Geografia fizyczna Wyżyny Śląskiej

Renata Dulias

Geografia fizyczna Wyżyny Śląskiej stanowi kompendium wiedzy o jednym z najciekawszych regionów fizycznogeograficznych w Polsce. Przedstawia obszar, gdzie z jednej strony wszystkie elementy środowiska noszą piętno antropogenicznych przeobrażeń, a z drugiej strony zachowały się tereny o wyjątkowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych w skali kraju i Europy. Książka jest bogato ilustrowana poglądowymi mapami, szkicami i przekrojami. Sto fotografii przybliża różnorodność i piękno krajobrazu oraz charakterystyczne obiekty przyrody ożywionej i nieożywionej regionu śląskiego. Praca jest skierowana do studentów geografii, ale niektóre treści mogą być wykorzystane przez nauczycieli realizujących programy edukacji regionalnej w szkołach średnich.

Przekłady Literatur Słowiańskich. T. 1. Cz. 1: Wybory translatorskie 1990-2006. Wyd. 2

red. Bożena Tokarz

Prezentowany zbiór prac rozpoczyna serię publikacji poświęconą zagadnieniom przekładu artystycznego (literackiego), widzianym w perspektywie teoretycznej, historycznoliterackiej i historycznokulturowej, pod ogólnym tytułem „Przekłady Literatur Słowiańskich”. Na niniejszy tom zatytułowany Wybory translatorskie 1990–2006 składają się rozprawy poświęcone przekładom literatury polskiej na języki: bułgarski, chorwacki, czeski, macedoński, słowacki, serbski, słoweński, oraz przekładom literatur w wymienionych językach na język polski. Dialog między literaturami słowiańskimi został ujęty z punktu widzenia kryteriów wyboru utworów na poziomie makro (epoki, autorzy), co daje ciekawy obraz własnej i cudzej kultury, ich sposobów widzenia, ograniczeń kulturowo-mentalnych oraz oczekiwanych i nieoczekiwanych różnic i podobieństw między literaturami słowiańskimi. Tom adresowany jest do literaturoznawców i przekładoznawców (naukowców, krytyków i studentów) oraz do slawistów komparatystów.

Szkice o antyku. T. 3: Hermeneutyka wina

Red. Anna Kucz, Patrycja Matusiak

W trzecim tomie Szkiców o antyku, zatytułowanym Hermeneutyka wina, kierujemy uwagę na nieustanną obecność wina w kulturze sródziemnomorskiej. W poszczególnych artykułach publikacji pragniemy przybliżyć rozmaite aspekty wina oraz ich związek z konkretnym miejscem i czasem. Zamieszczone artykuły mają charakter interdyscyplinarny i przyczynią się do refleksji nad fenomenem wina jako zjawiska bardziej złożonego od literatury. Hermeneutyka wina jest również wyrazem szacunku oraz sympatii dla Profesora Mariana Szarmacha i wyraża wdzięczność za Jego wielkoduszność, której doświadczamy w Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i nie tylko.

Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy

red. Magdalena Pastuch, Mirosława Siuciak, współudz. Kinga Wąsińska, Wioletta Wilczek

Tom jest pokłosiem zorganizowanego w Katowicach I Kongresu Historyków Języka. Celem tego spotkania naukowego była prezentacja dotychczasowych osiągnieć naukowych językoznawstwa historycznego oraz przestawienie najważniejszych planów badawczych dyscypliny. W Kongresie wzięło udział blisko 150 naukowców reprezentujących tę dziedzinę. W wystąpieniach Kongresowych podejmowano różnorodne wątki, które ułożyły się w następujące bloki tematyczne: Dylematy metodologiczne współczesnego językoznawstwa diachronicznego Badania historycznojęzykowe a uniwersalne problemy lingwistyki Źródła w badaniach diachronicznych Leksykologia i leksykografia Polszczyzna regionalna i dialekty Komunikacja. Genologia. Stylistyka Wiedza historycznojęzykowa w kształceniu uniwersyteckim   Bardzo istotnym uzupełnieniem tomu jest zapis i omówienie dwóch przeprowadzonych dyskusji panelowych, które zogniskowane były wokół następujących zagadnień: 1. Wyzwania badawcze i metodologiczne lingwistyki historycznej; 2. Nauczycielskie zadania historyków języka wobec narodowej wspólnoty komunikatywnej dawniej i obecnie. Środowiskowe głosy na temat miejsca językoznawstwa diachronicznego w badaniach lingwistycznych, opinie na temat podstawowych problemów i dylematów z pewnością ważne są dla wszystkich zainteresowanych postępem badań nad językiem. Dodatkową wartością tomu jest jego ostatnia część poświęcona uroczystościom nadania Instytutowi Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego imienia wybitnej językoznawczyni – Ireny Bajerowej. Utrwalone głosy Przyjaciół, Rodziny i Uczniów oddają naukowy, a jednocześnie bardzo ciepły charakter tego ważnego wydarzenia.

Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki. T. 1

red. Ewa Jaskółowa, red. Danuta Krzyżyk, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, red. Małgorzata Wójcik-Dudek

„W pierwszym tomie zgromadzono artykuły podzielone na pięć tematycznych rozdziałów, rozpoczynając od diagnoz, oczekiwań i prognoz. Treść rozdziału pierwszego: Edukacja humanistyczna — dziś i jutro. Diagnoza — oczekiwania — prognozy jest kontynuacją problematyki wskazanej w trakcie I Kongresu Dydaktyki Polonistycznej, zorganizowanego przez polonistów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (noszącego metaforyczny tytuł Polonistyka dziś, kształcenie dla jutra). W tej części zamieszczono artykuły, które są świadectwem troski autorów o kształt współczesnej i przyszłej humanistyki, zawarto w niej głosy krytyczne w związku z sytuacją neoliberalnej polityki państwa wobec szkolnictwa, kultury i humanistyki, obok głosów wskazujących na nowe rozumienie jej zadań, których powinność (w większym niż do tej pory stopniu) stanowi komponenty przygotowania do życia i pracy w nowym środowisku cyfrowym. W drugim rozdziale zatytułowanym Między szkołą a uniwersytetem. Kształcenie przyszłego polonisty zgromadzono te wystąpienia i wypowiedzi uczestników Kongresu, w których zaprezentowano posłannictwo uniwersytetu wobec szkoły, a także rozważania o konkretnych rozwiązaniach proponowanych w dydaktyce akademickiej z refleksją na temat budowania świadomości nauczyciela i humanistycznego wychowania ucznia. W rozdziale trzecim zamieszczono artykuły, których autorzy prezentują stanowiska wobec nieuchronnie zmieniającej się sytuacji nauk humanistycznych, a zwłaszcza polonistyki, która już dawno przestała być wyłącznie dziedziną zajmującą się językiem i literaturą, ale stała się elementem szeroko rozumianej kultury. Dlatego jest w niej obecna refleksja komparatystyczna z uwzględnieniem różnych sposobów jej rozumienia i uprawiania. Odwołując się do słynnej Baumanowskiej kategorii „płynnej nowoczesności”, rozdział trzeci zatytułowano Płynne granice polonistyki — komparatystyka szkolna i uniwersytecka. Czwarty rozdział poświęcony został zagadnieniom językoznawczym i językowym w refleksji akademickiej i w szkolnej realizacji problemów z nimi związanych. Język polski w dydaktyce polonistycznej to tytuł tej części, ogólny i wskazujący na szerokie spektrum problemów, jakie się w nim mieszczą. Z jednej bowiem strony znajdujemy w nim apel o przywrócenie słowom ich wartości, a z drugiej — prezentację sytuacji nauczyciela polonisty w świecie ponowoczesnym, gdy zostaje on zmuszony do pełnienia funkcji usługowych. W tej części publikacji zamieszczono także referaty pokazujące wzajemne relacje między językiem i kulturą, a także wypowiedzi, które podkreślają konieczność wzmacniania językowej świadomości ucznia, by mógł on uczestniczyć w kulturze. W konsekwencji bowiem jest to zawsze budowanie świadomości społeczeństwa, które będzie umiało rozpoznawać metody manipulacji prawdą i bronić się przed narzucaniem poglądów. Świadomość językowa, dobre rozumienie słów pozwalają na obronę wyznawanych wartości, ponieważ kształcą umiejętność logicznego myślenia i wysławiania się. Tom pierwszy zamyka rozdział, w którym znalazły się teksty z zakresu glottodydaktyki, podnoszące kwestie zderzania przez język kultury własnej z inną, odmienną od swojej, co nie oznacza jej mniejszej wartości. W rozdziale zatytułowanym Język polski w kontaktach: między kulturą własną i obcą pokazano problemy ważne dla sposobu funkcjonowania w świecie wielokulturowym, który w coraz większym stopniu dotyczy także Polski, więc warto, by młodzi ludzie, mając świadomość odmienności w świecie, traktowali je jako bogactwo i szansę dla siebie i innych. Chodzi też zatem o budowanie empatii i o próby zrozumienia wszelkich odmienności: etnicznej, kulturowej czy egzystencjalnej.” (fragment Wstępu)

Granice wolności wypowiedzi rzeczoznawcy majątkowego

Artur Biłgorajski

Praca przeznaczona jest dla rzeczoznawców majątkowych oraz wszystkich osób, które (np. z racji wykonywanego zawodu) stykają się z efektami pracy przedstawicieli interesującej nas profesji, m.in. sędziów, adwokatów, radców prawnych itd. W pracy poruszone zostały następujące kwestie: - geneza zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - odstawy prawne zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - specyfika zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - wolność wypowiedzi i jej znaczenie dla wykonywania zawodu rzeczoznawcy majątkowego, - zakres wolności wypowiedzi rzeczoznawcy majątkowego, - konsekwencje przekroczenia granic wolności wypowiedzi przez rzeczoznawcę majątkowego.

Pokolenia PRL na ekranie w kontekście dokumentów prasowych z epoki

Jakub Zajdel

Autor podejmuje próbę opisania wielostronnych i złożonych relacji łączących w okresie PRL kinematografię, propagandę i widzów. W drugiej połowie XX wieku komuniści po przejęciu władzy w Polsce prowadzili intensywne działania propagandowe w celu wytworzenia wrażenia, że mają poparcie społeczne. Wśród różnych wątków rozwijanych w tekstach propagandowych był wątek pokoleniowy. Obejmował on wprowadzane stopniowo trzy mity pokoleniowe. Pierwszy z nich Autor nazywa mitem pokolenia walki, drugi – mitem pokolenia pracy, a trzeci – mitem pokolenia powinności. Informacji, które miały je uprawdopodobnić dostarczały pamiętniki i wspomnienia zbierane w trakcie konkursów organizowanych przez redakcje gazet i czasopism. Kino natomiast ze względu na swoje masowe oddziaływanie miało spopularyzować wymienione mity. Jednak filmowcy częściowo z powodów politycznych, a przede wszystkim – artystycznych dążyli na ogół do zaprezentowania własnej reakcji na któryś w mitów pokoleniowych zamiast do oczekiwanego przez decydentów kinematografii zilustrowania danego mitu. Omawiając wybrane filmy fabularne, Autor próbuje opisać, jak relacja pomiędzy mitem pokoleniowym a jego filmowym wysłowieniem rysowała się perspektywie odbiorczej. Należy dodać, że zamiarem Autora jest odtworzenie odbioru filmów w okresie po ich premierze, a nie przymierzanie współczesnej miary do dzieł sprzed lat. Niewątpliwie trudno w pełni odtworzyć te znaczenia, które kiedyś stanowiły dla widzów istotny kontekst dla zrozumienia filmów. W swojej próbie osiągnięcia tego celu Autor koncentruje uwagę na znaczeniach podsuwanych widzom za pośrednictwem prasy, przywołując trzy grupy tekstów. Do grupy pierwszej należą teksty propagandowe, w których Autor odnajduje werbalizacje mitów pokoleniowych. Do grupy drugiej należą wspomnienia pokoleniowe w ich wersjach wydrukowanych w prasie (ukazywały się też ich wersje książkowe). Wspomnienia te dawały podbudowę dla mitów pokoleniowych, dostarczając szczegółów, które znajdowały uogólnienie w treściach mitów. Trzecią grupę stanowią recenzje filmowe. Ich zadaniem było ukierunkowanie odbioru danego filmu. Punktem odniesienia dla prezentowanego w nich odczytania sensu ideologicznego opisanych filmów był rozpowszechniany ówcześnie przez propagandę obraz pokoleń. W rezultacie czytelnik otrzymuje zarys niektórych mechanizmów kształtujących pamięć kulturową w latach istnienia PRL. (Streszczenie)

Wartościowanie w internetowych komentarzach do artykułów prasowych dotyczących stosunków niemiecko-polskich. Próba analizy pragmalingwistycznej

Mariusz Jakosz

Publikacja jest interdyscyplinarną, osadzoną w językoznawstwie pracą nad zagadnieniem wartościowania w języku i przy jego pomocy. Jej celem jest przedstawienie strategii wyrażania etnicznych sądów wartościujących na przykładzie stosunków niemiecko-polskich. Materiał badawczy stanowią komentarze internetowe do artykułów prasowych, które ukazywały się na forach internetowych opiniotwórczych dzienników i tygodników niemieckich. Okres badawczy obejmował lata 2009–2013. W pracy ukazano najczęstsze motywy oraz źródła formułowania etnicznych sądów wartościujących. Przedstawiono także wizerunek Polski i Polaków od XIX wieku aż po czasy współczesne. Podjęto ponadto próbę odpowiedzi na następujące pytania: Jakie środki językowe stosowane są do nazywania Polaków?  Jakie własności i cechy przypisuje się Polakom? Jakie argumenty używane są do usprawiedliwienia dyskryminacji Polaków? Z jakiej perspektywy formułowane są pejoratywne określenia i sposoby argumentacji? Czy sądy wartościujące Polaków wyraża się bezpośrednio, czy może w sposób zawoalowany oraz czy zostają one wzmocnione, czy raczej stonowane? Publikacja jest adresowana do osób zainteresowanych współczesnymi tendencjami badań językoznawczych, w nurt których wpisują się zarówno metodologia obejmująca badania dotyczące języka w Internecie jak i analiza pragmalingwistyczna i dyskursywna wartościowania za pomocą języka.

Ocalające zatracenie. Rozważania o doświadczeniu, pamięci i pragnieniu w twórczości Zygmunta Haupta, Stanisława Czycza i Krzysztofa Vargi

Tomasz Gruszczyk

Książka składa się z trzech części. Każda z nich dzieli się na osobne rozdziały poświęcone poszczególnym autorom. Ich układ uzależniony został od poziomu reprezentatywności danego zagadnienia w danej propozycji prozatorskiej. A są to: strategia i poetyka fragmentu w części pierwszej; przeszłość, powracanie do niej pamięcią oraz dochodzenie do głosu indywidualnego doświadczenia w części drugiej; wreszcie sposób bycia podmiotu autorskiego oraz koncepcje podmiotowości w trzeciej części pracy. Tekstowe zapośredniczenie obecności podmiotu skutkuje wyodrębnieniem się tego, co nazwane zostaje głosem samego tekstu. Głos w prozie omawianych trzech pisarzy należy do kogoś, kto w tekście zaistnieć może wyłącznie jako głos właśnie. Pytanie o „kto” tego głosu jest pytaniem tak o jakąś konkretną, historyczną jednostkę, jak o normy i praktyki: psychospołeczne, językowe a także literackie. Twórczość Haupta, Czycza i Vargi odczytana zostaje jako projekt ocalającego zatracenia: dokonującego się w samym głosie dochodzącym ze sceny pisania procesu ocalania śladów pewnej obecności poprzez zatracenie i rozproszenie jej w literackiej artykulacji.

"Studia Politicae Universitatis Silesiensis". T. 24

red. Paweł Grzywna, Jan Iwanek, Robert Radek

„Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (pod redakcją Jana Iwanka, Pawła Grzywny i Roberta Radka) w roku 2018 przyjęły formułę kwartalnika recenzowanego, którego jedyną wersją jest wersja elektroniczna publikowana w dostępie otwartym w Central  and Eastern European Online Library  oraz w University of Silesia  Press. Tom 24 kwartalnika „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”  (2019) tradycyjnie gromadzi teksty w kilku tematycznych działach. Pierwszy „Teoria polityki i myśl polityczna” czytelnik znajdzie dwa opracowania: autorstwa Krzysztofa Łabędzia, dotyczące zmian świadomościowych społeczeństwa polskiego w latach 80, oraz autorstwa Macieja Guzego traktujące o przynależności Polski do cywilizacji zachodniej. W dziale „Systemy polityczne” Robert Radek opisuje realia tworzenia się rządów mniejszościowych w państwach postkomunistycznych. Dział „Partie polityczne i systemy partyjne” zawiera  artykuł Piotra Obacza, który  przybliża kwestie współczesnej Komunistycznej Partia Polski jako partii marginalnej. „Wybory i kampanie wyborcze” to dział  mieszczący opracowanie Rafała Miernika charakteryzującego wybory samorządowe w Polsce. W ostatnim z działów „Polityki publiczne” Dominika Hofman-Kozłowska pisze o demokracji w szkole na przykładzie brytyjskiej Summerhill, a Krzysztof Toboła porusza zagadnienie  polityki regionalnej w kontekście rozwoju przemysłu motoryzacyjnego w województwie śląskim.

Upowszechnianie wyników badań naukowych w międzynarodowych bazach danych. Analiza bibliometryczna na przykładzie nauk technicznych, ze szczególnym uwzględnieniem elektrotechniki

Renata Frączek

Prezentowana monografia dokumentuje badania bibliometryczne przeprowadzone przez Autorkę na podstawie dostępnych baz danych. Baza ARIANTA pozwoliła wyodrębnić listę czasopism z dziedziny: elektrotechnika, baza BazTech posłużyła jako weryfikator zarejestrowanych artykułów z tych czasopism. Na podstawie baz Scopus oraz Web of Science Autorka przeanalizowała reprezentację polskich tytułów czasopism w wybranych bazach o zasięgu międzynarodowym, a wyniki poddała dalszym analizom. Sprawdziła Impact Factor (IF) dla poszczególnych tytułów, liczbę zarejestrowanych artykułów, ich strukturę treściową, językową, z jakich krajów poza Polską pochodzą opublikowane teksty, a także tytuły czasopism, w których cytowane są teksty z polskich czasopism z zakresu elektrotechniki. Przeprowadzone badania dały odpowiedź na podstawowe pytania o: zasięg międzynarodowy polskich indeksowanych czasopism z zakresu nauk technicznych, źródła, w których opublikowano najwięcej tekstów autorów z afiliacją polskich wyższych uczelni technicznych, dynamikę publikacyjną, języki publikacji, zakres współpracy międzynarodowej podejmowanej przez autorów z afiliacją polskich wyższych uczelni technicznych oraz o obszary badawcze.

Z Dziejów Prawa. T. 11 (19) część 1

red. Marian Mikołajczyk, Wojciech Organiściak

Kolejny tom czasopisma wydawanego przez pracowników Katedry Historii ma specyficzny charakter. Składa się on bowiem z dwóch części. W pierwszej zamieszczone zostały artykuły oraz sprawozdania i wspomnienia, które zostały przygotowane przez pracowników Wydziału Prawa i Administracji UŚ z okazji jego 50-lecia. Wśród nich znajdują się teksty poruszające dzieje poszczególnych katedr, jak i wspomnienia o dawnych mistrzach. Część druga zawiera artykuły z różnych dziedzin prawa. Trzon stanowią artykuły historyczno-prawne. Jednakże czytelnik znajdzie tu również teksty poświęcone prawu rzymskiemu, nauczaniu prawa, teorii prawa oraz prawu administracyjnemu i finansowemu. Artykuły zostały opublikowane w kilku językach, a mianowicie w języku polskim, rosyjskim, słowackim oraz niemieckim. Tradycyjnie tom zamyka Kronika Katedry Historii Prawa oraz wykaz publikacji pracowników Katedry za 2017 rok.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego. T. 25

red. Danuta Krzyżyk

25. tom „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowany jest do nauczycieli polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczono w nim jedenaście artykułów z zakresu edukacji literackiej i kulturowej oraz językowej, a ponadto – dwie recenzje. Dydaktycy literatury wiele miejsca poświęcają problemom wielokulturowości i dwukulturowej/wielokulturowej edukacji, postulując jednocześnie konieczność włączenia do kształcenia polonistycznego treści dotyczących tolerancji, poszanowaniu inności i Innego,  a także potrzebę przygotowywania uczniów do życia obywatelskiego w multikulturowej i multireligijnej Europie. Starają się wskazać, w jaki sposób na lekcjach języka polskiego można uczyć dialogu, otwierać młodych ludzi na inne kultury, przygotowywać ich do aktywnego i efektywnego życia w wielokulturowej rzeczywistości. Zachęcają nauczycieli polonistów do sięgania po teksty spoza kanonu lektur szkolnych (np. utwory Singera, powieść Gustawa Morcinka Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki), dzięki którym uczniowie będą mogli dostrzec znaczenie namysłu nad sobą i otaczającą ich rzeczywistością, aby  w efekcie podjąć pracę nad kształtowaniem i rozumieniem siebie oraz świata. Autorzy zamieszczonych w czasopiśmie artykułów przyglądają się także obecnym w literaturze dla dzieci i młodzieży (przede wszystkim w Akademii Pana Kleksa Jana Brzechwy i w Wielkiej Księdze Pippi Astrid Lindgren) różnym realizacjom motywu szkoły, udowadniają, że projekt przestrzeni szkoły bywa zazwyczaj skorelowany z ideami wychowawczymi obowiązującymi w placówce, mądre wychowanie przygotowuje dziecko do myślenia o sobie jako o „nieograniczonej niczym możliwości”. Proponują również ciekawe i niestereotypowe rozwiązania dydaktyczne, np. lekcje z tekstami Singera metodą flipped classroom z wykorzystaniem technologii informatycznej; lekcję poświęconą analizie porównawczej dwóch bohaterek – literackiej Izabelli Łęckiej (Lalka) i serialowej Mary Crawley (Downton Abbey). Dydaktycy języka dzielą się natomiast wynikami swoich badań dotyczących poziomu kompetencji leksykologicznej i leksykalnej gimnazjalistów, a także uwarunkowań tych kompetencji. Podejmują próby zrekonstruowania wycinków językowo-kulturowego obrazu świata: wyglądu dziewczyny w wypowiedziach młodzieży gimnazjalnej i licealnej (ujęcie autostereotypowe i heterestereotypowe); rodziny w podręcznikach do nauki języka i literatury gruzińskiej. Analizują i oceniają sposób opracowania haseł poświęconych związkom frazeologicznym w szkolnych słownikach poprawnej polszczyzny (na przykładzie frazeologizmu twardy orzech do zgryzienia). Podejmują niezwykle ważny problem motywowania uczniów na lekcjach języka polskiego i podpowiadają sięgnięcie po niestandardowe metody wzmacniania (np. strategie: pamiątka z lekcji, list lub e-mail do ucznia, list do rodziców).   Artykuły, które znalazły się w tomie, wzbogacą warsztat dydaktyczny nauczycieli i studentów oraz skłonią ich do refleksji nad rolą przedmiotu język polski w rozwijaniu postaw i osobowości uczniów, a także funkcją nauczyciela we współczesnej szkole.

"Śląskie Studia Polonistyczne" 2015, nr 2 (7): Rozprawy i artykuły: Ojciec, nasz bliźni. Prezentacje: Edward Pasewicz

Dawid Matuszek, Krzysztof Kłosiński

Red. naczelny Adam Dziadek, redaktorzy materiałów w części „Ojciec, nasz bliźni” Krzysztof Kłosiński, Dawid Matuszek Drugi numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” z 2015 roku w zasadniczej części poświęcony jest ojcowskiej figurze. Autorzy artykułów zamieszczonych w dziale głównym przyglądają się tej figurze w rozmaitych kontekstach: psychoanalitycznym, politycznym, religijnym, postsekularnym, filozoficznym. Interesują się między innymi genezą sumienia powstającego w relacji z ojcem oraz konsekwencjami osłabienia ojcowskiej pozycji. Na rozmaite sposoby omawiają kryzys tradycyjnych wzorów męskości oraz modyfikacje wyobrażeń dotyczących ojcostwa, braterstwa, synostwa. Figury ojcowskie wkomponowane zostają także w problemy rewolucji i tyranobójstwa. Przedmiotem egzemplifikacji stają się teksty literackie (między innymi Sienkiewicza, Schulza, Orzeszkowej, Macha, Kafki, Wata, Karpowicza) oraz filozoficzne (między innymi Hegla, Agambena, Schmitta). Dział Prezentacje zawiera teksty komentujące poetycką twórczość Edwarda Pasewicza, wywiad z autorem oraz jego wiersze. Numer uzupełniają stałe działy: Varia, Recenzje i omówienia oraz Kronika.

"Chowanna" 2017. T. 2 (49): Zagadnienie oporu w perspektywie interdyscyplinarnej - między emancypacją a stagnacją

red. Ewa Bielska, Ewa Syrek

Część monograficzna tomu 2/2017 „Chowanny” pod redakcją Ewy Bielskiej została zatytułowana Zagadnienie oporu w perspektywie  interdyscyplinarnej –  między emanacją a stagnacją. Jej celem jest utworzenie interdyscyplinarnego forum wymiany refleksji dotyczącej kategorii oporu. Efektem współpracy z licznym gronem badaczy tejże problematyki reprezentujących dyscypliny takie, jak psychologia, socjologia, pedagogika, jest możliwość zaprezentowania zróżnicowanych kontekstów ulokowania refleksji nad oporem we współczesnych naukach społecznych. Egzemplifikacje dotyczą tutaj refleksji w studiach z zakresu psychologii klinicznej, psychoterapii, teorii i praktyki profesji pomocowych,  studiów z zakresu resocjalizacji i szeroko rozumianej teorii i praktyki związanej z treatment (czy też differentia treatment). Podjęte rozważania problematyki oporu odnoszą się także do socjologicznego ujęcia praktyk kulturowych o charakterze kontestacji, oporu wobec zmiany w przestrzeni edukacyjnej oraz oporu wobec normatywnych matryc kulturowych. Część tekstów rozporoszonych tomu tematycznie odnosi się m.in. do takich zagadnień, jak stosunek studentów pedagogiki do wybranych instytucji kontroli społecznej, satysfakcja młodzieży akademickiej ze sposobu funkcjonowania jej rodziny pochodzenia, medialne wzory kultury zdrowotnej, aktywność fizyczna, percepcja lęku przed śmiercią, zdrowotne i społeczne zagrożenia wynikające z uzależnień od czynności, pojęcie uzależnienia w środowisku lokalnym, peryferie społeczne jako przestrzeń profilaktyki zachowań ryzykownych, kulturowe źródła dydaktyki szkolnej, osobisty w perspektywie modelu elastyczności psychologicznej.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze. T. 20: Z przemian gatunkowych w literaturze rosyjskiej XX i XXI wieku

red. Jadwiga Gracla, red. Halina Mazurek

Dwudziesty tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych” poświęcony został zagadnieniom związanym z przekształceniami dokonującymi się w dziedzinie gatunków literackich. Niniejszy tom – jak pisze we Wstępie – Halina Mazurek stanowi próbę rozpoznania pewnych, zarówno powtarzających się we współczesnej literaturze rosyjskiej zjawisk związanych z przebudową gatunków literackich, jak i przypadków jednostkowych, ale ciekawych i godnych uwagi. Dwa początkowe teksty dotyczą okresu modernizmu. Pozostałe wiążą się już bezpośrednio z nowym pisarstwem, choć wymagającym, jeśli nie podsumowań to przynajmniej fachowych komentarzy na temat określony w tytule. Celem autorów było przede wszystkim potwierdzenie, na wybranych przykładach, różnorodności odmian gatunkowych cechującej literaturę postmodernistyczną, zasygnalizowanie problemów w identyfikacji gatunków i zwrócenie uwagi na modyfikacje gatunkowe do tej pory nieopisywane.