że jest to monografia nowatorska zarówno pod względem doboru materiału, wcześniej niezarejestrowanego, jak i sposobu jego ujęcia. Z recenzji prof. dr. hab. Piotra Salwy Mimo licznych prac na temat italianizmów w języku polskim, brakuje wśród nich opracowania tak wszechstronnego, jak prezentowana publikacja. Autorzy podsumowują dotychczasowe badania w tym zakresie, uwzględniając opracowania nie tylko leksykograficzne, lecz także z socjolingwistyki, etnolingwistyki, stylistyki, kultury języka, glottodydaktyki oraz ze studiów nad dwujęzycznością [...]. Na tle dostępnej literatury przedmiotu książka stanowi wyjątkowe, bo całościowe ujęcie na temat wpływów języka włoskiego na polszczyznę - nie ma w nim braków, nie ma też powtórzeń. [...] W dobie dużego oddziaływania szeroko rozumianej "włoskości" na życie codzienne w Polsce, ale również w innych krajach publikacja jest więc ze wszech miar potrzebna na polskim rynku wydawniczym. Z recenzji dr hab. Elżbiety Wierzbickiej-Piotrowskiej, prof. UW

Działaczki i działacze oświatowi w Królestwie Polskim u progu niepodległości. Słownik biograficzny. Tom 1: A-K

Aneta Bołdyrew, Agnieszka Wałęga

Dwutomowa publikacja Działaczki i działacze oświatowi w Królestwie Polskim u progu niepodległości. Słownik biograficzny powstawała w latach 2018-2023. Obejmuje 676 biogramów działaczek i działaczy społecznych, którzy uczestniczyli w różnych formach upowszechniania oświaty i wiedzy w Królestwie Polskim u schyłku XIX i na początku XX w. Hasła przedstawiają najważniejsze dane biograficzne, w tym informacje o wykształceniu, przebiegu pracy zawodowej, aktywności publicznej. Najważniejszą część biogramów stanowi opis działalności społeczno-oświatowej. Każdy biogram został opatrzony selektywną bibliografią przedmiotową zawierającą wykaz najważniejszych źródeł i literatury. W przypadku osób, których formą pracy oświatowej i popularyzacji wiedzy była także działalność publikacyjna, hasła zawierają również bibliografię podmiotową obejmującą 10 najważniejszych publikacji zwartych i tekstów publicystycznych. W części biogramów przywołano opinie współczesnych, głównie osób bezpośrednio znających omawianych działaczy i działaczki, w tym fragmenty tekstów funeralnych. Mając z założenia charakter pochwalny, wnosiły one niekiedy nieznane informacje, a przede wszystkim były ważnym elementem quasi-panegirycznego konstruktu życiorysów społeczników. Charakteryzowały nie tylko bohaterów biogramów, ale także autorów tych wypowiedzi i reprezentowane przez nich środowiska, ukazując opinie i oczekiwania wobec społeczników oraz cele i wartości przypisywane działalności oświatowej. Od redaktorek Przedłożoną do oceny publikację uważam za oryginalną, innowacyjną, rzetelną, źródłową inicjatywę wydawniczą. [...] Ustalenia badawcze znacznie wykraczają poza dotychczasowe osiągnięcia polskiej historiografii oświatowej. [...] Należy docenić bardzo szczegółowy schemat opracowania haseł biograficznych, co z kolei umożliwiło ukazanie sieci powiązań i współpracy osób wywodzących się z różnych środowisk społecznych i zawodowych, należących do różnych organizacji, między innymi społecznych, oświatowych, sportowych, lekarskich itd. [...] organizacje społeczne i oświatowe badanego okresu były ważnymi wyznacznikami tworzenia oddolnych struktur społecznych i oświatowych oraz obywatelskich inicjatyw, które z kolei legły u podstaw instytucjonalnego przygotowania do budowy niepodległego państwa. [...] Publikacja z całą pewnością wzbogaca dotychczasowy dorobek biografistyki polskiej, prezentując sylwetki nie tylko znanych dotąd działaczy Królestwa Polskiego, uszczegóławiając jednak ich działalność o aspekt pedagogiczny i oświatowy - zarówno naukowy, jak i popularyzatorski. Szczególnie wartościowe jest wskazanie na postaci działaczy mniej znanych lub zapomnianych, których aktywność na polu pedagogicznym u progu XX wieku została tu dostrzeżona i doceniona. Z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Jakubiaka

Finansowa analiza występowania szkód dotyczących pacjentów na podstawie wyroków sądów okręgu łódzkiego

Daria Korytkowska-Piaskowska

Jednym z najistotniejszych problemów z jakim zmagają się obok szpitali różne podmioty lecznicze jest problem powstawania zdarzeń niepożądanych, które wywołują szkodę na pacjencie. Szkody te rodzą bowiem różnego rodzaju skutki o charakterze prawnym, medycznym, systemowym, osobistym, społecznym czy też finansowym. Ponieważ problem ten jest dość dobrze rozpoznany z punktu widzenia odpowiedzialności prawnej podmiotów leczniczych za szkody wyrządzone pacjentom w związku z wykonywaną działalnością leczniczą oraz z perspektywy zarządzania ryzykiem w podmiotach leczniczych, celem niniejszej monografii była próba zbadania skutków o charakterze finansowym. W tym celu dokonano oceny dochodzonych oraz zasądzanych świadczeń będących następstwem roszczeń powstałych w wyniku zajścia szkód na pacjentach w szpitalach. Dodatkowym celem stało się również sprawdzenie czy funkcjonujące obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących działalność leczniczą gwarantuje bezpieczeństwo finansowe tym podmiotom czy też nie. Aby tego dokonać przeprowadzono analizę wybranych akt sądowych dotyczących szkód powstałych na pacjentach leczących się w szpitalach w Polsce, zarejestrowanych w repertoriach Sądu Okręgowego (SO) w Łodzi w latach 2005-2011, na podstawie, których określono między innymi: jakie zdarzenia niepożądane najczęściej skutkują powstaniem roszczenia odszkodowawczego oraz jaki mają one wymiar finansowy. Ponadto zweryfikowano w jakim stopniu te roszczenia są realizowane w wyrokach sądowych uznających powództwo w części lub całości. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono między innymi, że szkody na pacjentach, generujące wysokie roszczenia odszkodowawcze, które najczęściej związane są z powstaniem zdarzenia niepożądanego w postaci zakażenia szpitalnego, błędu medycznego czy też zaniedbania w leczeniu a największym składnikiem rekompensaty jest zadośćuczynienie.

Kapitał regionalny a zarządzanie innowacyjnym rozwojem regionu

Monika Fabińska

Ze względu na nieustannie rosnące tempo zmian, determinowane wprowadzaniem innowacyjnych rozwiązań we wszystkich obszarach gospodarki oraz zmieniające się uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i polityczne konieczne jest ciągłe monitorowanie zachodzących transformacji oraz szybka adaptacja do nowych warunków. Monitorowanie czynników kapitału regionalnego pozwala z dużym prawdopodobieństwem przewidywać zmiany i ich efekty, a na tej bazie podejmować odpowiednie działania. Podstawą w zarządzaniu innowacyjnym rozwojem regionu oraz tworzeniu odpowiednich ram dla właściwej koordynacji i stymulacji działań podejmowanych przez poszczególnych aktorów sceny regionalnej na rzecz kreacji regionu wiedzy jest zastosowanie odpowiedniego instrumentarium. Stanowią je narzędzia SPI (inteligentne narzędzia wspierające proces tworzenia założeń strategicznych), dlatego powinny być wykorzystywane przez decydentów politycznych i ekonomicznych z uwagi na dostarczanie im zbioru obiektywnych i wyczerpujących informacji. Narzędziem uniwersalnym w ramach instrumentarium SPI jest benchmarking regionalny. Pozwala on osiągnąć dodatkową wartość, na którą składają się procesy identyfikacji, zrozumienia i kreatywnej adaptacji informacji - dobrych praktyk - zarówno w odniesieniu do wnętrza regionu, jak i jego otoczenia - regionów wiodących i/lub konkurujących. Może być też stosowany do zdiagnozowania poziomu efektywności wykorzystania pozostałych narzędzi SPI w odniesieniu do innych regionów. W książce omówiono metodykę zastosowania benchmarkingu do monitorowania czynników kapitału regionalnego w ujęciu NUTS2 oraz sformułowano rekomendacje dla modelu uwzględniającego narzędzia SPI w zarządzaniu innowacyjnym rozwojem regionu.

Rethinking Asia in World Politics

Joanna Ciesielska-Klikowska

This book presents an extensive and in-depth analysis of the multifaceted landscape of Asia's role in global affairs. Throughout its chapters, the book examines a wide range of topics, shedding light on the complexities and implications of Asia's growing significance in the international arena. The book emphasizes Asia's pivotal position as the largest continent in the world, serving as a global crossroad connecting various regions and playing a crucial role in international trade, making it an essential hub for economic activities, and positioning it as a strategic link between the Pacific and Indian Oceans. Publication provides a comprehensive and in-depth exploration of the changing dynamics in Asia and its implications for regional and global interactions. It sheds light on Asia's growing political and economic importance, the competition for influence among major powers, the role of regional organizations, ongoing conflicts and challenges, and the relations between Asia and other regions.

Zarys pedagogiki sportu. Wydanie II rozszerzone

Arkadiusz Kaźmierczak

Nie ulega wątpliwości, że to podręcznik dla studentów nauk o wychowaniu, ale jestem przekonana, że jego czytelnikami może być znacznie większa grupa osób: studenci innych kierunków studiów w akademiach wychowania fizycznego, w uniwersytetach medycznych (na przykład kierunku zdrowie publiczne) oraz w innych szkołach wyższych. Publikacja może zostać wykorzystana również w szkoleniu podyplomowym – zorganizowanym, a także podejmowanym indywidualnie – przez osoby z różnymi tytułami zawodowymi. prof. dr hab. Anna Jegier Uniwersytet Medyczny w Łodzi Rozbudowana wersja publikacji prezentuje wszystkie obszary treści związanych z pedagogiką sportu, której podstawy powinni poznać studenci kierunków wychowania fizycznego, rekreacji i turystyki czy pedagogiki. To dobrze przygotowany podręcznik, który może być pomocą dydaktyczną zarówno dla studentów, jak i wykładowców. dr hab. Danuta Umiastowska prof. Uniwersytetu Szczecińskiego

Jastrzębie, onagry pustyni, wilki Arabii. Sąsiedzi cesarstwa wschodniorzymskiego z Półwyspu Arabskiego i ich wizerunek w źródłach. Okres przedislamski

Teresa Wolińska

Książka poświęcona została kształtowaniu i ewolucji wizerunku mieszkańców Arabii w źródłach starożytnych i wczesnośredniowiecznych. Mieszkańców cesarstwa łączyły z Arabami różnorodne relacje – polityczne, handlowe, gospodarcze, kulturalne i religijne. Jak każde sąsiedztwo i to nie było pozbawione napięć, szczególnie począwszy od III wieku n.e., gdy Półwysep Arabski stał się buforem między ówczesnymi mocarstwami – Bizancjum i Persją Sasanidów, które starały się pozyskać sojuszników wśród plemion arabskich. Opisujący te wydarzenia autorzy bizantyńscy kreowali wizerunek Arabów, czasami pochlebny, częściej negatywny, korzystając ze swoich osobistych doświadczeń i relacji z drugiej ręki, ale sięgając także po teksty swych poprzedników – greckich i łacińskich pisarzy antycznych, którzy jako pierwsi eksplorowali Półwysep Arabski i notowali spostrzeżenia na temat plemion go zamieszkujących. Analiza świadectw obu grup pozwala wskazać na trwałość niektórych opinii, mających często charakter stereotypów i powielanych przez Bizantyńczyków w ślad za autorami antycznymi, ale też na odmienne spojrzenie tych pierwszych na arabskich sąsiadów, będące wynikiem chrystianizacji wielu spośród nich. * Monografia, obejmująca w założeniu autorki okres około szesnastu wieków do pojawienia się islamu, jest ewenementem w skali krajowej. […] z pewnością znajdzie odbiorców zarówno wśród osób zajmujących się historią rzymską, bizantynistów oraz arabistów i szeroko poję tych orientalistów, osób zainteresowanych rozwojem chrześcijaństwa na wschodnich rubieżach Imperium Romanum, jak i czytelników zainteresowanych historią Bliskiego Wschodu przed pojawieniem się islamu. Z recenzji prof. Przemysława Turka Uniwersytet Jagielloński To wartościowa, oryginalna i potrzebna monografia naukowa. […] Praca jest zupełnie nowatorska, napisana z punktu widzenia badacza historii starożytnej i wczesnobizantyńkiej. Z recenzji ks. prof .Józefa Naumowicza Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Mniejszość niemiecka w Polsce Środkowej. Geneza, rozmieszczenie i struktura [od końca XVIII w. do II wojny światowej]

Tadeusz Marszał

Książka jest poświęcona mniejszości niemieckiej w Polsce Środkowej. Mieści się w nurcie badawczym geografii historycznej. Autor podejmuje w niej analizę uwarunkowań osadnictwa niemieckiego i omawia pochodzenie terytorialne, rozkład przestrzenny, przemieszczenia oraz struktury demograficzno-społeczne ludności niemieckiej napływającej do regionu łódzkiego. Druga część publikacji dotyczy problematyki obecności mniejszości niemieckiej rozpatrywanej na płaszczyźnie społecznej i w strukturach Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Autor przygląda się także usytuowaniu tej grupy etnicznej w społeczeństwie polskim w kontekście ewolucji poczucia narodowościowego kolejnych pokoleń osadników, ich stosunku do spraw i społeczności kraju osiedlenia oraz procesów integracji i asymilacji w warunkach zmieniającej się sytuacji społeczno-politycznej.

Psychologiczne uwarunkowania osiągnięć szkolnych uczniów

Katarzyna Walęcka-Matyja, Elżbieta Napora

Celem badań było ustalenie znaczenia rodzinnych i osobowych uwarunkowań osiągnięć szkolnych za wskaźnik których, przyjęto oceny szkolne uczniów. Oczekiwano odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki objaśniają osiągnięcia szkolne dorastających uczniów. Oczekiwano, że prężność uczniów, spostrzegane i otrzymywane wsparcie, komunikowanie się otwarte i komunikowanie się z trudnościami z rówieśnikami będą w odmienny sposób, w grupach wyróżnionych ze względu na płeć, współdecydować o osiągnięciach szkolnych młodzieży. Podjęcie problemu wydaje się ważne dla rozwoju teorii psychologii społecznej edukacji, jak i pedagogiki. W pracy starano się pokazać, że zmiany związane ze wsparciem od dziadków i z odpornością psychiczną mogą pozytywnie oddziaływać na wyniki młodzieży w nauce. Badania przeprowadzone za pomocą Skali Pomiaru Prężności (SPP-18) (Ogińska-Bulik, Juczyński, 2011), Berlińskich Skal Wsparcia Społecznego (BSSS) (Łuszczyńska, Kowalska, Mazurkiewicz, Schwarzer, 2002) oraz Skali Komunikowania się Adolescentów z Rówieśnikami (SKAR) (Napora, 2019) na próbie 190 uczniów pokazały, że dziewczęta uzyskały istotnie statystycznie wyższą średnią ocen szkolnych, niż chłopcy. Ponadto, uchwycono znaczące związki pomiędzy średnią ocen, a prężnością oraz spostrzeganym wsparciem i z otrzymywanym wsparciem od dziadków. W rezultacie można stwierdzić, że wiek, płeć i prężność pozwalają w znaczący sposób wyjaśnić zmienność w zakresie osiągnięć szkolnych dorastających uczniów. Uzyskane wyniki mogą stanowić bazę naukową do wypracowywania optymalnych metod pomocy uczniowi zapobiegających jego marginalizacji społecznej. Rezultaty mogą stanowić ważne zalecenie dla specjalistów zajmujących się zarówno rodzinami, jak i środowiskiem szkolnym, a współpraca pomiędzy tymi środowiskami, może być kluczem do sukcesu ucznia.

Rozwój gospodarczy i społeczny republik Kaukazu Południowego

Natasza Duraj

Kaukaz jest położony między Morzem Czarnym i Morzem Azowskim na zachodzie a Morzem Kaspijskim na wschodzie. Obniżenie Kumsko-Manyckie stanowi jego północną granicę. Na południu Kaukazu znajdują się natomiast takie państwa, jak Gruzja, Armenia i Azerbejdżan, które stały się przedmiotem rozważań w niniejszej publikacji. Zasadniczym celem monografii jest przedstawienie rozwoju gospodarczego i społecznego republik Kaukazu Południowego na tle wydarzeń, jakie rozgrywały się przede wszystkim w państwie rosyjskim, a także omówienie kształtowania się relacji gospodarczych między Rosją a obszarem Zakaukazia. Autorka opisuje procesy historyczne, które zaszły w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie.

Branża TSL wobec wyzwań zrównoważonego rozwoju - wybrane aspekty

Łukasz Jarosław Kozar, Agata Matuszewska-Kubicz

Monografia porusza wybrane społeczne, gospodarcze i środowiskowe aspekty koncepcji zrównoważonego rozwoju w branży TSL. Wpisuje się w rozważania na temat takiego wychodzenia naprzeciw potrzebom współczesnych pokoleń, aby nie ograniczać możliwości ich zaspokojenia przez przyszłe generacje. Publikacja złożona jest z dziewięciu rozdziałów oraz suplementu. Zawiera rozwiązania ukierunkowane na zrównoważony rozwój, inicjowane oraz wdrażane w życie przez instytucje publiczne, a także przez przedsiębiorstwa związane z branżą TSL. Zamieszczono w niej również przekrojowe analizy dotyczące całej branży TSL. Zaprezentowane wyniki badań pozwalają na sformułowanie wniosku, iż ze względu na strategiczne znaczenie branży TSL w gospodarce istnieje pilna potrzeba zaangażowania decydentów z tego sektora w inicjatywy ukierunkowane na zrównoważony rozwój. Transformacja podmiotów z branży TSL w kierunku zrównoważonego rozwoju jest jednak niemożliwa bez odpowiedniego, wielowymiarowego zaangażowani a w ten proces ich pracowników. Oprócz wdrażania wewnątrzorganizacyjnych regulacji prośrodowiskowych czy rozwiązań o charakterze technicznym oraz technologicznym istotne staje się zwrócenie uwagi na odpowiednie zarządzanie kapitałem ludzkim w poszczególnych organizacjach z branży TSL.

Michał Panaretos. Kronika trapezuncka - przekład, komentarz historyczny i filologiczny (Series Ceranea, tom 6)

Marcin Cyrulski

Szósty tom "Series Ceranea" zawiera tekst oryginalny i szeroko komentowane pierwsze polskie tłumaczenie Kroniki trapezunckiej Michała Panaretosa (1320/1330-1390). To niewielkich rozmiarów źródło mieści w sobie wiele bezcennych informacji na temat leżącego na wybrzeżach Morza Czarnego Cesarstwa Trapezunckiego, rządzonego przez Wielkich Komnenów. Państwo to powstało w dobie IV Krucjaty (1204) i istniało do roku 1461, kiedy zostało podbite przez Turków Osmańskich. Przez ponad dwa i pół wieku swej historii odgrywało istotną rolę kulturalną i religijną, a także w handlu czarnomorskim. * 24 dnia miesiąca października, w środę, X indykcji, 6895 (1386) roku, zięć cesarza, emir Tatziatines wyprawił się z Limnii na drugiego cesarskiego zięcia, syna Chatzymyrisa z Chaldii, zwanego Sulamampekiem. Tatziatines wiódł ze sobą 12 tysięcy zbrojnych, a kiedy wtargnął do Chalibii, sam padł jako pierwszy, a jego ciało poćwiartowano. Z jego ludzi zginęło około trzech tysięcy, reszta zaś uciekła bez broni, porzucając 7 tysięcy koni i nieprzeliczone mnóstwo oręża. Michał Panaretos, Kronika trapezuncka, fragm. 104