Jak żyć, Panie Doktorze? Matriks

Daniel Śliż, Artue Mamcarz

Matriks, ostatnia część tryptyku Jak żyć, panie doktorze? zwieńcza bardzo ciekawą propozycję redaktorów naukowych - Daniela Śliża i Artura Mamcarza. Każdy kolejny rozdział wciąga bardziej. Zaczynamy od naszego codziennego mikroświata, który czasami próbuje przejąć nad nami zbyt dużą kontrolę. Dalej jest świat w skali makro, który ludzkość od zawsze próbuje sobie podporządkować, co przynosi coraz groźniejsze dla nas samych skutki. Wreszcie - mamy świat, który jeszcze wczoraj wydawał się światem jutra, ale dla wielu z nas to teraźniejszość. W tym złożonym matriksie jesteśmy my, dążący do czegoś co nazywamy szczęściem.

Niedokrwistości w chorobach nowotworowych

Jadwiga Dwiliewicz-Trojaczek, Tadeusz Pieńkowski

"Niedokrwistości w chorobach nowotworowych" to monografia, w której przedstawiono patomechanizmy rozwoju niedokrwistości u chorych na nowotwory - zarówno guzy lite, jak i chłoniaki złośliwe - a ponadto metody diagnostyczne i sposoby leczenia anemii, w zależności od ich rodzaju. W pracy podano zalecenia dotyczące leczenia lekami immunosupresyjnymi, preparatami żelaza, czynnikami stymulującymi erytropoezę, a także preparatami krwi. Monografia ta skierowana jest przede wszystkim do hematologów i onkologów, ale również do lekarzy rodzinnych, internistów i lekarzy innych specjalności. Niedokrwistość stanowi często pierwszy objaw choroby nowotworowej, a jej diagnostyka prowadzi do ustalenia prawidłowego rozpoznania, stąd konieczność znajomości problemu przez wszystkich lekarzy. Autorzy pracy są wybitnymi specjalistami w dziedzinie hematologii, onkologii i transfuzjologii.

Hedonista

Bartosz Łoza, Michał Lew-Starowicz, Artur Mamcarz

Życie stało się dla wielu syte i nudne. Monotonny, bezideowy styl życia skłania do poruszania się na krawędzi w poszukiwaniu energii - do zachowań hedonistycznych. Hedonistycznych w pełnym znaczeniu, dalekim od robienia sobie umiarkowanych, epikurejskich przyjemności. Poszukiwanie energii jest z zasady racjonalne (bo bez energii żyć się nie da), ale może być także niszczące (gdy przekształca się w bezideową eksploatację) . Nie jest to więc tylko ""apetytywne zachowanie"" - poszukiwanie zaspokojenia instynktów, lecz współcześnie - w świecie i czasach, kiedy wiele osób doświadcza wypalenia i anhedonii, braku sensu i miłości - jest działaniem samonaprawczym, próbą swoistej rewitalizacji. Wiele z tak wybieranych aktywności jest ryzykownych i kontrowersyjnych, kompulsywnych i wyczerpujących. Inaczej mówiąc, hedonizm nie zawsze jest w stanie odwrócić depresyjną anhedonię, a nawet może ją pogłębić. Medycyna oparta na faktach nie jest jednak po to, by moralizować, lecz by dostarczać swoim klientom danych, z którymi zrobią już, co zechcą (...). O życiu współczesnych hedonistów nie dyskutuje się w sposób medyczny. Prym wodzą ideolodzy, którzy mają jedną radę, by czegoś nie robić albo robić coś wbrew sobie. Taka rada jest trudna do wykonania, o ile w ogóle jest słuszna. Do maja 2013 r. wyróżniano w USA uzależnienie od kofeiny; wypowiadano niezliczone banały nt. szkodliwości picia kawy, by ostatecznie takie rozpoznanie uznać jedynie za hipotezę naukową. O przekroczeniach w rodzaju palenia marihuany czy o związkach nieformalnych albo się nie mówi, albo mówi się z wypiekami na twarzy, albo przeżywa się lękowo czy desperacko. Nie ma tolerancji dla postaw hedonistycznych, chociaż praktykuje się je powszechnie i z ekstatycznym oddaniem. Pomijane jest, jaką funkcję pełnią te aktywności w codziennej fizjologii, czy są i w jakim stopniu są szkodliwe, neutralne lub paradoksalnie - korzystne medycznie. Dla wszystkich, którzy szukają energii, to vademecum.

Mapa korzyści ze stosowania etorykoksybu

Jarosław Woroń

Ból zapalny jest konsekwencją obronnej reakcji organizmu na infekcje, uszkodzenie tkanek lub proces autoimmunologiczny. Do bólu ostrego, w którym występuje komponent zapalny, zaliczamy liczne dolegliwości bólowe, z którymi pacjent zgłasza się do lekarza. Kluczowym elementem leczenia bólu zapalnego jest właściwy dobór leków. W bólu zapalnym preferowane są oczywiście niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), jednak warto pamiętać, że w tej grupie nie istnieje efekt klasy, co w praktyce oznacza, że, wybierając określony lek, musimy znać jego profil farmakokinetyczno-farmakodynamiczny. Jednym z leków, który charakteryzuje się wysoką skutecznością w leczeniu bólu zapalnego, jest etorykoksyb. W pracy omówiono aktualne wskazania i profil bezpieczeństwa etorykoksybu w praktyce klinicznej.

Leczenie otyłości w świetle aktualnych wytycznych dotyczących prewencji chorób sercowo-naczyniowych

Klaudia Knapik, Jerzy Tyszkiewicz, Jacek Lewandowski

Otyłość jest coraz powszechniejszym schorzeniem prowadzącym do pogorszenia jakości życia oraz predysponuje do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy, chorób wątroby i wcześniejszego zgonu. Podstawą w terapii otyłości jest modyfikacja stylu życia: stosowanie diety z dziennym deficytem energetycznym oraz systematyczne ćwiczenia fizyczne. Dodatkową opcją terapeutyczną jest chirurgiczne leczenie bariatryczne prowadzące do zmniejszenia ilości przyjmowanego pokarmu lub intencjonalnego upośledzenia jego wchłaniania. W tej części artykułu omówimy zalecenia wynikające z aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących masy ciała, zaś w drugiej, przypominając patofizjologię otyłości, omówimy szerzej dostępne metody wspomagające i farmakologiczne leczenia otyłości.

Astma w codziennej praktyce klinicznej

Marta Dąbrowska, Katarzyna Białek -Gosk, Rafał Krenke

Z przyjemnością przedstawiamy Państwu kolejną monografię z serii Biblioteka Lekarza Praktyka pt. Astma w codziennej praktyce klinicznej. Astma oskrzelowa to jedna z najczęstszych chorób przewlekłych układu oddechowego. Podstawą jej rozpoznania są obraz kliniczny oraz dobrze dobrane badania dodatkowe. Ustalenie prawidłowego rozpoznania, umiejętnie prowadzona diagnostyka różnicowa, a w konsekwencji dobór optymalnego leczenia są kluczem do sukcesu terapeutycznego. Pomoże Państwu w tym kompendium Astma w codziennej praktyce klinicznej. Książka ta, przygotowana przez zespół doświadczonych klinicystów, została opracowana z myślą o lekarzach rodzinnych i lekarzach specjalizujących się w zakresie chorób płuc i alergologii. W krótkich i przejrzystych rozdziałach podręcznika zawarte są odpowiedzi na pytania związane z naszą codzienną praktyką kliniczną. Dodatkowo książkę wzbogacają liczne ryciny i opisy przypadków klinicznych.

Mebeweryna - skuteczny spazmolityk w leczeniu IBS

Przemysław Witek , Marek Waluga

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) jest przewlekłą chorobą zaliczaną do zaburzeń funkcjonowania osi jelito-mózg. Patofizjologia jest wieloczynnikowa i obejmuje m.in. dysfunkcję osi jelito-mózg, zmiany w składzie mikrobioty jelitowej i zaburzenia psychiczne. W leczeniu istotną rolę oprócz postępowania niefarmakologicznego odgrywają leki rozkurczowe. Spazmolityki są środkami o udowodnionym działaniu i bezpieczeństwie w IBS. Mebeweryna to lek o długiej tradycji stosowania, o potwierdzonej skuteczności i dobrej tolerancji. Jest wskazana w każdej postaci IBS, zwłaszcza z dominacją objawów takich jak ból brzucha i wzdęcia.

Rzadkie pierwotne bóle głowy

Izabela Domitrz

Monografia jest dziełem wyjątkowym w krajowym dorobku publikacyjnym. Dotychczas bowiem nie było książek poświęconych rzadko występującym bólom głowy w praktyce klinicznej. Miało to swoje niekorzystne implikacje kliniczne, gdyż rozpoznawalność tych postaci bólów głowy była niedostateczna i z tego powodu chorzy nie otrzymywali adekwatnego leczenia. Luka ta została wreszcie wypełniona. Autorka wnikliwie opisuje różne postacie bólów głowy, mechanizmy ich powstawania,często będące jedynie teoriami naukowymi, oraz symptomatologię kliniczną i metody leczenia. Zawarta w książce wiedza jest odzwierciedleniem aktualnego stanu badań nad tymi rodzajami bólów głowy. Informacje są rzetelne, opierają się na aktualnych doniesieniach i wynikach neuroobrazowych i molekularnych. Czytelnik znajdzie w publikacji wiele cennych informacji pomocnych w jego codziennej pracy klinicznej. Książka będzie służyć nie tylko neurologom, ale wszystkim lekarzom, do których trafiają chorzy z nawrotowymi bólami głowy.

Ból ostry i przewlekły. Optymalny wybór terapii

Małgorzata Malec-Milewska, Agnieszka Sękowska

Ból jest doznaniem zarówno zmysłowym, jak i emocjonalnym, związanym z działaniem bodźca uszkadzającego (uraz, stan zapalny, przerzuty nowotworowe) lub takiego, którego działanie grozi wystąpieniem uszkodzenia. Ból jest zazwyczaj jednym z podstawowych objawów, który skłania pacjenta do wizyty u lekarza. Z tego powodu znajomość jego rodzajów i mechanizmów powstawania wydaje się jedną z istotniejszych umiejętności każdego lekarza, mogącą znacznie wpłynąć na wybór optymalnego sposobu terapii.

Liraglutyd - jak osiągnąć cele terapeutyczne - miesiąc, rok czy terapia przewlekła?

Marta Walczak

Podstawową zasadą leczenia choroby otyłościowej jest leczenie kompleksowe. Cele terapii powinny być indywidualnie dobierane do pacjenta i zależeć przede wszystkim od chorób współistniejących oraz ewentualnie występujących powikłań. Analogicznie do innych chorób przewlekłych, m.in.: nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, przewlekłych zespołów wieńcowych, strategia leczenia choroby otyłościowej powinna obejmować metody niefarmakologiczne, farmakoterapię oraz, w razie braku skuteczności, leczenie operacyjne. Rekomendowany czas trwania farmakoterapii wynosi min. 12 miesięcy. Liraglutyd działa centralnie na neurony proopiomelanokortyny (POMC)/CART, zwiększając uczucie sytości oraz zmniejszając głód, z przejściowym efektem zmniejszającym opróżnianie żołądka, dzięki czemu kontroluje łaknienie. Spośród wielu korzystnych cech liraglutydu do udokumentowanych i szczególnie ważnych z klinicznego punktu widzenia zalicza się: pozytywny wpływ na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, działanie kardioprotekcyjne na zmniejszenie ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawału lub udaru niezakończonego zgonem oraz zmniejszenie ciśnienia skurczowego u osób z nieprawidłową glikemią bądź bez niej w stosunku do placebo.

Cholesterol i statyny fakty i mity

Maciej Janiszewski, Marek Chmielewski, Artur Mamcarz

Czy wiesz, czym naprawdę jest cholesterol? Cholesterol należy do grupy związków zwanych lipidami (tłuszczami), przy czym w organizmie człowieka występuje głównie w połączeniu z białkami, tworząc tzw. lipoproteiny, i to właśnie je oznacza się w rutynowym badaniu krwi. W praktyce jednak używa się  uproszczonych określeń: cholesterol całkowity, cholesterol LDL (low-density lipoprotein,  lipoproteina niskiej gęstości) i  cholesterol HDL (high-density lipoprotein, lipoproteina  wysokiej gęstości)

Holistyczne podejście do leczenia metotreksatem w reumatologii i dermatologii

Brygida Kwiatkowska

Metotreksat w formie doustnej lub podskórnej jest zarejestrowany m.in. w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów. Wybór formy powinien opierać się na analizie potrzeb i stanu danego pacjenta oraz właściwości farmakologicznych danej formy. W pracy przedstawiono różnice między formą doustną a formą podskórną metotreksatu.

Schizofrenia u kobiet

Agata Szulc i Piotr Gałecki

Ze względu na różnice biologiczne obraz kliniczny schizofrenii różni się w pewnej mierze w zależności od płci. Monografia skupia się na specyfice choroby u kobiet, omawia etiologię oraz czynniki ryzyka jej rozwoju, a także wpływ hormonów i zaburzeń osobowości na rozwój i przebieg choroby. Dotyka również takich zagadnień jak sfera seksualna czy ciąża i poród u chorych. Wskazuje przy tym optymalne, farmako- i psychologiczne formy terapii. Książka adresowana jest do lekarzy psychiatrów, lekarzy POZ, psychoterapeutów i wszystkich osób zainteresowanych poruszaną tematyką.

Nystatyna - skuteczny lek przeciwgrzybiczy

Adam J. Sybilski

W niesprzyjających warunkach lub stanach chorobowych może dojść do rozwoju zakażenia grzybami, najczęściej drożdżakami z rodzaju Candida, i stanu zapalnego przewodu pokarmowego. Zakażenia oportunistyczne u ludzi wywołane przez Candida albicans i inne spokrewnione gatunki mogą manifestować się bardzo różnorodnie, poczynając od pleśniawek jamy ustnej (najczęściej), a kończąc na śmiertelnych ogólnoustrojowych zakażeniach u pacjentów z czynnikami ryzyka. Jednym z najpowszechniej stosowanych antybiotyków polienowych jest nystatyna. Nystatyna była pierwszym antybiotykiem przeciwgrzybiczym, który okazał się bezpieczny i skuteczny w leczeniu chorób o etiologii grzybiczej u ludzi. Jest to aktywny błonowo makrolid polienowy, w zależności od stężenia działający fungistatycznie lub grzybobójczo na drożdże i grzyby drożdżopodobne. Nystatyna ma kilka zalet: minimalne skutki uboczne, wysoka skuteczność, niższy koszt niż w przypadku innych leków przeciwgrzybiczych i łatwość w użyciu. Postać zawiesiny doustnej stosuje się w profilaktyce lub leczeniu drożdżycy ustno-gardłowej oraz powierzchownej, drożdżakowej infekcji jamy ustnej i gardła, w infekcji Candida w jelitach, a także profilaktycznie u pacjentów leczonych dużymi dawkami antybiotyków lub glikokortykosteroidów. W artykule przedstawiono trzy przypadki kliniczne zastosowania nystatyny: 11-miesięcznego chłopca, u którego zastosowano nystatynę profilaktycznie w trakcie antybiotykoterapii, 12-dniowego noworodka z prewencyjnym stosowaniem preparatu oraz 63-letniej kobiety z kandydozą jamy ustnej. We wszystkich przypadkach nystatyna okazała się skuteczna i bezpieczna.

Postępowanie z pacjentką w wieku menopauzalnym w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Violetta Skrzypulec-Plinta, Anna Antosik-Wójcińska

Przybliżamy temat diagnostyki zaburzeń hormonalnych i wspominamy, jakie trudności można napotkać przy wprowadzaniu hormonalnej terapii menopauzy. Nie zawsze wprowadzenie leczenia hormonalnego jest możliwe lub wskazane. Istnieje wiele sytuacji, w których nie decydujemy się na ten krok; rezygnacja z hormonalnej terapii menopauzy nie oznacza jednak, że ignorujemy objawy i trudności doświadczane przez pacjentkę. Okres okołomenopauzalny jest czasem, gdy powinniśmy zachować szczególną czujność odnośnie do możliwości wystąpienia u pacjentek objawów depresyjnych. W tym kontekście podkreślamy rolę lekarza rodzinnego we wczesnym wykrywaniu i leczeniu depresji. Towarzyszące menopauzie objawy ze sfery psychicznej mogą w wielu przypadkach być skutecznie leczone w warunkach praktyki lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Czasem wdrożenie leczenia farmakologicznego może w szybki sposób poprawić samopoczucie i komfort funkcjonowania pacjentek.

Doksazosyna w postaci doustnego systemu terapeutycznego u pacjenta z nadciśnieniem tętniczym

Marek Postuła

W ostatnich latach wyzwaniem stała się terapia pacjentów z zespołem metabolicznym, który jest czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych. Obiecującym kierunkiem badań w kontekście pacjentów z łagodnym przerostem gruczołu krokowego oraz ze współistniejącym zespołem metabolicznym okazała się doksazosyna - selektywny antagonista receptorów a-adrenergicznych. Opracowano nowy preparat doksazosyny w postaci doustnego systemu terapeutycznego w celu poprawy profilu farmakokinetycznego oraz zmniejszenia lub wyeliminowania konieczności dostosowywania dawki i ryzyka przedawkowania. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi doksazosyna zajmuje ważną pozycję w leczeniu opornego nadciśnienia tętniczego.