Materiałoznawstwo elektrotechniczne

Zbigniew Celiński

W podręczniku omówiono budowę, właściwości i zastosowanie w elektrotechnice materiałów przewodzących, półprzewodnikowych, izolacyjnych i magnetycznych. Położono w niej specjalny nacisk na wyjaśnienie zjawisk zachodzących w materiałach i ich fizykalnych przyczyn.   Książka przeznaczona jest dla studentów wydziałów elektrycznych wyższych uczelni technicznych. Może być również przydatna dla techników i inżynierów elektryków.

Modelowanie i ocena systemów transportu intermodalnego

Roland Jachimowski

Niniejsza monografia koncentruje się na problematyce modelowania i oceny systemów transportu intermodalnego. Przedstawiono w niej główne wyzwania decyzyjne, z jakimi mierzą się uczestnicy procesów transportowych na poziomie strategicznym, taktycznym i operacyjnym. Omówiono metody modelowania i symulacji oraz oceny, które pozwalają na analizę różnych scenariuszy oraz identyfikację najlepszych rozwiązań. Podsumowując, zauważamy, że transport intermodalny stanowi istotny element współczesnej logistyki i umożliwia efektywne i zrównoważone przemieszczanie dużych potoków ładunków. Jego rozwój przyczynia się nie tylko do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstw, lecz także do poprawy jakości życia codziennego poprzez racjonalizację czasu dostaw i dostępność produktów oraz zmniejszenie negatywnego wpływu transportu na środowisko.

Wieloaspektowa ocena funkcjonowania jednostek śródlądowych i rzeczno-morskich z zastosowaniem modeli decyzyjnych

Magdalena Kaup

W monografii omówiono metody i narzędzia modelowania i oceny funkcjonowania transportu wodnego śródlądowego i rzeczno-morskiego oraz wybrane aspekty efektywności i bezpieczeństwa funkcjonowania śródlądowego transportu wodnego. Następnie zaprezentowano model oceny funkcjonowania floty jednostek śródlądowych i rzeczno-morskich oraz dokonano autorskiej oceny wprowadzania rozwiązań usprawniających funkcjonowanie jednostek śródlądowych i rzeczno-morskich z wykorzystaniem modeli decyzyjnych.

Elementy metrologii wielkości geometrycznych. Przykłady i zadania

Tadeusz Sałaciński

Skrypt powstał na Wydziale Mechanicznym Technologicznym Politechniki Warszawskiej jako pomoc do przedmiotu metrologia, który jest wykładany na wszystkich kierunkach studiów inżynierskich prowadzonych na tym wydziale: Mechanika i Budowa Maszyn, Automatyzacja i Robotyzacja Procesów Produkcyjnych oraz Zarządzanie i Inżynieria Produkcji. Skrypt zawiera zestaw przykładów i zadań niezbędnych do opanowania minimum wiedzy z zakresu metrologii wielkości geometrycznych. Każdy rozdział poprzedzony jest krótkim wprowadzeniem teoretycznym, w którym podano definicje i wzory podstawowych pojęć. Ostatni rozdział dotyczy statystycznej analizy wyników pomiarów za pomocą kart kontrolnych i wskaźników zdolności procesów. Niniejsze opracowanie może być wykorzystane jako pomoc dydaktyczna na innych wydziałach mechanicznych bądź inżynierii produkcji.

Algebra i jej zastosowania

Anna Romanowska

Podręcznik do wykładów z algebry na Wydziale Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej powstał na podstawie wykładów „Algebra i jej zastosowania 1, 2” oraz „Wybrane zagadnienia algebry” prowadzonych przez autorkę na tym wydziale przez wiele lat. Zrozumienie książki wymaga od Czytelnika znajomości algebry liniowej oraz elementów logiki i teorii mnogości w zakresie wykładanym na pierwszym roku studiów matematycznych. Podręcznik zawiera podstawowe informacje należące do kanonu jednosemestralnego kursu algebry tradycyjnie wykładanego na większości wydziałów matematycznych, ale materiał jest znacznie obszerniejszy. Poza działami „klasycznymi” dotyczącymi grup, pierścieni przemiennych i ciał omówione są również struktury mniej klasyczne, ale mające coraz większe znaczenie zarówno w algebrze, jak i jej zastosowaniach. Tematy są dobrane w sposób pozwalający na wskazanie pewnych kierunków zastosowań w innych dziedzinach matematyki. Książka zawiera sporo przykładów, brakuje w niej jednak zadań do samodzielnego rozwiązania, których dołączenie planowane jest w przyszłości.

Aparatura przemysłowa

Mirosław Nizielski, Krzysztof Urbaniec

Praca powstała jako rozszerzenie materiałów dydaktycznych przeznaczonych dla studentów kierunku studiów mechanika i budowa maszyn na Wydziale Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej.   Zakres pracy obejmuje podstawową wiedzę przydatną w projektowaniu, budowie i eksploatacji aparatów o często spotykanych cechach konstrukcyjnych, z uwzględnieniem ich zastosowań w różnych procesach przemysłowych. Rozdziały poświęcone różnym typom aparatów nie zawierają kompletnego przeglądu aparatury przemysłowej, a jedynie zbiór przykładowych rozwiązań konstrukcyjnych. Są to rozwiązania aparatów stosowanych m.in. w energetyce, przemyśle chemicznym i spożywczym oraz instalacjach ochrony środowiska.   W stosunku do pierwszego wydania, z 2010 roku, w pracy: zaktualizowano dane o aktach prawnych i normach o istotnym znaczeniu dla projektowania i eksploatacji urządzeń przemysłowych, rozszerzono zakres tematyczny przeglądu rozwiązań konstrukcyjnych o informacje na temat bioreaktorów, uzupełniono informacje o filtrach do ciekłych zawiesin i piecach przemysłowych oraz zaktualizowano wykazy literatury.   Praca może być wykorzystana jako lektura uzupełniająca dla studentów różnych kierunków studiów, w tym chemii, inżynierii chemicznej i inżynierii środowiska.

Model sukcesu innowacji w przedsiębiorstwie. Przypadek sektora biopaliw

Lidia Sobczak

Praca składa się z czterech rozdziałów. Przeprowadzona w dwóch pierwszych rozdziałach analiza piśmiennictwa stanowiła podstawę opracowania teoretycznego modelu sukcesu w rozdziale trzecim i weryfikacji założeń modelowych w rozdziale czwartym. W rozdziale pierwszym omówiono istotę i rodzaje innowacji, przedstawiono wybrane modele procesu innowacji, scharakteryzowano także niektóre modele przedsiębiorczości oraz model przedsiębiorczości korporacyjnej i innowacji. Wskazano tym samym możliwości i potrzebę analizy procesu innowacji przez pryzmat przedsiębiorczości. W rozdziale drugim zaprezentowano wybrane badania nad przyczynami sukcesu przedsiębiorstwa i scharakteryzowano niektóre prace nad sukcesem innowacji i okolicznościami, które go poprzedzają. Wykazano tym samym zasadność dalszych poszukiwań w obszarze czynników sukcesu innowacji. W rozdziale trzecim opisano koncepcję możliwości przedsiębiorczych, koncepcję aktywności przedsiębiorczej i koncepcję adaptacyjnego podejścia do zarządzania projektami. W tym samym rozdziale scharakteryzowano gotowość do zmian, kompetencje do ich wprowadzania oraz rolę menedżerów średniego szczebla w procesie innowacji. Tu także zdefiniowano zmienne modelu oraz teoretyczne zależności między nimi. W rozdziale czwartym przedstawiono założenia badania empirycznego i jego metodykę, zaprezentowano wyniki konfirmacyjnej analizy czynnikowej i modelowania równań strukturalnych oraz model sukcesu innowacji w przedsiębiorstwie.

Ćwiczenia laboratoryjne z chemii budowlanej

Andrzej Garbacz, Bogumiła Chmielewska, Justyna Kuziak, Paweł Łukowski

Celem powstania skryptu było umożliwienie studentom praktycznego zapoznania się z problemami chemii budowlanej w skromnych warunkach laboratorium. Tematyka ćwiczeń obejmuje oznaczenia związane z określaniem składu jakościowego i ilościowego materiałów budowlanych, zadania związane z chemiczną oceną przydatności materiałów budowlanych, zwłaszcza spoiw mineralnych i żywicznych, a także przebiegiem reakcji chemicznych, w szczególności związanych z procesami korozji i ich skutkami w odniesieniu do betonu, żelbetu i metali. Specjalnej uwadze studentów należałoby polecić ćwiczenie z komputerowej symulacji hydratacji cementu, stanowiące precedensowy przykład nowej dziedziny badań - Komputerowej Inżynierii Materiałów (Computational Material Science). Odpowiedni program komputerowy w tym zakresie został opracowany przez P. Łukowskiego. Bardzo przydatne dla studentów powinny być również przykłady obliczeń chemicznych oraz statystycznego opracowywania uzyskanych wyników i wnioskowania w kategoriach statystycznych.

Wytrzymałość materiałów. Wybrane zagadnienia

Cezary Ajdukiewicz, Aleksander Szwed

Autorzy podręcznika założyli, że Czytelnik już zna niektóre elementy kursu wytrzymałości materiałów, takie jak wyznaczanie sił przekrojowych w prostych układach prętowych, obliczanie charakterystyk geometrycznych figur płaskich i podstawowe równania mechaniki ciała sprężystego w zagadnieniu przestrzennym. W opracowaniu sprowadzono je do zagadnienia jedno- i dwuwymiarowego, z omówieniem niektórych cech stanu naprężenia lub odkształcenia, wykorzystywanych w dalszej części podręcznika.   W książce poruszono wiele zagadnień praktycznych związanych z projektowaniem, co stanowi dobry punkt wyjścia do wykładów z przedmiotów traktujących szczegółowo o konstrukcjach metalowych, drewnianych, żelbetowych czy zespolonych. Ukierunkowanie na zagadnienia związane z budownictwem nie ogranicza jednak ogólności podręcznika, który może być wykorzystywany także na innych kierunkach studiów.   W podręczniku szczegółowo omówiono zagadnienia prętów zginanych i obciążonych osiowo oraz wybrane przypadki prętów skręcanych. Wyprowadzono i omówiono podstawowe sformułowania zagadnień brzegowych różnych teorii prętów oraz metody ich badania i rozwiązywania. Zamieszczono liczne przykłady rozwiązań zadań z podaniem wyników w formie graficznej oraz ich interpretacją w odniesieniu do potencjalnych zastosowań w budownictwie. Przedstawiono też wstęp do metody elementów skończonych w zastosowaniu do prętów obciążonych osiowo i zginanych. Zagadnienia przeanalizowano zarówno w zakresie sprężystym, jak i sprężysto-plastycznym, wprowadzając podstawy teorii nośności granicznej. Omówiono także zjawisko wyboczenia w kontekście obowiązujących rozwiązań normowych.   Książka jest podzielona na osiem rozdziałów. Materiał zawarty w rozdziałach od pierwszego do szóstego dotyczy zagadnień sprężystych, które pozwalają na wyznaczenie przemieszczenia (sztywności) elementów konstrukcyjnych i, w konsekwencji, na ich zastosowanie w wymiarowaniu elementów na stan graniczny użytkowania. Treści przedstawione w rozdziałach siódmym i ósmym oraz częściowo szóstym dotyczą wyznaczenia nośności elementów konstrukcyjnych, osiąganej przez wyczerpanie wytrzymałości materiału lub utratę stateczności prętów, dającej podstawy do wymiarowania na stan graniczny nośności.

Wprowadzenie do napędu elektrycznego

Włodzimierz Koczara

Stosownie do programu trójstopniowego kształcenia na uczelniach technicznych materiał opracowania został podzielony na trzy części. Pierwsza dotyczy studiów inżynierskich i zawiera zagadnienia podstawowe. Druga, podawana na studiach magisterskich, obejmuje zaawansowane metody i układy sterowania. Natomiast trzecia grupa, realizowana na studiach doktoranckich, jest związana z rozwojem nowych układów napędowych oraz ich sterowania.   Materiał zamieszczony w niniejszej pracy dotyczy studiów inżynierskich, i jako podstawowy, jest przeznaczony dla osób, które po raz pierwszy stykają się z techniką napędu elektrycznego. Uwzględniono fakt, że znaczna część osób, wybierając inne kierunki dyplomowania, nie będzie miała możliwości zetknięcia się z techniką napędu aż do chwili podjęcia pracy zawodowej. Zagadnienia podstawowe są zamieszczone w rozdziałach 1–3 i dotyczą podstawowych definicji, charakterystyk maszyn roboczych i źródeł zasilania. Rozdziały 4–6 zawierają charakterystykę napędów zbudowanych przy wykorzystaniu najczęściej stosowanych maszyn elektrycznych, a w szczególności komutatorowych maszyn prądu stałego, maszyn indukcyjnych klatkowych i pierścieniowych oraz bezszczotkowych maszyn z magnesami trwałymi. Krótka charakterystyka budowy układu napędowego znajduje się w rozdziale 7. Przykłady praktycznych rozwiązań napędów z akcentem wpływu napędu na rozwój techniki znajdują się w rozdziale 8. W nowoczesnych metodach sterowania maszyn prądu przemiennego wykorzystywane są wektory przestrzenne i ich przekształcenia. Aby ułatwić stosowanie technik przekształcania, w Załączniku podano podstawowe transformacje.

Budowa bezprzewodowego czujnika Bluetooth w oparciu o moduł Arduino

Marek Żyliński

Celem tego skryptu jest przedstawienie ogólnej koncepcji urządzenia pomiarowego komunikującego się za pomocą interfejsu Bluetooth. Wzorzec może zostać wykorzystany przy tworzeniu urządzeń wearables lub systemów automatyki, takich jak inteligentny dom lub urządzeń Internetu rzeczy (IoT), gdzie różnego rodzaju czujniki wymieniają informacje, tworzą sieć. W ramach ćwiczeń, poznamy kolejne zagadnienia konieczne do realizacji tego typu urządzenia. Rozpoczniemy od typów danych, wykorzystywanych przy programowaniu mikrokontrolerów, oraz konwersji pomiędzy nimi, następnie przedstawiona zostanie komunikacja za pomocą interfejsu I2C z wybranym czujnikiem cyfrowym, by w kolejnym kroku zapoznać się z komunikacją za pomocą interfejsu Bluetooth. Ostatecznie można wykorzystać omawiany wzorzec we własnym projekcie realizowanym w ramach przedmiotu, np. stacji pogodowej lub monitorze lotu rakiety. W przyszłości nabyte umiejętności można wykorzystać w ramach pracy dyplomowej lub w pracy przy nowych urządzeniach.

Zarządzanie zrównoważonym rozwojem jednostek samorządu terytorialnego

Eugeniusz Sobczak

Rozumienie zasady zrównoważonego rozwoju jest zróżnicowane – zależne od miejsca, w którym jest ona wdrażana. W szczególności widoczne jest zróżnicowanie między krajami rozwiniętymi, a rozwijającymi się. Ta różnorodność wpływa bezpośrednio na zakres pojęciowy tej koncepcji. Wydaje się, że aspektem koncepcji, który powinien przeważać w jej interpretacji jest ochrona środowiska. Słowa kluczowe: rozwój zrównoważony; prawo międzynarodowe; stabilność.

Struktura gospodarki. Systemy ekonomiczne i ich sektory

Leszek Jerzy Jasiński

Książka ta przyjmie postać monografii opisującej długookresowe zmiany struktur ekonomicznych w różnych krajach. Analiza struktur ma duże znaczenie dla zrozumienia i skutecznego oddziaływania na procesy zachodzące w poszczególnych krajach i w gospodarce światowej jako całości. Dzieje się tak głównie dlatego, że niepożądane zjawiska ekonomiczne, którym towarzyszą poważne następstwa społeczne, mają istotne źródło, między innymi, w niestabilności struktur współczesnych systemów gospodarczych.Punktem wyjścia dla autora będzie opis alternatywnych rozwiązań strukturalnych. Wewnętrzną konstrukcję każdej gospodarki można rozpatrywać z różnych punktów widzenia. I tak obok zasadniczego podziału na sektory towarowe znajduje uzasadnienie podział na sektory instytucjonalne, własnościowe, funkcjonalne i dochodowe. Następnie zostaną poddane analizie konsekwencje istnienia określonych struktur ekonomicznych, w postaci ich następstw dla procesów wzrostu gospodarczego, stanu zatrudnienia i kształtowania się różnic międzyregionalnych. Trzecim podstawowym tematem do omówienia w pracy będzie przebieg zmian strukturalnych, w szczególności ich zależność od poziomu techniki i organizacji, a także od nieustającej przebudowy podstawowych relacji występujących w gospodarce światowej. Publikacja będzie zatem służyć również analizom zjawisk pojawiających się na pograniczu gospodarki i techniki.

Przekształcenia małych miast w Polsce. Studium wybranych miast w strefie podmiejskiej Warszawy

Anna Majewska

Konflikty przestrzenne i specyficzne problemy rozwojowe małych miast w Polsce, zwłaszcza położonych w strefach podmiejskich, skłoniły autorkę do podjęcia badań. Wiodącym celem naukowym jest analiza kierunków przekształceń, jakie nastąpiły w tych ośrodkach od 1939 roku, a w szczególności przez ostatnie 30 lat (po transformacji ustrojowej). Szczegółowa analiza badanych miast została zamieszczona w pierwszej części monografii, a w prezentowane opracowanie zawiera studium wybranych ośmiu małych miast położonych w strefie podmiejskiej Warszawy: Błonie, Górę Kalwarię, Karczew, Mszczonów, Radzymin, Serock, Tarczyn i Zakroczym. Wszystkie te ośrodki położone są w odległości 20−40 km od Warszawy, przy dawnych traktach handlowych. Cztery z nich mają 4 do 7 tys. mieszkańców, a cztery inne około 10 tysięcy. Są też dziś często zmarginalizowane, a ich liczba ludności (w kilku przypadkach) zmniejszyła się od 1939 roku, co świadczy o ich stagnacji czy nawet upadku. Stanowią jednak świadectwo historycznego rozwoju regionu podwarszawskiego, a ich wartości kulturowe wnoszą wkład do naszego dziedzictwa.   Monografia ma osiem rozdziałów, każdy poświęcony jednemu z badanych miast. Poprzedzone są one wprowadzeniem, zawierającym uzasadnienie tematyki oraz opis celu i metodyki badań. Zakończenie to wnioski końcowe z podsumowaniem diagnozy stanu zagospodarowania.   Każde zaprezentowane miasto badano według jednakowych kryteriów, w kolejnych etapach rozwoju, obrazujących stan ich zagospodarowania. Przyjęto 5 etapów, co około 15 lat (do 1939 roku, 1945–1960, 1960–1985, 1985–2000 oraz 2000–2017). Badane kryteria to: etapy rozwoju przestrzennego miasta (przyrosty terenów budowlanych i zmiany układu przestrzennego w kolejnych etapach rozwoju); struktura demograficzna i rynku pracy (zmiany struktury zatrudnienia i społecznej); struktura funkcjonalna (rozmieszczenie usług i miejsc pracy, zmiany funkcji dominującej, rola centrum, przestrzenie publiczne); krajobraz miejski (fizjonomia zabudowy i terenów zielonych); morfologia tkanki miejskiej (w tym: działek, układów ulic, typów i form zabudowy). Tak postawione warunki pozwoliły stworzyć wielokryterialną analizę porównawczą kolejnych przekształceń struktury przestrzennej badanych miast jako typowych dla małych ośrodków położonych w strefach podmiejskich.

Problemy decyzyjne organizacji przewozów transportem drogowym

Mariusz Wasiak

W monografii poruszono wybrane wyniki badań dotyczących problemów decyzyjnych dotyczących: doboru środków przewozowych do zadań z uwzględnieniem kosztów logistycznych; doboru jednomodalnych technologii transportu; planowania realizacji zadań przewozowych ze względu na ograniczenia czasu pracy kierowców. Pierwsze z tych zagadnień odnosi się do wzajemnych relacji między kosztami przewozu a wielkością dostaw. W tym zakresie został zaproponowany oryginalny wzór na tzw. Ekonomiczną Wielkość Zamówienia (EOQ) dla różnych technologii przewozu. Na potrzeby wyprowadzenia tej zależności zostały uwzględnione koszty transportu zależne od czasu pracy, od przebiegu oraz pozostałe koszty transportu, które obejmują koszty przewozu i koszty realizacji prac ładunkowych. Ponadto w monografii opisane zostały wzajemne relacje między kosztami transportu a kosztami utrzymania zapasów, które muszą być uwzględniane podczas podejmowania decyzji o wyborze środka przewozowego o określonej pojemności, jak również postaci transportowej. Kolejne z zagadnień opisanych w monografii to dobór jednomodalnych technologii transportu. Jest to jeden z najczęstszych problemów decyzyjnych w transporcie. Dotyczy on zarówno wyboru samego środka przewozowego, jak i postaci transportowej ładunków czy też urządzeń ładunkowych oraz trasy przemieszczania. W monografii został zaproponowany w pełni sformalizowany, oryginalny opis tego problemu (model matematyczny) oraz podejście do jego rozwiązania. Ostatnie z badań opisanych w monografii dotyczą planowania realizacji zadań przewozowych przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z regulacji czasu pracy kierowców. Zważywszy, że w literaturze normy regulujące pracę kierowców są opisywane częstokroć z niewystarczającą precyzją lub nawet błędnie, niezbędne było uporządkowanie stanu wiedzy w tym zakresie. Wartością dodaną monografii jest również propozycja formalnego ujęcia niektórych z prawnych ograniczeń czasu pracy kierowców. Opis proponowanych rozwiązywań problemów decyzyjnych został poprzedzony rozważaniami dotyczącymi podstaw teoretycznych podejmowania decyzji oraz metod i narzędzi optymalizacji.

Laboratorium sygnałów, modulacji i systemów

Mateusz Malanowski

Skrypt jest przeznaczony dla uczestników przedmiotu Sygnały, modulacje i systemy (SYMSE), prowadzonego na trzecim semestrze na Wydziale Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej, ale może być także wykorzystywany na innych uczelniach i wydziałach. W opracowaniu omówiono pięć ćwiczeń laboratoryjnych ściśle powiązanych z treścią wykładu. Dotyczą one: szeregu Fouriera, badania analogowych układów liniowych, próbkowania sygnałów i ich odtwarzania z probek, badania dyskretnych układów liniowych oraz stabilności układów analogowych i modulacji.