Polityka społeczna. Rozważania o teorii i praktyce

Paweł Grzywna, Joanna Lustig, Marian Mitręga, Natalia Stępień-Lampa, ...

  W pracy podjęto problematykę polityki społecznej i jej subdyscyplin. Polityka społeczna w Polsce podlegała licznym przeobrażeniom. Ze względu na nieustanne zmiany instytucjonalne, przekształcenia w strukturze społecznej, postęp technologiczny, procesu tego nie można uznać za dokonany. Coraz większy zakres usług, nowe metody zarządzania, rozwój społeczeństwa wiedzy oraz zacieśniająca się współpraca międzynarodowa powodują, że działalności tej nie należy postrzegać jedynie w kategoriach sprawiedliwości redystrybutywnej. Z tego względu zdaniem autorów monografii uzasadnione i wartościowe jest prowadzenie studiów z zakresu tej dyscypliny naukowej. Prowadzone w pracy rozważania wpisują się w dwa nurty myślenia o polityce społecznej – jako o teorii i jako o praktyce. Monografia stanowi syntetyczny przewodnik po głównych obszarach badawczych współczesnej polityki społecznej. Składa się ona z 16 rozdziałów, w których scharakteryzowano następujące kwestie z zakresu polityki społecznej: zagadnienia definicyjne, genezę (polityki społecznej i działalności pomocowej). podejście modelowe, bezpieczeństwo społeczne, działalność trzeciego sektora, politykę ludnościową, politykę wobec osób niepełnosprawnych, zabezpieczenie społeczne, ubóstwo, politykę edukacyjną, politykę zdrowotną, politykę rynku pracy, politykę mieszkaniową, politykę rodzinną. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityki społecznej, decydentów politycznych, w tym szczególności przedstawicieli władz samorządowych, a także instytucji II i III sektora.

Tradycyjny bułgarski obrzęd weselny. Studium etnolingwistyczne

Joanna Mleczko

Praca poświęcona tradycyjnemu bułgarskiemu weselu ujmowanemu w kategoriach rite de passage. Sam obrzęd jest w niej traktowany jako tekst "kultury", tworzony przez elementy należące do różnych języków semiotycznych. Wykorzystując fakt, że czynność podjęta w czasie realizacji obrzędu potencjalnie łączy w sobie elementy jego kodu personalnego (subiekta i /lub obiekt), temporalnego, przestrzennego (usytuowanie w czasie i przestrzeni), przedmiotowego (wykorzystanie rekwizytu obrzędowego), werbalnego i muzycznego (jeśli towarzyszy jej wypowiadanie słów lub muzyka),  przy ekscerpcji materiałów źródłowych nacisk położono na kod akcjonalnym wesela. Analiza etnolingwistyczna wykorzystująca dane etnograficzne i językowe (teksty folkloru, terminologia, frazeologizmy, przysłowia) pozwala  na odkrycie sensów symbolicznych, jakie niosą ze sobą konkretne działania oraz funkcji, które spełniają w planie semantycznym obrzędu.

Chleb prawie że powszedni. Kronika jednego życia

Zofia Stryjeńska

W opracowaniu Angeliki Kuźniak i Magdaleny Budzińskiej Z przedmową Angeliki Kuźniak Jądro ciemności, czyli życie artystki, zapis spraw małych i wielkich, zmagania z szarą codziennością, wieczna walka o pieniądze, rozterki i dylematy dotyczące własnej twórczości, ale i spraw tego świata, na którym Stryjeńska pojawiła się, jak sama zanotowała, przez przypadkowy zbieg okoliczności podstępnie zareżyserowany przez bożka Kupidyna z łukiem. Była jednym z sześciorga dzieci państwa Lubańskich. Jej dzieciństwo było chyba najszczęśliwszym okresem w życiu. Od wczesnych lat rysowała. Kształciła się w Monachium. Przebrana za chłopaka wyjechała na tamtejszą akademię. I tak rozpoczęła się droga (i męka) twórcza artystki. Jej dzieła są jednym z symboli dwudziestolecia międzywojennego. Tworzyła dużo, a jednak ciągle zmagała się z brakiem pieniędzy. Dlatego wątek ten jak mantra przewija się przez całe pamiętniki, aż do ostatnich stron. Sytuacja z dnia na dzień staje się już kompletnie niemożliwa, bo nie gonię z obrazem pod pachą, aby zdobyć grosze na najbardziej szarą marę egzystencji w stubarwnej centrali świata. O ironio! Nikczemny, deklasujący, ustawiczny i przymusowy wysiłek mózgu: skąd wyrwać forsy, nie da odpocząć nawet w chorobie! Koszmar jakiś! Cóż to za pamiętniki?, ktoś może zapytać. Na pierwszy rzut oka zwyczajne. Są w nich imiona, nazwiska, adresy. Pojawiają się Witkacy, Karol Szymanowski, Jarosław Iwaszkiewicz, rodzina Mortkowiczów, Malczewscy, Jadwiga Beckowa, Ignacy Mościcki, Jan Lechoń, Olga Boznańska, Jan Kiepura, Loda Halama, Józef Czapski. Długo można by wyliczać. Są kopie listów []. Do tego stare bilety, zdjęcia, dokumenty. Pisma od komornika, dowody spłaty długów. Dowody, że zaciąga nowe. Tytuły obejrzanych spektakli, daty wizyty u lekarza. Do jednej z kopert, którą zrobiła z czystej kartki papieru, Stryjeńska włoży pukiel swoich włosów. Tu i tam pojawiają się wycinki z gazet. Są też całe artykuły []. Część pamiętników musiała powstać jeszcze w Krakowie, gdzie mieszkała podczas wojny. Część dotyczącą pobytu poza krajem Zofia Stryjeńska napisała zapewne w Genewie i w Paryżu. Pamiętniki kończą się w 1950 roku. Dwadzieścia sześć lat przed jej śmiercią. [] Tu wszystko skrzy się humorem, celnymi puentami, zdaniami, które natychmiast chce się wynotować. Stryjeńska mawiała, że były czasy, gdy cechowało [ją] nieomylne chlaśnięcie pędzlem, psiakref. Trzeba dodać jeszcze: i językiem. Czytajcie więc Państwo. Czytajcie, psiakref! Angelika Kuźniak, fragment wstępu Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Sic erat in votis. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin. Europa i świat w czasach nowożytnych

Małgorzata Karkocha, Piotr Robak

Prezentowany zbiór studiów i szkiców dedykowany jest Profesorowi Zbigniewowi Anusikowi, wybitnemu historykowi i nauczycielowi akademickiemu, kierownikowi Katedry Historii Nowożytnej w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego, w latach 2005-2008 dyrektorowi tego Instytutu, a od 2008 do 2016 r. dziekanowi Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego. W książce zostały przedstawione różne aspekty współczesnych badań historycznych, jak również odwołania do tematyki pokrewnych dziedzin nauk humanistycznych. Zamieszczone teksty dotyczą historii Europy (od Morza Czarnego po Atlantyk) i obu Ameryk od późnego średniowiecza po schyłek XVIII stulecia. Zostały w nich omówione zagadnienia z zakresu międzynarodowych wydarzeń politycznych i militarnych, stosunków ustrojowo-politycznych, społecznych, religijnych, a także literaturoznawstwa, źródłoznawstwa, prasoznawstwa, biografistyki, dziejów dyplomacji, podróżnictwa i nauczania, wreszcie historii sztuki i myśli politycznej. Taka różnorodność tematyki prezentowanych studiów odzwierciedla niezwykle szerokie zainteresowania badawcze Profesora Zbigniewa Anusika. Publikacja jest adresowana zarówno do historyków dziejów nowożytnych, jak i do szerokiego grona miłośników nauk humanistycznych.

"Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych". T. 27, nr 2/2018: Kobiety z niepełnosprawnością i wobec niepełnosprawności. Zagadnienia edukacji i socjalizacji

Elżbieta Górnikowska-Zwolak

Tom 27. czasopisma Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych ukazujący się w 2018 roku (nr 2), w setną rocznicę uzyskania przez Polki praw wyborczych, przez redaktorkę naukową został dedykowany kobietom i im poświęcony. Składa się z dziesięciu tekstów poprzedzonych obszernym słowem wprowadzającym.   W prezentowanym zbiorze artykułów szeroko nakreślono zagadnienia socjalizacji osób, kobiet z niepełnosprawnościami w nowoczesnym społeczeństwie, z obowiązującym dyskursem ekonomii neoliberalnej, paternalistycznym traktowaniem wszelkich odmienności. Niepełnosprawne kobiety są dyskryminowane podwójnie, ze względu na płeć (gender) i niepełnosprawność. Kulturowy wymiar płci przejawia się w oczekiwaniach wobec kobiecego ciała, zadbanego, nieskażonego chorobą. Ów przekaz dotyczący akceptowanego wizerunku kobiety jest kluczowy i zarazem opresyjny dla tych spośród odbiorczyń, które ze względu na chorobę, jej widoczne objawy, bądź skutki („fizyczne i psychologiczne blizny” po leczeniu raka piersi) czy niepełnosprawność, borykają się z niedostatkiem atrakcyjności fizycznej. Konstruowanie pozytywnej tożsamości jest w tych warunkach szczególnie trudne. Oczekiwania społeczne dotyczą też ról społecznych, przede wszystkim roli matki. Bez względu na niepełnosprawność jej samej czy też dziecka (także dorosłego dziecka, niepełnosprawnego lub chorego) kobiety są zdeterminowane (a w sytuacji opuszczenia przez partnera/ojca dziecka są zmuszone), aby maksymalnie dobrze realizować zadania wynikające z macierzyństwa, pomimo doświadczanego stresu i wypalenia sił. Relacje z personelem medycznym, członkami rodziny i szerszym otoczeniem to z kolei niektóre z zagadnień kierujące uwagę na sferę edukacji – potrzebnej kobietom obciążonym niepełnosprawnością, własną (gdy zależne od opiekunów bywają narażone na przemoc) bądź swych podopiecznych: rodzonych dzieci czy wychowanków, pacjentów domów pomocy społecznej.

Choroba - ciało - dusza w literaturze i kulturze

red. Justyna Tymieniecka-Suchanek

Projekt konferencji, jak również prezentowany czytelnikom tom jest pierwszą tego typu publikacją w Polsce, która podejmowała zagadnienie językowych/tekstualnych/kulturowych praktyk choroby, analizowała kontekstualizacje ciała chorego w odmiennych dyskursach niż paradygmatyczne critiques/clinique Gilles’a Deleuze’a czy Michela Foucaulta. Publikacja nie ma odpowiednika w literaturze krytycznej: derekonstruuje diagnozowaną przez filozofów, historyków, kulturoznawców, socjologów ciała zmianę paradygmatów kulturowych,  kondycję nowoczesnego, ponowoczesnego, ucieleśnionego podmiotu, matryce nieobecnego-i-obecnego ciała chorego, jego artykulacje, mediacje w Ja-Podmiocie-Pisma-Ciała-Literatury, a jego symptomatologia pozwoliła diagnozować problematykę relacji ciała biologicznego i ciała tekstu, somatyczności i semiologii, symbolologii, tropologii, narracje sôma-sema Kultury (-r)/Literatury (-r), pisalności – konstruować projekt krytyki somatycznej, somatoestetycznej, modalności piszącego się ja w autoperformatywnych (subwersywnych) strategiach wytwarzania. Krytyka somatoestetyczna jest pluralistyczna, multiplikuje domeny konceptualne, operatory konstrukcyjne wielu dyscyplin, tworząc konglomerat wielu języków krytycznych (lingwistyki, komparatystyki, psychoanalizy, semioanalizy, feminizmu, gender, queer, culture stadies, pragmatyzmu). Performatywne reprezentacje Ja-Podmiotu-Pisma-Ciała-Literatury sondowane w odmiennych językach analitycznych pozwoliły kontekstualizować transkulturową, interdyscyplinarną, krytyczną mapę tekstualnych narracji, historii, skryptów sympto-/symbo-/semio-/troplogii choroby (m. in. gruźlicy, anoreksji, bulimii, depresji, uzależnień, chorób nowotworowych, syndromu stresu pourazowego) w somatoestetycznych domenach konceptualnych. Uczestnicy konferencji wypracowali tekstualną nozologię nowoczesnych i ponowoczesnych somatogennych modeli, ich artykulacje w Ja-Podmiocie-Piśmie-Ciała; kreślili heterotopie miejsc, przestrzeni kontroli (społeczno-politycznych i prywatnych) nadzorujących, wykluczających, represjonujących ciało: szpitala, domu (łazienki, kuchni, sypialni) rewaloryzowanych jako szczególne miejsca transgresji: życia/śmierci, zdrowia/choroby, nadmiaru/braku wolności, potwierdzając i wzmacniając stany zdekonstytuowanego podmiotu. Somatyczne doświadczenie aktualizowane przez piszące ciała autorów, mówiące, histeryzujące poetek/pisarek nie były konceptualizowane przez badaczy wyłącznie w dyskursach medycznych, systemie jednostek chorobowych, deskrypcji zespołu objawów, patologii. Autorzy wystąpień konsekwentnie poddawali krytycznemu czytaniu autoperformatywność, transgresywność tekstualnych chorób, matryce cielesnych identyfikacji czytającego/piszącego/oglądającego się podmiotu, interpretowali subwersywne praktyki ja. Autosomalna choroba Pisma – nałóg wytwarzania się, odciskania śladów Ja-Ciała w Alfabecie; egzystencjalna konieczność reprodukowania, kopiowania, kliszowania, multiplikowania się, wpisywania/przepisywania siebie-z-siebie wskazywała na uzależnienie od nieprzechodniego czasownika pisać się, sygnifikować się w procesie stymulacji pragnienia, pożądania Innego. Nadmiar wchłoniętych i niestrawionych słów wywoływał bulimiczne mdłości lub ich brak powodował permanentny, anorektyczny głód wyrażalności, konstruując autoperformatywne praktyki. Ponowoczesność formatowała strategie somatycznego doświadczenia podmiotu generowanego przez idiomatyczną fizjologię/symptomologię Ja. Ideologema chorego organizmu jest wyjątkowo labilna i operatywna: umożliwia rewaluacje autobiograficznych skryptów, deskrypcje modyfikacji podmiotów; diagnozuje problemy identyfikacyjne (zmienną markerów antropologicznych), pozwala prześledzić mapę zmian stratyfikacji społecznej, penetrować transformacje polityk państw (asymilacji/wykluczenia) adaptujących i kooptujących migrujące komórki do wewnątrz ciała społeczno-politycznego: nacje, kultury, systemy filozoficzne, religijne, a metaforyzowana kategoria mikrobiologicznej homeostazy w wielu projekcjach staje się surogatem marzeń o wolności jednostek, równości obywateli w demokratycznym systemie. Kontekstualizacje i dyskursywizacje tekstualnych reprezentacji i artykulacji choroby, ciała chorego w angielskiej, polskiej, romańskich i słowiańskich literaturach, filozoficznych tekstach, pismach współczesnych oświeconych, kodach amerykańskiej kultury filmowej prowokujące projekt krytyki somatoestetycznej generowanej subwersywnymi praktykami Ja-Podmiotu-Pisma-Ciała-Literatury-Filozofii-Kultury.   Tom pokonferencyjny Choroba – ciało – dusza w literaturze i kulturze rewaluuje skrypt (-y) ciała chorego, tekstualne matryce chorób, reprezentacje doświadczeń ucieleśnionego podmiotu, restytuując projekt (-y) poetyki (-k)/krytyki (-k) somatoestetycznej. Interdyscyplinarne ramy somaestetyki Richarda Shustermana eksplorujące wiele dziedzin warunkują pluralny wymiar krytyczny dyscyplin doświadczenia ciała w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym, ustanawiając etyczną odpowiedzialność podmiotów za autoreprezentację, warunki i jakość egzystencji przeciw opresji przygodności; dostarczają matryc do świadomych konstrukcji tożsamości; strategii do jego odpowiedzialnych modyfikacji – kulturę/filozofię self-help, która pozwoli neutralizować ideologiczne technologie corps, doktryny władzy-wiedzy, przemieścić polityki konsumpcjonizmu. Melioracyjne doświadczenie somatoreceptora łączące teorię z praktyką urasta do postprojektu ponowoczesnej filozofii życia, która przełamuje konstrukty estetyzacji generowane przez filozofów subersji/transgresji Pisma (ekstremistów: Michela Foucaulta, Gilles’a Deleuze’a; radykałów Rolanda Barthes’a Jacques’a Derridę), wyzwala ja w akcjach wywrotowych indywidualnego praktykowania ciała derekonstruującego, derewaloryzującego ideologemy piękna narzucone przez translacyjną kulturę – stosowalna somatotropia przeciw zawłaszczającym dyskursom. Somaestetyka mapuje zagadnienie relacji człowiek-maszyna, problematyzując idee techné generującego postestetykę, jako że współczesny człowiek jest udoskonalany przez protezy, implantacje, przeszczepy – w coraz większym stopniu pozostaje zależny od maszyn, a inżynierowie-robotycy nieustannie pracują nad projektami transformacji human body, działania których antycypują kolejny cultural turns. Shusterman wysunął hipotezę, że relacyjność biologicznego/technologicznego jest jednym z paradygmatów kulturowych i pozostaje w autozwrotnym/autosymetrycznym warunkowaniu, jednak pozostaje otwartym pytanie o konsekwencje bioetyczne dla cywilizacji (życia), które wymagają czujnej rewaloryzacji. W wymiarze indywidualnym, jak i społecznym ponowoczesna tożsamość operuje cyfrowo-analogowym ciałem: nawet tak oczywistej i powszechnie dostępnej przestrzeni komunikacji jaką jest skype – w aktach wirtualizacji, symulacji biologicznego ciała, wizualnym i oralnym współwytwarzaniu podmiotów – autoperformatywne konstruowanie świadomego leib stanowi filtr ochronny przeciw wydziedziczeniu z siebie, jeśli w taki sposób czytać idee Shustermana.

Hen. Na północy Norwegii

Ilona Wiśniewska

Północ Norwegii to surowy klimat, garstka ludzi, tysiące reniferów, lodowate morze i wicher, który mąci świadomość. Dla bohaterów tej książki Finnmark, region przez wieki utożsamiany z ultima Thule, to centrum świata i niekończąca się opowieść. Najdalszą północ Europy Ilona Wiśniewska ogląda matowymi oczami umierającego starca, wsłuchuje się w nią razem z Mari Boine najsłynniejszą na świecie saamską wokalistką, godzi się na nią z tymi, którzy nie mają dokąd wyjechać, albo stara się ją uchronić od zniknięcia wraz z tymi, którzy malują murale na opuszczonych budynkach. Finnmark to kraniec. Nie ma znaczenia, skąd się patrzy, bo to nadal będzie albo daleko, albo hen daleko. Słowo hen w norweskim odnosi się do odległości, tyle że równie dobrze może znaczyć po drugiej stronie globu, jak i tuż za rogiem. Hen to równocześnie daleko i blisko. Ten norweski koniec świata staje się częścią naszej historii, opowieścią o nas.

Upadek człowieka pod Dworcem Centralnym

Jerzy Pilch

Zima 1999 lato 2002 roku. W tym okresie, po przeprowadzce z Krakowa do Warszawy, Jerzy Pilch pisze Upadek człowieka... To opowieść o polskim przełomie XX i XXI wieku, a także zapis wrażeń imigranta, za którym ciągną się nieprzerwanie nostalgiczne historie o dawnych miejscach, ludziach i czasach. Stolica widziana jest okiem przyjezdnego i odkrywcy niekiedy zdziwionego i zdystansowanego, ale zawsze zaintrygowanego. To także liczne literackie dygresje oraz komentarz do wydarzeń artystycznych, politycznych i sportowych. Czytelnik znajdzie tu nieprzebrane bogactwo doświadczenia zebrane od Wisły po Iowa, galerię postaci od Adama Małysza do Saula Bellowa. Przenikliwość i ostrość spojrzenia Pilcha sprawiają, że jego teksty czyta się za każdym razem tak, że wielu podpisałoby się pod słowami Józefa Tischnera, ponoć oprawionymi i może wiszącymi do dziś na ścianie w Tygodniku Powszechnym: Wy mi się, kurwa, lutrze czy kalwinie, coraz bardziej podobacie.

Polytropos. Na drogach Tadeusza Sławka. Tracing Tadeusz Sławek's Routes

red. Piotr Bogalecki, Zbigniew Kadłubek, Alina Mitek-Dziemba, Karolina Pospiszil

Dwujęzyczny tom Polytropos. Na drogach Tadeusza Sławka / Tracing Tadeusz Sławek’s Routes to zbiór artykułów, esejów, wspomnień i wierszy dedykowanych Tadeuszowi Sławkowi przez współpracowników, uczniów i przyjaciół w siedemdziesięciolecie Jego urodzin. Książka ta stanowi rozpisany na wiele głosów dialog toczący się wokół bogatej spuścizny literackiej, akademickiej i filozoficznej Profesora, mający ambicję prześledzenia Jego idiosynkratycznych ścieżek, jak też wytyczenia dróg własnych, kluczących niejasno wokół lub przecinających się z wielotorową myślą Jubilata. Publikacji patronuje homerycka metafora polytropos, czyli idea Odyseuszowej wielodrożności, polimorficzności, sprytu i inwencji, która ma jednocześnie znaczenie językowe: politropia to sztuka stosowania wielości figur i tropów, retoryczna zmyślność, mistrzostwo w posługiwaniu się słowem, a zarazem zwielokrotniona odpowiedź na różnorodność doświadczenia. Mnogie drogi języka krzyżują się zatem ze splątanymi drogami świata, dając początek wielowątkowej opowieści. Głęboko relacyjna, dialogiczna perspektywa podkreślona jest również specyficznym układem słowno-przestrzennym książki, która za Tadeuszem Sławkiem skupia się na kreśleniu związków za pomocą drobiazgów językowych: przyimków i spójników, artykułując w ten sposób zredukowaną do minimum, a zarazem zdynamizowaną filozofię słowa i bycia.

Francuski sen

Marek Ostrowski

„Francuski sen” Marka Ostrowskiego jest fascynującą opowieścią o Francji, pisaną do wszystkich czytelników: zarówno tych, którzy się uważają za znawców kraju nad Sekwaną, jak i tych, którym kojarzy się on z wieżą Eiffla i szampanem. Ostrowski, wieloletni korespondent polskich mediów w Paryżu, kawaler orderu Legii Honorowej i kultowy komentator telewizyjny, pisze o Francji ze znawstwem i miłością. Kanwą wielu tekstów książki są jego podróże, rozmowy i artykuły o Francji, które od trzech dekad Ostrowski publikuje w POLITYCE. Opisuje w nich skomplikowane uwarunkowania francuskiej polityki – od de Gaulle’a po protesty „żółtych kamizelek”. Tak samo zajmująco tłumaczy źródła narodzin Asterixa z komiksów Goscinnego, co znaczenie idei republikańskiej. Objaśnia wyjątkowość kraju, który wymyślił prawa człowieka, dał światu Oświecenie i 1200 gatunków sera.  

Latopis nowogrodzki pierwszy starszej redakcji. Unikatowy zabytek piśmiennictwa staroruskiego i jego polski przekład

Zofia A. Brzozowska, Ivan Petrov

Piąty tom "Series Ceranea" zawiera edycję oraz polski przekład Latopisu nowogrodzkiego pierwszego - jednego z najstarszych średniowiecznych tekstów historiograficznych, powstałych na Rusi. Jest on niezwykle cennym źródłem, zawierającym wiele informacji na temat dziejów Europy Wschodniej w XI-XIV w. W tomie zaprezentowano starszą redakcję zabytku, zachowaną w jednym tylko rękopisie, tzw. odpisie synodalnym (ГИМ, Син. 786) z XIII-XIV w., obejmującą wydarzenia z lat 1015-1353. Publikacja przybliża mniej znany aspekt historii średniowiecznej Rusi - dzieje i kulturę Nowogrodu Wielkiego, będącego przez stosunkowo długi okres nieomal całkowicie niezależną republiką miejską, posiadającą oryginalny ustrój, utrzymującą rozległe kontakty handlowe (m.in. z Hanzą), a jednocześnie stanowiącą prężny ośrodek piśmiennictwa i sztuki. * Książę Jarosław [...] zasiadł w Russie, a do Nowogrodu przysłał Tworimira, [ze słowami]: "Zrzekam się wszystkiego, co [stało się powodem] waszej niechęci do mnie, a wszyscy książęta za mnie poręczą". Nowogrodzianie wysłali do niego Łazarza Mojżeszowica, [mówiąc]: "Książę, zamyślałeś zło przeciwko Świętej Sofii, więc odejdź. Już prędzej umrzemy godnie za Świętą Sofię. U nas nie ma księcia, lecz jest Bóg, sprawiedliwość i Święta Sofia, a ciebie nie chcemy!". Latopis nowogrodzki pierwszy starszej redakcji AM 6778 (AD 1270/1271)

Siwy dym. albo pięć cywilizowanych plemion

Ziemowit Szczerek

Europa, połowa XXI wieku. Mniej więcej. Polski, jaką znamy, już nie ma. Jest kilka Polsk, a każda inna. Unia Europejska przeszła do historii, a w jej miejscu powstała nowa, radykalna organizacja. Inne kraje regionu dryfują ku własnemu, często dość przerażającemu przeznaczeniu. Po Europie Wschodniej krąży tajemniczy Siwy Dym, którego zagadkowość przyciąga naukowców i zblazowanych slawskłaczy. To wszystko próbuje opisać, rozgryźć i przeżyć Marcin Szreniawa, dziennikarz wojenny, agent i cyngiel z bożej łaski, przejawiający nieodpartą skłonność do silnych kobiet i mocnych używek. Los rzuca go od Bałkanów po Rosję, a on z każdej misji wraca z kolejnymi duszami na sumieniu. W Siwym Dymie Ziemowit Szczerek stworzył futurystyczną wizję Europy, która popada w coraz większy chaos. Ojcami chrzestnymi tej powieści mogliby być Philip K. Dick i Witold Gombrowicz. Jeden podarował narkotykową wizyjność i bezkres wyobraźni, drugi wyczulenie na absurdy polskości.

Splot słoneczny

Tomasz Jastrun

Zbiór 49 krótkich i bardzo krótkich opowiadań. Świat widziany jest oczami dorosłych, ale też dzieci i nastolatków. W tej plątaninie ludzkich losów współczesność miesza się z przeszłością, a fikcja z literackim wspomnieniem. Język opowieści jest prosty, czasami poetycki, a ironia i dyskretny dowcip są siłą tej prozy. Absurdalne sytuacje wypełniają ten świat i sprawiają, że śmiejemy się przez łzy. To książka do czytania w łóżku przed zaśnięciem, ale też w biegu, choćby w autobusie między przystankami. Tomasz Jastrun poeta, prozaik, dziennikarz, od 1977 roku związany był z drugim obiegiem. W stanie wojennym redaktor podziemnego pisma literackiego Wezwanie, autor książek wydanych przez niezależne wydawnictwa. Od 1986 stały publicysta paryskiej Kultury, cyklu Dziennik zewnętrzny oraz Z ukosa. W latach 19901994 dyrektor Instytutu Polskiego w Sztokholmie i attaché kulturalny w Szwecji. Przez lata felietonista miesięczników Twój Styl, Res Publica Architektura, Rzeczpospolita (dodatek Plus-Minus), tygodnika Newsweek i Wprost. Obecnie pisze felietony dla tygodnika Przegląd i miesięcznika Zwierciadło. Autor kilku powieści i wielu tomów wierszy. Ostatnio opublikował opowiadania dla dzieci Antoś i jeszcze ktoś, poradnik Osobisty przewodnik po depresji, powieści Kolonia karna, Wyszedł z siebie nie wrócił i tomik wierszy Naprzeciw siebie.

Bestiarium

Witold Gombrowicz

Natura. Nie chcę natury, dla mnie naturą są ludzie. Po takim wyznaniu autora Ferdydurke mogłoby się wydawać, że nie istnieje literackie bestiarium Gombrowicza. Tym bardziej że w żadnej ze swych wielu interpretacji własnych tekstów pisarz nigdy nie wspominał o zwierzętach. A jednak wczytując się w jego utwory, można zauważyć zdumiewające nagromadzenie nazw zwierząt jest ich około stu czterdziestu. Ta ilość i różnorodność nazw budzi podziw, ale też zastanawia. Miłośnikom bestiariuszy i czytelnikom Gombrowicza, zarówno początkującym, jak i zaawansowanym, książeczka ta wskazuje istnienie w dziełach pisarza niezauważanego dotąd obszaru ja i zwierzęta. (ze wstępu W. Boleckiego) Spacerowałem po alei eukaliptusowej, gdy wtem zza drzewa wylazła krowa. Przystanąłem i spojrzeliśmy sobie oko w oko. Jej krowiość zaskoczyła do tego stopnia mą ludzkość ten moment, w którym spojrzenia nasze się spotkały, był tak napięty że stropiłem się jako człowiek, to jest w moim, ludzkim, gatunku. Uczucie dziwne i bodaj po raz pierwszy przeze mnie doznane ten wstyd człowieczy wobec zwierzęcia. (Dziennik 19571961)

Czao-Ra. Opowieść północna

Antoni Ferdynand Ossendowski

Biały szpic Czao-Ra to odważny pies łowiecki, który wspólnie ze swoim panem Maruszem wędruje przez piękną, ale i niebezpieczną tajgę. Razem przemierzają okoliczne lasy, wypatrując łosi, zajęcy, kun i lisów, których futra myśliwy mógłby sprzedać kupcom. Pewnego razu Czao-Ra i Marusz spotykają niedźwiedzia. W nierównym starciu potężne zwierzę łamię nogę myśliwego. Co będzie dalej? Czy odważny pies będzie w stanie pomóc swojemu panu? Czy uda im się bezpiecznie dotrzeć do domu? Czao Ra. Opowieść północna to piękna historia o sile przyjaźni człowieka i psa, a także o trudach życia ludzi Północy zmagających się z surową zimą, która trwa tam przez osiem miesięcy w roku.

Doktor Proktor (#5). Doktor Proktor i niemal ostatnie święta

Jo Nesbo

UWAGA! KTOŚ WYKUPIŁ LICENCJĘ NA ŚWIĘTA! ŚWIĘTY MIKOŁAJ ODMAWIA KOMENTARZA! Na ulicy Armatniej trwają ostatnie przygotowania do Bożego Narodzenia, wszyscy już cieszą się z nadchodzących świąt. Ale nagle okazuje się, że niejaki pan Thrane wykupił licencję na święta i nikt nie może ich obchodzić, jeśli najpierw nie wyda majątku w jego sklepach. Bulek, Lisa i doktor Proktor nie godzą się na tę niespotykaną niesprawiedliwość i postanawiają uratować święta. Muszą się zmagać nie tylko z paskudnymi bliźniakami pana Thranego, wampirożyrafą w zegarze z kukułką, fińskimi myśliwcami, królem, który ma zagrzybioną piwnicę, lecz również z ponurym, cierpiącym na wypalenie zawodowe Świętym Mikołajem. Biją dzwony, cicho pada śnieg. Święta jeszcze nigdy nie wisiały na cieńszym włosku.