Zaufanie do systemów sztucznej inteligencji

Marek Jakubiak, Paweł Stacewicz

W prezentowanym wyborze tekstów zagadnienie zaufania podjęto w sposób możliwie aktualny i wszechstronny. Odnosi się to zarówno do kwestii ogólnych, wręcz filozoficznych, związanych z narzuceniem na sposób działania maszyn pewnych norm, które od wieków postulują etycy (np. Arystoteles); jak również do kwestii bardzo szczegółowych, osadzonych w kontekście bieżących zastosowań. W obszarze zastosowań uwypuklono kwestie tak różnorodne, jak zaufanie do systemów SI wspomagających edukację, projektowanie bezpiecznych miast przyszłości (tzw. smart cities) czy zaufanie do programów i systemów usprawniających funkcjonowanie różnego rodzaju organizacji. Spośród wielu czynników wzmacniających zaufanie do sztucznej inteligencji szczególny nacisk położono na dwa - skuteczność systemu połączoną z bezpieczeństwem użytkowników oraz jego poznawczą przejrzystość połączoną z umiejętnością zrozumiałego dla człowieka wyjaśniania podejmowanych przez system decyzji. Konkluzje autorów nie są jednolite. Niektórzy są optymistami, przekonując, że nawet najbardziej rozwinięta sztuczna inteligencja pozostanie czymś na kształt kontrolowanej przez człowieka "mechanicznej lalki". Inni są bardziej sceptyczni, licząc się z możliwością zaistnienia systemów sztucznych, które przypominają bardziej "mroczne widmo" - czyli skrajnie niebezpieczny dla człowieka artefakt, zdolny do przejęcia nad nim fizycznej i psychicznej kontroli.

Metoda oceny funkcjonowania centrów logistycznych

Piotr Kryś

Celem powstania monografii jest twórcze zaadaptowanie istniejących metod oceny funkcjonowania przedsiębiorstw do potrzeb analizy centrum logistycznego oraz określenie czynników, które mogłyby posłużyć do oceny jego funkcjonowania. W dalszej perspektywie ustalenia te mogą prowadzić do wypracowania wzorca postępowania przy opiniowaniu sposobu funkcjonowania centrów logistycznych. Obiekt badań stanowią polskie centra logistyczne, wybrane na podstawie ich zgodności z wypracowaną w pracy autorską definicją centrum logistycznego, a przedmiotem badań jest metoda oceny funkcjonowania centrum logistycznego, która pozwala na identyfikację słabych stron i wskazuje kierunki usprawnienia zarządzania centrum logistycznym.   Struktura monografii obejmuje cztery rozdziały oraz wprowadzenie i zakończenie. W opracowaniu zawarto: podsumowanie obecnego stanu wiedzy i zdefiniowanie celu przeprowadzonych badań; pogłębione studia literaturowe dotyczące centrów logistycznych i opracowanie ich autorskiej definicji; omówienie zasad analizy działalności gospodarczej centrów logistycznych, przedstawienie istniejących metod ich oceny oraz zaprezentowanie podstaw teoretycznych metod cząstkowych twórczo zaadaptowanych do opracowania autorskiej metody oceny funkcjonowania centrów logistycznych; opis zastosowanego podejścia badawczego, zasad doboru obiektów i przebiegu przeprowadzonych badań, a także omówienie matematycznego i logicznego opracowania otrzymanych wyników badań; prezentację twórczej adaptacji istniejących metod (metody porównawczej, metody analizy wielokryterialnej, metody scenariuszy i metody oceny jakościowej za pomocą modeli dojrzałości organizacyjnej przedsiębiorstwa) na potrzeby opracowania metody oceny funkcjonowania centrów logistycznych, a następnie wykorzystanie opracowanej metody oceny funkcjonowania centrów logistycznych do przeprowadzenia case study na przykładzie wybranego centrum logistycznego; podsumowanie opracowanej metody oceny funkcjonowania centrów logistycznych i przedstawienie ogólnych wniosków płynących z badań.

Metody numeryczne. Wykłady na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej

Tomasz Markiewicz, Robert Szmurło, Stanisław Wincenciak

Podręcznik zawiera materiał pomocniczy do wykładów i laboratorium z metod numerycznych prowadzonych na Wydziale Elektrycznym PW. Zawiera zwięzłe omówienie ogólnych metod numerycznych współcześnie stosowanych w praktyce inżynierskiej uzupełnione licznymi przykładami zadań liczbowych. W opracowaniu zamieszczono odwołania do powszechnie stosowanych funkcji MATLAB-a oraz rozdział wprowadzający do programowania w tym środowisku. Podręcznik ma charakter ogólno akademicki i może być stosowany na kierunkach elektrotechnika, automatyka i robotyka wszystkich uczelni technicznych.

Podstawy fizyczne energetyki jądrowej

Bronisław Słowiński

W prezentowanym skrypcie przedstawiono zarys podstaw fizycznych obecnej energetyki jądrowej i jej trendy rozwojowe. Opracowanie powstało na podstawie materiału do wykładów, które autor prowadził w ciągu ostatnich dziewięciu lat dla studentów drugiego stopnia edukacji na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej, a także dla doktorantów wydziałów fizyki Politechniki i Uniwersytetu Warszawskiego, magistrantów Wydziału Inżynierii Produkcji SGGW, studentów trzeciego roku Instytutu Fizyki UMCS w Lublinie. Skrypt może być również pomocny dla studentów studiów podyplomowych odpowiednich specjalności, na których autor prowadził wykłady dla inżynierów, pragnących zapoznać się od podstaw z tą fascynującą dziedziną o ogromnych implikacjach technologicznych i społecznych.   Podana na końcu literatura zawiera tylko kilka pozycji, spośród sporej liczby monografii i publikacji w danej problematyce, które są najbardziej zbliżone do profilu niniejszego skryptu lub też są praktycznie dostępne. W tych publikacjach można znaleźć odnośniki do innych materiałów źródłowych. Bardzo przydatny jest również Internet i wymienione strony informacyjne.

Aparatura przemysłowa

Mirosław Nizielski, Krzysztof Urbaniec

Praca powstała jako rozszerzenie materiałów dydaktycznych przeznaczonych dla studentów kierunku studiów mechanika i budowa maszyn na Wydziale Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej.   Zakres pracy obejmuje podstawową wiedzę przydatną w projektowaniu, budowie i eksploatacji aparatów o często spotykanych cechach konstrukcyjnych, z uwzględnieniem ich zastosowań w różnych procesach przemysłowych. Rozdziały poświęcone różnym typom aparatów nie zawierają kompletnego przeglądu aparatury przemysłowej, a jedynie zbiór przykładowych rozwiązań konstrukcyjnych. Są to rozwiązania aparatów stosowanych m.in. w energetyce, przemyśle chemicznym i spożywczym oraz instalacjach ochrony środowiska.   W stosunku do pierwszego wydania, z 2010 roku, w pracy: zaktualizowano dane o aktach prawnych i normach o istotnym znaczeniu dla projektowania i eksploatacji urządzeń przemysłowych, rozszerzono zakres tematyczny przeglądu rozwiązań konstrukcyjnych o informacje na temat bioreaktorów, uzupełniono informacje o filtrach do ciekłych zawiesin i piecach przemysłowych oraz zaktualizowano wykazy literatury.   Praca może być wykorzystana jako lektura uzupełniająca dla studentów różnych kierunków studiów, w tym chemii, inżynierii chemicznej i inżynierii środowiska.

Podstawy zapisu konstrukcji

Jerzy Bajkowski

Prezentowany podręcznik, w klasyczny sposób przedstawia całościowy materiał dotyczący podstaw zapisu konstrukcji. Materiał został podzielony na kilka części, które dotyczą: ogólnych zasad normalizacji w dokumentacji technicznej wyrobów, zasad odwzorowań i wymiarowania obiektów, zagadnień związanych z odwzorowaniem połączeń rozłącznych i nierozłącznych napędów itd. Każda z części została szczegółowo omówiona i zilustrowana rysunkami (około 500 rysunków).

Zarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury krytycznej i ciągłością usług kluczowych państwa

Marek Kisilowski, Witold Skomra, Justyna Smagowicz, Krzysztof Szwarc, ...

Sprawność infrastruktury krytycznej państwa i dostępność usług kluczowych warunkują poczucie bezpieczeństwa obywateli, zadowolenie społeczne, suwerenność państwa oraz sprawność działania podmiotów administracji publicznej. Bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej i dostępność usług kluczowych w Polsce zapewniane są przy istotnym wparciu administracji publicznej, m.in. w ramach procesów Planowania Cywilnego i Zarządzania Kryzysowego. Warunkiem koniecznym skuteczności podejmowanych działań jest sprawny mechanizm wymiany informacji dotyczących zagrożeń, na które podatne są obiekty infrastruktury krytycznej zapewniające dostępność usług kluczowych dla społeczeństwa. Obecnie obserwuje się:  – brak wspólnego sytemu pojęciowego umożliwiającego efektywną wymianę informacji między podmiotami odpowiedzialnymi za ochronę infrastruktury krytycznej i dostępność usług kluczowych,  – brak metodyki zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury krytycznej umożliwiającej określenie charakterystyki dowolnego obiektu infrastruktury krytycznej i podejmowanie działań eliminujących lub łagodzących skutki zdarzeń niekorzystnych,  – brak metodyki modelowania dostępności usług kluczowych,  – brak modelu umożliwiającego ocenę stopnia przygotowania organizacji do realizacji zadań narzuconych przepisami prawnymi,  – mnogość dokumentów, w których określa się wymagania w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej.  Autorzy, dostrzegając wymienione problemy oraz uwzględniając dotychczasowy dorobek publikacyjny w tym obszarze, przedstawiają w prezentowanej monografii wyniki prac badawczych prowadzonych w ramach przygotowania rozpraw habilitacyjnych, doktorskich i realizowanych projektów badawczo-rozwojowych, które składają się na nowy obraz metodycznego i pragmatycznego podejścia do zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury krytycznej oraz modelowania ciągłości działania usług kluczowych.

Laboratorium podstaw napędów hydraulicznych i pneumatycznych

Michał Makowski

W skrypcie zaprezentowano ćwiczenia z podstaw napędów hydraulicznych i pneumatycznych, dotyczące: podstawowych elementów układów hydraulicznych, sterowania w układach hydraulicznych z zastosowaniem techniki proporcjonalnej, dokładności pozycjonowania tłoczyska cylindra hydraulicznego pod obciążeniem, podstawowych elementów układów pneumatycznych, charakterystyki pompy wyporowej, charakterystyki bezwymiarowej przekładni hydrokinetycznej oraz charakterystyki przekładni hydrostatycznej.

Sieci neuronowe do przetwarzania informacji

Stanisław Osowski

Podręcznik "Sieci neuronowe do przetwarzania informacji" stanowi oryginalne ujęcie najnowszych osiągnięć w dziedzinie sztucznych sieci neuronowych oraz ich zastosowań. Jest rozszerzoną i znacznie zmodyfikowaną wersją wcześniejszego wydania podręcznika pod tym samym tytułem. W stosunku do poprzedniego wydania zawiera dodatkowo omówienie sieci typu Support Vector Machine (SVM), znacznie rozbudowaną część dotyczącą sieci rozmytych oraz przedstawienie wielu nowych zastosowań. W pracy przedstawiono najważniejsze rodzaje sieci neuronowych, kładąc nacisk na algorytmy uczące oraz ich praktyczne zastosowania w przetwarzaniu danych pomiarowych. Stanowi wyselekcjonowany przegląd i omówienie najważniejszych metod uczenia sieci o różnej strukturze, zilustrowany wynikami wielu eksperymentów numerycznych i poparty zastosowaniami praktycznymi. Podręcznik jest przeznaczony dla słuchaczy wyższych lat studiów oraz doktorantów zainteresowanych tematyką sztucznej inteligencji. Ze względu na interdyscyplinarny charakter tematyki może być wykorzystany zarówno w naukach technicznych, informatyce, fizyce, jak i naukach biomedycznych. Wprowadzając zarówno podstawowe, jak i zaawansowane pojęcia sieci neuronowych książka może być użyteczna zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych w uprawianiu tej dyscypliny.

Teatr władzy - kreowanie wizerunku politycznego w kontekście teorii dramaturgicznej. Studium socjologiczne na przykładzie kampanii prezydenckiej 2020 roku w Polsce

Katarzyna Zambrzycka-Papuda

Kampanie polityczne są nieodzowną częścią życia społecznego współczesnego świata. Wpływają na wybory obywateli, a co za tym idzie - przyszły kształt państw. W swojej dynamice wykorzystują narzędzia socjotechniki i kreowania wizerunku. Politycy dopasowują swoje zachowania i hasła wyborcze do trendów i potrzeb społecznych. Celem poniższej książki jest scharakteryzowanie przebiegu kampanii wyborczej na urząd prezydenta w 2020 roku w ujęciu teorii socjologicznych. Analiza wykonana na potrzeby książki dostarcza cennej wiedzy na temat obecnych zabiegów wykorzystywanych w marketingu politycznym. Informacje te pozwalają lepiej zrozumieć przebieg kampanii i zachowania polityków, co jest istotne z perspektywy każdej osoby, która decyduje się oddać głos w czasie wyborów. Publikacja napisana została w ujęciu socjologicznym, a wiodącą teorią jest praca E. Goffmana pt. Człowiek w teatrze życia codziennego. Zakłada ona, że człowiek ogrywa w życiu wiele ról społecznych, do których dostosowuje swoje zachowanie, wygląd i wykorzystywane atrybuty. Każdy z nas posiada wzorce różnych zachowań, które wykorzystuje w pracy, domu, na spotkaniach z przyjaciółmi czy idąc na zakupy do sklepu. Język, mowa ciała, strój zmieniają się w zależności od tego, jakie wrażanie chcemy wywrzeć na odbiorcy. Idąc za tą teorią, politycy również odgrywają rolę, która wiąże się ze sztywno określonymi zasadami i umacniana jest przez sztaby wyborcze. Poniższa praca ma celu przedstawienie roli i zachowań polityka w ujęciu teorii interakcjonistycznych.

Metodyka kształtowania systemów dystrybucji ładunków w aspekcie oceny efektywności procesów przewozowych

Emilian Szczepański

Przedmiotem rozważań zawartych w niniejszej monografii jest metodyka kształtowania systemów dystrybucji ładunków w aspekcie oceny efektywności procesów przewozowych, a w szerszym sensie – procesów realizowanych w systemach dystrybucji celem realizacji dostawy do odbiorcy. Poza wskazanymi relacjami efektywność będzie rozumiana jako miara oceny systemu dystrybucji ładunków w ujęciu kosztowym, technicznym i środowiskowym.   Rozważając systemy dystrybucji ładunków należy mieć na uwadze wiele aspektów tej działalności. System dystrybucji ładunków to układ elementów, którego celem jest przemieszczanie ładunków w sposób odpowiednio zorganizowany i efektywny. Na efektywność przewozu ma wpływ wiele czynników – to nie tylko pojazdy, kierowcy i ładunki, ale także infrastruktura czy regulacje prawne. Realizacja usługi musi być oceniana, a ocena ta powinna uwzględniać zależności wszystkich elementów i wieloaspektowość problemu. Jedne aspekty oceny dotyczą zasobochłonności, inne wydajności, a jeszcze inne oceny jakości. Dotyczy to również zagadnień negatywnego oddziaływania transportu na otoczenie.

Analiza procesu hamowania w rekonstrukcji zdarzeń drogowych

Piotr Fundowicz

Autor opracowania od wielu lat zajmuje się rekonstrukcją zdarzeń drogowych. Jako czynny rzeczoznawca samochodowy i biegły sądowy wydał kilkaset opinii technicznych, w znacznej części dla organów wymiaru sprawiedliwości. Większość ekspertyz związanych ze zdarzeniami drogowymi (wypadkami, kolizjami, potrąceniami pieszych itp.) pojawia się problem hamowania. Zwykle w opiniach technicznych dotyczących zdarzeń drogowych nie analizuje się szczegółowo procesu hamowania, przyjmując szacowaną wartość maksymalnego opóźnienia pojazdu odpowiednią dla warunków drogowych z tabel, opracowań czy nawet na podstawie własnego doświadczenia rzeczoznawcy. W wielu przypadkach nie można odmówić racji autorom takich opinii - lepiej przyjąć przybliżoną wartość opóźnienia, zamiast prowadzić szczegółowe obliczenia z zastosowaniem niepewnych danych. Istnieją jednak przypadki, kiedy obliczenie opóźnienia pojazdu jest kluczowym elementem analizy i nie można poprzestać na prostym modelu uwzględniającym jedynie tarcie pomiędzy oponą a nawierzchnią.

Badanie i zarządzanie ryzykiem w transporcie drogowym z zastosowaniem algorytmów sztucznej inteligencji

Mariusz Izdebski

Praca dotyczy tematyki zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji w procesach przewozowych do minimalizacji zdarzeń niebezpiecznych. Wartością poznawczą przeprowadzonych badań jest opracowanie autorskich, oryginalnych modeli zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym wraz z ich algorytmizacją narzędziami sztucznej inteligencji. Opracowane modele zarządzania ryzykiem mogą mieć zastosowanie w różnych obszarach, np. budownictwie. Wykorzystanie algorytmów sztucznej inteligencji w zarządzaniu ryzykiem w transporcie drogowym pozwoliło na opracowanie oryginalnych metod oceny i zarządzania ryzykiem w procesach przewozowych. Do badania redukcji poziomu ryzyka zastosowano dwa zaawansowane algorytmy sztucznej inteligencji - mrówkowy i genetyczny. Sposób ich działania jest różny, co pozwoliło na porównanie jakości generowanych rozwiązań, a tym samym wyznaczenie efektywności tych algorytmów w zarządzaniu ryzykiem w transporcie drogowym. Monografia składa się z dziewięciu rozdziałów, które podzielono na trzy obszary tematyczne. W pierwszym obszarze (rozdz. 1-3) zdefiniowano najnowsze badania z zakresu tematyki ryzyka w transporcie drogowym, scharakteryzowano kluczowe zagrożenia w procesach przewozowych i przedstawiono procedurę zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym. Kluczowym elementem tej części monografii jest opis algorytmów sztucznej inteligencji stosowanych w zarządzaniu ryzykiem w transporcie drogowym, ze szczególnym podkreśleniem dużej roli, jaką odgrywają użyte algorytmy. W drugim obszarze (rozdz. 4 i 5) opisano modele zarządzania ryzykiem w transporcie drogowym i przedstawiono ich formalny zapis. W trzecim obszarze (rozdz. 6-8) opisano proces algorytmizacji opracowanych modeli zarządzania ryzykiem wraz ze sposobem szacowania ryzyka na odcinkach sieci transportowej i przedstawiono weryfikację algorytmów zastosowanych w aplikacji do przykładów. W podsumowaniu monografii przedłożono rekomendacje dla decydentów zarządzających ryzykiem w transporcie drogowym, a także podkreślono oryginalność przedstawionych badań i ich dalszy kierunek.

Ludwik Fleck - mikrobiolog i filozof

Maria Ciesielska, Paweł Jarnicki

Autorzy starali się przybliżyć sylwetkę Ludwika Flecka jako mikrobiologa i serologa, a także jako filozofa nauki. Wierzymy, że przedstawienie pierwszej pozwoli lepiej zrozumieć tę drugą. Wiadomo, że Ludwik Fleck był filozofującym mikrobiologiem. Czas i miejsce, w których przyszło mu żyć, sprawiły, że zajął się medycyną. Mikrobiologiczna strona jego dorobku jest swoistym zapisem historii jego czasów, a jednocześnie zagadnienia serologiczne i mikrobiologiczne, którymi się zajmował, nie pozostały przecież bez wpływu na stworzoną przez niego filozofię nauki.   Dorobek mikrobiologiczny i serologiczny Ludwika Flecka nie wzbudził dotąd zainteresowania większości badaczy Flecka. Działo się tak z pewnością dlatego, że wiedza w naukach medycznych szybko się dezaktualizuje (z tego względu np. współczesnych immunologów nie interesują teksty historyczne), ale także dlatego, że do zrozumienia jego niefilozoficznych tekstów nie wystarczy współczesne wykształcenie medyczne, trzeba mieć też sporą wiedzę historyczną.   W przeciwieństwie do wielu filozofów nauki Ludwik Fleck był czynnym naukowcem, który swoją teorię budował nie tylko na podstawie lektury tekstów innych autorów i badaniach historycznych, ale głównie na fundamencie własnych doświadczeń, co jest bardzo ważną cechą jego twórczości.