Studia regionalne. Społeczeństwo - region - miejsce. Wybór prac Katedry Geografii Regionalnej i Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego

Marcin Wójcik

 Praca zbiorowa obejmuje badania empiryczne w następujących grupach zagadnień: – procesy integracji i dezintegracji społeczności lokalnych na różnych poziomach organizacji regionalnej osadnictwa, – tożsamość terytorialna mieszkańców regionu łódzkiego oraz kształtowanie się regionalnych i lokalnych więzi społecznych, a także terytorialnych, – percepcja procesu transformacji systemowej oraz jej konsekwencji społecznych, kulturowych i gospodarczych widocznych w krajobrazie kulturowym, – mechanizmy przemiany struktur społeczno-osadniczych na obszarach wiejskich i ich uwarunkowania systemowe, społeczno-kulturowe i lokalizacyjne, – procesy przemian społecznych oraz funkcjonalno-morfologicznych w przestrzeni wielkiego miasta (Łodzi), ze szczególnym uwzględnieniem ich efektów w postaci dysproporcji społecznych i gospodarczych widocznych w przestrzeni miejskiej, – zmiany funkcji i struktury funkcjonalnej osadnictwa pod wpływem transformacji systemowej i ich wpływ na morfologię miast i wsi, – procesy integracji i dezintegracji Obszaru Metropolitarnego Łodzi.

Philosophy as the Foundation of Knowledge, Action and Ethos

Janusz Kaczmarek, Ryszard Kleszcz

The volume contains a selection of texts presented during the Conference: University – Philosophy as the Foundation of Knowledge, Action and Ethos, which was organized by the University of Łódź (on 11–13th June 2015) to celebrate the 70th anniversary of its foundation. The works contained in the volume pertain to very diverse topics, and for this reason the content of the book is divided into four chapters. Chapter one includes essays which present Kotarbinski’s life and scientific work. The second chapter concentrates on some theoretical problems of knowledge and epistemology. In the third chapter, different problems of ethics, religion and theory of action are discussed. Chapter four focuses on contemporary problems in social sciences and humanities and the state of affairs in those fields. The volume juxtaposes various current philosophical problems in a most impressive way.

Pomiędzy pamięcią autobiograficzną a zbiorową. Polska Ludowa i stan wojenny w narracjach łódzkich nauczycieli

Marcin Kępiński

Książka stanowi podjętą z punktu widzenia antropologii kulturowej próbę rozważań na temat potocznej pamięci Polski Ludowej. Podstawą analizy tego zjawiska kulturowego są badania terenowe prowadzone przez kilka lat w środowisku łódzkich nauczycieli. W publikacji ukazano złożone relacje pomiędzy dwiema narracjami o przeszłości, z których jedna otwarcie krytykuje Polskę Ludową i stan wojenny, druga zaś przypisuje im dobre cechy, nadając pozytywny wymiar państwu realnego socjalizmu. Autor podejmuje temat pamięci autobiograficznej, kreśląc obraz dzieciństwa, młodości i dorosłego życia, który wyłania się z opowieści badanej grupy. W książce czytelnik znajdzie omówienie związków pomiędzy pamięcią indywidualną a społeczną, różniących się, ale także wzajemnie uzupełniających i przenikających w zebranym materiale badawczym. Autor odnosi się przy tym do wdrażanego w szkole obrazu przeszłości, ocen życia w PRL, stanu wojennego i jego pamięci, która zachowała się w narracjach łódzkich nauczycieli. Publikacja jest adresowana do czytelników zainteresowanych przeszłością i pamięcią o Polsce Ludowej, rozpatrywaną z punktu widzenia antropologii kulturowej. 

Współczesna przedsiębiorczość a rozwój małych i średnich firm

Renata Lisowska, Jarosław Ropęga

W publikacji zaprezentowano ważne kwestie związane z zachowaniami współczesnych przedsiębiorców w radykalnie zmienionych warunkach rozwoju firm na skutek oddziaływania nowego paradygmatu cywilizacyjnego. W ramach podjętych badań stwierdzono fakt odchodzenia od gospodarki zarządzanej na rzecz gospodarki przedsiębiorczej, w której główną rolę odgrywają małe i średnie przedsiębiorstwa. W podsumowaniu rozważań dokonano przeglądu modeli biznesu mających zastosowanie we współczesnych małych i średnich firmach. Koncepcja modeli biznesu umożliwia analizę funkcjonowania takich przedsiębiorstw, omówienie czynników wewnętrznych i zewnętrznych kształtujących ich rozwój, a także uchwycenie związku modeli biznesu ze strategią przedsiębiorstwa.

Atlas polskiego handlu wartością dodaną. Eksport

Aleksandra Nacewska-Twardowska

Celem atlasu jest przybliżenie czytelnikowi podstawowych zagadnień teoretycznych związanych z globalnymi łańcuchami wartości i handlem wartością dodaną oraz prezentacja danych statystycznych dotyczących polskiego eksportu w formie graficznej. Najnowsza historia gospodarcza Polski stanowi wręcz modelowy przykład tego, jak transformacja, liberalizacja gospodarki oraz procesy integracji regionalnej (przystąpienie do wspólnego rynku UE) wpływają na zmianę struktury i obrotów handlowych. Czynnikiem, który może szczególnie zniechęcać do pogłębionych studiów nad handlem międzynarodowym w ujęciu brutto czy wartości dodanej, jest zawiłość dostępnych danych. Dlatego atlas zawiera szereg map, które ilustrują ewolucję zjawisk związanych z wymianą międzynarodową i pozwalają przedstawić informacje zarówno o zasięgu, jak i intensywności eksportu Polski. Ponadto, w odniesieniu do każdej z gałęzi, zaprezentowane zostały dane o udziale i pozycji Polski w globalnych łańcuchach wartości. „Przygotowana publikacja stanowi bardzo wartościowe uzupełnienie wiedzy na temat ewolucji polskiego handlu (eksportu) w latach 1995-2011, ze szczególnym uwzględnieniem tendencji w handlu wartością dodaną. Jej głównym walorem jest graficzna postać przedstawienia najważniejszych wyników”. Z recenzji dr. hab. Bartosza Michalskiego

Rachunkowość zarządcza. Nauka, badania, kształcenie, zastosowania

Irena Sobańska

Jubileusz 45‑lecia pracy naukowej prof. dr hab. Ireny Sobańskiej jest wyjątkowy. Działalność akademicka Jubilatki zasługuje na uznanie w wielu różnych wymiarach - teoretycznym i praktycznym, naukowym i dydaktycznym, krajowym i zagranicznym. W książce zaprezentowano zarówno najnowsze, jak i już wcześniej wydane artykuły prof. Sobańskiej. Zamieszczono też syntetyczne ujęcie dokonań naukowych Jubilatki wraz z kompletnym wykazem publikacji Jej autorstwa.

Układanie tras pojazdów w łańcuchu dostaw. Modele, metody, zastosowania

Radosław Jadczak

Ważnym wyzwaniem, przed jakim stoją decydenci zajmujący się planowaniem zaopatrzenia i dystrybucji w łańcuchach dostaw, jest obsługa transportowa. W publikacji dokonano próby zebrania oraz usystematyzowania wiedzy i doświadczeń z ostatnich kilkudziesięciu lat badań nad zagadnieniami z zakresu optymalizacji problemów transportowych. Omówiono metody rozwiązywania kwestii związanych z układaniem tras jednego i wielu pojazdów, a także zaprezentowano ich warianty.

Trudne pojednanie. Dyplomacja w procesie normalizacji stosunków amerykańsko-wietnamskich

Małgorzata Pietrasiak

Współczesny etap relacji wietnamsko-amerykańskich rozpoczął się w pierwszej połowie lat 90. XX w., kiedy oba państwa postanowiły zrezygnować z wrogości i wzajemnych oskarżeń z okresu wojen indochińskich na rzecz rozwoju stosunków dyplomatycznych. Systematycznie zaczęły wzmacniać kontakty gospodarcze, polityczne, a także w sferze wojskowości i bezpieczeństwa. Dla obu stron obecność amerykańska w regionie Azji Południowo-Wschodniej jest ważna, ponieważ może zbalansować rosnącą pozycję Chin. Wietnam wykazał się tu sporą dozą pragmatyzmu, co jednak nie oznacza, że zapomniał krzywdy z czasów drugiej wojny indochińskiej i wyzbył się wszelkich obaw związanych z amerykańskim „imperializmem”. Ze Wstępu

Sztukmistrze XXI wieku. Rzecz o pedagogach wychowujących przez sztukę

Mirosława Zalewska-Pawlak

Problematyka prezentowanej monografii dotyczy osoby pedagoga sztuki i jego roli we współczesnej edukacji. W tytule zakres odniesień został ujęty szeroko – obejmuje on wszystkich pedagogów podejmujących świadomie działalność wychowawczą, których przedmiotem działań jest sztuka w aspekcie twórczym i odbiorczym. Większość przedstawionych rozważań dotyczy jednak pedagogów sztuki, tzw. zawodowców. Zwrócono uwagę na bariery i perspektywy w działalności pedagoga sztuki. Tematy podjęte i rozważane przez autorów sugerować mogą potrzebę zdefiniowania pragmatyki zawodowej. Główną jednak motywację do poszukiwań badawczych stanowiło określenie aktualnych preferencji zawodowych na podstawie doświadczeń z praktyki i analiz procesu kształcenia pedagogów sztuki oraz ich uwarunkowań

O literaturze i kulturze (nie tylko) popularnej. Prace ofiarowane Profesorowi Jakubowi Z. Lichańskiemu

Anna Gemry, Adam Mazurkiewicz

Tematyka tomu koncentruje się wokół zagadnień literatury i kultury popularnej. Autorzy rozwijają wątki badawcze podejmowane przez Profesora Jakuba Z. Lichańskiego, Jubilata, któremu tom jest ofiarowany. Ten dialog dotyczy także metodologii oraz badawczego światopoglądu, dzięki czemu Czytelnik ma okazję zetknąć się z próbą całościowego oglądu dorobku naukowego w tej dziedzinie. Wśród publikacji poświęconych literaturze/kulturze popularnej książka wyróżnia się zamierzoną, jak sądzę, rozległością tematyczną i metodologiczną prowadzonych oraz postulowanych w danym obszarze badań. Wskazuje ich kierunki i możliwości rozwoju, daje także podstawy źródłowe oraz inicjuje i inspiruje kolejne badawcze kroki [...]. Z recenzji prof. dr hab. Izoldy Kiec

Suisetica Inania. Ryszarda Swinesheada spekulatywna nauka o ruchu lokalnym

Robert Podkoński

Książka ta powstała wskutek zdziwienia. Publikacje na temat historii i rozwoju nauki nowożytnej ciągle utwierdzają czytelników w przekonaniu. że jedną z podstawowych różnic między średniowieczną i siedemnastowieczną filozofią przyrody jest zaakceptowanie przez tę ostatnią matematyki jako uprzywilejowanego narzędzia służącego do odkrywania tajemnic natury. Stąd niewątpliwie bierze się powszechne mniemanie, że fizyka nowożytna miała charakter ilościowy, a średniowieczne scholastyczne przyrodoznawstwo – jakościowy. Wywołało to zdziwienie autora książki, ponieważ historycy myśli wieków średnich już od dawna wiedzą, że wielu spośród filozofów tworzących w tej epoce, a szczególnie myśliciele zaliczani do grona tzw. szkoły oksfordzkich kalkulatorów, postrzegało matematykę jako doskonałą metodę do ustalania praw rządzących światem przyrody. Dzieło będące zwieńczeniem tradycji matematycznej filozofii w czternastowiecznym Oksfordzie. czyli Księga kalkulacji Ryszarda Swinesheada, stanowi zaś najdoskonalsze zaprzeczenie wyżej wspomnianego mniemania. Ze względu na ogrom problematyki ujętej w tym dziele niemożliwe byłoby przedstawienie szczegółowej analizy całości jego tekstu w ramach jednej monografii, dlatego w publikacji tej został ukazany temat najważniejszy i jednocześnie najbardziej reprezentatywny dla matematycznej filozofii przyrody oksfordzkich kalkulatorów – zjawisko ruchu lokalnego. Księga kalkulacji nadal nie jest dostępna dla szerszej publiczności, więc do monografii została dołączona edycja krytyczna źródłowego tekstu traktatu O ruchu lokalnym, stanowiącego integralną część najważniejszego dzieła Ryszarda Swinesheada. Prezentując autentyczne świadectwo dokonań ostatniego przedstawiciela szkoły oksfordzkich kalkulatorów, autor książki daje czytelnikom sposobność zweryfikowania obecnej w historii nauki tezy o wpływie średniowiecznych koncepcji ruchu lokalnego na narodziny i rozwój fizyki nowożytnej.

Problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA)

Radosław Bania, Robert Czulda, Krzysztof Zdulski

Nasilająca się wojna w Syrii, pojawienie się tzw. Państwa Islamskiego, prowadzona przez nie walka nie tylko w Iraku i Syrii, ale również na innych obszarach, wojna domowa w Jemenie, dekompozycja władzy w Libii zmuszają do zadbania zarówno o bezpieczeństwo na obszarze Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (Middle East and North Africa – MENA), jak i zmniejszenie oddziaływania pojawiających się zagrożeń nie tylko w skali regionalnej, ale też globalnej. Współczesne państwa arabskie, efekt spuścizny kolonialnej, w znacznej większości są tworami autorytarnymi. Brak jest tu pluralizmu politycznego, wolności słowa i otwartości systemu politycznego. Ustroje tych państw spełniają, co prawda, formalne kryteria demokracji, jest to jednak demokracja fasadowa. Region MENA jest uznawany za jeden z najbardziej niestabilnych, a zarazem niezwykle istotnych dla bezpieczeństwa międzynarodowego obszarów współczesnego świata. Na jego sytuację wpływają spory, konflikty, a także różnorodne procesy społeczne, polityczne i gospodarcze. Złożoność tych czynników, ich zasięg oraz zakres powodują, że przenikają się tam problemy bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego. Autorzy przybliżają Czytelnikom wiele aspektów dotyczących wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie oraz w Północnej Afryce. Ponadto wyjaśniają ich wpływ na poziom bezpieczeństwa innych regionów, zwłaszcza Europy oraz ukazują ich znaczenie dla polityki mocarstw, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych. 

Dwa tygodnie z polskim. Poziom A1

Ewa Sabela-Dymek, Sławomir Rudziński, Mateusz Gaze

W serii W Wieży Babel po polsku. Podręczniki Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców UŁ będą wydawane podręczniki napisane przez polonistów i nauczycieli przedmiotów zatrudnionych w Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Łódzkiego. Wieża Babel to popularna nazwa łódzkiego centrum, w którym od lat 50. XX wieku prowadzona jest edukacja polonistyczna kandydatów na studia i entuzjastów języka polskiego z wielu krajów świata. Serię inicjuje przewodnik językowy "Od przypadka do przypadka" dwóch znakomitych polonistek: Haliny Goszczyńskiej i Mirosławy Magajewskiej. prof. UŁ dr hab. Grażyna Zarzycka (redaktor serii) Podręcznik jest przeznaczony dla słuchaczy kursów języka polskiego jako obcego na poziomie A1. Zawiera dziesięć jednostek lekcyjnych - lekcja na każdy dzień. Adresowany jest przede wszystkim do studentów programu Erasmus+ i innych programów wymiany międzynarodowej, którzy uczestniczą w dwutygodniowym kursie przygotowawczym. Może być również wykorzystywany na innych intensywnych kursach na zbliżonym poziomie. Stanowi rezultat doświadczeń nauczycieli łódzkiego ośrodka, którzy zauważyli, że dostępne podręczniki są zbyt rozbudowane - zarówno pod względem leksykalnym, jak i gramatycznym. Głównym celem przygotowanej publikacji jest przygotowanie studentów do posługiwania się językiem polskim w sytuacjach życia codziennego. Ten krótki intensywny kurs dla osób dorosłych znajdzie zastosowanie także wśród cudzoziemców planujących pracę w Polsce.

Metrologia i chemometria w analityce środowiska

Janusz Kupis, Monika Skowron-Jaskólska, Dominik Szczukocki, Barbara Krawczyk

 Jednymi z najistotniejszych elementów wykształcenia chemika są umiejętności prawidłowego prowadzenia pomiarów, jak i interpretacji uzyskanych wyników. Badania analityczne prowadzone są za pomocą nowoczesnych technik pomiarowych, które skracają czas analiz i dostarczają dużych ilości wyników. Metrologia i walidacja to wciąż rozwijające się dziedziny, łączące wiedzę z zakresu chemii analitycznej i fizycznej, matematyki, statystyki. Pozwalają one na weryfikację uzyskiwanych danych i umożliwiają porównywanie ich między laboratoriami. Obszerne zbiory danych pomiarowych są trudne do efektywnej interpretacji. Z pomocą przychodzi tu chemometria - nowa dziedzina wiedzy, która zajmuje się wydobywaniem użytecznych informacji z wielowymiarowych danych pomiarowych, bazując na metodach m. in. statystyki i matematyki. Skrypt skierowany jest głównie do studentów kierunków chemicznych i przyrodniczych, ale będzie przydatny również tym wszystkim, którzy w swoim życiu zawodowym wykonują pomiary chemiczne oraz zajmują się interpretacja uzyskanych wyników badań.

Arytmetyka codzienności. Antropologiczna analiza rachunków domowych

Katarzyna Orszulak-Dudkowska

W książce podjęto rozważania z zakresu antropologii ekonomicznej i antropologii codzienności. Na podstawie niepublikowanych materiałów źródłowych - prywatnych zeszytów z rachunkami domowymi prowadzonych przez wiele lat przez trzy kobiety o różnej sytuacji zawodowej i rodzinnej, w nieco odmiennych warunkach kulturowych - autorka dokonała interesującej antropologicznej analizy aktywności polskich gospodyń w czasach powojennych i w okresie potransformacyjnym, po 1989 roku. W monografii omówiła codzienne praktyki dotyczące prowadzenia gospodarstw domowych, rodzaju najczęściej kupowanych towarów i usług, nawyków żywieniowych i konsumpcyjnych, sposobów zamieszkiwania, zasad dbałości o ciało i higienę, form spędzania czasu wolnego, a także światopoglądu, religijności, stosunku do polskiej tradycji kulturowej. Publikacja jest adresowana do badaczy życia społecznego - antropologów, socjologów, ekonomistów i kulturoznawców. Może być również atrakcyjną lekturą dla szerszego grona czytelników, którzy szukają niekonwencjonalnej i drobiazgowej refleksji nad polską codziennością ostatnich sześćdziesięciu lat.

Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne

Wiktor Marzec

Książka to studium plebejskiego doświadczenia politycznego w czasie rewolucji lat 1905-1907. Autor analizuje uczestnictwo robotników w życiu publicznym i ideologiczne obrazy świata u progu "politycznej nowoczesności". Wtedy to stare podstawy ładu społeczno-politycznego zaczęły kruszeć, nowe grupy ludności domagały się politycznego głosu i ukształtowały się języki polityczne nowoczesnych obozów ideowych. Nowe formy polityki spotkały się z silną, konserwatywną reakcją, która na długi czas ukształtowała polską sferę publiczną. Ponadto w rzadko spotykany sposób łączy naukową głębię i precyzję analizy z komunikatywnością oraz społeczno-polityczną doniosłością. Wydarzenia tamtych lat i ich konsekwencje potraktowane w niej zostały jako synekdocha zjawisk o znacznie szerszym zakresie i o fundamentalnym znaczeniu dla konstytucji współczesnego świata: mechanizmów i narzędzi walki klasowej, procesów budowy państwa, konstrukcji tożsamości narodowej i - co niezwykle istotne - wzajemnych relacji między walką o materialne interesy klas podporządkowanych a kształtowaniem się formacji nacjonalistyczno-populistycznych. Wychodząc od plebejskiego doświadczenia politycznego, autor dociera do przemian politycznych wyobrażeń Narodowej Demokracji i źródeł sukcesów ideowo-politycznych tego ugrupowania. Praca nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o rewolucji 1905 r., ale skłania też do namysłu nad całkiem aktualnymi zagadnieniami, dotyczącymi np. współczesnej społeczno-politycznej kondycji Polski.