Przewód pokarmowy a COVID-19. Obserwacje po roku pandemii. Część 1. Pacjenci ze schorzeniami górnego odcinka przewodu pokarmowego

Anita Gąsiorowska

Najczęstsze objawy kliniczne choroby spowodowanej przez koronawirus SARS-CoV-2 (COVID-19) obejmują gorączkę, kaszel, duszność, bóle gardła, bóle mięśni i stawów, dreszcze oraz bóle głowy. W przebiegu COVID-19 stwierdzono także występowanie sympotów ze strony przewodu pokarmowego, takich jak: biegunka, nudności, wymioty, ból brzucha i brak apetytu. Chociaż nie są w pełni poznane mechanizmy odpowiedzialne za rozwój biegunki w COVID-19, obecnie uważa się, że może ona być wynikiem bezpośredniego cytopatycznego działania wirusa oraz odpowiedzi immunologicznej. Dodatkowo po zakażeniu przewodu pokarmowego SARS-CoV-2 u niektórych pacjentów mogą wystąpić zmiany w mikrobiocie jelitowej. W artykule przedstawiono analizę objawów ze strony przewodu pokarmowego, które pojawiają się w przebiegu COVID-19, oraz omówiono zagadnienia związane z ich rozpoznawaniem i leczeniem.

Bezpieczeństwo kardiologiczne stosowania etorykoksybu

Paweł Balsam

Etorykoksyb jest wysoce selektywnym inhibitorem cyklooksygenazy 2 wskazanym w łagodzeniu objawów zapalenia stawów i kości, reumatoidalnego zapalenia stawów oraz bólu i oznak zapalenia związanego z ostrym zapaleniem stawów dnawym. Selektywne niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak etorykoksyb, powstały w wyniku wysiłków zaprojektowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które poprzez mechanizm oszczędzający aktywność cyklooksygenazy 1 zmniejszałyby ryzyko działań niepożądanych w postaci toksyczności żołądkowo-jelitowej. W niniejszej pracy przedstawiono dwa przypadki kliniczne ilustrujące miejsce etorykoksybu w terapii choroby zwyrodnieniowej stawów i reumatoidalnego zapalenia stawów ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa kardiologicznego.

Pikosiarczan sodu czy glikol polietylenowy w przygotowaniu przed planową kolonoskopią w warunkach ambulatoryjnych? Przegląd systematyczny oraz metaanaliza

Michał F. Kamiński

Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie oraz omówienie metaanalizy 16 randomizowanych badań dotyczących porównania skuteczności dwóch środków farmakologicznych (pikosiarczanu sodu z cytrynianem magnezu [SPMC] lub glikolu polietylenowego [PEG]) stosowanych w przygotowaniu jelit przed planowaną kolonoskopią wykonywanych w warunkach ambulatoryjnych u dorosłych pacjentów. Wyniki analizy wykazały przewagę SPMC nad PEG pod względem stopnia oczyszczenia jelita, tolerancji pacjenta oraz częstości występowania działań niepożądanych. Nie wykazano różnic między PEG a SPMC w zakresie wykrywalności polipów i gruczolaków.

Psychologiczne wyzwania i...szanse w czasie pandemii

Michał Lew-Starowicz

Znany ekspert Pan Profesor Michał Lew-Starowicz wypowiada się na temat sytuacji pacjentów psychiatrycznych z zaburzeniami seksualnymi, których źródłem jest lub może być epidemia ze wszystkimi jej konsekwencjami, a także opisuje sytuację osób, par, które charakteryzują się normą psychiczną, a epidemia mogła zmienić ich postawy, zachowania. W wywiadzie pokazany jest także kontekst kulturowy, w którym przyszło nam żyć i który może mieć na nas wpływ. Pan Profesor podzielił się swoimi doświadczeniami klinicznymi w sytuacji, która psychiatrom i seksuologom dostarcza wielu nowych terapeutycznych wyzwań.

Nowoczesne leczenie przeciwzakrzepowe u pacjentów z chorobami miażdżycowymi. Miejsce rywaroksabanu w aktualnych wytycznych oraz codziennej praktyce klinicznej

Konrad Stępień, Grzegorz Gajos

Choroba układu sercowo-naczyniowego na podłożu miażdżycy (ASCVD, atherosclerotic cardiovascular disease), która obejmuje chorobę wieńcową, chorobę naczyń mózgowych oraz chorobę tętnic obwodowych, wiąże się z wysoką zachorowalnością, śmiertelnością i kosztochłonnością w aspekcie populacyjnym. Monoterapia przeciwpłytkowa była od dawna podstawą leczenia przeciwzakrzepowego w profilaktyce pierwotnej i wtórnej incydentów w ASCVD. Ostatnie randomizowane badania pokazały zalety i efektywność strategii dwukierunkowego hamowania w przewlekłej ASCVD. Kwas acetylosalicylowy i mała dawka rywaroksabanu zastosowane w skojarzeniu działają synergistycznie i stanowią atrakcyjną opcję terapeutyczną u wybranych grup pacjentów.

Tamsulosyna i solifenacyna jako forma leczenia skojarzonego pacjentów z objawami ze strony dolnych dróg moczowych - wskazania oparte na zasadach evidence-based medicine oraz praktycznych doświadczeniach

Piotr Zapała

Leczenie skojarzone tamsulosyną i solifenacyną jest jednym z częściej stosowanych skojarzeń lekowych u pacjentów z nasilonymi objawami z dolnych dróg moczowych w fazie napełniania. Objawy takie mogą mieć charakter wtórny do przeszkody podpęcherzowej, ale mogą być również patofizjologicznie niezależne od łagodnego rozrostu stercza. Duoterapia tamsulosyną i solifenacyną wydaje się leczeniem bezpiecznym, a z perspektywy klinicznej kluczowa pozostaje selekcja pacjenta, który odniesie największą korzyść z takiego leczenia.

Problem oporności farmakokinetycznej na ASA

Magdalena Rudnicka

Kwas acetylosalicylowy (ASA) jest podstawowym lekiem przeciwpłytkowym, jednak zaburzenie procesów farmakokinetycznych na etapie wchłaniania może prowadzić do wystąpienia oporności farmakokinetycznej na ASA. Skutkiem tego jest niepełne hamowanie agregacji i zwiększone ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Zjawisko oporności częściej dotyczy pacjentów otyłych, chorych na cukrzycę czy starszych. Jednym ze sposobów przełamywania oporności farmakokinetycznej może być zastosowanie tabletki o natychmiastowym uwalnianiu oraz dodanie substancji, które przyspieszają wchłanianie, takich jak glicyna. Glicyna ponadto ma działanie przeciwzapalne, immunomodulujące i cytoprotekcyjne, co może ograniczać uszkodzenia przewodu pokarmowego związane z terapią ASA. Badania kliniczne wskazują, że suplementacja glicyną może zmniejszać ryzyko wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej u pacjentów z zespołem metabolicznym. Zatem u osób z populacji geriatrycznej, otyłych czy chorych na cukrzycę zastosowanie postaci o natychmiastowym uwalnianiu z dodatkiem glicyny może okazać się skuteczną opcją leczenia przeciwpłytkowego.

Przewód pokarmowy a COVID-19 ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń czynnościowych - obserwacje po 2 latach pandemii

Karolina Radwan, Piotr Radwan

Infekcje SARS-CoV-2 często przebiegają z symptomami gastroenterologicznymi, co stanowi duże wyzwanie terapeutyczne. W świetle ponad 2-letnich doświadczeń z pandemią wiadomo również, że po przechorowaniu objawowego COVID-19 i wyeliminowaniu wirusa znacznie wzrasta ryzyko rozwoju zespołu post-COVID, którego dominujący element mogą stanowić zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Obserwuje się także wyraźną tendencję do istotnego zaostrzania symptomów zespołu jelita nadwrażliwego i dyspepsji czynnościowej zdiagnozowanych w okresie przedpandemicznym. Ważny filar opieki nad pacjentami ambulatoryjnymi stanowi telemedycyna zorientowana na rzetelny wywiad z uwzględnieniem ewentualnych objawów alarmujących. W leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego w dobie pandemii zaleca się leki o udowodnionej skuteczności i wysokim profilu bezpieczeństwa, w tym leki spazmolityczne i prokinetyki.

Profile pacjentów, u których warto stosować Lewozymendan

Opracowanie zbiorowe

Profile pacjentów, u których warto stosować lewozymendan to książka poświęcona praktycznym aspektom wykorzystania lewozymendanu - leku inotropowego dodatniego stosowanego w zdekompensowanej niewydolności serca. Lewozymendan jest podawany przede wszystkim w najtrudniejszych przypadkach, a doświadczenia z nim związane w części ośrodków są niewielkie. zdecydowaliśmy się na zaprezentowanie opisów realnych sytuacji klinicznych, aby pokazać niuanse, których znajomość może zdecydować o powodzeniu terapii.

3 profile pacjentów, w leczeniu których wybieram metronidazol

Anita Gąsiorowska

W pracy przedstawiono 3 profile pacjentów z różnymi chorobami przewodu pokarmowego, u których można uzyskać korzyści z zastosowania metronidazolu.

Jak i kiedy stosować omeprazol?

Bartosz J. Sapilak

Omeprazol był pierwszym wprowadzonym do terapii inhibitorem pompy protonowej. Lek jest powszechnie stosowany w schorzeniach przewodu pokarmowego związanych z wydzielaniem kwasu solnego. Mechanizm działania omeprazolu opiera się na zahamowaniu końcowej fazy produkcji kwasu solnego. Efekt podania omeprazolu występuje szybko, w ciągu godziny, a blokowanie sekrecji kwasu solnego utrzymuje się przez blisko 72 h. Ze względu na skuteczność, proste dawkowanie i długotrwały efekt leczniczy omeprazol zyskał znaczącą przewagę nad antagonistami receptora H2 (famotydyna, ranitydyna). Zalecany jest m.in. w terapii GERD, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, powikłaniach po stosowaniu NLPZ i chorobie Zollingera-Elisona. Lek jest bezpieczny, może być stosowany od 1. r.ż., także u kobiet w ciąży i matek karmiących, nie wymaga zmiany dawkowania u seniorów. W artykule omówiono szczegółowo zasady dawkowania i zalety omeprazolu.

Rola mesalazyny w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego

Magdalena Kaniewska, Konrad Lewandowski, Grażyna Rydzewska

W artykule przedstawiono dane dotyczące mechanizmu działania sulfasalazyny i preparatów 5-ASA. Zamieszczono również najnowsze metaanalizy oraz zalecenia polskie i ECCO na temat leczenia pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

Interakcje leków stosowanych w farmakoterapii bólu aspekty wyłącznie praktyczne

Jarosław Woroń, Marcin Siwek, Krzysztof Wojtasik-Bakalarz, Jarosław Gupało

Publikacja zawiera niezwykle istotne dla lekarzy praktyków informacje dotyczące unikania jednoczesnego stosowania pewnych leków, które mogą wchodzić w interakcje, a w ich konsekwencji wywoływać działania niepożądane. Prezentuje dane dotyczące problemów interakcji grup lekowych, od analgetyków nieopioidowych począwszy, przez opioidy, kannabinoidy, na koanalgetykach kończąc. Autorzy prowadzą czytelnika przez trudny i często pomijany w praktyce obszar racjonalnej polifarmakoterapii pacjenta z dolegliwościami bólowymi. Szczególną wartością książki jest rozdział dotyczący wzajemnych oddziaływań między szeroko definiowanymi lekami psychotropowymi a analgetykami. Zawarte w opracowaniu informacje odzwierciedlają aktualny stan wiedzy medycznej i praktyki, co stanowi jego szczególną wartość. Monografia będzie stanowić cenne źródło wiedzy dla lekarzy POZ, a także specjalistów z różnych dziedzin nauk medycznych. Będzie ona również pomocna dla ratowników medycznych, farmaceutów oraz pielęgniarek i położnych, czyli wszystkich profesjonalistów, którzy w codziennej pracy kontaktują się z pacjentem z bólem.

Leczenie kaszlu - fakty, mity, nowe spojrzenie na znane leki

Katarzyna Białek-Gosk

Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów chorób dróg oddechowych. Wyróżnia się kaszel ostry, podostry i przewlekły. U chorych z utrudnieniem odkrztuszania plwociny zastosowanie znajdują leki mukokinetyczne. W przypadku męczącego kaszlu, pogarszającego jakość życia w czasie ostrych infekcji, nasilenia chorób przewlekłych oraz w przypadku kaszlu opornego na leczenie stosuje się leki przeciwkaszlowe. Bromheksyna i ambroksol są znanymi lekami mukokinetycznymi ułatwiającymi odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Leki przeciwkaszlowe z grupy leków ośrodkowych charakteryzują się dużą skutecznością, ale także wieloma działaniami niepożądanymi. Warto więc sięgać po preparaty działające obwodowo, o potwierdzonym profilu bezpieczeństwa.

Alergiczny nieżyt nosa - 50 pytań i odpowiedzi

Piotr Rapiejko, Agnieszka Lipiec

Książka została napisana z myślą o lekarzach rodzinnych, których rozległa wiedza musi obejmować wszystkie choroby. Alergiczny nieżyt nosa, mimo, że dotyka ponad 1/4 populacji Polski, to tylko jedno z bardzo wielu schorzeń, których leczeniem zajmuje się lekarz rodzinny. Książka w większości opiera się na wiadomościach praktycznych, a w mniejszym stopniu na rozważaniach teoretycznych. Została napisana w przyjaznej dla odbiorcy formie pytań i odpowiedzi. Wiedza, którą zawiera, jest sumą doświadczeń i umiejętności autora zdobytych podczas 25 lat pracy z chorymi na alergiczny nieżyt nosa, a jego celem było zebranie i usystematyzowanie pytań, jakie najczęściej zadają lekarze rodzinni w czasie wykładów, szkoleń i konferencji.

Ambroksol - więcej niż mukolityk. Powody, dla których warto stosować lek mukoaktywny

Rafał Pawliczak

Leki mukolityczne i ich działanie to źródło rozmaitych wątpliwości zarówno pacjentów, jak i lekarzy. Część z nas sądzi, że są one bardzo ważne w leczeniu wielu chorób, niektórzy zaś podchodzą sceptycznie do ich celowości i możliwości zastosowania. Według niektórych mogą one prowadzić do nadmiernej produkcji wydzieliny, a inni uważają taki mechanizm mukolityku za zasadny. W niektórych chorobach nie podaje się ich wcale, w innych zaś - stosowane są z pełnym przekonaniem przez wielu specjalistów. Mimo to nie zawsze są podawane zgodnie z wytycznymi lub badaniami klinicznymi. Niniejsza krótka praca przeglądowa jest próbą wyjścia naprzeciw tym wątpliwościom i omówieniem zastosowania leku mukoaktywnego o wielokierunkowym działaniu - ambroksolu.